Ընդունվել է 2000թ. փետրվարի 15-ին
Սույն օրենքը սահմանում է մարդու իմունային անբավարարության վիրուսից առաջացած հիվանդության կանխարգելման, ախտորոշման և հսկողության իրականացման կարգը, ինչպես նաև մարդու իմունային անբավարարության վիրուսից առաջացած հիվանդության կանխարգելման կազմակերպական, իրավական, տնտեսական և ֆինանսական հիմունքները:
ԳԼՈՒԽ 1
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված 1. Սույն օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները
Մարդու իմունային անբավարարության վիրուս /այսուհետ՝ ՄԻԱՎ/՝ վիրուս, որն ախտահարում է մարդու իմունային համակարգը և հանգեցնում ձեռքբերովի իմունային անբավարարության համախտանիշի առաջացմանը:
Ձեռքբերովի իմունային անբավարարության համախտանիշ /այսուհետ՝ ՁԻԱՀ/՝ հիվանդություն, որը հանգեցնում է օրգանիզմի ընդհանուր պաշտպանողական համակարգի գործունեության խանգարմանը, որի հետևանքով օրգանիզմը դառնում է ընկալունակ զանազան հիվանդությունների նկատմամբ:
ՄԻԱՎ-ով վարակված անձ՝ մարդ, որի օրգանիզմում հայտնաբերվել է մարդու իմունային անբավարարության վիրուսը: ՄԻԱՎ-ով վարակված անձը, չունենալով համախտանիշի արտաքին նշաններ, հանդիսանում է վարակի աղբյուր:
Հոդված 2. ՁԻԱՀ -ի կանխարգելման ծառայությունը
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության բնակչության՝ ՄԻԱՎ-ի վարակի կանխարգելման, հսկման նպատակով ստեղծվում է ՄԻԱՎ-ի վարակի կանխարգելման բաժին, որի կառավարման և ֆինանսավորման կարգը, կառուցվածքն ու լիազորությունները սահմանում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը :
ՄԻԱՎ-ի վարակի կանխարգելման միջոցառումների անցկացման և հատկացված միջոցների նպատակային և արդյունավետ օգտագործման համար մշակվում է պետական նպատակային ծրագիր, որը հաստատում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարությունը:
Հոդված 3. Սույն օրենքի գործողության ոլորտը
Սույն օրենքը տարածվում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քաղաքացիների, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածքում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց /այսուհետ՝ անձինք/, ինչպես նաև Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածքում գործող ձեռնարկությունների, հիմնարկների և կազմակերպությունների /անկախ սեփականության ձևից / վրա:
Հոդված 4. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության լիազորությունները ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման բնագավառում
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարությունը՝
ա/ պարբերաբար տեղեկացնում է բնակչությանը ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման միջոցառումների մասին.
բ/ իրականացնում է ՁԻԱՀ-ի համաճարակային հսկողություն՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածքում լիազորված պետական մարմինների միջոցով.
գ/ հաստատում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց և ՁԻԱՀ-ով հիվանդների որակյալ մասնագիտացված բժշկական օգնության և սպասարկման նպատակային ծրագրերը.
դ/ պայմաններ է ստեղծում ՁԻԱՀ-ի գիտական և գործնական հետազոտությունների համար.
ե/ իրականացնում է դեռահասների բարոյական և սեռական դաստիարակությանն ուղղված միջոցառումներ.
զ/ ստեղծում է պայմաններ ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման բնագավառի կադրերի պատրաստման համար.
է/ համաձայն կարգի տեղեկատվություն է փոխանակում ՄԻԱՎ-ի և ՁԻԱՀ-ի տարածվածության մասին:
Հոդված 5. ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման եւ բուժման ծրագրերի ֆինանսավորումը
ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման և բուժման ծրագրերի պետական ֆինանսավորումը դիտվում է որպես առաջնային՝ ելնելով հասարակության, ինչպես նաև անձանց կյանքի և առողջության անվտանգության ապահովման անհրաժեշտությունից:
ՁԻԱՀ-ի կանխարգելմանը, ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց բուժմանն ու սոցիալական պաշտպանվածությանն ուղղված նպատակային ծրագրերի ֆինանսավորումը կատարվում է «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենքի 25 հոդվածով սահմանված կարգով:
Հոդված 6. ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության երաշխիքները
Անձի ՄԻԱՎ-ով վարակված լինելու փաստը չի կարող հիմք հանդիսանալ նրա իրավունքների և ազատությունների սահմանափակման համար՝ բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:
Հոդված 7. Օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն մուտք գործելու պայմանները
Երեք ամսից ավելի ժամկետով Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն մուտքի արտոնագիր /վիզա/ ստանալու համար դիմած օտարերկրյա քաղաքացիները, ինչպես նաև քաղաքացիություն չունեցող անձինք ներկայացնում են ՄԻԱՎ-ի հետազոտման հավաստագիր /սերտիֆիկատ/՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:
Հավաստագիր չներկայացնելու դեպքում օտարերկրյա քաղաքացիները և քաղաքացիություն չունեցող անձինք պարտավոր են մեկ ամսվա ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածքում անցնել ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման լաբորատոր հետազոտություն:
Սույն հոդվածի առաջին և երկրորդ մասերի դրույթները չեն տարածվում օտարերկրյա պետությունների դիվանագիտական ներկայացուցչությունների և հյուպատոսական հիմնարկների աշխատակիցների, միջազգային կազմակերպությունների աշխատակիցների և նրանց ընտանիքների անդամների վրա:
Հոդված 8. Օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց օրգանիզմում ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման հետևանքները
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածքում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց օրգանիզմում ՄԻԱՎ-ի առկայությունը հաստատվելուց հետո նրանք ենթակա են վարչական վտարման Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունից՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
Հոդված 9. Միջազգային պայմանագրերը
Եթե Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսվում է սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:
ԳԼՈՒԽ II
ՄԻԱՎ-Ի ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՈՎ ԿԱՏԱՐՎՈՂ ԲԺՇԿԱԿԱՆ
ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ ԵՎ ԿԱՐԳԸ
Հոդված 10. Լաբորատոր հետազոտություները
ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերմանն ուղղված լաբորատոր հետազոտությունները կատարվում են Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով լիցենզավորված առողջապահական ձեռնարկություններում /անկախ սեփականության ձևից/:
ՄԻԱՎ-ի լաբորատոր հետազոտության դրական արդյունքների դեպքում՝ պարտադիր կատարվում է կրկնակի հետազոտություն՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:
ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման լաբորատոր հետազոտությունները կամավոր են և անանուն՝ բացառությամբ սույն օրենքի 11 հոդվածով նախատեսված դեպքերի:
Այն անձինք, որոնց պետք է ներարկեն արյուն, արյան բաղադրամասեր կամ կենսաբանական հեղուկներ, փոխպատվաստեն օրգաններ և հյուսվածքներ, կարող են պահանջել դրանց կրկնակի լաբորատոր հետազոտություն՝ ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման նպատակով:
Հոդված 11.Պարտադիր բժշկական հետազոտությունը
Պարտադիր բժշկական հետազոտության ենթակա են՝
ա/ արյան,կենսաբանական հեղուկների, հյուսվածքների և օրգանների դոնորները.
բ/ աշխատանքի բերումով արյան, կենսաբանական հեղուկների, հյուսվածքների և օրգանների հետ առնչվող բուժաշխատողները.
գ/ ազատազրկման վայրերում գտնվող անձինք.
դ/ սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդություններով տառապող անձինք.
ե/ հղի կանայք.
զ/ ՄԻԱՎ-ով վարակված մայրերից ծնված երեխաները.
է/ թմրամոլները.
ը/ երեք ամսից ավելի ժամկետով Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունից դուրս ծառայողական, գործնական և մասնավոր ուղևորություններից վերադարձող անձինք:
Պարտադիր բժշկական հետազոտությունից հրաժարված անձինք չեն կարող լինել արյան, կենսաբանական հեղուկների, հյուսվածքների և օրգանների դոնորներ:
Բուժհաստատություններում աշխատանքի ընդունվող անձինք նախազգուշացվում են իրենց՝ ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման պարտադիր բժշկական հետազոտության ենթարկելու մասին:
Աշխատանքի բերումով արյան, կենսաբանական հեղուկների, հյուսվածքների և օրգանների հետ առնչվող բուժաշխատողները ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերման պարտադիր բժշկական հետազոտությունից հրաժարվելու դեպքում փոխադրվում են այլ աշխատանքի կամ ազատվում են աշխատանքից՝ աշխատանքային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
Պարտադիր բժշկական հետազոտության կարգը սահմանում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը:
ԳԼՈՒԽ III
ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԲԵՐՈՒՄՈՎ ՄԻԱՎ-ՈՎ
ՎԱՐԱԿՎԵԼՈՒ ՎՏԱՆԳԻՆ ԵՆԹԱԿԱ ԱՆՁԱՆՑ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ
ՊԱՇՏՊԱՆՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հոդված 12. ՄԻԱՎ-ով վարակվելու վտանգին ենթակա անձանց սոցիալական պաշտպանվածությունն աշխատանքի բնագավառում
Ձեռնարկությունների, հիմնարկների և կազմակերպությունների՝ ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց ախտորոշումն ու բուժումն ապահովող աշխատողների, ինչպես նաև այն աշխատողների համար, որոնց աշխատանքը կապված է ՄԻԱՎ պարունակող նյութերի հետ, սահմանվում է՝
ա/ հավելավճար աշխատավարձի նկատմամբ.
բ/ կրճատված աշխատանքային օր.
գ/ լրացուցիչ վարձատրություն.
դ/ լրացուցիչ արձակուրդ:
Վերոհիշյալ արտոնությունները տալու պայմանները և կարգը սահմանում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարությունը:
Առողջապահական ձեռնարկությունների տնօրինությունները պարտավոր են ապահովել բուժաշխատողների պարտականությունների կատարման համար անվտանգության անհրաժեշտ միջոցներ և պայմաններ՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից սահմանված կարգով:
Հոդված 13. Բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս կամ ցուցաբերելիս ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց պատճառված վնասի փոխհատուցման իրավունքը
Բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս կամ ցուցաբերելիս ՄԻԱՎ-ով վարակվելու դեպքում անձինք իրավունք ունեն պատճառված վնասի փոխհատուցման՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
ԳԼՈՒԽ IV
ՄԻԱՎ-ՈՎ ՎԱՐԱԿՎԱԾ ԱՆՁԱՆՑ ԵՎ ՆՐԱՆՑ ԸՆՏԱՆԻՔՆԵՐԻ ԱՆԴԱՄՆԵՐԻ
ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Հոդված 14. ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց իրավունքները
ՄԻԱՎ-ով վարակված անձինք իրավունք ունեն՝
ա/ ստանալ հետազոտության արդյունքների մասին գրավոր տեղեկություններ.
բ/ ստանալ ոչ խտրական վերաբերմունք.
գ/ պահանջել բժշկական գաղտնիության պահպանում՝ բացառությամբ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի.
դ/ շարունակել աշխատել՝ բացառությամբ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված դեպքերի.
ե/ ստանալ համապատասխան խորհրդատվություն, ծանոթանալ ՄԻԱՎ-ի տարածումը բացառող նախազգուշական միջոցառումներին:
ՄԻԱՎ-ով վարակված անձինք առանց իրենց գրավոր համաձայնության չեն կարող լինել գիտական փորձերի ու հետազոտությունների օբյեկտ:
Հոդված 15. ՄԻԱՎ-ով վարակված երեխաների և նրանց ծնողների /օրինական ներկայացուցիչների/ իրավունքները
ՄԻԱՎ-ով վարակված մինչև 16 տարեկան երեխաներն օգտվում են մինչև 16 տարեկան հաշմանդամ երեխաների համար Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված իրավունքներից:
ՄԻԱՎ-ով վարակված երեխայի ծնողները /օրինական ներկայացուցիչները/ իրավունք ունեն՝
ա/ երեխայի հետ գտնվել հիվանդանոցում, այդ ժամկետում ազատվելով աշխատանքից, և ստանալ երեխայի և իրենց համար սահմանված նպաստները.
բ/ օգտվել տարեկան արձակուրդից իրենց հարմար ժամանակ:
ՄԻԱՎ-ով վարակված երեխային խնամելու նպատակով աշխատանքից ազատվելու ժամանակահատվածը հաշվառվում է աշխատանքային ստաժում:
Հոդված 16. ՄԻԱՎ-ով վարակված անձի պարտականությունները
ՄԻԱՎ-ով վարակված անձը կամ նրա օրինական ներկայացուցիչը պարտավոր է պահպանել ՄԻԱՎ-ի տարածումը բացառող լիազորված պետական մարմնի կողմից հաստատված նախազգուշական միջոցառումները:
ԳԼՈՒԽ V
ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված17. Պատասխանատվությունը սույն օրենքը խախտելու համար
Սույն օրենքը խախտող անձինք, ինչպես նաև ձեռնարկությունները, հիմնարկները և կազմակերպությունները պատասխանատվություն են կրում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
Հոդված 18. Օրենքի ուժի մեջ մտնելը
Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:
ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ՝ Ա. ՂՈՒԿԱՍՅԱՆ
10 մարտի 2000 թ.
ք.Ստեփանակերտ
ՀՕ-99
