ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

7-ՐԴ ԳՈԻՄԱՐՄԱՆ 7-ՐԴ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ

2023 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒՆԻՍԻ 29-Ի ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՆԻՍՏԻ

ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

  ժԱՄԸ 11:00 

       

  Նիստին մասնակցում են ԱԺ պատգամավորները, ԱՀ նախագահը, ԱՀ կառավարության անդամները, ԶԼՄ ներկայացուցիչներ, հրավիրվածներ:

  Նիստին ներկա են 30 պատգամավորներ: Նիստը վարում է ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանը:

Արթուր Թովմասյան – Բարի օր, Արցախի Հանրապետության մեծարգո նախագահ, հարգարժան պետնախարար, կառավարության հարգելի անդամներ և գործընկերներ:

Պատգամավորներին խնդրում եմ գրանցվել:

Գրանցում:

Գրանցվել են 30 պատգամավորներ, հարգելի պատճառով բացակա են 3-ը:

Քվորում ունենք, կարող ենք սկսել մեր աշխատանքները:

Գագիկ Բաղունց – Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի 2023 թվականի հունիսի    29-ի հերթական նիստի օրակարգի նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանին: Խնդրեմ, պարոն Թովմասյան:

Արթուր Թովմասյան - Քանի որ նստաշրջանի օրակարգում ներառելու հարցեր չունենք, ուստի ներկայացնում եմ հունիսի 29-ի հերթական նիստի օրակարգը: Նախագծում ներառվել են որպես պարտադիր քննարկման ենթակա, ինչպես նաև նախորդ հերթական նիստում անավարտ մնացած հարցերը: Դրանք են՝ «Արցախի Հանրապետության նախագահի 2022 թվականի գործունեության միջոցառումների ծրագրի ընթացքի, արդյունքների և 2023 թվականի գործունեության միջոցառումների ծրագրերի վերաբերյալ հաղորդումը» և առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Մի շարք վարչական իրավախատումների  համար կիրառված տույժերի համաներման  մասին» օրենքի նախագիծը:

Ունենք նաև «Հարցեր Հանրապետության նախագահին և կառավարության անդամներին» և, ինչպես միշտ, «Պատգամավորական հայտարարություններ»:

Հարցեր կա՞ն այսօրվա նիստի օրակարգի  հետ կապված: Հարցերի համար գրանցվել։

Եթե չկան, քվեարկության է ներկայացվում «Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 2023 թվականի հունիսի 29-ի նիստի օրակարգի մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: 

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 30, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք պարտադիր քննարկման ենթակա հարցերը, և առաջինն այդ շարքում «Արցախի Հանրապետության նախագահի 2022 թվականի գործունեության միջոցառումների ծրագրի ընթացքի, արդյունքների և 2023 թվականի գործունեության միջոցառումների ծրագրի վերաբերյալ հաղորդումն» է: Ուզում եմ նշել, որ այդ հաղորդումը մենք քննարկում ենք Կանոնակարգ օրենքի 114-րդ հոդվածին համապատասխան: Ազգային ժողովի նիստում հաղորդումը  քննարկվում է Կանոնակարգի        115-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված կարգով՝  հետևյալ տարբերությամբ.

- հաղորդումը ներկայացնելու համար Հանրապետության նախագահին  հատկացվում է մինչև մեկ ժամ,

- հարակից զեկուցմամբ կարող են հանդես գալ բոլոր մշտական հանձնաժողովների մեկական ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև Հանրապետության նախագահի  ներկայացմամբ՝ կառավարության մինչև երեք անդամ, որից հետո նրանց կարող են հարցեր տրվել,

- եզրափակիչ ելույթի համար Հանրապետության նախագահին  հատկացվում է մինչև 30 րոպե:

Այժմ խոսքը տրվում է  Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանին: Խնդրեմ, պարոն նախագահ:

Արայիկ Հարությունյան – Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, պատգամավորներ, գործընկերներ, հրավիրվածներ, ձեր ժամանակը շատ չեմ չարաշահի։ Նշեմ, որ հաղորդումը Արցախի Հանրապետության նախագահի 2022 թվականի գործունեության ծրագրի կատարման ընթացքի մասին, արդյունքների և 2023 թվականի գործունեության վերաբերյալ դուք ստացել եք ժամանակին, հնարավորություն եք ունեցել ծանոթանալու: Ավել ասելիք չունեմ: Ինչ վերաբերում է 2023 թվականի ծրագրերին՝ առաջարկություն ունեմ առանձին ֆրակցիաներով, փոքր խմբերով, եթե կլինի իհարկե այդ ցանկությունը, հանդիպումներ ունենալ, և կներկայացնեմ անելիքները: Ավել խոսք չունեմ ասելու: Կլինեն հարցեր, հարցերին պատասխաններ կորոշեմ, որը բաց տեքստով կհայտարարեմ, կներկայացնեմ, որը չէ, էլի կթողնեմ փակ հանդիպումների ժամանակ: Շնորհակալություն, պարոն Թովմասյան:  

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն նախագահ: Հիմա անցնում ենք Արցախի Հանրապետության նախագահի հաղորդման շուրջ պատգամավորների հարցերին: Հարցերը հնչեցվում են տեղից, երկու րոպեի ընթացքում: Հարցերի համար հերթագրում:

Հերթագրվել են 8 պատգամավորներ: Խնդրեմ, պարոն Աղաբեկյան, թող պատրաստվի Դավիթ Գալստյանը:

Արամայիս Աղաբեկյան - Պարոն նախագահ, երկու հարց ունեմ՝ երկուսն էլ արտաքին բլոկի վերաբերյալ: Լրատվամիջոցներով բավականին տարածվել է տեղեկությունը, որ գոյություն է ունեցել ամերիկյան առաջարկություն բանակցությունների վերաբերյալ։ Կա՞ն արդյոք այդ բանակցությունների առաջարկությունները, և արդյո՞ք ճշմարտությանը համապատասխանել է այդ տեղեկությունը: Եվ երկրորդը՝ Լաչինի միջանցքի մասով ռուսական կողմը պաշտոնական խողովակով արդեն մի քանի անգամ արձանագրել է, որ բացումը կարող է ապաէսկալացիայի տանել, ինչպիսի՞ բանակցային փուլում է գտնվում, ռուս խաղաղապահներն ի՞նչ են ասում, մոտ ապագայում հնարավո՞ր է որոշակի ապաէսկալացիա հենց ապաշրջափակման միջոցով:

Արայիկ Հարությունյան - Առաջին հարցի հետ կապված՝ եթե կլինի առանձին հանդիպում, կներկայացնեմ: Երկրորդ հարցի հետ կապված՝ բանակցություններ ամեն օր ընթանում են ռուս խաղաղապահների և ադրբեջանական կողմի հետ: Բայց քանի որ այստեղ ադրբեջանական կողմը այդ միակողմանի փակման պատճառներից մեկը համարում է այն, որ տեղի է ունեցել ամսի 15-ի առավոտյան շուտ Հայաստանի սահմանին, այսպես կոչեցյալ Հայաստանի սահմանի վրա, ես դա համարում եմ Հայաստանի սահման, այդ առումով կա նաև Հայաստանի իշխանությունների և Ադրբեջանի իշխանությունների միջև քննարկման անհրաժեշտություն: Հույս ունեմ, որ բացի խաղաղապահներից տեղի կունենան նաև նման քննարկումներ, որպեսզի հանգուցալուծվի այդ հարցը: Ավել տեղեկություն, կներեք, սահմանափակվենք սրանով:

 Արթուր Թովմասյան - Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, հաջորդը պատրաստվում եմ ես:

Դավիթ Գալստյան - Շնորհակալություն: Ստեղծված իրավիճակում արդյո՞ք բավարար եք գնահատում հայկական կողմի՝ լինի դա Արցախի իշխանությունների, թե Հայաստանի իշխանությունների կատարած աշխատանքները միջազգային հարթակներում: Արդյո՞ք Հայաստանի իշխանությունը այսօր չի կարող դիմել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ՝ Հաագայի դատարանի վճիռը գործնականում կատարելու, և կա՞ արդյոք երկխոսություն Արցախի և Հայաստանի իշխանությունների միջև՝ այդ հարցը տանել Անվտանգության խորհրդի հարթակ:

Արայիկ Հարությունյան - Ես կխնդրեմ նաև այսպիսի մի ձևաչափ. քանի որ մեր արտաքին գործերի նախարարը գտնվում է Երևանում, մանրամասն այդ կատարված ամենօրյա աշխատանքների և բավարար, թե ոչ, արդեն դուք կգնահատեք, կունենաք օնլայն հանդիպում, պարոն Թովմասյան, այսինքն՝ մենք կարող ենք իմ հանդիպման ժամանակ նաև, իհարկե, եթե լինի ցանկություն, եթե չէ, առանձին կարող եք արտաքին գործերի նախարարի հետ մանրամասն կներկայացնի էլի ոչ այս դահլիճում, այս ձևաչափով: Այո, կա այնքան անհրաժեշտ ինֆորմացիա, որը նպատակահարմար եմ գտնում փակ ռեժիմով տրամադրել, որպեսզի գնահատեք։ Իհարկե, եթե ունենք այսօր փակ ճանապարհ, ես համարում եմ, որ բավարար չէ։ Սա շրջափակում չէ, սա ավելի խորն է, շրջափակում մենք ունեցել ենք մինչև ամսի 15-ը։ Դրա առումով անելիքներ կան Հայաստանի իշխանությունների կողմից, մեր կողմից, ռուս խաղաղապահների կողմից: Իհարկե, նաև այստեղ մենք պետք է հաշվի առնենք, որ Ադրբեջանին պետք է առիթ՝ մեր նկատմամբ հերթական ճնշումը գործադրելու առումով: Ամեն մի առիթի պատճառը այլ է, պատճառը մեզ հրավիրելն է, սա կարող եմ բարձրաձայն ասել, պատճառը արցախյան դելեգացիայի Բաքու այցելելն է: Ամեն ինչ անում է դրա համար։ Քննարկումներ Հաագայի դատարանում ինչքանո՞վ է հնարավոր կյանքի կոչել կամ այսօր ի՞նչ է քննարկվել: Երեկ, այսօր քննարկումները շարունակվում են։ Ամերիկայում, ի դեպ, ամենածանր թեման հենց Ղարաբաղին վերաբերող, անվտանգության հետ կապված, պաշտպանության բանակի և այլն: Դրա համար ես գտնում եմ նպատակահարմար արտաքին գործերի նախարարի հետ ժամանակ գտնել և կազմակերպել այդ փակ հանդիպումը: Բավականին մեծ ինֆորմացիա կա կուտակված և պարոն Աղաբեկյանի առաջին հարցի հետ կապված։ Դա այդ ամբողջ ծավալն է, որից հետո դուք կգնահատեք: Ինչ վերաբերում է մեր ու Հայաստանի իշխանությունների շփումներին, շփումներ կան ամեն օր: Դուք տեղյակ եք մեր ծրագրերին՝ մանավանդ արտաքին բլոկի հետ կապված նաև Հայաստանի, այսինքն՝ մեր քայլերին և Հայաստանի քայլերին։ Իհարկե, խնդիրները կան, որոնք պետք է էլի ոչ այս ձևաչափով քննարկենք: Ես իրականում նորից եմ ուզում հասկանաք, որ ամեն մի բառ, ամեն մի նյութ հնարավորություն է տալիս քաղաքական հարթակում և ընդհանուր                                    սոցիալ-տնտեսական առումով  հակառակորդին պլանավորելու իր հաջորդ քայլը, որովհետև նպատակը մեկն է՝ ճնշել առավելագույն չափով՝ առաջին հերթին պառակտելու մեր հասարակությանը, երկրորդը՝ ստեղծել դժգոհության, բողոքի ալիքներ։ Այսինքն ի՞նչ են անում. վերլուծում են այն բոլոր պրոբլեմները, որը առկա է հասարակության մեջ և այդ պրոբլեմները զարգացնում, չհասկանալով, որ այդ պրոբլեմը բարձրաձայնելով, մենք հնարավորություն ենք տալիս այդ պրոբլեմը ավելի խորացնելու առումով: Դրա համար մենք պետք է շատ ավելի զգույշ լինենք խոսքի կառուցման առումով: Առաջիկայում լինելու են օրենսդրական փոփոխություններ, չնայած վերջին օրերին ահագին աշխատանք կատարել ենք այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր հատուկ խուճապ են առաջացնում։ Օրենսդրական փոփոխություններից հետո այդ մարդկանց նկատմամբ վերաբերմունքը շատ ավելի խիստ է լինելու: Դավաճանությունը դա է, ժողովուրդ, ոչ թե միայն ինֆորմացիա փակ գաղտնի տալով, այլ դավաճանությունը այն է, որ երեկ մեկը, իբր քաղաքական ակտիվ գործիչ է, բան է տարածում, որ երկրում վաճառում են ադրբեջանական ապրանք։ Երբ որ արդեն ձերբակալվում է, ասում է «գիտե՞ս, բա ոմն մի աղջիկ է տվել, ոմն մի կին է տվել, դե ես չեմ ճշտել»: Իհարկե, դա սադրանք է, դա պառակտում է, դա երկիրը քանդելու, կործանելու, դժգոհություն առաջացնելու ամենամեծ դավաճանությունն է, որ մենք պիտի ուշադիր լինենք նման հարցերում: Դրա համար ես ուղղակի խնդրում եմ՝ ամեն մի բառ, որը մենք, ամեն մի հարց, հարցի պատասխան, մենք պետք է զգուշավոր լինենք: Դրա համար մենք ընդհուպ օրենսդրական փոփոխություններ պետք է մտցնենք, ինձ թվում է այդ նույն հաղորդումները պետք է սահմանափակենք, գաղտնիացնենք՝ սկսած բյուջե, բյուջեի կատարում, բյուջեի թվեր և այլն: Այդ բոլորը պետք է գաղտնիացնենք, ընդհուպ մինչև հույժ գաղտնի։ Դրա համար ես բավարար պատասխան չեմ տալիս, որովհետև դժվար է այս պահին գնահատել, որ ինֆորմացիա հրապարակեմ, որը՝ չէ: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն նախագահ, կառավարությանը հարցերի ժամանակ, նաև պետնախարարը այստեղ է, համապատասխան կառույցի ղեկավարը այստեղ է, բայց ես կցանկանայի նաև իմանալ Ձեր կարծիքը, որովհետև այս նույն հարցը չորրորդ գումարման ժամանակ ես Ձեզ տվել եմ, երբ որ Դուք հանրապետության վարչապետն էիք և ասել, որ 15 տարի հետո մենք կանգնելու ենք այդ երևույթի առջև: Գուցե այսօր դրա ժամանակը չէ, բայց դա երիտասարդի ճակատագրի հարց է, երիտասարդների ապագայի: Եթե հիշում եք, ես մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի և քիմիայի ընդունելության վերաբերյալ ասել եմ, որ եթե նախկինում, խորհրդային հասարակարգում մենք պարծենում ենք Արցախում ծնված, կրթություն ստացած գիտնականներով՝ ֆիզիկայի, քիմիայի և մաթեմատիկայի բնագավառում, ապա վտանգված է Արցախում այդ առարկաների մասով գոնե ուսուցիչներ պատրաստելը: Օրինակ, իհարկե մաթեմատիկայի ուսուցիչը անպայման պետք է մաթեմատիկայի քննություն տա կամ ֆիզիկայի ուսուցիչը, բայց տարրական կրթության մեթոդիկա բաժնում մենք մտցրել ենք մաթեմատիկա առարկան, որը միասնական քննություն է։ Կամ տարրական դասարանի ուսուցիչը միևնույն թեստավորումները անցնում է, երբ որ տարրականին գիտեք, տարրական մաթեմատիկան է պահանջում՝ հինգ գումարած չորս իքս, հավասար է քսանի, որոշել իքսը: Այսինքն, ո՞նց եք կարծում, գոնե կան մասնագիտություններ, որ այդ առարկաները պետք է լիներ հարցազրույցով կամ ընդհանրապես հաշվի չառնեն այդ թեստավորման արդյունքները: Նորից եմ ասում, կարող է այսօր բան չէ, բայց երեխաների ճակատագրի հարց է: Իսկ որը մասնագիտական է, անպայման մաթեմատիկան, ֆիզիկան, քիմիան, եթե բժիշկ է դառնում... ժամանակս սպառվեց, կարծում եմ հարցը պարզ է: Ձեր կարծիքն եմ ուզում իմանալ, հետո մենք կառավարության հարց ու պատասխանի ժամանակ նաև կլսենք պետնախարարին:

Արայիկ Հարությունյան - Ես կողմնակից եմ կրթական համակարգի բարեփոխումներին, բայց այստեղ նաև դրա մասնագետը չեմ, գիտելիքներս այնքան խորը չեն կարծիք ասելու առումով։ Դրա համար ես կխնդրեմ, այսօր երևի թռուցիկ պատասխան կլինի, բայց դա մեծ, խորը ուսումնասիրություններ, քննարկումներ և լսումներ կազմակերպելուց հետո կարելի է միայն նման կարծիք ասել: Մենք պետք է նաև հաշվի առնենք ստեղծված իրավիճակը, նաև հաշվի առնենք, որ բարեփոխումներ անելու պարագայում ոչ միայն ստեղծված իրավիճակը, այլ վիճակը կրթական համակարգի վաղուց է գալիս, անհնարին է Հայաստանի Հանրապետության կրթական համակարգից շատ մեծ տարբերությունով համակարգ ունենալ։ Կարող ենք որոշակի շտկումներ մտցնել, բայց ինձանից լավ եք պատկերացնում, որ ինչքան բարդ կլինի առանձին կրթական համակարգ ունենալը՝ սկսած ինստիտուտներում, բուհական համակարգում ընդունելության համակարգից, դուրս եկած գրականության և այլն, և այլն: Դրա համար երևի շատ անելիքներ կան այդ խնդրում։ Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան, թող պատրաստվի Մետաքսե Հակոբյանը:

Արամ Հարությունյան - Պարոն նախագահ, պետք է հարցնեի հենց այդ ադրբեջանական արտադրության ապրանքների՝ Արցախում վաճառքի տեղեկության մասին։ Ձեր խոսքից պարզ դարձավ, որ այս ինֆորմացիան իրականությանը չի համապատասխանում։ Ուղղակի կուզենայի բոլորիս ուշադրությունը գրավել, որ նաև հայաստանյան մեդիատիրույթում բավականին ակտիվ տարածվել է այս ինֆորմացիան և երբեմն այնպիսի անձանց կողմից, որոնք բավականին մեծ ազդեցություն ունեն ինֆորմացիոն տիրույթում, և եթե այդ համագործակցությունը կա, հատուկ ծառայությունների միջոցով նաև այնտեղ որոշակի գործողություններ ձեռնարկվեն:

Արայիկ Հարությունյան - Ես մի քիչ էլ փակագծեր բացեմ. նախ՝ հայաստանյան տիրույթում, այդ որ ակտիվանում են, թող մի բան հասկանան, որ Ղարաբաղ ինչ որ մտնում է, Հայաստանով է մտնում, Ադրբեջանով ոչ մի բան չի մտնում: Իբր, այսպես է ձևակերպվում, որ ադրբեջանական արտադրանք մտել է Հայաստան և Հայաստանից, իբր գնումների արդյունքում, բերել են Ղարաբաղ և վաճառել: Նման ինֆորմացիա չկա։ Այդ մարդը այս փուլում գտնվում է ԱԱԾ-ում, չգիտեմ՝ կալանավորված, թե ձերբակալված։ Այդ տարածողը իր ֆեյսբուքում ուրիշ բան է գրել՝ «խանութից», երբ որ խանութպանը ասել է չկա, ասել է ոմն մի կին է ինձ տվել։ Բայց վերջում, որ դրանց կենսագրությունը նայեք դուք՝ ովքեր են, կհասկանաք որտեղից է գալիս քամին, ժողովուրդ: Դա նպատակադրված սադրանք է մեր երկրի նկատմամբ, և ընդհուպ մինչև դավաճանության հոդվածով են դատվելու, եթե իհարկե ապացուցվեց, որովհետև դա դավաճանություն է, ուրիշ ոչ մի բան: Մենք ասել ենք՝ եթե կա նման ինֆորմացիա, զանգեք ասեք ԱԱԾ-ին, ոչ թե ֆեյսբուքում գրեք ու տարածեք, հետո ասեք «գիտե՞ք, բա մենք տեղյակ չենք, բա մենք չենք մտածել, որ նման բան կլինի»: Մեր ամեն մի ինֆորմացիան, մանավանդ այսքան ծանր հոգեբանական վիճակում գտնվող մեր հասարակությանը, պետք չէ: Մի կողմից գտնվում ենք այդ վիճակում, մյուս կողմից բան են անում։ Լսել եմ, տեղյակ եք ովքեր են։ Լսեցի անուն եք տվել, ոչ թե անուն է,  կազմակերպություն է, բայց ես չբարձրաձայնեմ: Ես իրավունք ունեմ մտածելու ու կապելու 2016 թվականի, ես իրավունք ունեմ մտածելու, ավելին, 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ սադրանքների հետ: Այդ մարդիկ, այո, դավաճանում են, չհասկանալով, որ ավելի լավ է դու ադրբեջանցուն տաս ինֆորմացիա, քան դու մեր հասարակությունը պառակտես: Այդ ինֆորմացիան մեկ է Ադրբեջանը գիտի մեզանից լավ, բայց որ դու հասարակությունը պառակտում ես, քայքայում ես և հնարավորություն ես տալիս հակառակորդին ավելի խիստ միջացառումներ ծրագրի, դա արդեն ոչ միայն դավաճանություն է, դա ամենախիստ բանին պետք է ենթարկել դրանց: Որևէ մեկի նկատմամբ ինֆորմացիոն դաշտը պետք է վերահսկենք, կառավարենք: Օրինակ, կներեք, մի քիչ շեղվում եմ, ասում են Ֆեյսբուքը անջատենք, այդպիսի ինֆորմացիա էլ կա։ Այո, ռազմական դրության պայմաններում թույլ են տալիս, բայց չեմ ուզում մեր հասարակությանը զրկենք բոլոր հնարավոր միջոցներից: Ինֆորմացիան էլ է չէ՞ սնունդ, մարդիկ դրանով ապրում են, կառուցում են իրենց առօրյան։ Իհարկե, ուղեղների լվացման համակարգը գործում է: Մի ապուշ գրում է «Սևանում նախագահը դղյակ է կառուցում», ամբողջ Ղարաբաղով մեկ տարածվում է, որ իմ կյանքում այդ տարածքում եղած չկամ։ Սևանում եղած կամ, բայց այդտեղ, որտեղ կառուցում են, հետո ճշտել եմ, կյանքում եղած չկամ: Այսինքն ինչպե՞ս են պառակտում հասարակությունը՝ նման կեղծ ինֆորմացիաներով: Բոլոր սադրանքները, հեղափոխությունը լավ բառ է, իշխանափոխությունը, ավելի ճիշտ ապստամբություն անվանենք, ոչ թե հեղափոխություն,  ապստամբությունները նման մեխանիզմներով են իրականացրել՝ ուղեղները լվանալով, կեղծ ինֆորմացիա տալով հասարակությանը, իշխանությունը պառակտելով, քանդելով և այլն: Որ գնում ենք խրամատ ենք փորում, որ ֆեյսբուքում գրում են «խրամատ ենք փորում», դա ի՞նչ է, դա դավաճանություն չէ՞:

Արթուր Թովմասյան - Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Գրիգորյանը:

Մետաքսե Հակոբյան - Իմ հարցերը հիմնականում հավաքական են, այն հարցերը, որոնք հանրությունն է ավելի շատ տալիս: Կա՞ ճնշում, որը կարող է ստիպել Ձեզ երկխոսության առաջարկն ընդունել փաստացի Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի առաջարկած ձևաչափով: Եվ հաջորդ հարցը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի հակաարցախյան հայտարարություններից հետո, նաև ԵԽԽՎ նախագահի ասածից հետո, այն, որ Լեռնային Ղարաբաղը  դիտարկվում է որպես Ադրբեջանի մաս, ստացվում է, որ մեր ինքնորոշման իրավունքի թեման, կարծես թե մերժված է ամբողջությամբ և այն օրակարգ բերելու ողջ բեռը, ըստ էության, ընկած է Արցախի իշխանությունների վրա: Եվ նոր այս արտաքին ու անվտանգային քաղաքականությունը սահմանելիս արդյո՞ք կա այդ ընկալումը Արցախի Հանրապետության իշխանությունների մոտ, որ բախվում ենք տարածաշրջանային և միջազգային փոփոխված պայմաններին: Մենք ունե՞նք այդ ուժը, այդ հնարավորությունը, քանի որ արդեն արցախյան հիմնախնդիրը դիտարկվում է ոչ թե մեր ինքնորոշման իրավունքի իրացման համատեքստում, այլ հակառակը՝ ընդամենը մեր իրավունքի և անվտանգության ապահովումը դիտարկվում է հիմա ճանապարհի փակ և բաց լինելով, այսինքն, եթե ճանապարհը բացվում է, ուրեմն մեր իրավունքներն ու անվտանգությունը ամբողջությամբ ապահովված է: Շնորհակալ եմ։

Արայիկ Հարությունյան – Նախ՝ ինձ վրա կարող է միայն մի ճնշում լինի՝ դա ժողովրդի ճնշումն է, ուրիշ ճնշում չկա և չի էլ կարող լինել՝ ո՛չ գերտերությունների, ո՛չ Հայաստանի իշխանությունների, ո՛չ քաղաքական ուժերի, ո՛չ քաղաքական խմբերի, ո՛չ քաղաքական անձանց, ո՛չ որևէ մեկի: Ճնշում կարող է լինել միայն մի դեպքում, եթե լինի ժողովրդական ճնշում, այսինքն՝ ժողովրդի տրամադրությունները: Այստեղ գալիս է այլ խնդիր՝ ինչքանո՞վ ենք մենք նպաստում, որպեսզի ժողովուրդը, կապում ենք երրորդ հարցին, որ վախենո՞ւմ ենք, թե՞ չէ։ Չենք վախենում, չենք վախենա, եթե մեր հասարակությունը, այդ միասնականություն բառը չեմ ուզում օգտագործել, որովհետև դա դժվար է, բայց գոնե ունենանք նույն նպատակը, նույն ցանկությունը: Իհարկե, այդ նպատակներին, այդ ցանկություններին հասնելու առումով կարող է տարբեր քայլեր լինեն տակտիկական, բայց ստրատեգիան պետք է բոլորիսը նույնը լինի, և այդ քայլերի քննարկման առումով պետք է իրականում ունենանք երկխոսություն: Ես հարգում եմ բոլոր կարծիքները, այն կարծիքները, որ մարդիկ կան, ասում են գնանք Բաքու հանդիպման, մարդիկ կան, ասում են այլ ձևաչափով գնանք հանդիպման, մարդիկ կան, ասում են պիտի հանդիպենք, որպեսզի ունենանք երկխոսություն, մարդի կան, ասում են չպիտի հանդիպենք: Ոնց որ ճանապարհի հետ կապված կար մի քանի կարծիք: Մի մասը ասում էր զրո գնալ-գալ, մի մասը ասում էր ամբողջությամբ գնալ-գալ, բայց ես, ուսումնասիրելով, ունենալով դաշտի բոլոր ինֆորմացիաները, և իհարկե բավականին շատ քայլեր կան, որը պիտի անենք, այդ քայլերի համար որ ռեժիմն է մեզ համար նպաստավոր: Այդ բոլորը հաշվարկելուց արդեն կայացրել ենք որոշում՝ նույն ճանապարհի հետ կապված մինչև շրջափակումը և այլն, այսինքն, մենք պետք է աշխատենք, որ հասարակությունը գոնե հասկանա, որ եթե 10 օր հետո շաքարավազ չլինի, շուկայի աշխատող կանայք չգան ասեն բա էս վերջը ի՞նչ է լինելու: Մենք պիտի որոշում կայացնենք՝ մեզ համար գլխավոր նպատակը շաքարավազ ունենա՞լն է, Կոկա-Կոլա խմե՞լն է, գարեջուր ունենա՞լն է, թե՞ իրականում մեր նպատակին հասնելն է: Եթե մեր նպատակին հասնելն է, այո, մենք կրելու ենք զրկանքներ, պիտի հասկանանք։ Եթե ասում եմ ձմեռը գազ չի լինելու, հասարակությունը ասում է նախագահը այս ինչ ասեց: Ես չեմ ուզում խաբել, այո, այս ինֆորմացիան իրավունք ունեմ բացելու: Ադրբեջանը ճնշելու է, որպեսզի հասարակությունը պառակտի, որպեսզի շուկայում աշխատող կանայք գան ասեն «բա էս ի՞նչ է լինելու վերջը»։ Վերջը, ժողովուրդ, լավ է լինելու, համոզված եղեք: Այդ լավ լինելը պայմանավորված է հենց երրորդ... Մեր ինքնորոշման իրավունքը իրացնելը կախված է լինելու մեզանից: 1988 թվականին շարժումը սկսել ենք, գլխներիս տվել են՝ Սովետական Միությունը, նրանից հետո մենք դիմադրել ենք, կրել ենք զրկանքներ, շաքար չենք ունեցել, ուտելիք չենք ունեցել, ձեթ չենք ունեցել: Իրավիճակը նպաստավոր է եղել, պատերազմական գործողությունների արդյունքում կարողացել ենք հաջողություն արձանագրել, և եկել է մի փուլ, երբ որ Ղարաբաղի հետ ոչ միայն հաշվի էին նստում, քննարկում էին 5 շրջանը տվեք, 2-ը մնա ձեզ, արդեն ինքնուրույնության ամենաբարձր աստիճան, ամենացածր։ Կարևոր չէ, բայց հաշվի էին նստում: Այսօր  հաշվի չեն նստում, քանի որ մենք պատրաստ չենք, մենք զրկանքներ կրելը մեզ համար համարում ենք կործանարար։ Ոչ, դա կործանարար չէ: Եթե մենք այսօր, ուզում եմ հայտարարել այս դահլիճից, մեր շռայլությունը, մեր կոմֆորտը... ընկերներ, շաքարավազ չունենալը դա չի նշանակում զրկանք, ավելին ասեմ, դեռ հարց՝ կարող է ավելի առողջ լինենք այդ պարագայում: Այո, զրկանքներ կրելով, մենք պետք է մեր ինքնորոշման իրավունքը հասցնենք իր վերջնական նպատակներին: Բայց եթե մենք նախընտրեցինք կոմֆորտը, կոմֆորտ չենք ունենալու մի տարի հետո, ուզում եմ բարձրաձայնել, մեր հասարակությունը իմանա՝ գարու հաշիվն է լինելու: Եթե, այո, ճանապարհը լավ բացեն, առանց ստուգման բացեն, առանց որևէ խոչընդոտների բացեն, իմացեք, որ դա բացում են, որպեսզի մենք հետագայում շատ ավելի մեծ զրկանքներ ունենանք, կամ կորցնենք երկիրը, կամ փախստականի կարգավիճակ ստանանք: Ուրախ չեմ այս վիճակից, ժողովուրդ, ուրախ չեմ, բայց այլ ելք չունենք: Դրա համար մեր ինքնորոշման իրավունքը ոչ մեկը, ոչ մի անձ, ոչ մի քաղաքական ուժ, ոչ մի միջազգային կառույց չի կարող կասկածի տակ դնել, մեր ինքնորոշման իրավունքն է մեզ այսօր պահում այս երկրում: Եթե չլիներ մեր ինքնորոշման իրավունքի իրացման հնարավորությունը, ես մեկ օր չեմ մնա իմ պաշտոնում, ես հրաժարական կտամ, կասեմ ժողովուրդ էլ ձև չկա: Դրա համար կա այդ իրավունքը, և այդ իրավունքը ոչ մեկը չի կարող զրկել: Իսկ ինչ վերաբերում է Հայաստանին կամ, չգիտեմ, տարբեր կառույցներին միջազգային, ինչպիսի դիրք են գրավել, հայտարարություններ են արել, ես հայտարարում եմ այսօր՝ մեր միջազգային իրավունքի նորմը ինքնորոշման ոչ մեկը չի կարող մեզ զրկել: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Գրիգորյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Էլեոնորա Ավանեսյանը:

Արամ Գրիգորյան - Պարոն նախագահ, ունեմ 3 հարց: Առաջին հարցս վերաբերում է մեր բնակչության մեջ շրջանառվող և արդեն իսկ թափ վերցրած լուրերին՝ կապված մինչև հունիսի  15-ի իրադարձությունները գնումների և սննդի տեղափոխման գործընթացի մեջ լուրջ ֆինանսական չարաշահումների: Արդյո՞ք ձեռնարկվում են քայլեր, որպեսզի կամ ժխտել, որ եղել են այդպիսի երևույթներ, կամ օրենքի շրջանակներում ենթարկել համապատասխան պատասխանատվության: Երկրորդ հարցս՝ տեղյակ ենք, որ ութերորդ միջոցառումը՝ սոցիալական հետևանքները մեղմացնելու վերաբերյալ, հուլիսի սկզբին մեկնարկելու է, խոսքս վերաբերում է յուրաքանչյուր չաշխատողի 40.000 դրամ տրամադրելուն. արդյո՞ք շարունակական է լինելու այդ ծրագիրը: Եվ երրորդ հարցս՝ կապված իրավիճակի հետ, որ արդեն իսկ ավելացել է լրտեսների քանակը, խուճապ մտցնողների քանակը, ժամանակը չէ՞ արդյոք քննարկել մահապատիժ մտցնելու հարցը:

Արայիկ Հարությունյան - Վերջին հարցը հետաքրքիր հարց էր: Մինչև ամսի 15-ը ֆինանսական չարաշահումների հետ կապված՝ պետնախարարը զբաղվում է այդ առումով, լինելու են ստուգումներ և այլն, և փակ կամ բաց կլինեն հրապարակումներ։ Համոզված եմ, որ եթե այս մեր ֆինանսական հնարավորությունները շարունակեն մնալ, ի դեպ այստեղ նշեմ, որ մենք մինչև այսօր որևէ խնդիր չենք ունեցել ֆինանսական՝ ունենալով նաև ահռելի ճեղքվածք, Հայաստանի կառավարությունը այդ գումարները լրացնում է մինչև այսօր և եթե շարունակի, ապա այդ խնդիրը չենք ունենալու: Մահապատիժը մի քիչ ծանր բան է, բայց քանի որ, սա էլ մի քիչ բարձրաձայնեմ, մեր բանտերի հնարավորությունները սահմանափակ են, ինչ-որ մի մեխանիզմ պիտի մտածենք: Դրա համար ես իհարկե չեմ գտնում, որ դա ճիշտ է, ուրիշ բան պետք է մտածենք: Ես եթե անկեղծ լինեմ, այդ մարդիկ մոլորված մարդիկ են։ Իրականում նրանց քայլը դավաճանական է, բայց մոլորված, խաբված, ուղեղը լվացած մարդիկ են: Կամ վերլուծություն են անում Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի մասին փողի դիմաց՝ չհասկանալով, որ անվճար ոչ մի բան չկա աշխարհում: Իբր մի ֆրանսիացու անվան տակ, որ Ղարաբաղի ներքաղաքական կյանքը, կամ որ քաղաքական գործիչ ինչպիսի բան ունի, կամ ժողովուրդը ինչից են դժգոհ, ինչից են գոհ։ Այդ վերլուծությունը տալը ֆրանսիացուն պետք չի չէ՞, բայց ինքը հասկանում է, որ դա ֆրանսիացի չէ, ու եթե գնում է դրան, պարզ է չէ՞ նպատակը որն է: Ես նորից եմ կրկնում, որպեսզի պարզ լինի, ի դեպ նշեմ, ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում ինֆորմացիա քաղելուն մեր առօրյայից՝ հասկանալու որտեղ ունենք պրոբլեմներ, որպեսզի խորացնեն այդ պրոբլեմները, քան ասեն, օրինակ, որտեղ է գտնվում այսինչ զորամասը, քանի որ այդ զորամասը իրենց համար գտնելու խնդիր չունեն: Վերևից նայում են, որևէ պրոբլեմ չկա, խնդիր ունեն, որպեսզի  հասկանան՝ որտեղ է մեր ներքաղաքական խնդիրը, որպեսզի պառակտեն, անվստահության, քանդելու երկիրը, արտագաղթը ավելացնելու և այլն, և այլն։ Դրա համար լրտեսների, դավաճանների հետ կապված նշեցի՝ նախ լինելու է օրենսդրական փոփոխություն, խստացում, որը  տուգանքը դառնալու է ազատազրկում, որը ազատազրկումը ավելանալու է։  Շուտով դուք կունենաք դա:

Արթուր Թովմասյան - Տիկին Ավանեսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Կարեն Հովհաննիսյանը:

Էլեոնորա Ավանեսյան – Շնորհակալություն։ Պարոն նախագահ, հարցս վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետությունում ուսումնական հաստատություններում սովորող ուսանողներին: Քննաշրջանը ավարտված է, պրակտիկաները նույնպես, և նրանք ստիպված են արդեն լուծել պայմանագրերը՝ նախապես վարձակալությամբ վերցված տների և ակամայից կանգնում են լուրջ խնդիրների առաջ: Արդյո՞ք ունենք մշակված մոտեցում կամ ծրագիր ընդհանրական լուծում տալու, նրանց զբաղվածության հարցը լուծելու և դրա հետ զուգահեռ նրանց ֆինանսական առաջացած խնդիրները մեղմելու: Պարբերաբար կապի մեջ լինելով Արցախի ներկայացուցչության Սերգեյ Ղազարյանի հետ՝ գիտեմ, որ արդեն հավաքագրում են ուսանողների տվյալները, բայց դեռ այս փուլում է:

Արայիկ Հարությունյան - Պարոն պետնախարարին կխնդրեմ, որ այդ ուղղությամբ ավելի լուրջ զբաղվի: Եթե հնարավորություն լինի կազմակերպելու տեղափոխումը Արցախ, մենք կանենք, եթե չէ, մենք պետք է մտածենք ինչ-որ ընդհանուր պրոյեկտ Հայաստանում որևէ մի տուրիստական բազայում տեղավորելու նրանց, ինչ-որ մի ճամբարի անվան տակ, որովհետև հյուրանոցներում անհնար է լինելու պահել, բնակարաններում դժվար է լինելու։ Ես համաձայն եմ, կմտածենք ինչ-որ մի լուծում տալու: Եթե առաջիկա մեկ շաբաթվա մեջ զգանք արդեն, որ ճանապարհի հետ կապված խնդիրները ավելի խիստ են, քան մենք պատկերացնում ենք, ապա նման լուծում կտանք: Այն, որ մենակ չպիտի թողնենք մեր երիտասարդներին, դա միանշանակ, և նրանց ընտանիքներին իհարկե:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Հովհաննիսյան, խնդրեմ:

Կարեն Հովհաննիսյան - Պարոն նախագահ, բազմաթիվ հարցերի պատասխանեցիք, որոնք մտահոգում էին նաև ինձ, բայց մեկ, երկու հարց կա, որ ուզում էի անկեղծ խոսենք: Վերջին դեպքերի ժամանակ՝ զորամասի դեպքերի ժամանակ, արդյո՞ք տեղի է ունեցել հրամանատարության, սպայական կազմի սխալ՝ զինվորների զոհվելու հետ կապված: Երկրորդը՝ մեր զոհվածի աճյունը հուղարկավորում ենք այստե՞ղ, թե՞ հնարավորություն կա տեղափոխել Հայաստան ընտանիքի համար: Եվ երրորդը՝ կառավարական համակարգում միջին օղակը երևի թե շուկայի այն կանանցից բեթար են, երբ իրենց կիսատ-պռատ գիտելիքների արդյունքում տարածվում են բամբասանքներ և հասարակությունը երևի թե այդ կառավարության, առհասարակ պետական ինստիտուտների միջին օղակի վայ մասնագետների արդյունքում, հասարակությունը նաև իրենց քաղաքական ճաշակից ելնելով սկսում է երկպառակտել: Ի՞նչ կարելի է անել, որ այդ մարդիկ վերապատրաստվեն կամ գիտակցության գան:

Արայիկ Հարությունյան - Առաջին հարցի հետ կապված, իհարկե, եթե նման սխալ լինի, ապա պաշտպանության նախարարը այդ առումով հաստատ ուսումնասիրում է դեպքը, եթե կլինեն սխալներ, մեղավորները պատասխան կտան, բայց իմ առաջին ինֆորմացիայով այդպես չէ, բայց դա վերջնական չեմ կարող ասել: Ինչ վերաբերում է աճյունների տեղափոխման հետ կապված, կարող եմ արդեն բարձրաձայնել, քանի որ Ադրբեջանն էլ է հրապարակել. մենք դիմել ենք ռուսական կողմին, որպեսզի ապահովի տեղափոխումը: Խաղաղապահների ղեկավարը, գիտեք, այսօր միայն ուղղաթիռով կա հնարավորություն իրականացնելու որևէ մի բեռի կամ մարդու տեղափոխում, մարդու տեղափոխում վերջերս կատեգորիկ չի եղել, բայց գոնե որոշ բժշկական պարագաներ ուղղաթիռով տեղափոխում կազմակերպել ենք, փորձել ենք, խնդրել ենք, բայց դիմել է ադրբեջանական կողմին, և խաղաղապահները ստացել են բացասական պատասխան: Մենք դիմել ենք Կարմիր խաչին, Կարմիր խաչը որոշ շանս տալիս է, տվյալներ փոխանցել ենք, և մինչև մի քանի ժամ պետք է լինի պատասխան։ Բայց արդեն Ադրբեջանը գրել է «բա որ մենք ասում էինք, որ Հայաստանի Հանրապետության զորքը և այլն»։ Ես այսօր այստեղից բարձրաձայն հայտարարում եմ՝ Հայաստանի Հանրապետության մի քաղաքացի չկա արցախյան պաշտպանության բանակում ծառայող: Այդ զոհվածը ոչ թե Հայաստանի քաղաքացի է, դուք շատ լավ գիտեք ով է, հայրը աշխատում էր մեր կառույցներում՝ փրկարար ծառայության, այսօր էլ աշխատում է, բայց ստիպված դարձել են տեղահանված, և ընտանիքի մեծ մասը, հարազատները գտնվում են Հայաստանի Հանրապետությունում, ապրում էին Քաշաթաղի շրջանում և հուղարկավորումը խնդրել էին կատարել այդ տարածքում։ Դրա համար Ադրբեջանը ինչքան էլ ցույց տա, որ դա Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի է, այդպիսի բան չկա, դա ընդամենը միջազգային հարթակում փորձելու են քաղաքականացնել։ Բայց մենք պարտավոր ենք հարգել այդ ընտանիքի ցանկությունը: Այսօր պարզ կլինի մինչև օրվա վերջ։ Եթե Կարմիր խաչը կարողանա կազմակերպել, երևի վաղը կատարենք դա: Իսկ ինչ վերաբերում է պետական համակարգում, իհարկե, այստեղ մեր Ազգային անվտանգության ծառայությունը շատ ակտիվ է աշխատում, և ազատելու ենք նման բոլոր աշխատողներին։ Կա իմ կարգադրությունը՝ բամբասանք տարածողների, խուճապ տարածողների նկատմամբ, իսկ եթե պաշտոնական դիրքի չարաշահում կա, կամ պաշտոնական անփութություն, կամ չի կատարում իր պարտականությունները, ապա խնդրում եմ դիմեք տվյալ կառույցի ղեկավարին:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Մելքումյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արմեն Հակոբյանը:

Դավիթ Մելքումյան - Շնորհակալություն: Մի տեսակ մեր առօրյան և աշխատանքը այնքան քաղաքանակացված է, որ նույնիսկ մոռացել ենք հարցնենք այս պահի դրությամբ ի՞նչ իրավիճակ է՝ հաշվի առնելով երեկվա դեպքերը, և ի՞նչպիսի զարգացումներ են սպասում կամ արդյո՞ք այդ էսկալացիան սպասվում է, թե չէ։ Իսկ երկրորդ հարցը վերաբերում է Ձեր կողմից հնչեցված մի քանի թեզի՝ սկսած լրտեսներից, տարբեր այդ մակարդակի երևույթներից և միանշանակ այն մարդկանց, ովքեր խուճապ են տարածում։ Եվ ուզում եմ անդրադառնալ Ձեր հաղորդագրության մեջ և Ձեր հրամանագրի մեջ այդ կետը, որը արգելում է առաջինը՝ հավաքներ, երկրորդը՝ արգելում է հակառուսական քարոզչություն տարածել Արցախում, արգելվում է ռուս խաղաղապահների նկատմամբ և, իհարկե, սա միանշանակ ողջունելի է։ Անձամբ իմ դիրքորոշումն է դա, ես միշտ էլ ողջունել եմ այդ քայլերը, և պետք է խստացնել։ Բայց այստեղ ոչ միայն լրտեսների խնդիր կա, այլ նաև կան քաղաքական այլ խմբեր, որոնք, օրինակ, մի քանի օր առաջ Ազգային ժողովում մենք տեսանք ինչ տեղի ունեցավ: Սա արդյո՞ք հակառուսական ակցիա էր, թե ոչ և ինչպիսի՞ հետևանքներ կունենա կամ ի՞նչ ենք մենք անելու դրանից հետո: Ես ավելի հակված եմ, որ եթե ունենք որոշում, պետք է այդ որոշումը հստակ կիրառենք: Երկրորդը՝ ինչ վերաբերում է լրտեսներին, շատ ճիշտ եք ասում՝ մոլորված մարդիկ են և սա աղանդի նման բան է։ Եթե եկեղեցին լավ չի աշխատում, աղանդավորները գլուխ են բարձրացնում։ Հիմա այստեղ մենք ունենք ահռելի մեծ աշխատանք՝ ինչպիսի՞ քարոզչություն ենք մենք տանում: Երեկ ամբողջ օրը ամբողջ հանրապետությունում, սկսած հացի խուճապից, որ ալյուրը վերջին օրն է մնացել և այլն: Այս հարցը ավելի շատ պետնախարարին է վերաբերում կամ էլ համապատասխան մարդկանց, ովքեր որ զբաղվում են, ովքեր որ տրամադրում են, բացատրեն՝ եթե քիչ ենք տալիս, ինչի՞ համար ենք տալիս։ Իսկ ովքեր որ շարունակում են նման քարոզչությունը, ապա պետք է հրավիրել և շատ խիստ նկատողություն անել առնվազն:

Արայիկ Հարությունյան - Վիճակի հետ կապված նշեմ, որ հարաբերական կայուն է, սահմանին իհարկե կրակոցներ կան, բայց շատ քիչ, մնացած օրերի նման: Իհարկե, մենք այդ օրը չենք գնացել լարվածությունը ավելի մեծացնելուն, բազմաթիվ պատճառներ կան: Եթե կլինեն առանձին հանդիպումներ, ես կներկայացնեմ՝ ինչ է սպասվում։ Մենք բոլոր սցենարներին պետք է պատրաստ լինենք, ժողովուրդ: Մենք պետք է հասկանանք, որ, այո, մենք ունենք խնդիր, այդ խնդիրների արդյունքում մենք ավելի ճիշտ կրելու ենք զրկանքներ, ունենալու ենք պրոբլեմներ, բայց պետք է հաղթահարենք: Նորից ուզում եմ հայտարարել՝ եթե մեզ համար կարևորը Կոկա-Կոլան ու գարեջուրն է և ազատ ելք ու մուտքը, ազա՛տ ելք ու մուտքը, ես ելք ու մուտքին կողմնակից եմ, բայց ես չեմ տեսնում դա, այսինքն մենք պետք է պայքարենք, որ գոնե սահմանափակ հնարավորություն ունենանք և՛ ուղևորափոխադրումների, և՛ բեռնափոխադրումների: Ինչի՞ ենք սպասում՝ ոչ այս դահլիճում, ես իմ փակ հանդիպումների ժամանակ ներկայացնում եմ։ Այո, մենք ավելի ծանր ժամանակներ ենք անցել և հաղթահարել ենք, և կախված է լինելու՝ ինչպիսինն է լինելու մեր դիմադրողականության աստիճանը: Նույն խուճապ առաջացնողների, լրտեսների, մոլորվածների խմբին եմ դասում նրանց, ովքեր Կոկա- Կոլան ավելի բարձր են գնահատելու, դա հարաբերական եմ ասում, և դա է լինելու իրենց առօրյա թեման իշխանության գործունեության գնահատական տալու առումով։ Գիտեք, տարբեր բաներ են ասում՝ ասում են այս ապրանքը քիչ է, այն ապրանքը շատ է։ Մեկ է, ինչքան ապրանք բերենք, 10 օր ավել, 20 օր պակաս, ընկերներ, սա 10 օրվա, 20 օրվա, 30 օրվա, 2 ամսվա պայքար չէ: Մենք պետք է հասկանանք, մենք պետք է գնահատենք լրջության պահը: Այո, կարող է պետական կառավարման համակարգը ինչ-որ թերացում է եղել, մի ապրանքատեսակ ավելի բավարար չէ կուտակվել, բայց դա ընդամենը 20 օր: Բավարար աշխատանք կատարվել է, հնարավորինս էլ շատ, որպեսզի երկիրը սովի չմատնվի: Մենք ունենք ահռելի պաշարներ, չեմ ասում բոլոր ապրանքատեսակներով, բայց հաստատ մեր տեղական արտադրանքը թույլ է տալու երկարաժամկետ պայքար տանել, նաև չնեղվել և չենթարկվել այդ ճնշվումներին: Ասում են «վեց օր հետո բունտ է լինելու, ժողովուրդը գալու են ասեն այս ի՞նչ է լինելու»։ Դե բունտ է լինելու, գնացեք Ադրբեջանին հանձնվեք: Բունտ է լինելու, սոցիալականն է կարևոր։ Ընկերներ, մենք պետք է գիտակցենք՝ դժվարություններ լինելու են, շատ ավելի մեծ: Մեկ ամիս առաջ հանդիպումների ժամանակ ասել են «ձմեռը ո՞նց ենք անցկացնելու», ասում եմ՝ ես չգիտեմ, որովհետև չգիտեմ ինչ ռեժիմ է լինելու, հեղուկ գազ կարողանալո՞ւ ենք բերել, թե՞ չէ, հոսանքի հետ կապված ինչպիսի՞ հնարավորություններ են առաջանալու, բայց այն, որ մեր ներքին կառավարման համակարգի աշխատանքների, ներքին մեր արտադրանքի և ծառայությունների ծավալը ավելացնելու առումով բավարար աշխատանք կատարվել է, դա միանշանակ է։ Իհարկե, ցավոք, եղանակային պայմանները այդքան էլ բարենպաստ չեն եղել՝ հազարավոր հեկտարներ երաշտի պատճառով, հազարավոր հեկտարներ կարկտահարության պատճառով: Եթե դա լիներ 12 ամիս 24 ժամ, մենք ամեն ինչ կունենայինք, բայց մեր նաև պարենամթերքի արտադրության ծավալի 50%-ից ավելին ենք կորցրել։ Բայց դա բնական աղետ է, դրան էլ պատրաստ պետք է լինենք: Չգիտեմ՝ քանի ժամ է լույս լինելու, չգիտեմ՝ գազ լինելո՞ւ է, թե՞ չէ։ Համոզված եմ, որ չի լինելու: Այո, պատրաստ են գազը, հոսանքը տալ, ժողովուրդ, պիտի գնանք Բաքու։ Հիմա այն կարծիքը՝ ինչու՞ չգնանք Բաքու։ Որովհետև Բաքուն մեզ հետ մի թեմա է քննարկում այսօր՝ ինտեգրացիայի թեման, երկրորդ թեման չի քննարկում: Ասում են գնանք, համոզենք, խոսում են տարբեր թեմաներով: Փորձել եմ, ընկերներ, երկու տարի փորձել եմ: Եթե որևէ մեկը գտնում է, որ ես վատ բանակցող եմ եղել, վերջին փուլում ես չեմ բանակցել, ես չեմ գնացել: Այդ բանակցությունները արդյունք չեն տալիս, որովհետև վերջում գալիս, ասում է «այս է մեր օրակարգը» և մեզ չի է մենակ ասում: Այս օրակարգը ասում է ՄԱԿ-ում, այդ օրակարգը ասում էր երեկ, ասելու է այսօր՝ Բլինկեն-Միրզոյան-Բայրամով հանդիպման ժամանակ: Ադրբեջանը մեզ ասում է՝ «բանակցելու համար, ավելի ճիշտ, սեղանին նստելու համար առաջին կետ՝ պաշտպանության բանակը լուծարել»։ Դե գնացեք հանդիպման, լուծարեք, հետո գնացեք։ Պիտի լուծարենք, հետո գնանք հանդիպման: Ասում են՝ «չէ, գնանք»։ Ընկերներ, հերթականությունը ասեմ. գնում ենք հայտարարում, որ բանակը լուծարում ենք, պետական կառավարման համակարգը լուծարում ենք, բաց եմ ասում ձեզ բոլորիդ այսօր, հազիվ ստեղծում են համայնքային ընտրությունների մեխանիզմ, որից հետո գազը կտան, հոսանքը կտան և ճանապարհով կթողնեն կգնանք, կգանք: Եվ պարզ է ճանապարհով ոնց են թողնելու գնանք՝ որպես Ադրբեջանի քաղաքացիների են թողնելու: Ես դեմ չեմ բանակցությունների, ես դեմ չեմ հանդիպումների, ամենաշատ կողմը ես եմ եղել և ամենաշատ հանդիպումները ես եմ իրականացրել: Մի քիչ շեղվեցի հարցից, բայց քանի որ սա ամբողջը մի տիրույթում է, մենք պետք է գիտակցենք, իմանանք, որ ունենալու ենք խնդիրներ, ունենալու ենք պրոբլեմներ։ Այդ ամենը հաղթահարելի են: Երկու բան ունենք անելու՝ ինքնապաշտպանության և դիմադրողականության բարձրացումը։ Այդ առումով ի՞նչ ենք անում, ի՞նչ ենք արել և ի՞նչ պիտի անենք, մենք առանձին, եթե ցանկություն լինի, կքննարկենք: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Հակոբյան, խնդրեմ:

Արմեն Հակոբյան - Պարոն նախագահ, հասարակության շրջանում շատ են խոսում այն մարդկանց մասին, որոնք, զբաղեցնելով տարբեր պաշտոններ պետական կառավարման մարմիններում, ամիսներ շարունակ գտնվում են Արցախի Հանրապետությունից դուրս, առանձնապես այն անձանց, որոնք զբաղեցնում են նաև բարձրաստիճան պաշտոններ, նրանց ընտանիքները կամ տան անդամները գտնվում են Արցախի Հանրապետությունից դուրս։ Խնդրում եմ Ձեր որոշումը, Ձեր վերաբերմունքը այդ մարդկանց նկատմամբ:

Արայիկ Հարությունյան – Նախ՝ բարձրաստիճան պաշտոնյա մի հոգի ունենք, և դա իմ որոշումն է։ Դա մեր արտաքին գործերի նախարարն է, որը պիտի մնա Երևանում՝ հաշվի առնելով, գիտեք, իրավիճակը: Մնացածը չկան, եթե լինեն, ես չեմ հիշում: Ընտանիքների անդամների հետ կապված և ընդհանուր առմամբ, իրականում մտածում եմ, որ մենք շատ խիստ որոշումներ պետք է կայացնենք: Հանձնարարել եմ Ազգային անվտանգության ծառայությանը, բաժնի պետերից մինչև նախագահ, կա հիմնավոր, որ բացակայում է, կա, որ չհիմնավորված։ Չհիմնավորված, մտածված ընտանիքի անդամի տեղափոխումները գնահատվելու է ոչ արդյունավետ, և լինելու են որոշումներ իմ կողմից: Սա առաջինը։ Երկրորդը՝ դրանով մենք չպետք է սահմանափակվենք, ես հանձնարարել եմ նախագահի աշխատակազմին, շատ լուրջ որոշումների փաթեթ ենք ներկայացնելու: Նրանք, ովքեր թողել են երկիրը գնացել, այսօր վարձակալությամբ տվել են իրենց գույքը, ստանում են եկամուտներ, բնակարաններ և այլն։ Այս բոլորի նկատմամբ պետք է որոշում կայացնենք: Ես չեմ կարող ասել ինչ ենք անելու, որովհետև մի կողմից մենք պետք է հարգենք մեր Սահմանադրությունը, մենք հարգել ենք, պահում ենք, պահելու ենք մեր Սահմանադրությունը, բայց ես կողմնակից եմ, որ նման մարդկանց նկատմամբ լինի շատ խիստ վերաբերմունք՝ զրկել եկամուտի հնարավորությունից առաջին հերթին, սա բարձրաձայն հայտարարում եմ, ընդհուպ ոչ միայն եկամուտից, եթե մասնագետները թույլ կտան այդ որոշումը կայացնելու առումով, հնարավոր է պետականացնել գույքը, ընդհուպ եթե պետք լինի բնակարանը, մենք պետք է գնանք այդ ճանապարհով: Այլ ասելիք չկա։ Բնակարանների հետ կապված՝ ժամանակին, գիտեք, այդ խոսակցությունը եղել է, մարդիկ կամավոր տրամադրեն և մենք ունենանք պետական մարմին, որը նայելու է, անվճար մեր հայրենակիցները այստեղ ապրելու, թող էլի մնա որպես սեփականություն։ Ամենաշատը որ ինձ դիմում են ընդունելության համար, դա բնակարանի համար է այսօր: Էդ որ նենց գոռգոռում են է, հայտարարում են «խուճապ է, փախնում են, ժողովուրդը գնում է», ես այստեղ հայտարարում եմ՝ ամենաշատը ինձ դիմում են բնակարանային խնդիրների կապակցությամբ: Որ ասեմ ընդունելություն եմ անում, հաստատ ընդունելության 70%-ը բնակարանի համար են գալու, 20%-ը՝ վարկ ստանալու, գործ անելու, այգի տնկելու։ Իհարկե, մի մասը գործ անել չի ուզում, այլ նպատակով է ուզում: Երբ ասում են փախնում են, գնում են, բոլորը ուզում են դուրս գալ, նախ՝ ով ուզումա քինա, ջիհաննամը քինա ու ծենը կտրած քինա, եթե իհարկի քինալուվա։ Խուճապ մի առաջացրեք: Ժողովուրդը ուզում է ապրել այստեղ, արարել այստեղ, և մենք պետք է այդ հնարավորությունը տանք բոլորին: Շնորհակալություն հարցի համար:

Արամ Հարությունյան - Կներեք, որ վարման կարգը խախտում եմ, ուղղակի պարոն Հակոբյանի ասածին մի փոքր լրացում անեմ: Մենք նաև մարդիկ ունենք, ովքեր, ժողովրդական լեզվով ասած, Արցախում մարդն տեռալ, բայց իրենց ընտանիքները ևս դրսում են, և իրենք ակտիվ քաղաքական գործունեությամբ են զբաղվում, հայրենասիրություն են քարոզում: Հիմա նաև մեխանիզմներ մտածեք նման մարդկանց հետ էլ որոշակի վերաբերմունքի, որովհետև նաև սա բարոյական բոլոր նորմերը անցնում է:

Արայիկ Հարությունյան - Դա բարոյական բան է էլի, դա իրավական չէ:

Արթուր Թովմասյան – Է՞լ ով է ուզում Կանոնակարգը խախտել: Մենք ավարտեցինք հարցերի մեծ մասը: Հարակից զեկուցման համար հայտեր չենք ստացել: Նախատեսված է մտքերի փոխանակություն: Խնդրեմ, եթե մտքերի փոխանակության ցանկություն կա, հերթագրվեք։ Հերթագրում։ Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Դավիթ Գալստյանը:

Մետաքսե Հակոբյան - Ադրբեջանի կողմից 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից մինչ օրս շարունակվող հանցավոր գործողությունները հակասում են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 6-րդ կետին, ըստ որի՝ Արցախի և Հայաստանի միջև անխափան կապն ապահովում է Քաշաթաղի միջանցքը, որով անխոչընդոտ պետք է իրականացվի քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և բեռների տեղաշարժը: Անշուշտ, այստեղ բազմաթիվ հարցեր կան՝ ուղղված նաև ռուսական կողմին՝ որպես եռակողմ հայտարարությամբ Քաշաթաղի միջանցքի անխափան գործունեությունը երաշխավորողի և Արցախում խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող պետության: Միանշանակ է, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը պետք է կատարի իր իսկ կողմից ստանձնած պարտականությունները և օր առաջ ապահովի Քաշաթաղի միջանցքի անխափան գործունեությունը: Բայց պատասխանատվության սլաքները չեն կարող և չպետք է ուղղվեն բացառապես ռուսական կողմին: Իսկ արդյո՞ք իրավիճակի հանգուցալուծման ուղղությամբ հնարավոր ամեն ինչ արել են հայկական կողմերը: Արդյո՞ք Հայաստանի իշխանությունները օգնում են Արցախում ռուս խաղաղապահներին: Պաշտոնական Երևանը վաղուց արդեն հրաժարվել է Արցախի Հանրապետության անվտանգության երաշխավորը լինելուց՝ նաև փորձելով խուսափել դեպքերի հետագա զարգացման ողջ պատասխանատվությունից: Գրեթե երկու տարի տարբեր ձևաչափերով մենք ահազանգել ենք Արցախի իշխանություններին՝ կոչ անելով վերանայել իրենց դիրքորոշումը Հայաստանի իշխանությունների նկատմամբ, ձևակերպել ու մշակել նոր ռազմավարություն, որի շրջանակներում Արցախն ինքն իր ձայնը կբարձրացնի, հանդես կգա որպես միջազգային սուբյեկտ: Այս ճանապարհն այլընտրանք չունի, քանի որ Ադրբեջանի ռազմատենչ, ակնհայտ ցեղասպան նկրտումներ ունեցող գործողությունները բազմաթիվ անգամ ապացուցել են, որ Արցախը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում և արցախահայության կյանքի իրավունքի ապահովման գրավականը Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի երաշխավորված իրացումն է: Սկսած 2020 թվականի նոյեմբերից Ադրբեջանը, չհանդիպելով Հայաստանի իշխանությունների կողմից որևէ հակադրության, հընթացս կյանքի է կոչում իր առավելապաշտական նկրտումները՝ հետպատերազմական շրջանում արցախա- ադրբեջանական շփման գծում առաջխաղացումներով, Հայաստանի Հանրապետության սուվերեն տարածքների նկատմամբ ագրեսիայով, Գորիս-Կապան ճանապարհին անցակետներ տեղադրելով և այլն, և այլն: Ապա հաջորդեցին Բաքվի պահանջները Արցախի Հանրապետության Բերձոր, Աղավնո և Ներքին Սուս բնակավայրերի վերաբերյալ, որոնք հերթական անգամ բավարարվեցին հայկական կողմից: Ավելին, Արցախի իշխանությունը ներկայացնողներից շատերը պնդում էին, որ եռակողմ հայտարարությամբ է սահմանված նշված բնակավայրերից հայ բնակչության դուրս գալը և դրանց հանձնումը, թեև մեր բազմաթիվ դիմումներին ի պատասխան այդպես էլ չկարողացան ցույց տալ եռակողմ հայտարարության մեջ որևէ նման ձևակերպում: Մինչդեռ անառարկելի փաստ է, որ այլընտրանքային ճանապարհի նախագիծը կարող էր քննարկվել ու հաստատվել այնպիսի տրամաբանության ներքո, որի դեպքում երեք հայկական համայնքները կարող էին մնալ չփոփոխված՝ Քաշաթաղի միջանցքի 5 կիլոմետրանոց հատվածում և չհանձնվել Ադրբեջանին կամ նոր երթուղին հաստատվեր նոր եռակողմ փաստաթղթով: Իրադարձությունների ընթացքը հասցրեց նրան, որ փաստացի Քաշաթաղի միջանցքի վերահսկողությունն անցավ Ադրբեջանին՝ հատելով մեր իսկ կողմից հայտարարված կարմիր գիծը: Այս ամենի մասին մեկ անգամ չէ, որ խոսվել է տարբեր ձևերով, եղանակներով, փորձել ենք բացատրել մեր մտահոգությունները, տեղ հասցնել, զգուշացնել: Դուք մեզ արկածախնդիր էիք համարում, մեղադրում էիք հանրության շրջանում խուճապ տարածելու մեջ, պոպուլիստ էիք կոչում: Ցավոք, մեր ամենավատ կանխատեսումները կյանքի են կոչվում: Ուստի Արցախի Հանրապետության իշխանություններին կրկին զգուշացնում ենք՝ իրադրությունը բավականին բարդ է, չունի ստանդարտ լուծումներ, ցանկացած քայլ պիտի լինի խիստ հաշվարկված՝ խուսափելու համար նոր մարտահրավերներից, կորուստներից: Հետևաբար Արցախի Հանրապետության իշխանություններից պահանջում ենք դադարել տրվել ադրբեջանական սադրանքներին և Հայաստանի գործող իշխանությունների պահանջներին, առաջնորդվել բացառապես ազգային շահերով՝ պաշտպանելով Արցախն ու արցախահայությանը, ամրապնդել բանակը և մեծացնել հասարակության վստահությունը բանակի նկատմամբ, ամրապնդել պետական ինստիտուտները և մեծացնել հասարակության վստահությունը այդ ինստիտուտների նկատմամբ, սկսել ուղիղ աշխատանքներ ու քննարկումներ Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարի հետ՝ օրակարգում ունենալով Քաշաթաղի միջանցքի անխափան գործունեության վերականգնման և ռուսական երաշխավորությամբ օդանավակայանի վերաբացման օրակարգը: Եվ ի վերջո պետք է գիտակցել, որ դժվարություններն ու զրկանքները անցողիկ են, իսկ սեփական հայրենիքում ազատ ապրելու ցանկությունը՝ հավերժ: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, տիկին Հակոբյան: Ես՝ որպես Արցախի իշխանավոր, ես ոչ մի կապ չունեմ Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի հետ: Ոչ մի բան: Դու ասում ես 2 տարի առաջ կամ տարուկես, ես ընդհանրապես կապ չունեմ: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան - Այսօր շատ բովանդակալից քննարկումներ եղան, բայց մեր կողմից արձանագրված այն խնդիրները, որոնք որոշ ժամանակ առաջ մենք ներկայացնում էինք գործող իշխանություններին, որ պետք չէ գարեջուր բերել, պետք չէ կետչուպ, մայոնեզ բերել և այն ժամանակ մեզ ասում էին՝ դա ժողովրդի ցանկությունն է, ազատ շուկայական հարաբերություններ են, մենք ժողովրդի համար ենք այդ ամեն ինչը անում: Փաստորեն նոր-նոր հասկանում ենք, որ պետք է զրկանքներ կրելով և առաջին անհրաժեշտության ապրանքների վրա շեշտադրումներ անելով մեր առօրյան կազմակերպենք: Շատ ուրախ եմ, որ գոնե հիմա սկսել ենք այդպես մտածել: Եվ ով որ Կոկա-Կոլայի, գարեջրի, այսպես ասած, ջատագովն է, թող նույն ձև այս գործող իշխանությունների թույլտվությամբ կամ անգործության հետևանքով է, որ այդ գարեջուրը, Կոկա-Կոլան հայտնվել են մեր խանութներում: Պաշտոնատար անձանց հետ խոսելուց, երբ որ ասում ենք՝ էս ո՞նց է այս նույն գարեջուրը հայտնվում, ասում են «լեվի» ճանապարհով: Ժողովուրդ, մենք «լեվի» ճանապարհ ունե՞նք: Սա պատասխա՞ն է, որ գործող իշխանությունը տալիս է մեզ: Մի ճանապարհ ունենք, և այդ գրուզները օբշի մեր  իշխանությունն է վերահսկում: Խե՞յք ժողովուրդին յիրան բարդում էլի ծեր մեղքերը: Որոշում կայացրեք և ծեր որոշման հետևողականորեն ըրեցիք էն, հինչու վեր հսնումա: Գարեջուր պերողին շտրաֆք ըրալ, երկրորդ անգամ է՞լն պերալ: Ծեր լծակնեն օգտագործեցիք, եթե կարում չըք, համապատասխան տեղը զիջեցիք կարող ուժերին: Այսքանը: Շնորհակալություն:

        Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Պարոն նախագահ, եթե ցանկություն կա եզրափակիչ ելույթի, խնդրեմ:

        Արայիկ Հարությունյան – Նախ՝ շարունակում եմ մնալ իմ մտքին, որ պոպուլիզմն է շարունակում նաև Ազգային ժողովում: Ինչքան ուզում եմ լինել անկեղծ, ինչքան ուզում եմ երկխոսությունը տանել ոչ քաղաքական տիրույթ, շարունակում են: Ի դեպ կարող եմ նշել, որ իշխանությունը չի ենթարկվում որևէ ճնշման Հայաստանի կողմից և չի ուղղորդվում, այլ ընդդիմությունն է ենթարկվում Հայաստանի միայն ընդդիմության քաղաքականությանը: Դուք որ խոսել եք, ես լռել եմ: Խնդրում եմ լռել: Ասում եք՝ ի՞նչու Լաչինը, ի՞նչու այս մեկը, և այսօր դուք ինձ նորից կոչ եք անում քայլեր անել այնպես, որպեսզի կարուստներ չունենանք: Այո, մենք ստիպված էինք Քաշաթաղի շրջանի 3 բնակավայրերի հանձնումը, այսպես կոչեցյալ, որը համապատասխանում է և այլն, կատարել, որպեսզի ահռելի կորուստներ չտանք և վերջնական չբնաջնջվի Ղարաբաղը: Այո, մենք ամեն ինչ անում ենք խուսափելու լայնածավալ պատերազմից, լայնածավալ մարտական գործողություններից: Եվ ես ազնիվ եմ եղել, ձեզ ցույց եմ տվել բոլոր նամակագրությունները այդ ժամանակ ռուսական կողմի և ադրբեջանական կողմի և ձեզ ասել եմ: Եթե դուք չեք տեսել, ձեր գործընկերները տեսել են, որ ռուսական կողմը, խաղաղապահ կողմը պարտադրում էր մեզ գնալ դրան: Դե որ այդպես է, այսօր եկեք գնանք ռուսական կողմին պարտադրենք՝ ինչու չի կատարում: Դուք, գիտե՞ք, ձեզ հակասում եք. մի կողմից ասում եք, որ խաղաղապահ ուժերը չեն մեղավոր և այլն, և այլն: Այո, ես առաջնորդվում եմ իմ բոլոր հարցերում խաղաղապահ ուժերի հետ համագործակցելով և ռուսական կողմի հետ համագործակցելով: Ի դեպ նշեմ, որ չեմ ասում ուղղակի, բայց դուք ստիպում եք այս դահլիճում ասել՝ այո, մենք համաձայնեցնում ենք մեր քայլերը, համաձայնեցնելով ենք այդքանը անում, ոչ թե ուղղորդվում ենք որոշ ուժերի կողմից՝ քաղաքական նպատակներից ելնելով, այլ իրականացնում ենք համաձայնեցված խաղաղապահ ուժերի և անհրաժեշտ մարդկանց հետ՝ այդ ուժերը ղեկավարող, ավելի ճիշտ, խաղաղապահ ուժերը ղեկավարող կառույցների հետ: Ինչ վերաբերում է գարեջրին, «լեվի» ճանապարհին, գոնե Դուք գիտեք այդ «լեվի» ճանապարհը՝ դա պետական ճանապարհով չի եկել: Պետությունը ուներ ընդամենը սահմանափակ հնարավորություն և այդ սահմանափակ հնարավորության շնորհիվ կարողացել է այսօր իրականացնել այն աշխատանքը, որ մենք այսօր խնդիր չունենք ուտելիքի և անհրաժեշտ նվազագույն ապրանքների: Կարելի է գնալ, այդ խանութը փակել, որ գարեջուր է բերել, այն մեկը փակենք, այսինքն, երկրի կեսին մենք պետք է դատեինք, բռնեինք, որովհետև հարյուրավոր մարդիկ երկու կողմից, գիտեք ովքեր էին իրականացնում, զբաղված են դրանով: Այդքան բանտ էլ չունենք, ժողովուրդ, բացատրեցի ձեզ: Լավ, «լեվի» չի, ոչ մեզ հասանելիք ծավալից դուրս գարեջուր է եկել, մայոնեզ է եկել կամ Կոկա-Կոլա է եկել՝ դա մեր փայից չի եկել: Հիմա կարող եք ասել՝ «դուք բերեիք»: Հնարավոր չի եղել: Շատ լավ գիտեք, չբարձրաձայնենք, չբացահայտենք: Ընկերներ, չի կարելի մեր ներքին այդ խնդիրները, որը մեզ չի վերաբերում, ասե՞նք ում է վերաբերում, հրապարակենք:  Ի՞նչ անեինք, արգելեի՞նք այդ մեքենաների մուտք ու ելքը: Մեր մեքենաները չեն եղել: Արգելեի՞նք, բոլոր խանութները փակեի՞նք: Իսկ առաջին անհրաժեշտ ապրանքները հնարավորության սահմաններում բերել ենք, ժողովուրդ: Երկու ապրանքատեսակ կարող է որոշակի դեֆիցիտ լինի՝ բուսական ձեթը, որը չի լինելու, 20 օր հետո, բերքահավաքից հետո արդեն ունենալու ենք մի քանի ամսվա: Իհարկե, կտավատի ձեթ ենք ունենալու, մի քիչ կարող է հոտ լինի, բայց գոնե կոմբիժիր չի լինելու: Հարյուրավոր տոննա հնարավոր չէր բերել: Ժողովուրդ, մի բան ասեմ՝ դուք հասկանու՞մ եք 120.000 կերակրելը, երբ քո հնարավորությունը օրական ընդամենը մի 100-120 տոննա է և շինանյութ պիտի բերեինք որոշակի աշխատանքներ իրականացնելու և այլն: Ավելին ասեմ՝ խոսում եք պաշտպանության բանակի մասին և այլն: Կներեք, պիտի բարձրաձայնեմ, մի հատ դիմում չեմ տեսել կամ մի հայտ չեմ տեսել, ցանկություն էլ չեմ տեսել, որ գաք ասեք «տեսնենք ի՞նչ եք անում, ինչո՞վ կարող ենք օգտակար լինենք»: Որ ասում եմ պոպուլիզմով եք զբաղված, դրա համար եմ ասում: Առավոտից իրիկուն ինձ պիտի դիմեք, մեր պաշտոնյաներին պիտի դիմեք՝ ի՞նչ ենք անում մեր դիմադրողականության աստիճանը, ինքնապաշտպանությունը ավելացնելու համար: Թեման Կոկա-Կոլան է ու Հայաստանի քաղաքական ներքին կյանքը: Կներեք, շնորհակալություն: Ես գտնում եմ, որ մեր ամեն մի զրույց պետք է լինի մեր ինքնապաշտպանության վերաբերյալ: Չեմ տեսել, մի նամակ, մի գաղտնի գրություն չեմ տեսել, մեկ հանդիպում չեմ տեսել: Եկեք ասեք «ի՞նչ եք անում» ոչ թե գրեք, ձե՛զ չի վերաբերում, «սխալ խրամատ են փորում»: Սխալ են խրամատ փորում, ճիշտ խրամատ փորեք: Բոլորի հետ շփվում եմ, Ղարաբաղում տենց մարդ չկա՝ ընդդիմություն կլինի, իշխանություն կլինի, պաշտոնյա կլինի, ոչ պաշտոնյա կլինի, նախկին գեներալ կլինի, գործող գեներալ կլինի, Ղարաբաղում կլինի, թե Ղարաբաղից դուրս կլինի, բոլորի հետ շփվում եմ, բոլորի կարծիքը, բոլորի խորհուրդը ընդունում եմ:

        Արթուր Թովմասյան - Պարոն նախագահ, լավ կլինի առանձին-առանձին խմբակցությունների հետ հանդիպեք և ասեք ինչ է կատարվել այդ վերջի մասով՝ պաշտպանության բանակի: Ինչի՞ համար առանձին-առանձին: Եթե ինֆորմացիայի հոսք դուրս եկավ, արդեն Դուք կիմանաք, թե որ խմբակցությունից է դուրս եկել: Մեր խմբակցությունները պետք է իմանան՝ ի՞նչ է կատարվել վերջին մեկ ամսում:

        Արայիկ Հարությունյան - Վերջին մեկ ու կես, երկու տարում, ժողովուրդ:

        Արթուր Թովմասյան - Ինչ-որ բաներ վերջին մեկ ամսում ավելի կարևոր եմ համարում: Սրանով ավարտեցինք:

        Արայիկ Հարությունյան - Շնորհակալություն:

(ձայնագրությունն ընդհատվում է)

Արթուր Թովմասյան – … մեկական րոպե։ Հարցերը պատգամավորները տալիս են իրենց հատկացված խոսափողից, իսկ կառավարության անդամները պատասխանում են ամբիոնից։ Այժմ պատգամավորներին խնդրում եմ գրանցվել, հետո հերթագրվել:

Գրանցում:

Ներկա են 30 հոգի, 3 պատգամավորներ բացակա են, գրանցումը ցույց է տալիս 28 պատգամավոր:

Հիմա հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել:

Հերթագրում:

Ես ընթերցեմ՝ Բաղունց Գագիկ, Աթայան Կարինե, Թովմասյան Արթուր, Հակոբյան Մետաքսե, Դանիելյան Աշոտ, Հարությունյան Արամ, Հովհաննիսյան Կարեն, Պետրոսյան Արևիկ, Մելքումյան Դավիթ, Գալստյան Դավիթ, Կասյան Վլադիմիր, Գրիգորյան Արամ, Աղաբեկյան Արամայիս: Հերթագրվել են 13 պատգամավորներ: Պարոն Բաղունց, խնդրեմ, թող պատրաստվի Կարինե Աթայանը:

Գագիկ Բաղունց – Հարցս հետևյալն է. ռազմաքաղաքական լարվածության աճին զուգահեռ սրանում է տեղեկատվական պատերազմը: Թշնամին՝ թե արտաքին, թե ներքին, խոսքս վերաբերում է ինչպես Արցախի Հանրապետության, այնպես էլ Հայաստանի Հանրապետության, օգտագործում են ավելի ու ավելի ժամանակակից ու լայն դիապազոնի տեխնոլոգիաներ` տեխնիկականից մինչև հոգեբանական, ինչը սպառնում է հանրային լարվածությունների, և (բառը չի լսվում) ու հուսահատության մթնոլորտի: Այս առումով ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվում հակազդելու այդ սպառնալիքներին։ Ու կխնդրեի հարցիս պատասխանում հստակեցնել մի կողմից ինֆորմացիոն, պրոպագանդիստական քաղաքականության ռազմավարությունը և մյուս կողմից էլ դրա տեխնիկական ապահովման: Խոսքս և ինտերնետ կապի մասին է, և հեռուստաարձակումների տեխնիկական ապահովման մասին է: Այսօր իսկ արդեն զգացվում են լուրջ պրոբլեմներ վերանորոգման, արդիականացման տեխնիկական հարցերում, վաղը լուրջ խնդիրներ կունենանք թշնամու կողմից կապի խափանման, խլացման հետ: Այդ ուղղությամբ ի՞նչ քաղաքականություն, ի՞նչ քայլեր են վարվում:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է ԱՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Գալստյանը:

Սուրեն Գալստյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Պարոն Բաղունց, այդ ինֆորմացիոն դաշտը տեղեկատվականի հետ չեմ կարող հարցին պատասխանեմ, բայց 2-րդ հարցին, կապված ինտերնետ կապի հետ, կպատասխանեմ. ինտերնետ կապի հետ այլընտրանքային կապի (բառը չի լսվում) նախատեսվում է կառուցվել, բայց դա փակ գաղտնի ռեժիմով կարող ենք քննարկել այդ հարցը: Այլընտրանքային կապի միջոց ունենք արդեն, տեստային տարբերակով կիրառված է, մոտ 20 օրից էլ բնակչությանը լրիվ հասանելի կդառնա: Այլընտրանքային կապի միջոց ստեղծված է արդեն իսկ:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Գագիկ Բաղունց - Տեխնիկական հարցի վերաբերյալ ընդունելի է, միգուցե, իսկապես անհրաժեշտ է ավելի նեղ շրջանակներում քննարկել այդ հարցը, բայց ինչ վերաբերում է քարոզչական պահերին, այսօր նախագահի ներկայությամբ էլ հարցը շոշափվեց: Կարծում եմ՝ լուրջ քաղաքականություն պետք է վարվի ժողովրդի հոգեբանական վիճակը բարելավելու, հակազդելու տարբեր տեսակի ոտնձգություններին: Այս ուղղությամբ կուզենայի, որ լուրջ քաղաքականություն մշակվի հակազդելու ուղղությամբ:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն։ Տիկին Աթայան, խնդրեմ:

Կարինե Աթայան - Շնորհակալություն: Ստեղծված իրավիճակում ինչպե՞ս են կազմակերպվում աշխատանքները բժշկական հիմնարկներում, բուժհաստատություններում: Խոսքը վերաբերում է պլանային վիրահատություններին, միջամտություններին, տարբեր ձևերի հետազոտություններին։ Եվ խնդրում եմ մի փոքր տեղեկություններ տալ բժշկական պարագաների, դեղամիջոցների պաշարների վերաբերյալ: Եվ երկորդ հարցս՝ ջրի անվտանգության վերաբերյալ կատարվող միջոցառումները:

Արթուր Թովմասյան - Բոլոր հարցերին պատասխանում է առողջապահության նախարար Թադևոսյանը:

Վարդան Թադևոսյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Գիտեք, որ ճանապարհը ժամանակ առ ժամանակ փակվում է և մենք էլ պետք է արագ արձագանքենք առողջապահության համակարգում: Պլանային վիրահատությունները անմիջապես կանգնեցվում են, երբ որ ճանապարհը փակվում է, և կազմակերպվում է վիրահատությունը միայն անհետաձգելի դեպքերում: Նույնը վերաբերում է պլանային հետազոտություններին: Տվյալ պահին երկուշաբթի օրը կսկսվեն պլանային բոլոր նշանակված հետազոտությունները և վիրահատությունները, իսկ ընդհանուր առմամբ ամեն ինչ հսկելի և կառավարելի վիճակում է գտնվում: 2-րդ հարցը՝ ջրի, ես վստահ եմ, որ խմելու ջրի քիմիական բաղադրությունը ստուգվում է յուրաքանչյուր ժամ օրվա ընթացքում, իսկ մանրէաբանական հետազոտություններ՝ շաբաթը երկու անգամ: Եթե ահազանգ լինում է, ուրեմն ավելի հաճախ է կատարվում` շաբաթական երկու անգամ:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։ Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Հիմա ես հարց կտամ: Թող պատրաստվի Մետաքսե Հակոբյանը:

Հարցս նույնն է, ինչ որ նախագահին եմ տվել, որ մաթեմատիկա, ֆիզիկա, քիմիա առարկաների մասով շատ ցածր գնահատականներ կան։ Ընդ որում՝ նաև ասում եմ, որ մի տարի առաջ այդ առարկան չկար ընդունելության ցանկում, հետո մտցրել են: Ես չգիտեմ ինչքանով է համապատասխանում: 2007 թվականից հետո ես միշտ ասել եմ, որ թեստերի միջոցով ամենաճիշտն է, որովհետև կոռուպցիոն սխեմաները վերանում են, համարյա թե զրոյացվում են: Հարցին պատասխանում է կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարը:

Նորայր Մկրտչյան - Նախ նշեմ, որ, մենք գտնվում ենք ՀՀ կրթության ոլորտի քննաշրջանների միասնական տիրույթում, այսինքն, այն թեստային առաջադրանքները, որոնք օգտագործվում են մեր միասնական քննությունները կազմակերպելու համար, նույնական են ՀՀ տարածքում գործող չափորոշիչների հետ: Դրա համար այստեղ եթե խոսք պիտի գնա մեր թեստային առաջադրանքները ավելի հեշտացնելու, ձևափոխելու մասին, ապա մենք միանգամից խաթարելու ենք այն ամբողջ համակարգը, որը կառուցվում է մեր կրթական ոլորտի շուրջ: Քանի որ եթե մենք գնանք այլ ճանապարհով և այստեղ սկսենք ձևափոխել թեստային առաջադրանքները կամ ավելի հեշտացնել, ապա խնդիրներ ենք ունենալու հետագայում ՀՀ տարածքում գործող բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում մեր դիմորդների հետբուհական կրթությունը շարունակելու հարցերում, և ընդհանուր առմամբ պարզապես չեն ընդունելու մեր գնահատման այդ ամբողջ ինֆրաստրուկտուրան` համակարգը: Ինչ վերաբերում է մաթեմատիկա առարկային, մենք վաղուց գիտենք, դեռևս դպրոցական տարիներից, որ մաթեմատիկան դա գիտությունների թագուհին է և մաթեմատիկան այն առարկան է, որը զարգացնում է տրամաբանական միտք, և ասենք «Տարրական մանկավարժություն և մեթոդիկա» մասնագիտության համար, դա անհրաժեշտություն է, որովհետև նախ տարրական դասարաններում էլ են անցնում մաթեմատիկա առարկան, բայց նաև նշեմ, որ թեստային առաջադրանքներից այդ քանակությունից մոտ 50 հարց իր դյուրին մակարդակով աչքի է ընկնում, այսինքն, բավական է այդ 50 հարցին պատասխանել և ստանալ դրական գնահատական, դրական շեմը հաղթահարել: Դրա համար, ճիշտն ասած, ես գտնում եմ, որ այս առումով մենք չպիտի որոշակի զիջումների գնանք և կրթության գերակայությունը պիտի ամեն ինչից վեր դասենք: Իսկ ինչ վերաբերում է այդ թեստային հարցերին, մենք ևս այս հարցում զիջումների չպիտի գնանք: Հաջորդը՝ բնագիտական առարկաների մասով մենք պետական նախարարի հրամանով ձևավորված հանձնաժողովի աշխատանքները շարունակում ենք, և հենց հարցերից մեկը վերաբերում է բնագիտական առարկաներ դասավանդող ուսուցիչների, մանկավարժների քանակի ավելացմանը։ Գնալու ենք այն ճանապարհով, որ նախ գրավչությունը բարձրացնենք: 2023-2024 ուսումնական տարում աշխատանքները սկսելու ենք որոշակի դրամաշնորհային ծրագրեր իրացնելու ճանապարհով, կրթաթոշակները բարձրացնելու առաջարկով ենք հանդես գալու։ Նշեմ, որ Հայաստանի Հանրապետությունում արդեն իսկ կրթաթոշակները բարձրացվել են, հասցվել մինչև նվազագույն աշխատավարձի մակարդակ, եթե չեմ սխալվում, 70 հազար դրամ է ստանալու արդեն:

Արթուր Թովմասյան - Ամփոփեք, որովհետև հարցին արդեն պատասխանել եք: Ես ասեմ, որ գոհ եմ հարցի պատասխանից, բայց ասեմ, որ նաև գիտակրթական համակարգի մարդ եմ: Ուղղակի երևի իմ հարցը ճիշտ չի ընկալվել: Ես ոչ թե ասում եմ գնահատականի շեմ իջեցնենք, ես ոչ թե ասում եմ թեստավորումը մենք ավելի պարզ գրենք, այլ ես ասում եմ կան մասնագիտություններ, որոնք այդ առարկաները այդտեղ քննությունը գուցե հարցազրույցով լիներ կամ ընդհանրապես չլիներ: Ինչ մնում է, որ մենք միևնույն դաշտում ենք, ես էլ եմ այդ նույն համակարգը: Հիմա «Այբբենարանը» Հայաստանի Հանրապետությունում փոխվել է «Տառադարանի», մենք էլ պիտի անունը դնենք «Տառադարան»: Բայց ես չգիտեմ ինչն է փոխվել՝ «Այբբենարա՞նն» է ճիշտ, թե՞ «Տառադարանը»: Որակ չի փոխվում անունը փոխելով: Ես կարծում եմ՝ ինձ համար խորհրդայինում հասարակարգում «Այբբենարանն» է: Սա չի խնդիրը: Ես ուղղակի ցանկացել եմ Ձեր կարծիքը իմանալ: Որևէ զիջումներ չկան այս հարցում, որը մեր հայրենակիցները, երբ որ հանդիպման գան, ես հարգելու եմ այդ տեսակետը, բայց հաջորդ տարին հաշվի կառնենք, որ մաթեմատիկան ավելի թույլ է լինելու, ֆիզիկան ավելի թույլ է լինելու, քիմիան ավելի թույլ է լինելու: 5-7 տարուց հետո ֆիզիկայի, քիմիայի ուսուցիչ երկրում չենք ունենալու,  ոչ թե դիպլոմ ունեցող մարդ չենք ունենալու: Մենք այդ սխալները արել ենք 90-ական թվականներին: Միշտ ասում եմ է, երբ որ Հայրապետյան Գուրգենին և Բահաթուր Դավթյանին ասել ենք 63 տարեկան, 65-ից գնա տուն: Մենք 90-ականներից ենք այդ բացթողումները արել։ Եղավ:

Նորայր Մկրտչյան - Պարոն Թովմասյան, եթե թույլ տաք, մի դիտարկում: Իններորդ դասարանի ավարտական քննության արդյունքներն եմ ուզում ներկայացնել. ընդհանուր 1663 իններորդ դասարանցի մասնակցել է մաթեմատիկայի կենտրոնացված քննությանը, և 388 հոգի ստացել են անբավարար գնահատական, որը կազմում է 23 տոկոսը: Ցավոք, այս ձևի ցուցանիշ ունենք և պիտի աշխատենք դպրոցական մակարդակում բարձրացնենք աստիճանը:

Արթուր Թովմասյան - Համաձայն եմ: Մի անգամ կգաս մի հատ թեյ խմենք, ես կասեմ իրականում քանի տոկոս է: Եղավ, շնորհակալություն, պարոն նախարար։ Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Աշոտ Դանիելյանը:

Մետաքսե Հակոբյան - Անկեղծ ասած՝ տարակուսանք առաջացրեց ինձ մոտ այն, որ հնարավորություն չունեցանք երկրի նախագահին արձագանքելու: Ամեն դեպքում չավարտվեց կարծես թե հարց ու պատասխանը: Դա որպես բացասական ուզում եմ արձանագրում անել, որովհետև այն հարցերը, որի հետ պիտի ճշտումներ արվեր, հնարավոր չէ կառավարության մյուս անդամների: Ինչևէ։ Հարց ունեմ կրթության նախարարին. մենք սեպտեմբերին ի՞նչ իրավիճակում ենք ի վիճակի սկսել գործընթացը, ինչպե՞ս ենք կազմակերպելու ձմռանը, ցրտին մեր կրթության շարունակականությունը։ Եվ 2023-2024 ուսումնական տարում, ցավոք սրտի, հայ-թուրքական համատեղ չափորոշիչներն ու ծրագրերը արդեն մուտք են գործում ՀՀ դպրոցներ, հետևաբար, քանի որ նույն համակարգում ենք մերը ևս, ապա հայ-թուրքական համատեղ դասագրքերը հնարավորություն ունենալո՞ւ ենք բերել Արցախ, թե՞ ոչ: Մեզ, Քաշաթաղի միջանցքի շուրջ երբ որ նոր տեղափոխման իբրև թե բանակցություններ էին տեղի ունենում, տարածքային կառուցվածքների և ենթակառուցվածքների նախարարը այն ժամանակ նույնիսկ հանրային ձևով ասում էր, որ մենք տարածքների փոխանակում ենք կատարելու: Այսինքն՝ 5 կիլոմետրանոց հատվածում այն գյուղերը, որոնք ներառվելու են նոր ճանապարհում, անցնելու են մեր կողմը և դա պատճառաբանում էր, որպեսզի մարդիկ չայրեին Աղավնոյում իրենց բնակավայրերը: Հիմա հարց. Դուք ժառանգություն, պարոն նախարար, ստացե՞լ եք նման ժառանգություն նախկին նախարարից, նման փաստաթուղթ, օրինակ, որ եղել է։ Եվ նաև մեզ հավաստիացնում էին, որ կա ստորագրված եռակողմ փաստաթուղթ, պարոն պետնախարար, որ պիտի նոր ճանապարհի տեղափոխումը տեղի ունենա: Ես ևս ուզում եմ հարցնել․ կառավարությունը ունի՞ նման ժառանգություն նախորդից կամ նախորդի նախորդից, նման փաստաթուղթ արդյոք կա՞։ Գոնե հիմա դա հրապարակվի կամ հայտարարվի, որ չի եղել, որ պոպուլիզմով զբաղվել են և նախկինում և փորձում են հիմա քողարկել դրա հետքերը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Հարցին պատասխանում է պարոն Մկրտչյանը։

Նորայր Մկրտչյան - Հետպատերազմյան տարիներին բավականին մեծ աշխատանք է կատարվել ջեռուցման համակարգերը փոխարինելով կամ այլընտրանքային համակարգեր տեղադրելու ուղղությամբ: Ես զեկուցում եմ, որ ներկա դրությամբ մեր 107 դպրոցներից ընդամենը 35 դպրոց կարիք է զգում այլընտրանքային համակարգերի տեղադրման: Հաշվարկները կատարված են, ներկայացված են պետական նախարարին, և աշխատանքները կկազմակերպվեն այնպես, որ մենք սեպտեմբերի 1-ից խնդիրներ չենք ունենալու, համոզված եմ, ջեռուցման խնդրի հետ կապված: Ինչ վերաբերում է հայագիտական առարկաների խնդրին, մեր դիրքորոշումը հետևյալն է, որ դեռ ավելին պիտի զարգացնենք հայագիտական առարկաների դասավանդման այդ ոլորտը և մենք նախատեսում ենք 2023-2024թթ ուսումնական տարում «Արցախի պատմություն» առարկան ներդնել 8-րդ և 9-րդ դասարաններում, այնուհետև հետագայում ավելի կընդլայնենք դասարանների ընդգրկվածությունը այդ առարկաները ուսուցանելու ուղղությամբ: «Հայ եկեղեցու պատմությունը», միանշանակ, մնալու է, և շարունակելու ենք դասավանդումը հայ եկեղեցու պատմության: Բացի այդ նաև մի քանի այլ կարևոր ուղղություններ, որոնց մասին չեմ ուզում այստեղ բարձրաձայնել, ևս ընդգրկվելու են, և մենք աշխատելու ենք այն տրամաբանությամբ, որ հայագիտական ուղղվածության առարկաները պիտի մնան իրենց բարձրության վրա և դեռ ավելին, պիտի ունենան հարաճուն զարգացում հետագա տարիներին: Դասագրքերի առբերման հետ կապված ունենք հստակ պայմանավորվածություն և մշտապես համագործակցում ենք մեր կենտրոնի հետ, որը զբաղվում է ռուս խաղաղապահների հետ համատեղ միջոցառումներ կազմակերպելու հարցով։ Դասագրքերի առբերման հետ, հուսով եմ, խնդիր չենք ունենալու  և նաև կարող ենք օգտագործել օդային ճանապարհը՝ մեր դասագրքերը, ոչ միայն դասագրքերը, այլև ատեստատներ, դիպլոմներ տեղափոխելու համար: Այսինքն՝ մենք լիարժեք պատրաստ ենք լինելու նոր ուսումնական տարուն:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Մետաքսե Հակոբյան - Պարոն նախարար, անկեղծ ասած, շատ համոզիչ պատասխանեցիք: Ես հուսով եմ, որ որևէ խոչընդոտ չի լինի, որպեսզի մենք ձմռանը իրոք պատրաստ լինենք, այսինքն՝ փայտը տեղափոխելու խնդիրը չի լինելու։ Ի վերջո այս 35 դպրոցներից, եթե չեմ սխալվում, մեծ մասը Ստեփանակերտ քաղաքում է, որոնք բավականաչափ շատ երեխաների են սպասարկում այդ առումով, այսինքն՝ ինքը այդքան էլ փոքր խնդիր չի: Բայց ես հավատում են Ձեր վստահ խոսքին ու հուսով եմ, որ գոնե այս տարի մենք կկարողանանք իրականացնել արժանապատիվ կրթություն:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն նախարար, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Հարությունյանը:

Սուրեն Գալստյան - Տիկին Հակոբյան, տարածքների փոխանակման հարցի հետ կապված որևէ փաստաթուղթ ինձ չի փոխանցվել: Նման հարցից ես տեղյակ չեմ:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Մետաքսե Հակոբյան - Կարո՞ղ ենք արձանագրել կառավարության անդամի՝ ո՛չ ներկայիս, նախկին, պոպուլիզմի չափը: Արձանագրեցինք: Շնորհակալ եմ:

Արթուր Թովմասյան - Կարող ես ամեն ինչ արձագանքել: Եղավ, տիկին Հակոբյան: Պարոն Դանիելյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Հարությունյանը:

Գուրգեն Ներսիսյան - Շնորհակալ եմ: Ես, անկեղծ ասած, տեղյակ չեմ, թե ինչ փաստաթղթի մասին է խոսքը, համենայնդեպս ինձ եռակողմ ստորագրությամբ և ամենայն հավանականությամբ 5 կմ-ի մեջ մտնող տարածքները մեզ փոխանցելու վերաբերյալ նման գրավոր համաձայնություն ինձ չի փոխանցվել:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Մետաքսե Հակոբյան – Արձագանքում եմ, որովհետև մենք այն ժամանակ հարց ենք բարձրացրել, որ նույնիսկ եթե, քավ լիցի, պիտի անպայման ճանապարհի տեղափոխում լինի, ապա գոնե դա լինի եռակողմ ստորագրություններով` ֆիքսած: Այսինքն՝ մենք փաստաթուղթ ունենանք, որ ճանապարհի տեղափոխումը կատարվում է եռակողմ պայմանավորվածությամբ, ինչ մեզ պետպաշտոնյան այն ժամանակ համոզեց, և բազմաթիվ պաշտոնյաներ ասել են, որ կա նման եռակողմ ստորագրություններով փաստաթուղթ: Այսինքն՝ նորից մենք արձանագրում ենք պոպուլիզմի բաժինը, որ ստացել ենք իշխանություններից: Ես ասում եմ այն, ինչ որ ինձ են ասել և  եղել է ...

(աղմկում են դահլիճում)

Արթուր Թովմասյան – Մի րոպե։ Եղե՞լ է, թե՞ չի եղել, պարոն պետնախարար։

Գուրգեն Ներսիսյան – Ես ասացի՝ ինձ նման փաստաթուղթ չի փոխանցվել և ես հրապարակայնորեն նման տեղեկություն չեմ ստացել։

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն պետնախարար, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը։ Ես խնդրում եմ պատգամավորներին. յուրաքանչյուր պատգամավոր, եթե արձագանքում է, մի այլ պատգամավոր արձագանքում է: Արձագանքը կարող եք ընդունել, կարող եք չընդունել: Հարցի պատասխանողը կարող է այդ արձագանքին ևս արձագանքել: Պարոն Դանիելյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Հարությունյանը։

Աշոտ Դանիելյան - Հարցս վերաբերում է պարենային անվտանգությանը: Արդեն 7-րդ ամիսն է լրանում, որ Արցախը բլոկադայի մեջ է և բազմաթիվ խնդիրներ և հարցեր կան։ Հենց կոնկրետ ինձ մոտ և հասարակության մոտ շատ հարցեր կան պարենային անվտանգության հարցով: Ես առաջարկում եմ պետնախարարին, ինչի համար եմ սա ասում, իմ կարծիքով օրենսդիր և գործադիր կապը շատ թույլ է: Առաջարկում եմ այսուհետ այս դահլիճում հնչած բազմաթիվ հարցեր, որոնք կապված են հումանիտար բեռների տեղափոխման և խախտումների հետ կապված և մի շարք հարցեր, համատեղ օրենսդիր և գործադիր աշխատանքային խումբ ստեղծվի: Այդ աշխատանքային խմբին օրենսդիր մարմնից ընդգրկվեն բոլոր խմբակցություններից և աշխատանքները համատեղ կատարելուց հետո, հստակ, եթե պետք է իրավական գնահատականներ տան և այլ հարցերի վերաբերյալ մեր հասարակությանը հարցերի պատասխան տանք, որը մինչև այսօր շատերը չունեն։ Նույնիսկ ես չունեմ:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է պետնախարարը:

Գուրգեն Ներսիսյան - Ես Ձեր առաջարկության կապակցությամբ ամենևին որևէ առարկություն չունեմ և մշտապես բաց եմ քննարկումների ձեզ մոտ և հանրության միջոցով ձեզ փոխանցված հարցերը քննարկելու և դրանց պատասխանելու հարցում: Ավելին, ես ցանկացած պահի, երբ այս կամ այն հարցի շուրջ ԱԺ կողմից առաջարկ է արվել կատարել քննարկումներ, մենք մասնակցել ենք այդ քննարկումներին և այն ողջ ինֆորմացիան, տեղեկությունը, որը որ կա, ասել ենք ԱԺ պատգամավորներին: Հիմա էլ պատրաստ ենք ցանկացած ձևաչափով՝ ցանկացած հանձնաժողովի տեսքով կլինի, աշխատանքային խմբի տեսքով կլինի, այդ քննարկումներին և ձեր հարցերին պատասխանելու: Որևէ առարկություն այդ հարցում չունեմ: Ինչ վերաբերում է պարենային անվտանգությանը, ապա պարենային անվտանգությունը պետության ռազմավարական անվտանգության ուղղություններից մեկն է, և ես այդ գործընթացին ներգրավվել եմ 2023թ. մարտի 1-ից հետո և, իհարկե, կան տեղեկություններ, որոնք որ ես փակ ռեժիմով ներկայացրել եմ Անվտանգության խորհրդի նիստում, և կան պատգամավորներ, ովքեր մասնակցել են Անվտանգության խորհրդի նիստին, տեղեկացվել են: Բայց քանի որ դրանք վերաբերում են ռազմավարական անվտանգության առնչվող ուղղություններին, հիմա հրապարակայնորեն դրանք չեմ կարող ներկայացնել: Ցանկացած փակ քննարկման շրջանակներում կտանք ողջ տեղեկությունը, այդ թվում՝ 2023թ. մարտի 1-ին, այդ թվում՝ պարենային անվտանգության առնչությամբ իմ, այսպես ասած, ստացած ժառանգության վիճակը, և դրանից հետո այդ թվում նաև այսօր ունեցած իրավիճակը ներկայացնելու մեծ պատրաստակամություն ունեմ և կարծում եմ, որ այն, որ հիմա արդեն 14-րդ օրն է գտնվում ենք ամբողջական շրջափակման մեջ, և Արցախ ընդհանրապես, այդ թվում նաև հումանիտար բեռնափոխադրումների տեսքով որևէ սննդատեսակ, ապրանք չի ներմուծվում, և մենք շարունակաբար փորձում ենք պահել իրավիճակը համեմատաբար կայուն, այսպես ասած վիճակում, դա վերջին 3 ամսում կատարված աշխատանքի արդյունքն է։ Եվ համոզված ասում եմ ձեզ, նաև նիստի 1-ին փուլում հանրապետության նախագահին ուղղված հարցերում էլ գնահատականներ հնչեցվեցին: Հավաստիացնում եմ ձեզ, և իհարկե Ազգային ժողովը դա բամբասանքների քննարկման վայր չէ, բայց նույնիսկ բամբասանքների մակարդակով հնչեցվող բազմաթիվ մեղադրանքներ կամ հայտարարություններ կան, որոնք բացարձակապես մոտ չեն իրականությանը, կեղծ են, հորինված են, և դրանք բավականին հիմնավոր բացատրություններ ունեն, որովհետև հումանիտար բեռնափոխադրումների ընթացքում մենք բազմաթիվ երևույթների ենք հանդիպել, բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների, այսպես ասած,  որոշակի սահմանափակումների մեջ ենք դրել, և այդ գործընթացը սկսել է հարուցել բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների դժգոհությունը։ Իհարկե, սուբյեկտիվ դժգոհություն: Եվ այդ ամենին զուգահեռ սկսել են ձևավորվել տարբեր բամբասանքի մակարդակի հայտարարություններ: Թեև Ձեզ կարող եմ խնդրանքով դիմել, այնպես էլ ձեր միջոցով միջնորդավորված նաև հանրությանը դիմել. նախ՝ եթե դուք ունեք որևէ հիմնավոր տեղեկություն չարաշահումների, չգիտեմ, հափշտակությունների, յուրացումների մասին, ապա խնդրում եմ՝ կարող եք դրանք փոխանցել ինձ՝ վստահ լինելով, որ դրանք հաստատ հանձնվելու են իրավապահ մարմիններին։ Իսկ եթե քաղաքացիներն են դիմում ձեզ, խնդրում եմ ձեզ, այդ թվում նաև քաղաքացիներից պահանջեք, թող հաղորդում տան հանցագործության մասին իրավապահ մարմիններին, եթե կան այդպիսի երևույթներ:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Աշոտ Դանիելյան - Պարոն պետնախարար, այդ ասեկոսների և մնացած հարցերի դաշտից դուրս գալու համար առաջարկում եմ ստեղծել աշխատանքային խումբ, որտեղ ընդգրկված կլինեն և իշխանական, և ընդդիմադիր պատգամավորները, և արդեն աշխատանքային խումբը իր աշխատանքները իրականացնելու ժամանակ ահագին հարցեր կբացահայտի: Եվ դրանից հետո եթե կան խախտումներ, այդ խախտումների հիման վրա կիրականացվեն այդ պատիժները: Մարդիկ պետք է պատիժ կրեն, անպայման պետք է կրեն:

Գուրգեն Ներսիսյան - Ես խնդրում եմ բոլորիդ ձևավորել այդպիսի աշխատանքային խումբ, որպեսզի այդ բոլոր հարցերը քննարկենք: Ես պատրաստ եմ:

Արթուր Թովմասյան – Մենք կհանդիպենք, կզրուցենք։ Պարոն Հարությունյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Կարեն Հովհաննիսյանը:

Արամ Հարությունյան - Հարցս վերաբերում է արտերկրներում մեր ներկայացուցչություններին։  Արդեն երկրորդ անգամ է, որ ես այս հարցը բարձրացնում եմ: Փորձեմ այլ ձևաչափով: Ուզում եմ հասկանամ՝ մեր արտաքին գերատեսչությանը գոհացնո՞ւմ է այն աշխատանքը, որը կատարվում է ներկայացուցչությունների կողմից: Իմ պատկերացմամբ նրանց առաջին իսկ համար մեկ առաքելությունը, որպեսզի արցախյան հիմնախնդիրը բարձրացնեն և տեղում տեղի իշխանություններին և տեղի հանրությանը հասցնեն, թե ինչ է կատարվում Արցախում: Իհարկե, խոսքս ոչ բոլորին է վերաբերում, բայց հիմնականում պասիվություն է նկատվում, և այն, ինչ կազմակերպվում է այդ երկրներում, կազմակերպվում է տեղի համայնքի ուժերով: Չգիտեմ, միգուցե այդ տվյալը կա, մենք չենք իմանում, բայց դա էլ է պրոբլեմ, որովհետև գոնե այս կոնտեքստում աշխատանքը պետք է հրապարակային լինի, ուղղորդված լինի և, ինչու չէ, նաև ինչ-որ տեղ տեղեկատվական դաշտում գուցե մենք էլ աջակցենք։ Եթե ինչ-որ բան արվում է, ուղղակի լավ չի լուսաբանվում: Կուզենայի այս մասով մեկնաբանեին:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է ԱԳ նախարարի տեղակալ պարոն Կոստանդյանը:

Կարեն Կոստանդյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Հարցի սկիզբը ինձ համար մի քիչ լավ լսելի չէր, բայց եթե ընթացքում ինչ-որ բան բաց թողնեմ, կխնդրեմ արձագանքի ժամանակ դա նշեք: Ինչքան հասկացա, հարցը վերաբերում է մեր մշտական ներկայացուցիչների աշխատանքի արդյունավետությանը: Գիտեք, որ օբյեկտիվ պատճառներով մեր ներկայացուցչությունները արտերկրում դրանք լիարժեք դիվանագիտական ներկայացչություններ չեն: Տարբեր երկրներում, կախված ընդունող երկրի օրենսդրությունից, տարբեր ռեժիմով են իրենք աշխատում և օբյեկտիվորեն ունեն սահմանափակումներ: Այդ առումով նրանց համար բոլոր դռները չէ, որ բաց են: Եվ մեր ներկայացուցիչները ստիպված են տարբեր միջոցներով, տարբեր ուղիներ փնտրելով գտնել գործընկերներ, որոնց հետ հնարավոր է աշխատել և համագործակցել: Վստահեցնում եմ, որ մեր ներկայացուցչությունները, հաշվի առնելով այս ամենը, անում են ամեն հնարավորը, որպեսզի և մեր երկրում ստեղծված իրավիճակին մասին իրազեկեն, և աշխատեն ըստ մեր երկրում առկա խնդիրների՝ և հումանիտար, և անվտանգային, և արտաքին քաղաքական մարտահրավերներին լուծումներ տալու ուղղությամբ: Ներկայացուցչությունների աշխատանքի մասին ներկայացնում են ամենամսյա և տարեկան հաշվետվություններ: Այդ հաշվետվությունները ներկայացնում են բարձր ղեկավարությանը, և գնահատվում են իհարկե։ Այդ իմաստով ես գտնում եմ, որ եթե ինչ-որ խնդիրներ լինեն, իհարկե, ղեկավարությունը դա նկատի կունենա իր հետագա քայլերը որոշելու ընթացքում:

Արամ Հարությունյան – Շնորհակալություն: Գիտեք, ես կարծում եմ, երևի այս ժամանակահատվածը Արցախի համար միգուցե նաև իր պատմության մեջ ամենածանր է, և մեր գերխնդիրներից մեկն է միջազգային հանրությանը պատշաճ տեղեկացնել, թե ինչ է կատարվում մեր երկրում, ինչպիսի անմարդկային պայմաններ են ստեղծվում Ադրբեջանի կողմից և, չգիտեմ, օրինակ, ինձ համար այսքան էլ նկատելի չէ, թե ինչպիսի ակտիվություն կա որոշ երկրներում, օրինակ հավաքների տեսքով, չգիտեմ, այնտեղ ՄԱԿ-ի գրասենյակի մոտ հավաքներ կազմակերպելով, տեղական լրատվականներին հարցազրույցներ տալով, օրինակ, Ռուսաստանում և այլ երկրներում: Չեմ ուզում անհատականացնեմ, բայց հասանելի գործիքակազմ շատ տեղերում կա, գոնե չգիտեմ տեղական մամուլի  հետ շփումներ կա, բայց աննկատ է սա։ Եթե արվում է և աննկատ է արվում, սա էլի գոհացուցիչ չէ: Եվ ես կարծում եմ, որ պետք է շատ ավելի ակտիվացնել այս աշխատանքը:

Կարեն Կոստանդյան - Իհարկե, մենք հաշվի կառնենք ձեր նկատառումները, բայց ասեմ, որ դիվանագիտությունը դա մի ոլորտ է, որը որ միշտ չէ, որ տեսանելի է այդ աշխատանքը: Կա նաև լուռ դիվանագիտության ուղղությունը, որը որ բոլորի համար տեսանելի չէ, բայց, իհարկե նորից կրկնեմ, որ կան օբյեկտիվ պատճառներ, որ ոչ բոլոր երկրներում է հնարավոր հրապարակային քայլեր ձեռնարկել: Նորից վստահեցնեմ, որ հնարավորինս տեղեկացվում է, իրազեկվում է մեր գործընկերներին և բարեկամներին բոլոր խնդիրների մասին:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Պարոն Հովհաննիսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արևիկ Պետրոսյանը:

Կարեն Հովհաննիսյան - Նախ ուզում էի շնորհակալություն հայտնել իմ անունից կառավարությանը, որովհետև այս վերջին ժամանակաընթացքում իմ կողմից ձեզ հետ աշխատելու ընթացքում բազմաթիվ հարցեր կարողացանք օպերատիվ և համակարգված կազմակերպել մեր հանրությունում մարդկանց դժգոհությունը մեղմելու և հազար ու մի հարց կարգավորելու համար: Պարոն պետնախարար, հարցը հետևյալն է. շուտով սկսվում է հունձը՝ թե դաշտերի, թե խոտի, թե ցորենի: Ի՞նչ չափով ենք պատրաստ այդ աշխատանքը կազմակերպելու, ի՞նչ ձևով է կազմակերպվելու այդ աշխատանքը: Մյուս հարցը. այս շրջափակումը մեզ ցույց տվեց, որ տնտեսության ազատ շուկայական համակարգը կարծես թե շրջապտույտի մեջ է հայտնվել, և միգուցե ժամանակն է, որպեսզի տնտեսության կառավարման այլ համակարգ կարողանանք ներդնել մինչև այս բլոկադային վիճակից դուրս գանք: Եվ 3-րդ հարցը կրթության նախարարին է վերաբերում: Պարոն նախարար, նշեցինք, այսինքն դա ընդունված կարգ է, որ դպրոցը, աշակերտը պետք է զերծ մնա որևէ քաղաքական կամ աղանդավորական կամ կրոնական հոսքերի մուտքից: Ի՞նչ աշխատանքներ են կատարվում այդ ուղղությամբ, ի՞նչ մակարդակի վրա է գտնվում տարբեր տեսակի քաղաքական խմբերի աղանդավորական կազմակերպություններից զերծ պահելու աշխատանքը: Ի՞նչ եք նախատեսում դրա համար, լինելո՞ւ են համապատասխան վարույթներ, թե՞ չէ:

Գուրգեն Ներսիսյան - Պարոն Հովհաննիսյան, ես հենց դա նկատի ունեի, երբ ասացի, որ կան մի շարք տեղեկություններ, որոնք որ հանրայնորեն ներկայացնելն իմ կողմից ճիշտ չէ: Կարծում եմ՝ աշխատանքային խմբի հետ աշխատելու հնարավորության դեպքում Դուք ևս ներգրավված կլինեք և այդ ամենը ես կներկայացնեմ արդեն աշխատանքային խմբի աշխատանքների ընթացքում։ Բայց ուղղակի հակիրճ ասեմ, որ վերջին 3 ամսվա ընթացքում, սկսած գարնանացան աշխատանքների կազմակերպումից և հետագայում նաև զուգահեռ նախապատրաստվելով բերքահավաքի աշխատանքներին, մենք այդ ընթացքում ձևավորել ենք բազմաթիվ սուբյեկտիվ դժգոհություններ: Մենք գիտակցված գնացել ենք, գիտակցելով, որ դրանք առաջացնելու են սուբյեկտիվ դժգոհություններ, բայց համառորեն կազմակերպել ենք գարնանացան աշխատանքներ: 2022թ. համեմատությամբ, մակերեսի մասին է խոսքը, 2,2 անգամ ավելին, և ամբողջությամբ պատրաստված ենք հիմա նաև բերքահավաքի աշխատանքներին՝ և տեխնիկական հնարավորությունների առումով, և հատկապես ամենաբարդը ու ամենածանրը՝ վառելիքի առումով: Եվ այս առումով գյուղատնտեսական աշխատանքները ամբողջությամբ ավարտին են հասցվելու, եթե նույնիսկ մինչև բերքահավաքի ավարտը մենք ունենանք շրջափակման այս նույն պայմանները: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք այս մասին։ Պարոն նախարար, խնդրեմ:

Նորայր Մկրտչյան - Ինչ վերաբերում է ուսումնական հաստատությունը քաղաքական դաշտից դուրս դիտարկելու հարցին, «Հանրակրթության մասին» օրենքի 4-րդ հոդվածի 8-րդ ենթակետը հստակ սահմանում է, որ դպրոցը դուրս է բոլոր քաղաքական այդ պրոցեսներից և իրավունք չի վերապահում ոչ տնօրենությանը, ոչ ուսուցիչներին կամ ռեկտորատին և պրոֆեսորադասախոսական կազմին զբաղվել դպրոցի կամ ուսումնական հաստատությունների ներսում քաղաքական գործունեությամբ, առավել ևս արգելվում է ուսումնական հաստատությունում քաղաքական թեմատիկայով տարբեր քննարկումներ, հանդիպումներ իրականացնելը: Ելնելով այս իրողությունից՝ մենք ևս մեկ անգամ հիշեցրել ենք ուսումնական հաստատությունների ղեկավարությանը, որպեսզի զերծ մնան նման բնույթի գործունեությունից, քանի որ դրա նախադեպերը եղել են, և մենք նաև ավելի կոշտ վերաբերմունք ենք դրսևորել և խիստ նախազգուշացրել՝ ենք նմանատիպ դեպքեր չկրկնվելու համար: Սակայն լինում են նաև դեպքեր, երբ այս կամ այն գործչի հետ հանդիպելիս մենք ընդառաջում ենք որպես հասարակական գործիչ, որպես ռազմահայրենասիրական բնույթի տեղեկատվություն ներկայացնող անձնավորություն, սական հնարավոր է նաև ընթացքում լինեն որոշակի շեղումներ ընդհանուր թեմայից։ Այսինքն՝ ինքնին տնօրենությունը ընդառաջում է, որպեսզի տվյալ գործիչը կամ անձը ներկայանա դպրոց այլ խնդրի շուրջ քննարկումներ անցկացնելու համար և ընթացքում փոխվի բնույթը և արդեն քաղաքական նրբերանգներ հաղորդվի այդ հանդիպմանը: Նման դեպքեր ևս, ցավոք, եղել են, և մենք ավելի ենք հետևողական այս հարցերում և աշխատելու ենք, որպեսզի նման դեպքերը բացառվեն: Բայց էն գլխից ասեմ, որ օրենքով արգելված է ու հիշեցրել ենք դա բոլորին:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք։

Կարեն Հովհաննիսյան - Ժողովրդավարության արժեքը կայանում է նրանում, որ յուրաքանչյուր ոք անկախ է իր հավատքի ընտրության, իր քաղաքական ընտրության: Դա կարող է լինել նաև ուսուցիչը, դա կարող է լինել նաև ընտանիքներում, բայց միանշանակ դպրոցը այն օջախն է, որտեղ միայն դասավանդվելու է այն գիտելիքը, ինչ անհրաժեշտ է պետության կայացման և զարգացման համար: Եվ 3-րդ հարցս՝ կապված շուկայական հարաբերությունների կառուցվածքի, ազատ շուկայական հարաբերությունները հիմա այս պահին կարողանալո՞ւ են մեզ այս վիճակից հանել, թե՞ անհրաժեշտություն կա կառավարման համակարգը փոխել:

Գուրգեն Ներսիսյան - Ներողություն, ես այդ հարցին մոռացա անդրադարձ կատարել: Քանի որ մենք անընդհատ բախվում ենք իրավիճակների, որոնց պետության արդեն իսկ տևական գործող տնտեսական համակարգը սոցիալական համակարգի հետ, այդ թվում նաև կառավարման համակարգը այդ իրավիճակներին անծանոթ ու անհողորդ է, յուրաքանչյուր իրավիճակում մշակվում են դրանց արձագանքելու կամ հակադարձելու կամ նոր իրողությունների հետ համահունչ գործողություններ պլանավորելու այսպիսի անհրաժեշտություն է առաջանում։ Մենք վերջին շրջանում՝ հենց դեկտեմբերի 12-ից սկսած, մի քանի այդպիսի փուլ անցանք՝ և առհասարակ շատ քիչ քանակությամբ հումանիտար բեռնափոխադրում կատարելու իրավիճակ, և որոշակի բեռնափոխադրումների հնարավորությունը ավելացնելու այս պահի դրությամբ, երբ ամբողջապես սահմանափակված են այդ թվում նաև հումանիտար բեռնափոխադրումները: Երբ մենք որոշակիորեն նվազագույն մակարդակ էինք ապահովել հումանիտար բեռնափոխադրումների, բնականաբար, այստեղ կամա թե ակամա առաջանում էր, երբ խոսվում էր ազատ տնտեսական հարաբերությունների մասին, ակնհայտ էր, որ իհարկե այս սկզբունքները և կանոնները հռչակված են, բայց դրանց կիրառության իրավական, տեսական և գործնական հնարավորությունները բացարձակ չկային, որովհետև կար նվազագույն պահանջարկ, սահմանափակ հնարավորություն նույնիսկ այդ նվազագույն պահանջարկը ապահովելու անհնարինություն։ Եվ մյուս կողմից էլ եթե դնեինք սեղանին ազատ տնտեսական հարաբերությունները, պարզ էր, որ դա ուղղակի գործնականում անհնարին էր իրականացնություն դարձնել: Այդ պատճառով պետությունը որոշակի գործնական մեխանիզմներով սկսեց կարգավորել: Նախ սահմանվեցին  հումանիտար բեռնափոխադրումների իրականացման որոշակի մեխանիզմներ, իսկ այս ամեն ինչը կիրառում էր մի քանի հարթակում ունենալու մի քանի խնդիր: Առաջինը բնակչության նվազագույն պահանջների ապահովումն էր, երկրորդը` այնպես անել, որպեսզի տնտեսական հարաբերություններն էլ ամբողջությամբ և տնտեսվարող սուբյեկտներն էլ ամբողջությամբ, չակետավոր ասած, չմեռնեին կամ չդադարեցնեին իրենց գործունեությունը, որովհետև այս ընթացքում մենք ոչ թե ելել ենք այն իրավիճակից, որ մենք հիմա գտնվում ենք այնպիսի իրավիճակում, որ բոլոր տնտեսական հնարավորությունը և այլն, պետք է, այսպես ասած, չեզոքացնել, այլ որ այս իրավիճակից դուրս ենք գալու և առավելագույնը պետք է անել, որպեսզի նորմալ բնականոն կյանքի վերադառնալու համար մենք շատ մեծ աշխատանք, այդ թվում նաև ֆինանսական միջոցների ծախսի անհրաժեշտություն չունենանք: Միայն այն ցուցիչը, որ 2023թ. մինչև հունիսի 1-ը մեզ մոտ հավաքագրվել է ավելի քան 11 միլիարդ դրամ ներքին եկամուտ-հարկի տեսքով, սա արդեն նշանակում է, որ մենք բոլոր միջոցները ձեռնարկել ենք, որպեսզի տնտեսությունը շարունակի գոյությունը պահպանել։ Սա այն դեպքում, երբ մենք մեզ հայտնի պատճառներով խոշոր հարկատուններից հարկ չենք կարողացել հավաքել: Բայց հիմա ևս, երբ ամբողջությամբ հումանիտար բեռնափոխադրումների հնարավորությունը դադարեցված է, մենք ստիպված ենք և հաշվի առնելով և գյուղատնտեսության, խոսքը հիմնականում վերաբերվում է այս տարվա դրությամբ գյուղատնտեսական մթերքի արտադրությանը, և տնտեսության մեջ այդ մթերքի շրջանառությանը իրացման տեսքով, և հաշվի առնելով, որ ազատ տնտեսական հարաբերությունները կարող է վնաս հասցնել և խանգարել ստեղծված արտադրանքը հավասարաչափ ու համաչափ բաշխելուն, այստեղ ևս պետությունը որոշակի գործառույթներ է իր վրա վերցրել՝ այս ամբողջը հավաքագրելու, կենտրոնացնելու և նաև համաչափ բաշխում իրականացնելու ուղղությամբ: Պարզ է, որ մենք ոչ ստանդարտ իրավիճակում ենք և ազատ տնտեսական հարաբերությունները առանց նույնիսկ պետության հավելյալ միջամտության կամ սուբյեկտիվ կամ օբյեկտիվ միջամտությունների, գործնականում ուղղակի անհնարին է: Հետևաբար, այո, ստիպված ենք լինում ժամանակ առ ժամանակ կիրառել գործիքներ, որոնք որ ստանդարտ իրավիճակների համար չեն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն  Ներսիսյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Տիկին Պետրոսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Դավիթ Մելքումյանը:

Արևիկ Պետրոսյան – Իմ հարցին փաստորեն պատասխանել են: Պարոն պետնախարարը ցրեց այն մտահոգությունը՝ դիզելային վառելիքի հետ կապված, որը (բառը չի լսվում) շրջաններում բենզինի պակասության պատճառով օգտագործում ենք։ Շնորհակալություն, պարոն պետնախարար: Երկրորդ հարցս վերաբերում էր մաթեմատիկային, քանզի երեկ ես իմացա, որ ԱրՊՀ-ում չի լինելու մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի մասնագիտությունների առաջին կուրս: Այսօր շատ խոսեցինք մաթեմատիկայի մասին ևս, միայն ավելացնեմ, որ ճապոնիայում մաթեմատիկան պարտադիր առարկա է իրավաբանների համար, նույնիսկ պատմաբանների  համար ևս: Եվ կարծում եմ՝ մենք ավելի շատ ուշադրություն պիտի դարձնենք մաթեմատիկային։ Պարոն Թովմասյան, ես ճանաչում եմ մի հատ ղեկավարի, որը չգիտի մաթեմատիկա և ինքը լավ ղեկավար չէ։ Անունը  չեմ տալու: Երրորդ հարցս էլ վերաբերում էր նոր ուսումնական տարվան: Պարոն նախարար, զրույցներ եմ լսել, որ կարող է օգոստոսին մեկնարկի նոր ուսումնական տարին մինչև դեկտեմբեր, այնուհետև մարտից մինչև հունիս: Ինչքանո՞վ են այս զրույցները իրական:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է գիտության, կրթության, սպորտի և երիտասարդության նախարար պարոն Մկրտչյանը: Տիկին Պետրոսյան, Ճապոնիայից խոսեցիր: Ճապոնիայի գնահատման համակարգը երևի աշխարհում լավագույնն է: Գիտեք՝ 2 բալ է` գիտի, չգիտի: Այնտեղ ասում է մաթեմատիկը կամ բժիշկը ոնց կարող է այս մասը իմանա, այն մասը` չէ: Ծանոթով չեն զանգում, թե խոխիս 20 դիր, 18 դիր, 14 դիր: Գրում են՝ գիտի, 8-ից ցածր էլ` չգիտի:

Նորայր Մկրտչյան - Շնորհակալություն: Այս պահի դրությամբ դեռևս նման որոշում չի կայացվել, և նաև հավելեմ, որ այստեղ մենք խնդիր ունենք ծրագրային հարցերի հետ կապված, քանի որ մենք որպես կանոն օգոստոս ամսին սկսում ենք զբաղվել այդ ծրագրերի մշակման, տեղայնացման հարցերով: Այսինքն՝ օգոստոսի 1-ը ներկա դրությամբ չի դիտարկվում նոր ուսումնական տարին սկսվելու համար որպես սկիզբ: Ամեն ինչ ընթանալու է իր հունով, և ներկա դրությամբ սեպտեմբերի 1-ն է դիտարկվելու որպես նոր ուսումնական տարվա սկիզբ: Դեռ որոշում չի ընդունվել:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Շատ լավ պատասխան է, անթույլատրելի է օգոստոսի 1-ին սկսել դասերը Արցախի Հանրապետությունում կամ որևէ ցանկացած երկրում: Երեխան հանգստի իրավունք ունի: Հետագայում եթե մենք բաներ ունենանք, 5-օրյան 6-օրյա կդարձնենք, ոնց որ ծրագիրը բերել ենք, կատարել:

Նորայր Մկրտչյան – Կլինի 6-օրյա, պարոն Թովմասյան:

Արևիկ Պետրոսյան – Պարոն Թովմասյան, ներողություն եմ խնդրում, բայց մի հատ հարց էլ. նախորդ նախարարը մեզ խոստացել է, որ սեպտեմբերի 1-ին ՊՈԱԿ-ների ղեկավարները 65 տարեկանը լրացած չլինելու ցուցակ  է ներկայացնելու: Այդպես էլ չի ներկայացրել մեզ այդ ցուցակը:

Նորայր Մկրտչյան – Ես կներկայացնեմ:

Արևիկ Պետրոսյան – Շնորհակալություն։

Արթուր Թովմասյան – Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Պարոն Մելքումյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Դավիթ Գալստյանը:

Դավիթ Մելքումյան – Առաջին հարցս. ինչպե՞ս եք ապահովում հետադարձ կապը: Այս հարց ու պատասխանի ընթացքում կարծես որևիցե խնդիր չկա, բայց հանրության մեջ լրիվ այլ կարծիք է, լրիվ այլ պատկերացում է այսօրվա կառավարության նկատմամբ և ծրագրերի, որ իրականացնում են: Ես չեմ ասում որևիցէ մեկը ճիշտ է կամ սխալ է, և հարցս դրա համար ավելի հստակեցնեմ: Տեսեք, երկու օր է խոսում են, որ հաց չի լինելու: Խոսում են այդ երթուղային տրանսպորտը, որ կարող է կրճատեն կամ չկրճատեն:  Օրինակի համար ճգնաժամի առաջին օրերին կար օպերատիվ շտաբ: Այդ օպերատիվ շտաբը լուծարվե՞լ է, թե՞ ոչ: Նախագահի հատուկ հրամանով այդ օպերատիվ շտաբը կա: Մենք փորձել ենք այդ հետադարձ կապը գրեթե ամեն օր հավաքվելով, քննարկելով թեկուզ ամենափոքր հարցը, որ որևիցէ մի օգտատեր Ֆեյսբուքում գրել է իր էջում այդ հարցի հետևից գնացվել է և, ինչպես Դուք եք ասել, եթե ինքը ճշմարիտ է եղել, ապա այդ հարցը փորձել է լուծում ստանալ, եթե ոչ, ինչպես այսօր հանրապետության նախագահն է ասել, տվյալ անձին հրավիրել են, բացատրական աշխատանքներ են տարվել: Այսինքն՝ հաց լինելու է, թե չի լինելու: Կամ այդ մարդիկ, ովքեր գալիս են և առնչվում են երկրորդ, երրորդ օղակների հետ, ովքեր անմիջապես պատասխանատվություն են կրում սննդի հետ, հնարավոր չէ՞ այդ մարդկանց հետ այնպիսի աշխատանք տանել, որ արդյունքում դուրս չգան, այդ խուճապը չտարածեն: Երկրորդ հարցս. եթե չեմ սխալվում, 2020թ. պատերազմից հետո սա երկրորդ զորահավաքն է: Տեսեք, առաջինի ընթացքում ես և պարոն Ստեփանյանը և իմ գործընկերները այցելել ենք այդ զորամասերը, ահռելի դժգոհություն կար: Եվ իրականում ճշմարտություններ կար: Խոսքը վերաբերում է օբյեկտիվ` ինչի այս մեկը չկա, այսինքն այդ հավասարության բանն են փորձում: Հիմա նորից կազմակերպել ենք, եթե չեմ սխալվում՝ ավելի վատ, և նույն արդյունքներն ունենք: Հարցս հետևյալն է. հանրապետության նախագահն այն ժամանակ եկել է ասել, հիմա էլ է ասել, մենք ապրում ենք լրիվ այլ իրողությունների մեջ, այսինքն մենք պետք է մոռանանք այս 30 տարվա ընթացքում ոնց է եղել, հիմա պետք է այլ ռեժիմով ապրենք, բայց այն հին աշխատաոճը կարծես մնում է: Ուսումնասիրություններ արվե՞լ են այդ մոբի հետ կապված: Մարդկանց դժգոհությունները ո՞րն է: Երկու տարի կամ տարուկես առաջ նույն հարցերն են եղել, եթե չեմ սխալվում, մարդիկ բերում են, հետ են տալիս և այդ պավեստկայի հետևն էլ գրված է կոնկրետ պատճառը, թե ինչի չեն ներկայացել: Ես որևիցե մեկին իրավունք չունեմ մեղադրելու, բայց միգուցե խնդիրներ կան, որ մենք պետք է վերցնենք, ուսումնասիրենք և հասկանանք խնդիրը որտեղ է: Մենք էլ աշխատենք այս մարդկանց հետ: Շնորհակալություն:

Գուրգեն Ներսիսյան - Առաջին հարցին կպատասխանեմ ես, երկրորդ հարցին կպատասխանի պարոն Գրիգորյանը: Ուրեմն իրականում խնդիրը հետադարձ կապի մեջ չէ, երբ խոսքը վերաբերում է հանրության մոտ առաջացող տարբեր հարցերին։ Հիմա մենք եթե սկսենք մեր շուրջը տեղի ունեցող բոլոր երևույթներին արձագանքել՝ թե քաղաքական երանգներ պարունակող, թե ոչ քաղաքական, թե օբյեկտիվ քննադատություններ, թե սուբյեկտիվ քննադատություններ, մենք պետք է բան ու գործ թողնենք և սկսենք հարց ու պատասխանով զբաղվել։ Մենք պարբերաբար հանդիպումներ ենք ունենում հունիսի 15-ից սկսած, ես նկատի չունեմ վերջին երեք ամսվա ընթացքում, այդ թվում նաև հունիսի 15-ից սկսած տարբեր հասարակական կազմակերպությունների, պետական համակարգի տարբեր օղակների հետ, բուժհաստատությունների անձնակազմի հետ և պարբերաբար ներկայացնում ենք այն իրավիճակը, որը կա, այդ թվում նաև վերաբերող այն հարցերին, որոնք մտահոգում են հանրությանը։ Հիմա օբյեկտիվորեն կա մի իրավիճակ, երբ մենք ունենք տեղեկատվություն երկու ուղղությունների համար՝ տեղեկատվություն ներքին լսարանի համար, տեղեկատվություն արտաքին լսարանի համար, և ամենևին մեր խնդիրը նա չէ, որ այն, ինչը ասում ենք արտաքին լսարանի համար, հետո պետք է վերադառնանք, սկսենք ներքին լսարանի համար լրիվ հակառակը համոզել։ Եվ մեր ընդհանուր, այդ թվում նաև հանրային կյանքում կարգապահությունը ի վերջո պետք է հասնի այն մակարդակին, որ այսօր նաև նախագահի կողմից նշվեց, մենք այս խնդիրը, պարոն Մելքումյան, որը Ձեր կողմից բարձրացվում է, սրա խորքային, բովանդակային  բոլոր ուղղությունները այսպես ասած հասկանալի, գիտակցելի լինեն մեզանից բոլորի համար։ Այլապես եթե միայն կառավարությունը սա հասկանա, բայց մնացած բոլոր չհասկանան, միևնույն է, մենք ունենալու ենք մշտապես խնդիր, որովհետև հանրությունը այսօր այնպիսի դյուրագրգիռ վիճակում է, որ ես եթե հիմա հայտարարություններ անեմ, չգիտեմ, պարենային անվտանգության մակարդակը անգերազանցելի է և անկրկնելի է, բավական է դրան զուգահեռ մի այլ հայտարարություն արվի որևէ մեկ այլ օղակի կողմից, որպեսզի հանրության մոտ սկսեն առաջանալ տարակարծություններ և մտահոգություններ։ Եվ այս առումով կարծում եմ պարզ է, որ երբ հունիսի 15-ից սկսում է խոսվել, որ երկու օրվա ալյուր է մնացել, հետո 15-ին են ասում մնաց երկու օր, հետո 20-ին, 25-ին են ասում ու այսպես շարունակ, սա չի նշանակում, որ այս ամեն ինչին զուգահեռ մենք պետք է ամեն օր հայտարարենք, որ չէ, մենք ունենք այսքան օրվա ալյուր, մի մտահոգվեք, բերքահավաք կունենանք, մենք ունենք այսքան օրվա վառելիք և այլն։ Կա մի իրավիճակ, երբ ճշմարտությունը ներկայացնելը պետք է, որպեսզի հանրությունը իրականությունը իմանա, բայց մյուս կողմից էլ կա խնդիր այդ ճշմարտությունը ներկայացնելու։ Մենք բազմաթիվ այլ իրավիճակների հետ էլ ենք չէ՞ առնչվում։ Մեզանից  անընդհատ տեղեկություններ են ուզում արտասահմանյան լրատվամիջոցներ, այդ թվում՝ ընդհուպ մինչև ռուսական խաղաղապահ ուժեր՝ որքան ուտելիք է մնացել, որքան ժամանակ դուք կձգեք։ Հիմա հարց է՝ մենք այս տեղեկությունները տա՞նք, թե՞ չտանք։ Խոսքը միայն չի վերաբերում մեր հանրությանը։ Ի վերջո, լուռ գործելաոճն էլ մեծ նշանակություն և կարևորություն ունի, այդ թվում նաև Ազգային ժողովի պատգամավորների, այդ բոլոր քաղաքական ուժեր, հասարակական ուժեր։ Երբ մեզ հետ հասարակական կազմակերպությունները հանդիպում են, այս հանդիպումներին մեր առօրյա ժամանակը կտրում ենք, հանդիպումներին տրամադրում, որպեսզի հանրությանը այս տեղեկությունը փոխանցվի, բայց ես դա չանեմ այլ տարբերակով հայտարարություններ։ Բայց մենք վերջին շրջանում ուղղակի ստիպված եղանք տարբեր սուբյեկտիվ հայտարարությունների արձագանքել կամ հայտարարություններ անել։ Մենք, չգիտեմ, անընդհատ այս բանի մեջ ենք, որ ինչ-որ մեկը մի բան ասաց, սա պետք է հերքենք։ Ի վերջո, ժամանակը և իրողությունը ցույց են տալիս։ Հիմա եթե մենք վաղը ալյուր չունենանք, հո, շատ ներողություն, կառավարությունը հիմար չէ հասարակությանը այդպիսի լուր թողնել, ասել դե վաղը ալյուր չունենանք, կարթնանանք, կհասկանանք, որ հաց չկա։ Այստեղ կան տրամաբանական բազմաթիվ բաներ, որ ուղղակի պետք չէ խոսել և եթե հանրությանը ուղղակի այսպես որևէ քաղաքական, անձնավորած այլ նկատառումներով, դիտավորյալ մոլորության մեջ գցելու այսպիսի գործողություններ չլինեն, կառավարության գործունեությունը անհամեմատ ավելի թեթև կլինի։ Եվ այո, շատ հաճախ մենք ուղղակի զրկված ենք ճշմարտությունը հրապարակայնորեն ներկայացնելու և ստիպված ենք լինում օգտագործել բոլոր հնարավոր դահլիճները և հարթակները։ Շնորհակալ եմ։

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Մելքումյան:

Դավիթ Մելքումյան – Իհարկե: Միանշանակ, պարոն Ներսիսյան, Դուք հիմա ներկայացնում եք կառավարության դիրքորոշումը ևս մեկ անգամ: Ես չեմ ասում ալյուր կա կամ չկա: Խնդիրը հետևյալն է. հանրության մեջ  կա նման խոսակցություն, և ոչ միայն ալյուրի մասով է խոսքս, ցանկացած  հարց՝ սկսած բեռնափոխադրումներից, անարդարության: Վստահ եմ՝ Դուք էլ եք այդ ամեն ինչը լսում: Խնդիրը հետևյալն է. պետք է մշակել մի այնպիսի մեխանիզմ, որը այդ հետադարձ կապը ապահովի, այսինքն՝ այդ թափանցիկություն ասեմ, թե ինչ: Մեկ է, դժգոհություններ լինելու են: Այդ ոլորտում այսօր էլ ով որ աշխատի, լինելու է: Բայց գոնե մեխանիզմը լինի, հետադարձ կապը:  Հանրության մեջ այդ խնդիրը կա, այդ խոսակցությունը կա: Պետք է ներքին լսարանի համար այնպիսի մի բան մտածել, մասնավորապես, մարդիկ, ովքեր որ զբաղվում են, առաջին տարածողները հենց այդ հացի փուռի աշխատողներն են, ովքեր որ փակվել են: Հիմա հնարավո՞ր չէ այդ մարդկանց, որ ասում ես փակում եմ այս պատճառով, ասել մի տարածի կամ չգիտեմ: Խնդիրը պետք է մշակվի: Եվ երկրորդ՝ նորից ուզում եմ շարունակել՝ հետադարձ կապ ասելով նաև, մենք ունենք պրակտիկայում այդ լավ բանը՝ այցելություն շրջաններ: Մենք այցելում էինք շրջաններ՝ գյուղ առ գյուղ, կամավորներն էլ էին մասնակցում, գյուղ առ գյուղ այցելում էինք և տեղում արձանագրում բոլոր խնդիրները: Իհարկե, մի մասը ֆանտաստիկայի ժանրից էր, բայց այնտեղ աշխատելու ահագին նյութ կար, որ պետք է դրա վրա աշխատենք: Խոսքը սրա մասին է:

Գուրգեն Ներսիսյան – Ես էլ արձագանքի հնարավորությունից օգտվեմ: Իհարկե, ես էլ էի գնում մինչև հունիսի 15-ը գյուղեր և հանդիպումներ ունենում շրջկենտրոններում և գյուղերում: Հիմա մենք, հաշվի առնելով վառելիքի խնդիրը, դրանից էլ ենք զերծ մնում: Բայց ներքին այնպիսի հարցեր կան, այդ նույն դժգոհություն գեներացնողները և այլն, այդ թվում, օրինակ, հացի փռի օրինակով ասեմ. երբ մենք ամենայն խստությամբ ալյուրի տրամադրում ենք իրականացնում մեր ռեսուրսները խնայելու համար և տալիս ենք ալյուր այն հացի փռին, որին հետադարձ ստուգման հաջորդող  օրը ստուգման ընթացքում պարզվում է, որ այնտեղ ինքը գաղտնի կուտակած ալյուր ունի մեր նախկին տվածներից, իհարկե, մենք ստիպված ենք լինում նաև կտրուկ քայլերի ու գործողությունների, այդ թվում նաև, ներողություն, զրկելով այդ տնտեսվարողին հետագա մեր համագործակցությունից: Հիմա պարզ է, որ նրա կողմից այնպիսի հայտարարություններ կարվեն, որ մեր կողմից նույնիսկ ժամանակը չի հերիքի, որպեսզի կառավարելի դարձնենք այս ամբողջ ապատեղեկատվությունը: Եվ կրկնում եմ՝ միակ տարբերակը դա, շատ տեղին է ասված, ուղղակի փակ հանդիպումների միջոցով և ավելի հաճախակի կազմակերպվող հանդիպումների միջոցով, ընդ որում միջավայրն էլ փոքր է, եթե որոշակի շրջանակի այդ տեղեկությունը հաղորդվում է, հետո շատ արագ տարածվում է այդ տեղեկությունը, առավելագույնս ջանք գործադրենք փակ հանդիպումներ կազմակերպելու միջոցով հանրության տարբեր օղակների, տարբեր շերտերի այդ տեղեկությունը փոխանցենք, որպեսզի ընդհանուր հանրային ընկալման մեջ տեղավորվի այն, ինչը գործադիր իշխանության կատարած աշխատանքի մեջ է։

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն, պարոն Ներսիսյան:  Երկրորդ հարցին կպատասխանի ՊԲ շտաբի պետ պարոն Գրիգորյանը։

Սամվել Գրիգորյան -  Շնորհակալություն հարցի համար։ Պարոն   Մելքումյան, մենք գիտենք, որ բոլոր զորահավաքները անց են կացվում գաղտնի և ծածուկ, ամենակարևոր պայմանները դրանք են։ Հաճախ դրա նպատակների և անցկացման պայմանների վերաբերյալ չենք կարողանում հանրայնացնել, այդ իսկ պատճառով ժողովրդի մեջ առաջանում է մի կարծիք, որ հաճախ, անցկացման բնույթից ելնելով, տարբեր տեսակի  հրաժարվողներ են լինում, և չենք կարողանում դրա բացատրությունները հաճախ ներկայացնել, բայց բանակն իր կողմից ամեն ինչ անում է, որպեսզի արդարության սկզբունքը պահպանվի։ Ինչ վերաբերում է հրաժարվողներին, ապա բանակում չկա գործող գործիքակազմ, որը նախատեսում է ինչ-որ պատժի կրում կամ պատասխանատվության ենթարկում։ Բոլոր հաղորդագրությունները, որոնք վերաբերում են հրաժարվողներին, մենք փոխանցում ենք իրավապահ մարմիններին։ Ինչ վերաբերում է ուսումնասիրություններին, մշտապես այդ ուսումնասիրությունները կատարվում են, որպեսզի նախորդ անցկացված զորահավաքների արդյունքներից ելնելով անցկացվելիք զորահավաքներում այդ սխալները, համենայնդեպս բանակի կողմից, թույլ չտանք։        

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Մելքումյան։

Դավիթ Մելքումյան – Այո, շատ կարճ փորձեմ։ Նախ՝ խնդրում եմ ընդունեք սա ոչ թե որպես քննադատություն, այլ իրականում մտահոգված ենք բոլորս, քանի որ վաղը, մյուս օրը եթե մի բան սկսվի, մարդ այդ ձևի հոգեբանությամբ չի կորող գնալ, հայրենիք պաշտպանել։ Ինչի՞ համար եմ այս հարցը բարձրացնում. բազմիցս հանդիպումների ժամանակ, մեր աչքն էլ են հանում, «դուք որպես պատգամավորներ ինչի՞ չեք գնում» և այլն։ Միգուցե փակ գաղտնի հանդիպման, քննարկումների արդյունքում, եթե պետք լինի, քիչ առաջ կառավարության իմ գործընկերներին եմ ասել, այսինքն մենք պետք է այսօր օրինակ ծառայենք։ Այո, ինքը շատ վատ երևույթ է, որ ամեն ինչ շանտաժի միջոցով են փորձում անել, «էսինչը ինչի չի եկել, էնինչը ինչի չի եկել»։ Եթե պետք է, միգուցե մենք էլ գնանք այդ քայլին, երևանք այնտեղ մեկ օր, երկու օր, չգիտեմ։ Ինքը կարող է մի քիչ պոպուլիստական բան է ստացվում, բայց այնուամենայնիվ, եթե այս աշխատանքներին կօգնի, նաև պատրաստ ենք գնալ խրամատներ, խրամատներում կանգնել, որովհետև եթե լայնամասշտաբ որևէ գործողություն սկսվի, բոլորս էլ այնտեղ ենք լինելու։ Ինչպե՞ս օգնենք ձեզ, որպեսզի այս հարցը լուծում ստանա։

 Սամվել Գրիգորյան - Կարծում եմ՝ դա քննարկման թեմա է, բանակի դռները միշտ էլ բաց են, խնդրեմ։ Մենք դեմ չենք լինի, բոլորն էլ կարող են ընդգրկվել այդ խնդիրների կատարմանը։ Ինձ թվում է, որ շատ դրական կընդունվի ժողովրդի կողմից։ 

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Կասյանը:

Դավիթ Գալստյան – Հարցս ուղղում եմ Ձեզ, պարոն Ներսիսյան: Երբ որ բյուջեի քննարկման ժամանակ քննարկում էինք, չնայած բյուջե չէինք քննարկում, այլ հանդիպման ժամանակ մեր տարբեր մտահոգություններով էինք փոխանակվում, իմ կողմից հարց բարձրացվեց,  որ Կարմիր խաչի միջոցով կամ հիվանդի անվան տակ ընտանիքներով դուրս են գալիս Արցախից, և դա մեր բացթողումն է, թույլ վերահսկողության արդյունք է, Դուք ասացիք՝ բացառվում է: Ես հստակ օրինակ բերեցի: Դուք, երևի մի ամիս առաջ էր, ասացիք կճշտեմ, կխոսենք, այդպես էլ չեմ իմանում՝ չեք ճշտել, թե չեք ցանկանում այդ թեմայով այլևս խոսել: Երկրորդ՝ մայիսի 11-ին Դուք ինձ նամակ եք ուղարկել, երբ որ այս ամբիոնից հնչեցրել էիք, որ պատգամավորները ունեն այդ իրավունքը հիմնադրամների ցանկը ունենալու: Ըստ այդմ ես՝ որպես հոգաբարձուների խորհրդի նախագահի, դիմել եմ Ձեզ, Դուք մակագրել եք գյուղհիմնադրամին և ներդրումային, մայիսի 11-ին պատճենը ուղարկել եք ինձ, սակայն առայսօր գյուղհիմնադրամը այդպես էլ չի պատասխանել, իսկ ներդրումային հիմնադրամը X, Y, Z–ով իբր թե ցուցակ է տրամադրել, որտեղ ցուցակ ասելով չգիտեմ ով ոնց է հասկանում, բայց ցուցակը լինում է անվանական, հասկանալի՝ ով երբ ինչ է ստացել: Այստեղ X, Y, Z–ով հերթական համարների տակ նույն 67 հոգու անունն է, որոնց 2020թ. նոյեմբերի 1-ից հետո առայսօր 69 միլիարդ վարկ է տրամադրվել 67 հոգու: Եվ ես երբ որ այդ ցուցակը Ձեզանից ուզել եմ, ասել եք ունենք: Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավորը, ով ժողովրդի մանդատով օժտված է, մեզ այդ ցուցակը չեք տրամադրում, բայց կան շրջանակներ, որոնք նման մանդատով օժտված չեն, բայց, չգիտես ինչու, այդ ցուցակը հայտնվում է իրենց ձեռքում: Եթե սա խտրական մոտեցում է, իմանանք, եթե պատգամավորը զերծ պետք է մնա այս ինֆորմացիայից, հայտարարեք իմանանք, մենք էլ ժամանակ չվատնենք: Այլապես երբ  հայտարարում եք, որ պատգամավորը կարող է ունենալ այդ ցուցակը և վերջում մենք մեկ ամսից ավել այդ ցուցակը փորձում ենք ձեռք բերել և X, Y, Z անվան տակ ցուցակ ենք ունենում, որը ոչինչ չի տալիս, այլապես մեր ժամանակը մի վատնեք էլի: 

Գուրգեն Ներսիսյան – Շնորհակալ եմ, պարոն Գալստյան: Առաջին հարցի հետ կապված, այո, դուք այդպիսի հարցադրում արել եք, որ Կարմիր խաչի կազմակերպության Ստեփանակերտի գրասենյակի միջնորդությամբ Հայաստան են տեղափոխվել ընտանիքներ՝ ենթադրաբար նկատի ունենալով, որ ոչ հիմնավոր պատճառաբանությամբ են տեղափոխվել, անուններ եք տվել: Քանի որ բժշկական առողջական խնդիրների է վերաբերում, անուններ չեմ տա, բայց գոնե մենք կհասկանանք ում մասին է խոսքը: Դուք երկու անուն եք տվել, որոնցից մեկը պարզվել է, որ չէր մեկնել Հայաստանի Հանրապետություն, իսկ երկրորդը ես պարզել եմ պատճառները, և հիմնավոր բժշկական փաստաթղթեր կար ներկայացված: Անձը սրտի ստենդավորում էր անցել, և փաստաթուղթ կար ներկայացված, որ տվյալ ժամկետում այդ անձը պետք է ներկայանար հիվանդանոց՝ կրկնակի հետազոտության համար: Այդ անձի հետ մեկնել էր մերձավոր ազգականը, որի հետ կապված ևս փաստաթղթերով հիմնավորված էր, որ բժշկական հետազոտության անհրաժեշտություն կար: Ներողություն,  գուցե դա ձեզ մոտ ծիծաղ է առաջացնում, բայց առողջապահության նախարարությունը նման երևույթներին նայում է ոչ թե էմոցիոնալ աչքով, այլ դիտարկում է դրանք ներկայացված բժշկական փաստաթղթերի հետազոտության արդյունքում ձևավորված անհրաժեշտության, ընդ որում՝ այնտեղ բաժանվում է 2 մասի՝ պլանային հետազոտության նպատակով այցելություն, մեկնում Հայաստանի Հանրապետություն և խիստ անհրաժեշտության պարագայում մեկնելու անհրաժեշտություն: Եվ երկու, այսպես ասած, տարբերակված այդ խմբերի շրջանակում էլ այդ անձի և նրա տիկնոջ տեղափոխությունը կազմակերպվել էր,  այսինքն այն, որ ես հետևողական եմ գտնվել և ճշտել եմ այդ տեղեկությունները, դա միանշնակ  այդպես է:

Երկրորդ հարցի հետ կապված՝ Դուք մեջբերում եք իմ խոսքը, բայց և ես հետագայում էլ տեսել եմ, որ տարբեր լրատվականներով իմ խոսքը մեջբերվել է մասնակի: Իրականում ես ուղիղ ասել եմ, որ այդ տեղեկությունը կարող է տրամադրվել այնքանով, որքանով չի խախտելու բանկային կամ առևտրային գաղտնիքը, և ես այդ ժամանակ էլ այս ամբիոնից արել եմ նույն հայտարարությունը և տեղեկությունը Ձեզ տրամադրվել է այնքանով, որքանով չի խախտվում այդ տեղեկությունը, որովհետև կա դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած վճիռ՝ նույն հիմնադրամի հետ կապված, որով ուղիղ շեշտվել է, որ այդ տեղեկությունները կարող են տրամադրվել առանց տնտեսվարող սուբյեկտին անհատականացնող տվյալներ հրապարակելը: Եվ ես այն ժամանակ էլ ասել եմ ոչ միայն առաջին քսանյակի, նույնիսկ առաջին հարյուրյակի վերաբերյալ կարող են տեղեկություններ տրամադրվել: Եթե Դուք գյուղհիմնադրամի հետ կապված տեղեկությունները չեք ստացել, ես տեղեկացված եմ, որ այդ տեղեկությունները պատրաստել, ուղարկել են: Այստեղ, ամենայն հավանականությամբ, ինչ-որ տեխնիկական խնդիր է, ուղղակի երևի պատասխանը Ձեզ չի հասել: Սա ուղղակի բացառված է, որ գյուղհիմնադրամի կողմից այդ տեղեկությունը ուղարկված չլինի: Ես կճշտեմ, կհասկանամ խնդիրն ինչումն է: Տեղեկությունը միանշանակ, եթե դուք հարցում եք արել, Ձեզ ուղարկվել է: Այստեղ ուղղակի երևի հասցեատիրոջը հասնելու հետ կապված խնդիր է առաջացել:

Գագիկ Բաղունց – Պարոն Ներսիսյան, արձագանքելուց հետո կշարունակեք:

Դավիթ Գալստյան – Ճիշտ ասած՝ այդ տեղեկությունները Ազգային ժողովի ընդհանուր բաժնով է գալիս, և մայիսի 11-ին Ձեր իսկ գրությունը, որ գրել եք, որ ուղարկված է հիմնադրամներին, որ ինձ պատասխանեն, ներդրումայինը եկել է այդ նույն խողովակով, գյուղհիմնադրամը այդպես էլ չկա: Առաջինը: Երկրորդը՝ իմ հարցին կոնտեքստից երևի էլի կտրված պատասխանեցիք: Ես ասում եմ՝ եթե դա հակասում է օրենքին, ինչո՞ւ հայտնվում է այդ ցուցակը այն մարդկանց ձեռքում, ովքեր օժտված չեն ժողովրդի մանդատով և չգիտենք նույն այդ «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքը կամ «Առևտրային գաղտնիքի մասին» օրենքը, որը դեռ խնդրահարույց է, և սա ես առաջին օրվանից Ազգային ժողովում բարձրաձայնել եմ, որ դա այդքան էլ այդպես չէ, այդ քողի տակ ինֆորմացիա չի տրամադրվում ուղղակի պատգամավորին: Ինչո՞ւ են հայտնվում մեկ այլ անձանց ձեռքում,  իսկ պատգամավորը չի կարողանում ընդունել, և ինչու է նոյեմբերի 1-ից առայսօր 67 տնտեսվարող սուբյեկտի տրամադրվել 69 միլիարդ դրամ, և այդ գումարները տնտեսության ո՞ր ուղղությամբ են եղել, որ այսօր մենք չենք զգում այդ տնտեսությունը և ունենք այս իրավիճակը:

Արթուր Թովմասյան – Ես ասեմ, որ ընդհանուր բաժինը ոչ մի բան չի մտել: Եթե մտել է, անպայման ինձ պիտի հասներ, եթե հասել է ես Ձեզ չեմ տվել, ուրեմն չի մտել: Հիմա ինձ մոտ կա հանրագիր, ես հանրագրի հեղինակներին խնդրել եմ վաղը ժամը 11:00-ին գան ինձ մոտ, գուցե հանրագիրը հետ են վերցնելու, եթե չէ, հանրագիրը դնելու ենք կայքում: Եվ այդ պատասխանները, Ձեր հարցը, որ տվել եք, ինձ շատ անհրաժեշտ է: Պարոն պետնախարար, ուղարկում եք ինձ, ես 33 պատագամավորներին ծանոթացնում եմ, հավաքվում ենք փակ հանդիպմանը: Ով կուզի կհանրայնացնի, դա իր խնդիրն է, բայց պատգամավորները պետք է տեղյակ լինեն: Եվ այդ 67, 69 միլիարդը ես չգիտեմ, ու ընդհանրապես պատգամավորներից ովքեր ունեն: Ինձ շատ հետաքրքիր է: Ինձ չի հասել, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Գալստյան – Ես գիտեմ, որ Ձեզ ներդրումայինը հասել է, փոխանցվել է ինձ: Գյուղը առայսօր չկա: Ես գիտեմ, որ մեր ընդհանուր բաժին երևի թե մուտք չի եղել, քանի որ եթե մուտք լիներ, կբերեին համապատասխան հասցեով: Իսկ այդ 67, 69 միլիարդը պաշտոնական տեղեկություն է, իմ հերթական հարցման ներդրումային հիմնադրամի պաշտոնական տված պատասխանը: Սա է, կարդամ լսեք. 2020թ. նոյեմբերի 1-ից կնքված պայմանագրերի շրջանակում իրավաբանական անձինք և անհատ ձեռնարկատերեր՝ 67 շահառու, ընդամենը 69 միլիարդ 986 միլիոն 36000 դրամ գումարներ է տրամադրվել, իսկ 3 ֆիզիկական անձի՝ 576 միլիոն: Ես այս ցուցակն էի ուզում, տեսնենք մենք այսքան ներդրում ենք ունեցել տնտեսության մեջ, և այսօր, կարելի է ասել, մենք ունենք շատ խորը ճգնաժամ՝ տնտեսական և այլն: Եթե ոչ նպատակային է այս գումարները օգտագործվել, ինչո՞ւ պատասխանատուներ չկան:

Արթուր Թովմասյան – Հիմա հնարավորություն տանք պետնախարարը պատասխանի, ես ուղղակի Ձեզ պատասխանեցի իմ մասով:

Դավիթ Գալստյան – Ես չեմ էլ կասկածում, որ հասած լինի, ինձ էլ հասած կլինի: Ես մտածում եմ, որ ընդհանրապես չի մտել Ազգային ժողով:

Գուրգեն Ներսիսյան – Ցանկացած խնդիր պետք է ուսումնասիրվի, հասկանանք: Հիմա Դուք հայտարարում եք, որ գյուղհիմնադրամի պատասխանը չեք ստացել, գյուղհիմնադրամի պատասխանը ուղարկող և հասցնող փոստատարը ես չեմ: Դրա համար ասացի տեղեկությունը տրամադրելու խնդիր չկա բացարձակ: Եթե ներդրումային հիմնադրամն ուղարկել է, այն մեկն էլ կուղարկի: Հիմա գուցե տեխնիկական խնդիր է առաջացել, մնացել է, օրինակ, «Արցախփոստում», ես տեղյակ չեմ: Դուք խնդիրը բարձրացրեցիք, ես արձագանքեցի, որ այդ հարցով ես կճշտեմ, կհասկանամ ինչն է պատճառը, որ Ձեզ չի հասել կամ հավելյալ երկրորդ պատասխանը կուղարկեն, եթե ինչ-որ օբյեկտիվ խնդիր է առաջացել այդ ընթացքում: Համենայնդեպս տեղեկատվությունը տիրապետողը հիմնադրամն է, և երբ Դուք ինձ ուղարկել եք, փոխանցել եմ տեղեկատվություն տիրապետողին, որպեսզի Ձեզ փոխանցի: Այդ տեղեկությունը, որ Ձեզ փոխանցվել է, Դուք տեղեկություն եք ուզել, Ձեզ տրամադրվել է տեղեկություն: Այդ գումարները իմ կողմից չի տրամադրվել, և հիմա մեր կողմից ես, որպես հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ նկատի ունեմ, հիմա մեր կողմից բոլոր տրամադրված միջոցները ինչպես մինչև պատերազմը, այնպես էլ պատերազմից հետո հատ-հատ ուսումնասիրվում են և առաջիկայում նույնիսկ հայցեր են նախապատրաստված՝ այդ գումարներով դատարան մտնելու համար: Ինչ վերաբերում է այդ տեղեկությունը, թե ում մոտ է հայտնվել, տեղեկություն ներդրումային հիմնադրամի կողմից բացի պաշտոնական արված հարցումներից, այդ թվում նաև իմ կողմից, որևէ անձի չի տրամադրվել: Եվ պարոն Թովմասյանն ասաց՝ եթե այդ տեղեկությունները հանրայնացվեն այն գաղտնիք պարունակող տեղեկությունները զուգահեռ հանրայնացնելով, ապա այդտեղ կունենան իրավական խնդիր՝ անկախ նրանից դա ես եմ հանրայնացնում, թե որևէ մեկը: Ուստի մեր կողմից որևէ տեղեկություն որևէ այլ անձի Ձեր կողմից վկայակոչած բովանդակությամբ չի տրամադրվել և անհնար է տրամադրվի ոչ ներդրումային հիմնադրամի կողմից, ոչ մեր կողմից: Հիմա չգիտեմ, գուցե ինֆորմացիայի արտահոսք է տեղի ունեցել ինչ-որ տեղից և այլն, բայց բոլոր դեպքերում մեր կողմից չի տրամադրվել: Մեզ պաշտոնական արվել են հարցումներ և մեր կողմից նույն բովանդակությամբ, ինչպիսի բովանդակությամբ տրվել են Ձեզ: Մնացած այլ հարցումներում հիմա հասարակական կազմակերպություններ էլ կան հարցումներ են անում, տեղեկություն ստանում: Նույն բովանդակությամբ ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ նշումով տեղեկությունները տրամադրվում են:

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն, պարոն Ներսիսյան:

Դավիթ Գալստյան - Ցավալին այն է, պարոն պետնախարար, որ  երբ Ազգային ժողովի պատգամավորի հարցումները հավասարեցնում եք հասարակական կազմակերպությունների կամ քաղաքացիների, ամբողջ սխալը այստեղից է գալիս: Շնորհակալություն:

Գուրգեն Ներսիսյան - Դե այդ դեպքում  պիտի ինձ էլ թույլ տաք: Իրականում ոչ թե հավասարեցնում ենք, այլ դիտարկում ենք օրենքի առջև բոլորի հավասարության և օրինականության տեսանկյունից: Նման տեղեկությունը ստանալու համար քննչական մարմնից պահանջվում է դատարանի որոշում՝ գաղտնիք պարունակող տեղեկություն ստանալու, կարծում եմ, որ այստեղ այլ առավելություններ փնտրելու անհրաժեշտություն չկա: Գումարը ծախսելու կամ նպատակայնության վերաբերյալ տեղեկություն ստանալու հնարավորությունն էլ կա: Դա էլ կարող եք ուսումնասիրել:            

Գագիկ Բաղունց – Կարծում եմ՝ այստեղ պետք է հարցը դիտարկել այլ կողմից՝ յուրաքանչյուր քաղացու՝ տեղեկություն ստանալու սահմանադրական իրավունքների աստիճանը բարձրացնելու ուղղությամբ: Շնորհակալություն: Խնդրեմ, պարոն Կասյան, թող պատրաստվի պարոն Գրիգորյանը:

Վլադիմիր Կասյան – Հարցս Ձեզ է վերաբերում, պարոն Ներսիսյան: Մի քանի օր առաջ այստեղ հանդիպել ենք մի քանի դեպուտատների հետ միասին այն գյուղացիների հետ, ովքեր կարկտահարությունից տուժել են: Մեզ հետ ներկա է եղել նաև գյուղնախարարը, այստեղ քննարկումներ ենք կազմակերպել, հարց ու պատասխան, և մենք առաջարկել ենք գյուղնախարարին, որպեսզի Ձեզ հետ և նախագահի հետ խորհրդակցի այդ մարդկանց վնասը եթե ոչ 100 տոկոսով, եթե ոչ 50 տոկոսով, այլ ինչ-որ մի չափի օգնեք, քանի որ այս պայմաններում ասում եք բլոկադայում ենք և ասում եք Հայաստանից որևէ միրգ չեք կարողանում բերել: Բայց եթե մեզ մոտ այդ ամենը հաջող լիներ, չկարկտահարվեր, երևի մեզ մոտ մինչև 15 օրը կամ մի ամիսը բոլոր մրգերը կունենայինք: Բայց այդ մարդկանց ապրուստը համարյա թե այդ այգիներն են, բանջարաբոստանային կուլտուրաներն են, որոնք որ տուժել են: Հիմա երևի նախարարը Ձեզ հետ խորհրդակցել է, եթե ինչ-որ հայտարարի եկել եք, խնդրում եմ ներկայացնեք ինչ հայտարարի եք եկել: 

Գուրգեն Ներսիսյան – Մենք այդ հարցը նույնիսկ հենց կարկտահարման ընթացքում կամ երբ գյուղատնտեսության նախարարությունը երաշտին զուգահեռ պատճառած վնասների բացահայտում էր անում և տեղեկությունները մենք քննարկում էինք, այդ թվում նաև ձեր հանդիպումից հետո, մեր որոշումը եղավ այն, որ առավելագույն չափով այս պահի դրությամբ կատարենք պատճառած վնասների ճշգրիտ գնահատում և բացահայտում։ Բայց պետք է լինենք օբյեկտիվ և ընդունենք, որ մերօրյա իրավիճակում այդ աստիճանի ֆինանսական ծանրաբեռնվածությունը, որը արդեն գոյություն ունի և պիտի հաշվի առնենք, այստեղ շատ կարևոր նշանակություն ունի մերօրյա և այսուհետ նաև ֆինանսական կարգապահության հարցը։ Մենք բազմաթիվ, այսպես ասած, չավարտած ծրագրեր ունենք՝ սկսած 2021թ. 68000 -ների ծրագիր, 300000 -ների ծրագիր, տեղահանվածների բնակարանային ապահովման հետ կապված կարիքները, երբ որ պետության աջակցությամբ կարգավորում ենք: Այստեղ ունենք խնդիր զուգահեռ նաև երբ հիմա 8-րդ աջակցության ծրագիրն է իրականացվում, և այդ միջոցառման շրջանակում ևս պետությունը բավականին մեծ ֆինանսական ծանրաբեռնվածութուն է վերցրել իր վրա։ Այս  ֆինանսական ծանրաբեռնվածությունը՝ 8-րդ միջոցառումը, հնարավորություն է տալիս նվազագույն չափով, այսպես ասած, սոցիալական կեցությունն ապահովել նաև այն գյուղացիների, ովքեր կարկտահարության կամ երաշտի հետևանքով վնասներ են կրել։ Մենք պատճառած վնասները հիմա կարձանագրենք և այդ գնահատումը կիրականացնենք, բայց այս տեղեկությունը մեզ մոտ կպահպանենք՝ առաջիկայում իրադարձությունների զարգացմանը զուգահեռ մեր հետագա, այդ թվում նաև գյուղատնտեսության ոլորտում աջակցության ծրագրերը որոշելու համար։ Չեմ ուզում նաև մեր քաղաքացիների, այստեղ նաև աջակցությունն եմ ենթադրում, որ ոչ թե բացառապես սուբյեկտիվ տեսանկյունից այս հարցին նայեն, այլ նայեն, որ ընդհանուր լրջագույն խնդրի առաջ է կանգնած ամբողջ Արցախը և պետությունը առանց այդ էլ հավասար նվազագույն պայմաններ ապահովելու բավականին մեծ ծանրաբեռնվածություն է վերցրել իր վրա։ Որպեսզի մենք մեզ վրա վերցրած բեռը մինչև վերջը տանելու հնարավորություն ունենանք, պետք է միմյանց աջակցել, այդ թվում նաև այս մի կողմից 8-րդ միջոցառման տրված հնարավորությամբ մեր գյուղացիների սոցիալական կեցությունը կապահովենք, հետագայում հնարավորության դեպքում նաև կանդրադառնանք պատճառած վնասների հատուցմանը՝ ոչ թե այն դասական ընկալման տեսքով, որ դրա դիմաց ինչ-որ գումար պետք է տանք, այլ աջակցություն գյուղացուն, գյուղատնտեսին, որպեսզի հնարավորություն ունենա նորից ոտքի կանգնելու և իր տնտեսությունը ստեղծելու ու զարգացնելու։ Այս պահի դրությամբ այս հարցի առնչությամբ այսպիսի մոտեցում և որոշում ունենք։

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք։ Շնորհակալություն, պարոն Ներսիսյան։ Պարոն Գրիգորյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Աղաբեկյանը։

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն։ Ունեմ երեք հարց։ Առաջին հարցս վերաբերում է հիմնականում տեղական արտադրանքի վերահսկողությանը, նամանավանդ շշալցված ապրանքներին՝ ըմպելիքներին, լինի ջուր, լինի գազավորված ջուր, լինի կամպոտեղեն, թե այլ արտադրանքներ։ Բոլորս գիտենք, որ այդ արտադրանքների համար օգտագործվում է ֆիլտրած ջուր, և արդյո՞ք այս պայմաններում արտադրողը հնարավորություն ունի ժամանակին փոխել այդ ֆիլտրերը և արդյո՞ք այդ ամբողջ պրոցեսը, որպեսզի ստանանք անվտանգ արտադրություն, պահպանվում է: Սա առաջին հարցն է։

Երկրորդ հարցս ուղղում եմ կրթության նախարարին. հարց ու պատասխանի ժամանակ մի անգամ արդեն իսկ հնչեցրել եմ՝ ուսումնական հաստատությունների անվտանգության հարցը, տեսախցիկների հարցը: Դուք վստահեցրել եք, որ մինչև սեպտեմբերի 1-ը այդ հարցը լուծումը ստանալու է, ուստի ի՞նչ արդյունքներ ունենք, և ինչ փուլում է այդ հարցի լուծումը:

Երրորդ հարցս ուզում եմ ուղղել պարոն Առաքելյանին․ խոսքս վերաբերում է սոցիալական մեղմացման 8-րդ միջոցառմանը՝ 40000 դրամներին: Ե՞րբ է սկսվելու այդ գումարների տրամադրումը։ Շնորհակալություն։

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն։ Առաջին հարցին պատասխանում է պարոն Հայրիյանը։

Գեորգի Հայրիյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Իհարկե, տեղական հումքով գյուղատնտեսական արտադրությունը վերահսկվում է նաև գյուղատնտեսության նախարարության կողմից, և կոմպոտի արտադրությանը չի վերաբերում լիմոնադին, լիմոնադի հետ կապ չունեն, բայց կոմպոտի և ընդհանրապես բոլոր պահածոների արտադրությունը վերահսկվում է: Առկա արտադրամասերը ունեն այդ հնարավորությունը նաև ֆիլտրման, համապատասխան թորման: Միանշանակ վերահսկողություն իրականացվում է նաև լաբորատորիայի կողմից, գործող համակարգում խնդիր չունենք։ Ինչ վերաբերում է գյուղմթերքի արտադրությանը: Իսկ այդ գազավորված լիմոնադը և այլն հիմա ներկա դրությամբ արտադրվում է համապատասխան նորմերի շարքով: Ինձ թվում է՝ այստեղ էլ  խնդիր չպիտի լինի, որովհետև կա տեսչությունների կոմիտե, որը անընդհատ ստուգումներ է իրականացնում և այդ համապատասխան նմուշառուները  ներկայացվում են լաբորատորիա, ստուգումներ պարբերաբար իրականացվում են որոշակի խմբաքանակի համար:

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք։

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն, պարոն Հայրիյան, ես բավարարված եմ Ձեր պատասխանով, այնուամենայնիվ, ես ուզում եմ կառավարության ուշադրությունը սևեռել նաև շշալցված ջրի վրա, քանզի բնակչության մեջ տարբեր շրջանառվող լուրեր կան,  և եթե վերահսկողությունը բավականին ուժեղ է և համապատասխանում է այն որակին, որը անհրաժեշտ է, խնդրում ենք պարբերաբար իրազեկել նաև բնակչությանը։

Գագիկ Բաղունց – Երկրորդ հարցին պատասխանում է ԿԳՄՍ նախարար պարոն Մկրտչյանը։ Խնդրեմ։

Նորայր Մկրտչյան - Շնորհակալութուն հարցի համար, պարոն Գրիգորյան: Այն ժամանակ, երբ ես նշել էի, որ տեսախցիկների տեղադրման հետ կապված խնդիրներ չենք ունենալու հատկապես սահմանամերձ գոտում տեղակայված դպրոցների համար, իրավիճակը այսքան չէր սրվել, շրջափակում չկար, ճանապարհը բաց էր: Սակայն մենք նաև, ինչպես ասում են, պլան Բ ենք մշակել և մոտ ժամանակներս նախատեսում ենք հանդիպում ներքին գործերի նախարարի հետ և փորձելու ենք այս հարցը լուծել այդ դպրոցներում անվտանգային միջոցառումները ուժեղացնելու ճանապարհով, քանի որ չի բացառվում, որ հնարավոր է նաև թիրախավորվեն մեր դպրոցները թշնամու կողմից արդեն տարբեր գործողությունների միջոցով։ Դրա համար մենք փորձելու ենք նաև այս մի ուղին ընտրել, բայց եթե ամեն ինչ նորմալ լինի և  ճանապարհների հետ կապված խնդիր չունենանք, միանշանակ օրակարգային է մնում անվտանգության հարցերը մեր ուսումնական հաստատություններում։

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք։

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն։ Հուսով եմ, որ սեպտեմբերին հարց ու պատասխանի ժամանակ միայն ու միայն շնորհակալություն եմ հնչեցնելու։

Գագիկ Բաղունց  - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան։ Եվ երրորդ հարցին պատասխանում է սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարար պարոն Առաքելյանը։

Վահրամ Առաքելյան – Արցախի շրջափակման սոցիալ-տնտեսական հետևանքների մեղմացման 8-րդ միջոցառման մասին տեղյակ եք, որ մենք սկսել ենք առցանց դիմումների ընդունման ծրագիրը սույն թվականի մայիսի 12-ից և ծրագիրը մեզ հնարավորություն է տվել արդեն իսկ հաջորդ մեկ շաբաթից հետո տեսականորեն սկսել այդ ծրագրի ֆինանսավորումը իհարկե այն մասով, ինչքան կան հայտագրված քաղաքացիներ։ Սակայն ես առաջարկել եմ, որ այդ ֆինանսավորումը տեղափոխենք հուլիս ամիս, կներեք, հունիսի 12-ից է սկսել, կապված հետևյալ հանգամանքների հետ. մենք ունենք երկու կարգավիճակ ունեցող քաղաքացիներ, որոնց մի մասը հայտագրվել է ավտոմատ կերպով, իսկ մյուսները պետք է լրացնեին առցանց դիմումները։ Հաշվի առնելով, որ կան ծնողներ, որոնք ծնողների հայտերը ավտոմատ լրացված են համարվել, իսկ երեխաները պիտի գրանցվեին, մենք ժամանակից շուտ ֆինանսավորելու դեպքում կստանայինք մի իրավիճակ, երբ քաղաքացին ստիպված կլիներ երկու անգամ այցելել «Արցախփոստ» կամ գնա շրջկենտրոն՝ իր գումարը բանկոմատից կամ «Արցախբանկից» ստանալու համար։ Մյուս կողմից կա վառելիքի խնդիր, կա նաև կանխիկ դրամի խնդիր: Այս բոլոր խնդիրների հետ կապված մենք նորից կառավարությունում խորհրդակցություն կկազմակերպենք և կորոշենք ֆինանսավորման ձևերը, ժամկետները: Կարծում եմ՝ հաջորդ ամսվա սկզբից մենք արդեն ամբողջությամբ պատրաստ կլինենք հերթով այդ ֆինանսավորումները կատարել։

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք։

Վահրամ Առաքելյան - Եթե թույլ տաք, մի նախադասություն էլ: Այս ընթացքում, ճիշտն ասած, նաև մի հանգամանք կար. մենք մինչև 8-րդ միջոցառումը սոցապնախարարության պատասխանատվության ներքո ունեինք նաև նույն սոցիալ-տնտեսական հետևանքների մեղմացման 4 ծրագիր, և այս ընթացքում մենք փորձել ենք գրեթե 90 տոկոսով փակել մյուս բոլոր ծրագրերի ֆինանսավորումը։ Բառացիորեն երեկ մենք վերջին բաժնեմասը ֆինանսավորել ենք  և «Արցախփոստին», և «Արցախբանկին»։

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն, պարոն Առաքելյան: Քաջատեղյակ ենք, որ բավականին ծավալուն աշխատանք եք կատարել կարճ ժամանակահատվածում, այնուամենայնիվ, բնակչության իրազեկման համար ավելի հստակեցնենք. այսօր պարոն նախագահին ուղղված հարցին հանրապետության նախագահը պատասխանեց, որ ֆինանսավորման պարագայում այս ծրագիրը լինելու է շարունակական։ Եվ ես ուզում եմ հստակեցնել. հուլիսի սկզբին տրամադրվող գումարները վերաբերում են մայիս ամսվան, չէ՞։ 

Վահրամ Առաքելյան – Վերաբերում են մինչև մայիսի 1-ը աշխատանքից ազատված կամ մայիսի 1-ի դրությամբ աշխատանք չունեցող անձանց։

Արամ Գրիգորյան – Այո, եղավ։ Շնորհակալություն։

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Առաքելյան։ Պարոն Աղաբեկյան, հանում եք հարցը։ Այսպիսով՝ ավարտեցինք «Արցախի Հանրապետության նախագահին և կառավարության անդամներին հարցերով դիմելու մասին» հարցը։ Տասներեք պատգամավորների կողմից հնչեց 24 հարց։ Շնորհակալություն եմ հայտնում, պարոն պետնախարար, Ձեզ, կառավարության բոլոր անդամներին՝ հնարավորինս կոնկրետ և հանգամանալից պատասխանների համար։

Արթուր Թովմասյան – Հարգելի պատգամավորներ, վերջացնե՞նք։ Եղավ։

Հարգելի գործընկերներ, առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Մի շարք վարչական իրավախախտումների համար կիրառված տույժերի համաներման մասին» օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ ներկայացնելու համար հրավիրվում է  Արցախի Հանրապետության ոստիկանապետ Արտեմ Հարությունյանը: Խնդրեմ:

Արտեմ Հարությունյան - Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, ներկաներ, ձեզ եմ ներկայացնում «Մի շարք վարչական իրավախախտումների համար կիրառված տույժերի համաներման  մասին»  օրենքի նախագծի հիմնավորումը։ Նախագծով առաջարկվում է վարչական իրավախախտում կատարած անձանց ազատել մինչև սույն օրենքի ընդունման օրը ներառյալ ՃՈ կողմից քննվող վարչական իրավախտումներ կատարելու համար վարչական ակտով տրանսպորտային միջոց վարելու հատուկ իրավունքից զրկվելու ձևով նշանակված տույժերից և նշանակված տուգանքի գումարի կեսը վճարելու պարտականությունից, եթե սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո երեքամսյա ժամկետում նշանակված գումարի կեսը վճարվել է։ Սակայն օրենքով նախատեսվում է նաև  համաներում չկիրառել այն անձանց նկատմամբ, որոնք մի շարք վարչական իրավախախտումների համար կիրառված տույժերի համաներման մասին 2021թ. օգոստոսի      26-ի ՀՕ-95-Ն օրենքով ազատվել են տրանսպորտային միջոց վարելու հատուկ իրավունքից զրկված լինելու ձևով նշանակված տույժից։ Նախագծի ընդունման ակնկալվող արդյունքում  տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքից զրկված անձինք կազատվեն վարչական տույժից, և որակավորման քննություններ հանձնելուց հետո կվերականգնվի վերջիններիս վարելու իրավունքը, իսկ օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո 3-ամսյա ժամկետում նշանակված տույժի գումարի կեսը վճարելուց հետո անձինք կազատվեն տուգանքի գումարի մյուս կեսը վճարելու պարտականությունից։ Շնորհակալություն։

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն։ Հարցեր չեն տրվում զեկուցողին, բայց վարման իրավունքի ուժով, քանի որ առաջին ընթերցմանը ես ներկա չեմ եղել, ասենք ուժի մեջ է մտնում մինչև հուլիսի մե՞կը:

Արտեմ Հարությունյան – Ոչ։ Օրենքի ընդունման համաներումը տարածվելու է մինչև օրենքի ընդունման օրը կատարված վարչական իրավախախտումների վրա։

Արթուր Թովմասյան - Այո, նախագահը ստորագրեց, մինչև այդ օրը ով հանցագործ է, համաներում ենք։ Եղավ։ Հարցեր չեն տրվում զեկուցողին, քանի որ Կանոնակարգի 77-րդ հոդվածի  համաձայն զեկուցողներին հարցեր տալու իրավունք ունեն միայն նախագծի վերաբերյալ սահմանված կարգով ներկայացված առաջարկների հեղինակները։ Նախագծի վերաբերյալ առաջարկներ չեն եղել։

            Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի   պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Մարսել Պետրոսյանը: Խնդրեմ, պարոն Պետրոսյան:

            Մարսել Պետրոսյան - Արցախի Հանրապետության օրենքը՝ «Մի շարք վարչական իրավախախտումների համար կիրառված տույժերի համաներման  մասին», քննարկվել է հանձնաժողովում: Հանձնաժողովի անդամները տվել են դրական եզրակացություն։

Արթուր Թովմասյան – Ձեզ նույնպես հարցեր չեն տրվում: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Չկա: Հիմա եզրափակիչ ելույթի ցանկություն կա՞։

Այժմ քվեարկության է դրվում «Մի շարք վարչական իրավախախտումների համար կիրառված տույժերի համաներման  մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 25, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Հիմա օնլայնը անջատեք։

Հարգելի գործընկերներ, երեկ ես անկեղծ զրույց ունեցա խմբակցության ղեկավարների, մշտական հանձնաժողովների նախագահների հետ և հիմա ձեզ հետ: Ինձ հետաքրքրում էր մեկ հարց. արդյոք միտումնավո՞ր է կատարվել այս ամենը, թե՞ ոչ: Ինձ ասացին՝ ոչ: Ընդունում եմ, բայց թողեք ես մտածեմ այնպես, ինչպես կա, որովհետև այդ հանդիպումից հետո ես եկա այն եզրակացության, որ կրկնակի քվեարկման դեպքում ևս երեք խմբակցություն չի քվեարկել: Այսօր առավոտյան «Հրապարակ» թերթը գրում է քվորումի մասին և ընդ որում բոլորին ընդդիմադիր է ասում: Դաշնակցությունը երբեք չի եղել ընդդիմադիր, միշտ եղել է պետականամետ, եղել են իշխանության մեջ, թե ընդդիմադիր դաշտում: Այստեղ գրվում է, որ բոլորը: Երբ որ Մարսել Հայկազին ինձ մեկ ժամ առաջ ասել է, որ լքելու են նիստերի դահլիճը, որ բոլոր ընդդիմադիրները ասել են, որ չեն քվեարկելու, այդպիսի բան չի եղել, միայն պարոն Գալստյանն է ասել, որ չեն քվեարկելու:  

         «Ազգային ժողովի Կանոնակարգ» օրենքի 93-րդ հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն՝ Ազգային ժողովի որոշումներն ընդունվում են քվեարկությանը մասնակցող պատգամավորների ձայների մեծամասնությամբ, եթե քվեարկությանը մասնակցել են պատգամավորների ընդհանուր թվի կեսից ավելին: Երեկ 16 հոգի է մասնակցել: Իհարկե, Ազգային ժողովի նախագահի պարտականությունների մեջ մտնում է քվորում ապահովելը: Իհարկե, հարգելի գործընկերներ, մենք կարող ենք պայմանավորված քվորում չապահովել ինչ-որ օրենքի նախագիծ կամ ինչ-որ հայտարարության տեքստը ավարտին հասցնել:

         Սույն թվականի հունիսի 28-ին Ազգային ժողովի հերթական նիստում «Արցախի Հանրապետության 2022 թվականի պետական  բյուջեի կատարման մասին տարեկան հաշվետվությունը հաստատելու մասին» հարցի քվեարկության ժամանակ պատգամավորների ընդհանուր թվի կեսից ավելին քվեարկությանը չի մասնակցել: Հինգ անգամ ընտրվել եմ խորհրդարանի պատգամավոր, առաջին անգամ եմ առնչվում: Ես մինչև այդ պահը իմացել եմ, թե համարյա ճգնաժամային իրավիճակ, բոլորը իրար ծեծել, ամեն ինչ, ամեն ինչի ականատես եմ եղել, բայց այսպիսի բան այդ օրը, երբ որ մենք ձեզ հետ միասին հայտարարության տեքստ ենք պատրաստում, երբ որ ելույթ պիտի ունենայի, իմ մեղքն է: Ես քվորումի մասին չեմ մտածել: Քվեարկության արդյունքների մասին թող մտածեն խմբակցության ղեկավարները: Ես՝ որպես մի խմբակցության անդամ, պարտավոր եմ ենթարկվել  խմբակցության տեսակետին: Քանի որ երեք խմբակցությունները անդրդվելի էին ու չէին քվեարկելու, բայց միտումնավոր չէ, ես հեռախոսազրույց եմ ունեցել երկրորդ քաղաքական ուժի ղեկավարի հետ, որը  այս պետության ստեղծման ակունքներում գտնվող մարդկանցից մեկն է: Նա ասաց, որ «Միասնական հայրենիքը» պետականամետ ուժ է, պարոն Թովմասյան: Ասել եմ եթե դուք պնդում եք նույնը, լքելու եք նիստերի դահլիճը, ուրեմն մյուս երեքի կողմից պարզ էր, որ չեն քվեարկելու, եթե «Միասնական հայրենիքն» էլ չքվեարկեր, այսօր ես հրաժարականի դիմում էի ներկայացնելու ձեզ: «Միասնական հայրենիք» կուսակցության նախագահը ինձ հավաստիացրեց, որը քիչ հետո ինձ հետաքրքիր չէ, թե ինչպես եք քվեարկելու, ասել եմ չասեք, կողմ չլինի, դեմ չլինի, ձեռնպահ չլինի, դա չլինի: Չքվեարկելը չլինի: Հիմա կտեսնենք: Հետևապես երեկվա որոշման քվեարկությունը  համարվում է չկայացած,  ուստի անհրաժեշտ է քվորումի ապահովման պայմաններում անցկացնել նոր քվեարկություն:

Պատգամավորներին խնդրում եմ նախապատրաստվել քվեարկության:

         Քվեարկության է ներկայացվում «Արցախի Հանրապետության 2022 թվականի պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը հաստատելու մասին» Ազգային ժողովի որոշումը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 16, դեմ՝ 7:

Որոշումն ընդունված է:

Անցնում ենք «Պատգամավորների հայտարարություններին»: Հերթագրում: Հերթագրվել են 2 պատգամավորներ: Արթուր Արմենի, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամայիս Աղաբեկյանը:

Արթուր Մոսիյան – Հարգելի գործընկերներ, հարգելի հայրենակիցներ, երեկ Ազգային ժողովն ընդունեց «Սահմանադրությունում լրացում կատարելու մասին» որոշումը: Դրանով, փաստորեն, լուծվեց մեկ կարևոր հարց: Իրավական քաղաքական կամ ֆորսմաժորային այլ իրավիճակներում այն հիմնական մեզ հուզող հարցի պատասխանը մենք կարող ենք գտնել, և երկիրը այլ ընթացք չունենա, եթե զարգացումները օրինական դաշտում: Բայց ասենք նաև, որ փոփոխության հարցը կարգավորում է նշված խնդրի լուծումը մինչև 2025 թվականի գարունը: Ասենք, որ Ազգային ժողովում խորհրդակցության ժամանակ  քաղաքական ուժերի մեջ կար կոնսենսուս՝ անդրադառնալ արդեն Ազգային ժողովում գտնվող Սահմանադրության ընդհանուր փաթեթի քննարկմանը և ընդհանրապես դրա ճակատագրին, որովհետև այդ Սահմանադրության ընդհանուր փաթեթի քննարկումը նշված բոլոր հարցերի պատասխանը նաև կարգավորում է ոչ միայն հիմա, այլև 2025 թվականից հետո: Աշխատանքային խորհրդակցության ընթացքում նաև խոսեցի այն մասին, որ մինչև այդ հարցին անդրադառնալը մենք ունենք խնդիրներ «Հանրաքվեի մասին» օրենքում և Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին, որը նաև իշխող խմբակցության կողմից ասաց, որ կառավարության հետ միասին կքննարկենք և այդ հարցին կաշխատենք լուծում տալ: Ինչի՞ համար եմ սրան անդրադառնում. հումանիտար աղետի   եզրին գտնվող Արցախում նման հարց քննարկելը առաջին հայացքից կարող է ժամանակավրեպ թվալ, բայց նաև հիշեցնենք, որ Ազգային ժողովը քաղաքական օրենսդիր մարմին է և հենց Ազգային ժողովից է կախված լինելու՝ 2025 թվականից հետո մենք կունենա՞նք այն իրավակարգավորումները, որոնք հնարավորություն կտան երկիրը այդ ռիսկերից հեռու պահել, որովհետև մեծ է ռիսկը, որ նման սահմանադրական փաթեթը չընդունելու, մնացածը ինչպես կընդունենք և այլն, տեխնիկական հարցերի մասին չէ խոսքը, որը կարելի է քննարկել, չանել դա, նշանակում է ռիսկի տակ դնել այն, որ գործող նախագահը և գործող խորհրդարանը կարող են լինել այս պետության վերջին նախագահը և խորհրդարանը, եթե չունենանք այդ սահմանադրական լուծումները: Ըստ իս՝ Ազգային ժողովը հենց դրանով պիտի զբաղվի, մնացած հարցերը՝ սոցիալական և այլն, շատ կարևոր են և ես գնահատում եմ, որ պատգամավորները ուժերի ներածին չափով դրան միշտ անդրադառնում են, ձգտում են այս խնդիրները լուծել, բայց Ազգային ժողովի հիմնական առաքելությունը դա է, որ թույլ չտա այդ իրավակարգավորումների բացակայություն, որը ֆորսմաժորային իրավիճակում երկիրը կհասցնի այդ կոլապսին և դրա իրավական լուծում չի լինի: Համենայնդեպս ես, մեկ անգամ ևս գոհունակություն հայցելով, որ ժամանակավոր հարցին լուծում տրվել է, առաջարկում եմ նաև այն, ինչ խոսվել է խորհրդակցության ժամանակ, սեպտեմբեր ամսին, եթե հնարավորություն կամ պահանջ լինի նաև արտահերթ քննարկենք այս հարցը և կդառնանք մեր հիմնական ֆունկցիան կատարած: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Աղաբեկյան, իրավունքի ուժով ես, հետո՝ Դուք: Հայտարարություն: Քանի որ ես իրավունք չունեմ հարցի տեսակետից պատասխանելու, համամիտ եմ, ընկեր  Մոսիյան: Մենք ժամանակ ունենք, պարոն Գալստյանը որ այդ հարցը բարձրացրեց, ասացի, որ 2025 թվականի մայիսը ես էլ եմ գիտակցում, ես ձեզ ասացի, որ կողմ եմ քվեարկելու, նաև մենք սեպտեմբերին կանդրադառնանք, որովհետև նախագիծը գտնվում է նստաշրջանի օրակարգում, մենք անպայման դրան կանդրադառնանք, որովհետև ինձ էլ է դա անհանգստացնում, իհարկե, եթե սեպտեմբերին Ազգային ժողովի նախագահը ես լինեմ, տեսականորեն նաև սա էլ: Բայց ես նաև մեր խմբակցության ղեկավարին՝ պարոն Հարությունյանին եմ խնդրել, որ ինձ ազատ թողնեն, որովհետև ես խնդրել եմ, որ կողմ եմ քվեարկելու, որովհետև ես իրավունք չունեմ կողմ չքվեարկել, որ Արցախի նորօրյա պատմության մեջ մտնեմ որպես Ազգային ժողովի նախագահ, որը  պիտի ասենք երկրում այլևս ընտրություններ չլինեն: Բայց ընտրությունների օրը, ազնիվ եմ եղել ես ձեզ հետ, հանրաքվեի օրը ես չեմ տեսնում, բայց դա չի նշանակում, որ մենք չպիտի ընդունենք «Հանրաքվեի մասին» օրենքը, դա չի նշանակում, որ Ընտրական օրենսգիրքը չպիտի փոխենք: Մենք ամեն ինչի պիտի պատրաստ լինենք և հարմար պահի անցկացնել և հանրաքվե, և ընտրություններ: Եվ գերխնդիրը, որ մինչև 2025թ. մայիս եթե մենք չընդունեցինք, դա շատ վատ է: Եթե մենք սեպտեմբերին քննարկումները չսկսենք, դա շատ, շատ վատ է: Բայց հանրաքվեի օրը և ընտրությունների օրը ես հանձնարարելու եմ, որ Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալը հայտարարի: Շնորհակալություն: Պարոն Աղաբեկյան, խնդրեմ:

Արամայիս Աղաբեկյան - Հարգելի գործընկերներ, սիրելի ժողովուրդ, հունիսի 15-ից Արցախը գտնվում է լիակատար շրջափակման մեջ: Լաչինի միջանցքը փակ է անգամ հումանիտար բեռների համար: Կարմիր խաչի կողմից հիվանդներ տեղափոխելու հնարավորություն ստեղծվել է հունիսի 25-ին: 10 օր շարունակ ադրբեջանական կողմը թույլ չի տվել անգամ ծանր վիճակում գտնվող հիվանդների տեղափոխումը: Հումանիտար խնդիրներին և առողջապահական ճգնաժամի հետ համատեղ գործի են դրվել նաև տեղեկատվական ռեսուրսները: Բաքվի իշխանություններին շատ մոտ գտնվող ռուսալեզու տեղեկատվական ռեսուրսը այսպես կոչված ինտեգրացիայի հիմնական գործիք մատնանաշել է արցախահայերին սովամահ անելը և այնուհետև ուտելիքի դիմաց նրանցից զիջումներ կորզելը: Նույն ժամանակամիջոցում Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովն էլ   սպառնացել է զենքի միջոցով լուծել մեր հարցերը, սպառնացել է և անցել գործի: Արցախյան կողմից ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով փաստացի կան զոհեր: Փաստորեն, ադրբեջանական կողմը բացահայտ իր արբանյակներով և իշխանական գործիքակազմով անցել է տեռորի միջոցով 120000 հայերին սեփական իրավունքներից հրաժարում կորզելու քաղաքականությանը: Ադրբեջանի այս վերաբերմունքը ամենևին էլ զարմանալի չէ: Զարմանալի է  միջազգային խաղացողների …

(ձայնագրությունն ընդհատվում է)