ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

             7-ՐԴ ԳՈԻՄԱՐՄԱՆ 6-ՐԴ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ

   2022 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 29-Ի ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՆԻՍՏԻ

                                                        ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

              ժԱՄԸ 11:00

 

Արթուր Թովմասյան - Բարի առավոտ բոլորին, հարգելի գործընկերներ, կառավարության անդամներ, հրավիրվածներ: Սկսում ենք սեպտեմբերի 29-ի հերթական նիստի աշխատանքները, որի համար առաջարկում եմ պատգամավորներին նախապատրաստվել գրանցման:

Գրանցում:

Գրանցման արդյունքներով ներկա են 31 պատգամավորներ, 2 պատգամավոր հարգելի պատճառով բացակայում են:

Քվորում ունենք, կարող ենք սկսել մեր աշխատանքները:

Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի յոթերորդ գումարման վեցերորդ նստաշրջանը հայտարարում եմ բացված:

ՀՆՉՈՒՄ Է ԱՀ ՕՐՀՆԵՐԳԸ

Գագիկ Բաղունց – Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 6-րդ  նստաշրջանի օրակարգի նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանին: Խնդրեմ, պարոն Թովմասյան:

Արթուր Թովմասյան – Սեպտեմբերի 27-ին լրացավ 2020 թվականի աշնանային արյունոտ պատերազմի երկու տարին: Երեկ Հայաստանի Հանրապետության սահմաններում ունեցանք զոհեր: Գլուխ խոնարհելով արցախյան երեք պատերազմներում և Հայաստանի Հանրապետության սահմանների պաշտպանության համար նահատակված քաջորդիների հիշատակի առջև՝ մեկ անգամ ևս հաստատում ենք մեր ժողովրդի ազատ և անկախ պետություն ունենալու իրավունքը՝ որպես անվտանգ ու ապահով ապրելու միակ գրավական: Խնդրում եմ մեկ րոպե լռությամբ հարգել մեր նահատակների վառ հիշատակը:

 (լռության րոպե)

Արթուր Թովմասյան  - Շնորհակալություն:

«Ազգային ժողովի Կանոնակարգ» օրենքի 34-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ նստաշրջանի օրակարգի նախագծի առաջին բաժնում ներառված է պարտադիր քննարկման ենթակա երեք հարց` «Մտքի, խղճի, դավանանքի ազատության և կրոնական կազմակերպությունների մասին», «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քրեական  օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» նախագծերի փաթեթը, առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը ևս 11 օրինագծերի հետ՝ փաթեթի տեսքով,  և  «Հաշվեքննիչ պալատի 2021 թվականի գործունեության վերաբերյալ տարեկան հաղորդումը»։

           Երկրորդ բաժնում ներառված են գլխադասային հանձնաժողովների կողմից դրական եզրակացություն ներկայացված հետևյալ հարցերը․

«Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին, «Արտոնագրային վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Գույքահարկի մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հողի հարկի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին և Հարկերի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին նախագծերը՝ փաթեթի տեսքով, «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» և «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» նախագծերը՝ դարձյալ փաթեթի տեսքով, «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին»,  «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և «Արցախի Հանրապետության բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» հարցերը:  

Երրորդ բաժնում ներառված են Կանոնակարգով սահմանված ժամկետում գլխադասային հանձնաժողովի կողմից եզրակացություն չներկայացրած՝ «Գովազդի մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Զբոսաշրջության և զբոսաշրջային գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերը։

Հարցեր կա՞ն նստաշրջանի օրակարգի վերաբերյալ: Խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան – Առաջարկում եմ օրակարգ մտցնենք Ազգային ժողովի որոշում, որը միտված է Արցախի Հանրապետության կառավարությունից պահանջել սույն թվականի հուլիսի 28-ի 851-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին: Ընթերցեմ նախագիծը. «Հիմք ընդունելով Արցախի Հանրապետության նախագահի հանրային խոսքը առ այն, որ Արցախը կարող ենք պահել այն բնակեցնելով, որի նախադրյալը պետք է լինի ավելի բարենպաստ պայմանների ստեղծում բնակիչների համար, ինչպես նաև պատերազմից հետո Ազգային ժողովում ընդունված այն օրենքները, որոնք մեղմել են հարկային բեռը, և բազմաթիվ որոշումներ, որոնց արդյունքում որոշ չափով թեթևացել է բնակիչների սոցիալական բեռը, իսկ մյուս կողմից ԱՀ կառավարության կողմից  սույն թվականի հուլիսի 28-ի թիվ 851-Ն որոշումը, որը հակասում է վերը նշված օրենքներին և որոշումներին, ավելացնում է բնակիչների սոցիալական ծանրաբեռնվածությունը: Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ ԱՀ Ազգային ժողովը պահանջում է ԱՀ կառավարությունից վերանայել 2022 թվականի հուլիսի 28-ի թիվ 851-Ն որոշումը և բնակիչ-բաժանորդների համար մեկ կՎտԺ էլեկտրաէներգիայի համար սահմանել ոչ ավելի, քան 25 դրամ, հնարավորության դեպքում նոյեմբեր, դեկտեմբեր, հունվար, փետրվար և մարտ ամիսների համար որոշ չափով սուբսիդավորել նաև գազի սակագինը»:

Այս որոշման նախագծի հեղինակը երեք ընդդիմադիր խմբակցությունների նախաձեռնությամբ է: Կցանկանայինք նաև մինչև քվեարկությունը լսել իշխանական խմբակցությունների ղեկավարների կարծիքը, հետո նոր դնել քվեարկության:   

Արթուր Թովմասյան – Իսկ իմ կարծիքը հետաքրքիր չէ՞ ձեզ: Ինձ էլ գրեք, ստորագրում եմ: Քիչ առաջ ինձ մոտ նաև տարածքային կառավարման նախարար պարոն Խանումյանն էր, և էլեկտրաէներգիայի սակագները, կառավարության նոր որոշում է, հարց ու պատասխանի ժամանակ կարող եք նաև բարձրացնել, մինչև ապրիլի 1-ը մնում է այնպես, ինչպես եղել է նախկինում: Շատ լավ առաջարկ է: Իհարկե, մեր ժողովրդի համար է, որովհետև նաև այս հավաքների ժամանակ այդ հարցերն են բարձրացրել, ինչո՞ւ չէ, նաև սլաքներ են ուղղվել Ազգային ժողովի վրա, որ իբր Ազգային ժողովն է բարձրացրել այդ սակագները: Հիմա Ազգային ժողովի նախագահը իր խմբակցությունների ղեկավարների հետ միասին քննարկել էինք ինձ մոտ և ասել էինք, որ մնա այդպես մինչև ապրիլի 1-ը, որովհետև չգիտենք ինչպիսի ձմեռ է մեզ սպասվում: Երբ որ այս հարցը մտցնում ենք օրակարգ առաջին մասով, փակված է այդ հարցը, այսինքն՝ լուծումը կա այս պահին: Եվ ժամը 1-ին հարց ու պատասխանի ժամանակ, պարոն Գալստյան, եթե կուզես, ես իրավունքի ուժով պարոն Խանումյանին կամ պետնախարարին այդ հարցը ուղղեմ, այսինքն՝ օրակարգ մտցնենք հարցի մյուս մասը՝ գազի սակագինը, որովհետև այդ մեկը լուծված է: Ես հիմա պաշտոնապես այստեղից հայտարարում եմ, որ կառավարության որոշումը փոխվել է, մինչև ապրիլի 1-ը սակագինը մնալու է նույնը: Խնդրեմ, արձագանքեք:

Արթուր Հարությունյան - Այդ հարցի վերաբերյալ մոտ մեկ շաբաթ քննարկումներ տեղի են ունեցել մեր նախաձեռնությամբ: Մենք քննարկել ենք համապատասխան լիազոր մարմնի հետ, և այդ որոշումը կայացվել է, որպեսզի սեպտեմբերի 1-ից, այսինքն՝ հետադարձ ուժով սեպտեմբերի 1-ից գործելու են նույն սակագները, ինչ որ գործում էր մինչև այդ որոշումը, այսինքն՝ այդ որոշումը ուժը կորցրած է ճանաչվելու և նույն սուբսիդավորման 25/24 հարաբերակցությունը պահպանվելու է: Մեկ շաբաթ է այդ ուղղությամբ աշխատանք տարել ենք, արդյունքը կա, կառավարության որոշման նախագիծը կա, հետադարձ ուժով սեպտեմբերի 1-ից գործելու է:     

Արթուր Թովմասյան – Երկրորդ մասին ես սկզբունքորեն դեմ չեմ, որպեսզի գազի մասով մտնի օրակարգ:

Արթուր Հարությունյան - Գազի մասով կարող ենք առանձին քննարկում կազմակերպել, հասկանանք գազի այսօրվա գործող սակագների … (չի լսվում):

Արթուր Թովմասյան – Ինչքան ես հասկացա, նոյեմբեր, դեկտեմբեր, հունվար, փետրվար ամիսներն են, չորս թե հինգ ամսվա մասով:

Դավիթ Գալստյան - Ինձ համար  միայն անհասկանալին այն է, եթե սա փաթեթային մենք ներկայացնում ենք Ազգային ժողովին նախագիծը և ընդունում ենք որպես որոշում, հետագա այդ կառավարության որոշումը ակնկալվում է նաև քննարկել Ազգային ժողովի հետ, որն առայսօր, մենք տեսել ենք, որ կառավարությունը խուսափում է Ազգային ժողովում այդ որոշումները քննարկելուց, և նմանատիպ շատ ու շատ որոշումներ են ընդունվել այս կառավարության կողմից, որոնք հետագայում շտկվել, փոխվել են և այլն: Սա ինչ-որ տեղ պահանջ է նաև հետայսու կառավարությանը ականջալուր լինելու Ազգային ժողովի կարծիքին հետագայում նմանատիպ որոշումներ ընդունելուն:  Այս նախագիծը, եթե մենք մտցնում ենք օրակարգ և Ազգային ժողովի որպես արդեն որոշում հաստատվում է, փաթեթային փուլով, քանի որ Դուք ինքներդ շեշտեցիք, պարոն Թովմասյան, որ ինչ ձմեռ է մեզ սպասվում, այստեղ կա նաև գազի սակագների մասով, ոչ թե մի հատ որոշում ընդունենք, հետո նստենք, նորից մի հատ էլ այլ որոշում ընդունենք, այլ փաթեթային մենք որպես որոշում ընդունենք և կառավարությունից պահանջենք այդ որոշումը, որը պիտի մոտ օրերս ընդունվի, թող այդ մի շաբաթ հետո ընդունվի, բայց փաթեթային, որտեղ ներառված կլինի նաև գազի սակագինը: Եվ ես պնդում եմ, որ մտնի որպես օրակարգ, Ազգային ժողովում քվեարկենք:

Արթուր Թովմասյան – Ես խնդիր չեմ տեսնում: Մեծ մասը համամիտ եմ, բայց մի մասը համամիտ չեմ հետևյալով. իշխանությունները ցանկացած պետությունում, եթե մենք էլ ժողովրդավարական պետություն ենք կառուցում, տարանջատված է: Կառավարությունը պարտավոր չի Ազգային ժողովի հետ ...: Բայց ի՞նչ ենք մենք պարտավոր: Կառավարության այն որոշումները, որոնք մենք կգտնենք ձեզ հետ միասին, ես ձեզ հավաստիացնում եմ՝ ինչքան ես Ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնում աշխատեմ, ես ձեզ հավաստիացնում եմ, կառավարության այն որոշումները, որոնք մենք կգտնենք ձեզ հետ միասին քննարկելու, որ դա վատթարացնելու է, ավելի վատ վիճակի է բերելու մեր հասարակությանը, մենք անպայման բարձրաձայնելու ենք, անպայման լսումներ ենք անցկացնելու խորհրդարանում, անպայման հրավիրելու ենք: Ինձ որևէ խմբակցություն չի ասել, որ որևէ նախարարի կանչել ենք լսումների, չի եկել, որևէ հանձնաժողովի նախագահ մինչև հիմա ինձ չի ասել, որ որևէ նախարար արհամարհել է իրենց լսումներին մասնակցելը կամ որևէ հարցի շուրջ քննարկելը: Այս առումով, իհարկե, Ազգային ժողովը ոչ միայն օրենսդիր մարմին է, այլև ներկայացուցչական մարմին: Ես ոչ թե ընդունում եմ Ազգային ժողովի պատգամավոր հասկացողությունը, այլ ընդունում եմ ժողովրդական պատգամավոր հասկացողությունը: Իհարկե, շատ լավ հարց եք առաջարկում օրակարգի մեջ, ասեմ՝ ես կողմ եմ քվեարկելու: Քանի որ դուք եք ասել, ես ուղղակի մեր ժողովրդին այս բարձր ամբիոնից, որովհետև սրանից բարձր ամբիոն չկա, հայտարարում եմ, որ սակագները էլեկտրաէներգիայի մասով նույնն են մնում, և մյուս հարցն էլ դնենք քննարկենք, մտցնենք օրակարգ: Ես կողմ եմ մտցնելուն: Այո, պարոն Մոսիյան:

Արթուր Մոսիյան -  Նախագիծը կա, ես էլ էի այնտեղ, որ ասաց նախագիծը պատրաստ է էլեկտրաէներգիայի մասով մինչև ապրիլ: Այստեղ ընդհանուր առաջարկություն է նաև վերաբերվող գազին. որպեսզի այդ նախագիծը նորից չփոխենք, պարզապես Ազգային ժողովը ընդունի այդ որոշումը, մտցնենք օրակարգ, ընդունենք որոշումը, այդ մասով նախագիծ է, դեռ  մի շաբաթ հետո կընդունի, երկու շաբաթ հետո, չգիտեմ, բայց լավ է, որ քննարկվել է, պայմանավորվածությունը կա: Այդ մեկը կընդունեն, այն մեկն էլ ընթացքում լսումներ կանենք, կքննարկենք, հնարավորությունները կիմանանք:

Արթուր Հարությունյան – Գազի մասով քանի որ տարվա կեսին սուբսիդավորման հարց, բնականաբար, բյուջեում չկա նախատեսված, այդ հարցը տարվա կեսին չի կարող լուծվի, այսինքն, եթե մենք քննարկում ենք դա, իմ կարծիքով ավելի ճիշտ է 2023 թվականի բյուջեի նախագիծը քննարկելու ժամանակ այդ սուբսիդավորման հաշվարկը հանվի և եթե որոշվի, որ սուբսիդավորում է իրականացվում, այնտեղ նախատեսվի, բայց տարվա կեսից, սեպտեմբերի կամ հոկտեմբերի սուբսիդավորում նախատեսելը, որը պետական բյուջեի ծրագրերում չկա, սա, իմ կարծիքով, անհնար է լինելու՝ հաշվի առնելով նաև այսօրվա մեր ֆինանսական ռեսուրսների վիճակը, այսինքն, այն ծրագրերը, որոնք կան բյուջեով նախատեսված, կան որոշակի խնդիրներ, որոնք ֆինանսական ռեսուրսների սակավաթիվ լինելու պատճառով չենք կարողանում իրականացնել: Այդ լրացուցիչ բեռն էլ սուբսիդավորման մասով այս 2022 թվականի մնացած ամիսների համար դնելը, կարծում եմ, իրատեսական չէ, բայց 2023 թվականի համապետական բյուջեի նախագիծը քննարկելու ժամանակ կարող ենք քննարկել:

Արթուր Մոսիյան – Ընդհանրապես սուբսիդավորման իմաստով միշտ ձմեռն է պետք լինում էլի, հունվարից հետո մի ամիս, երկու ամիս է մնում: Մենք ունենք շատ դեպքեր, երբ պահուստային ֆոնդից կամ այլ տեղերից դա անում են: Հիմա դա որպեսզի այստեղ մենք չքննարկենք, որպես համահեղինակ ուզում եմ ասեմ, առաջարկում եմ դնենք, նախագիծը ընդունենք: Դա իրենց համար պարտադիր պահանջ չէ, բնականաբար, ուղղակի Ազգային ժողովի որոշումը ուղարկենք իրենց, լսումներ կկազմակերպենք, քննարկենք:

Դավիթ Գալստյան – Ինչ վերաբերվում է բյուջեով նախատեսված, չնախատեսված լինելուն, մենք ունենք բյուջեի փոփոխություն, որ 5 միլիարդով եկամտային մասն էլ, ծախսային մասն էլ ավելանում է: Այս ամեն ինչը կարելի է դրական (չի լսվում),  դա պետք է մենք ուղղակի ցանկություն ունենանք անելու, ցանկության դեպքում ամեն ինչ էլ հնարավոր է: Շնորհակալություն:   

Արթուր Հարությունյան – Այդ 5 միլիարդը կոնկրետ ծրագրային է, 40 000 դրամներն է, որոնք, մենք բոլորս գիտենք, օգոստոսին այդ առաջնահերթությունը առաջացավ: Այդ 5 միլիարդի ավելացումը ծախսերի կամ եկամուտների  մասով, բնականաբար, ամբողջությամբ վերաբերում է մեկ ծրագրի: 40000 դրամներն է, որոնք պետք է ճարվեն:

Դավիթ Գալստյան – Խոսքը 5 միլիարդի մասին չէ, պարոն Հարությունյան,  ունենք նաև 2 միլիարդից ավել ապաստարանների գումար, որտեղ տնտեսումներ կան: Ես նորից եմ կրկնում՝ ցանկության դեպքում ֆինանսական միջոցներ կգտնվեն:

Արթուր Թովմասյան – Մի հատ բան ասեմ՝ կգտնենք: Բայց մի հատ լսումներ անենք: Ժողովրդի համար բարձրացված հարց է, ես պիտի մտցնեմ օրակարգ և հորդորում եմ բոլորը կողմ քվեարկեն, այն մի մասի լուծումը, որպեսզի մեր հասարակությունն էլ լսի, տարածքային կառավարման նախարարը կամ պետնախարարը կբարձրաձայնի, որ այդ որոշումը այդպես է, այս երկրորդն էլ մի հատ որոշում ընդունենք, քննարկենք, տեսնենք ինչ ենք անում: Եղավ, այս մեծ օրակարգն ենք քվեարկում:

Քվեարկության է դրվում «ԱՀ Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 6-րդ նստաշրջանի օրակարգը հաստատելու  մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: Լրացուցիչ նաև դա: Դա Ազգային ժողովի որոշում է լինելու, օրենք չի լինելու:  

Խմբակցության ղեկավարը՝ 20 րոպե ընդմիջում:

(ընդմիջում)

Արթուր Թովմասյան – Հարգելի ընկերներ, շարունակում ենք մեր աշխատանքները:

Գագիկ Բաղունց – Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի 2022 թվականի սեպտեմբերի 29-ի նիստի օրակարգի նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - Այսօրվա նիստի օրակարգի նախագծում որպես պարտադիր քննարկման ենթակա հարց ներառված է «Հաշվեքննիչ պալատի 2021 թվականի գործունեության վերաբերյալ տարեկան հաղորդումը», սակայն Հաշվեքննիչ պալատի նախագահի բացակայության պատճառով առաջարկում եմ Հաշվեքննիչ պալատի տարեկան հաղորդման քննարկումը հետաձգել։ Առողջական խնդիրներ կան, քանի որ տարեկան մեկ հաղորդում է, ավելի լավ է Հաշվեքննիչ պալատի նախագահը ներկայանա: Այսօր չենք ընդգրկում: Ես էլ ունեմ հարցեր, կարծում եմ՝ պատգամավորներն էլ կունենան հարցեր, նախագահին հարց տանք, և «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքը թույլ է տալիս: Այսօր օրակարգը հագեցած է, հաջորդ նիստին:

Այսօրվա նիստի օրակարգում է գլխադասային հանձնաժողովների կողմից դրական եզրակացություն ստացած  օրենքների նախագծերը, որոնք քիչ առաջ ներառել ենք նստաշրջանի օրակարգում: Ունենք հարցեր «Հանրապետության նախագահին և կառավարության անդամներին» և, ինչպես միշտ, «Պատգամավորական հայտարարությունները» և այս վերջին հարցը՝ կապված էլեկտրաէներգիայի և գազի սակագնի մասով: Քանի որ ես եմ հայտարարել, որ որոշումը ուժը կորցրած է ճանաչվում, ժամը 1-ին կլինի հարց ու պատասխան կառավարության անդամների հետ, պետնախարարը ներկա կլինի, համապատասխան նախարարը ներկա կլինի: Հարցի մի մասը լուծված է: Այս պահին հայտարարում եմ, և ամբողջ պատասխանատվությունն ընկնում է Ազգային ժողովի նախագահի վրա: Հարցի երկրորդ մասով կա՞ առաջարկություն:   

  Արթուր Հարությունյան - Առաջինը Դուք նշեցիք, որ էլեկտրաէներգիայի մասով հարցը արդեն կարգավորված է և գազի սուբսիդավորման առաջարկություն է, առաջարկում եմ այդ որոշումը եթե ընդունենք, լսումներ, քննարկումներ կազմակերպենք, հասկանալու նախ և առաջ այդ գումարների և մեր հնարավորությունների դեպքում նաև կառավարության տեսակետը լսելու, գանք եզրակացության, այսինքն՝ սուբսիդավորումը անում ենք այս տարվա ամիսների՞ն, թե՞ հունվարի 1-ից հետո, այսինքն՝ նոր բյուջեի նախագծով նախատեսվի և 2023 թվականին իրականացվի:

Արթուր Թովմասյան – Եթե հնարավորություն լինի, այս տարի կանենք: Դա ամեն ինչ լսումների արդյունքում: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան – Քանի որ սա նախագիծ է, վերջնական տեսք չունի, առաջարկները տեղ գտնեն այս նախագծի մեջ, և քվեարկի Ազգային ժողովը՝ երկրորդ մասով: Առաջին մասը եթե լուծված է, իմաստ չկա:

Արթուր Թովմասյան -   Պատասխանատվությունն ինձ վրա է:

Դավիթ Գալստյան – Ընդունեցինք: Դրա համար երկրորդ մասով եթե առաջարկությունը ուժի մեջ է, ինչպես որ նախագծում նշված է, հնարավորության դեպքում նոյեմբեր, դեկտեմբեր, հունվար, փետրվար մարտ ամիսներին:

Արթուր Թովմասյան – Այո: Ազգային ժողովի որոշում պատրաստեք: Ուրիշ հարցեր նիստի օրակարգի վերաբերյալ կա՞ն: Չկան: Եթե չկան, քվեարկության է ներկայացվում «Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 2022 թվականի սեպտեմբերի 29-ի նիստի  օրակարգի մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: 

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 29,

դեմ՝ չկա ,

ձեռնպահ՝ չկա :

Որոշումն ընդունվել է:

Սկսում ենք օրակարգային հարցերի քննարկումը։

«Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է ներկայացնելու Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ  Դավիթ Պողոսյանը: Խնդրեմ, պարոն Պողոսյան:

Դավիթ Պողոսյան – Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, հարգելի ներկաներ, ձեր քննարկմանն է ներկայացվում «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որի ներկայացումը պայմանավորված է անհատ ձեռնարկատերերի համար սահմանված դրոշմանիշային վճարների չափերի մեղմման անհրաժեշտությամբ, մասնավորապես, գործող օրենքով  անհատ ձեռնարկատերերի համար սահմանված դրոշմանիշային վճարների գծով բեռը ըստ եկամտի մեծության խիստ անհամաչափ է բաշխված: Նախագծով առաջարկվում է, ելնելով եկամտի մեծությունից, սահմանել դրոշմանիշային վճարների հետևյալ չափերը. մինչև 2 400 000 դրամ ներառյալ եկամտի դեպքում՝ 18 000 դրամ, 2 400 000 դրամից մինչև 6 000 000 դրամը՝ 24 000 դրամ, 6 000 000 – ից մինչև 12 000 000 դրամը՝ 48 000 դրամ, 12 000 000 դրամ և ավելի եկամտի դեպքում՝ 120 000 դրամ:

Օրենքի նախագծի ընդունմամբ շուրջ 1000 անհատ ձեռնարկատերերի դրոշմանիշային գծով բեռը կնվազի ավելի քան 45 000 000 դրամ գումարի չափով: Շնորհակալություն:  

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Պողոսյան: Հարցերի համար կարող եք հերթագրվել: Հերթագրում: Հերթագրվել է մեկ պատգամավոր: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան – Մի քիչ ավելի բացված, եթե հնարավոր է: Շուրջ հազար անհատ ձեռնարկատերերի հարկային բեռը թեթևանում է, ի՞նչ գումարի մասին է, տարեկան բյուջեի վրա դա ի՞նչ գումարի չափով է ազդելու, և այդ գումարները, որ այսօր տնտեսվում է, դա արդյո՞ք մեր տարեկան պլանի, կատարողականի վրա լուրջ ազդեցություն թողնելու է, թե՞ չէ:

Դավիթ Պողոսյան – Շնորհակալություն, պարոն Գալստյան, հարցի համար: Ազդեցությունը լինելու է 45 000 000 դրամ գումարի չափով, որը 2023 թվականի բյուջեի վրա, իմ կարծիքով, մեծ ազդեցություն չի ունենալու:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արթուր Հարությունյանը:

Արթուր Հարությունյան - Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, ներկաներ, «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը մանրամասն քննարկվել է Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում, և հինգ կողմ ձայների համամասնությամբ տրվել է դրական եզրակացություն: Առաջարկում եմ այն ընդունել որպես օրենք:

Արթուր Թովմասյան- Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Հերթագրում: Շնորհակալություն, պարոն Հարությունյան:

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ նախատեսվում է մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրեմ: Չկա: Իսկ հիմա եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունե՞ք։ Չկա:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 30,

դեմ՝  չկա,

ձեռնպահ՝  չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

        Օրակարգային հաջորդ հարցն է Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենքի նախագիծը: Որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է ներկայացնելու պատգամավոր Աշոտ Դանիելյանը։ Խնդրեմ, պարոն Դանիելյան:    

Աշոտ Դանիելյան – Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրինագծի ընդունումը պայմանավորված է «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» 7-րդ հոդվածում քաղաքացիական և պետական մյուս ծառայողներին տվյալ պաշտոնի ենթախմբի համապատասխանող դասային աստիճանից բարձր դասային աստիճան ունենալու դեպքում հավելավճարի տրման դրույթում առկա անհամապատասխանության վերացման անհրաժեշտությամբ: Ֆինանսաբյուջետային հանձնաժողովում քննարկվել է իմ կողմից առաջարկված նախագիծը և ներկայացվել է կառավարություն: Կառավարության կողմից ներկայացվել է առաջարկություն, և այդ առաջարկությունը ընդունելի է իմ կողմից: Ելնելով վերագրյալից՝ այդ փոփոխություններով «առաջին դասի պետական խորհրդական» բառերի փոխարեն փոխարեն էլ համապատասխան «առաջին դասի պետական խորհրդականի կամ «առաջին դասի բարձրագույն խորհրդականի» բառերով:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել:

Աշոտ Դանիելյան – Պարոն Թովմասյան, ավելացնեմ, որ տարեկան բյուջեի մասով ավելանում է 1 միլիոն 800 ՀՀ դրամ:

Արթուր Թովմասյան – Դա բացթողում էր, ոչինչ: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան – Պարոն Դանիելյան, ճի՞շտ հասկացանք, որ որևէ պաշտոնյայի աշխատավարձի բարձրացում չի, այլ օրենքի բացթողման լրացում է, որը իրականում մեր հանրությունը ճիշտ հասկանա, որ որևէ պետական պաշտոնյայի աշխատավարձ չի բարձրանում, այլ բերում է հավասարեցում: Մնացածը ոնց որ բաց է եղել նախկին ընդունված օրենքի այդ մասում:

Աշոտ Դանիելյան – Այո, ժամանակին օրենքը ընդունելուց բացթողումներ եղել են, և հիմա արդեն օրենքի գործարկման հետ կապված խնդիրներ կան, և տվյալ անհամապատասխանության վերացման անհրաժեշտություն կա:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի   ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արթուր Հարությունյանը: Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

  Արթուր Հարությունյան - Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, ներկաներ, Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենքի նախագիծը քննարկվել է Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում և հինգ կողմ ձայներով ներկայացվել լիագումար նիստի օրակարգին: Առաջարկում եմ այն ընդունել որպես օրենք:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցեր պարոն Հարությունյանին: Չկան: Մտքերի փոխանակություն: Չկա։ Պարոն Դանիելյան, եզրափակիչ ելույթի ցանկություն կա՞: Չկա:

Քվեարկության է դրվում Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին  օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 30,

դեմ՝  չկա,

ձեռնպահ՝  չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ, շարունակում ենք մեր աշխատանքները: Հաջորդ  հարցն է «Արտոնագրային վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: Որպես հիմնական զեկուցող այն լիազորված է ներկայացնելու Արցախի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարար Նորայր Մուսայելյանը:

Նորայր Մուսայելյան – Հարգելի գործընկերներ, ձեզ եմ ներկայացնում «Արտոնագրային վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: Օրենքի նախագծի ընդունումը պայմանավորված է անասնաբուժական ծառայությունների մատուցման գործունեության համար հարկման բարենպաստ միջավայրի ձևավորման անհրաժեշտությամբ, ինչը հնարավորություն կտա զարգացնել վճարովի անասնաբուժական ծառայությունների մատուցման գործունեությունը և մասնագիտական տեսակետից շատ հեշտ կլինի իրականացնել այդ գործընթացները: Նախկինում անասնաբուժական ծառայությունների մատուցումը հարկվում էր ընդհանուր հարկման համակարգով (ավելացված արժեքի հարկ, շահութահարկ), ինչը պահանջում էր բարդ հաշվառում և ոչ բարենպաստ պայմաններ: Օրենքի նախագծով առաջարկում ենք վճարովի անասնաբուժական ծառայությունների մատուցումը հարկել առավել պարզեցված մեթոդով՝ արտոնագրային վճարների հարկման համակարգով՝ սահմանելով հարկման հաստատուն դրույքաչափ, վճարելով ամսական ընդամենը 1000 դրամ: Օրենքի նախագծի ընդունումը դրականորեն կանդրադառնա վճարովի անասնաբուժական ծառայությունների մատուցման գործունեության կայացման վրա՝ ստեղծելով հարկման բարենպաստ պայմաններ: Այստեղ նաև որոշակի դրական ազդեցություն կունենա այն շահառուների համար, ովքեր կդիմեն անասնաբուժական ծառայություն ստանալու համար:   

         Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն: Եթե հարցեր կան պարոն Մուսայելյանին, խնդրում եմ հերթագրվել: Հերթագրվել են երկու պատգամավորներ՝ Դավիթ Գալստյան և Արթուր Հարությունյան: Խնդրեմ, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Գալստյան – Շնորհակալություն: Պարոն Մուսայելյան, այդ օրենքի հետ կապված հարց չկա, բայց ամիսներ առաջ, երբ որ կառավարությունը որոշում էր ընդունել և հավի ներմուծումը արգելել Արցախ, այդ հարցը բարձրացրեցինք, Դուք ասացիք, որ հետագայում նաև կառավարության որոշումներ եք մշակելու տեղական արտադրանքի այլ ոլորտների մասով՝ կանգնելով մեր տեղական արտադրողների կողքին: Ի՞նչ վիճակում է այդ կաթնամթերքի, պահածոների և այլ գյուղատնտեսական տեղական արտադրանքների այն ծրագրերը, որոնք մշակման փուլում էին դեռ վեց-յոթ ամիս առաջ:

Նորայր Մուսայելյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Ընդհանուր առմամբ այսօր ինքնաբավության հետ կապված կաթնամթերքի և մսամթերքի հետ կապված որոշակի խնդիրներ ունենք: Այդ ուղղությամբ առավել թիրախային է խոշոր և մանր եղջերավոր անասունների հետ կապված հարցը, որովհետև դրանք զուտ գլխաքանակի վերականգնման հետ կապված խնդիրները շատ դժվար է հետագայում վերացնել և՛ ժամանակատար լինելու հետ կապված, և՛ ֆինանսական լինելու հետ կապված, և այդ ուղղությամբ նախատեսվում է ևս խոշոր և մանր եղջերավոր անասունների արտահանման արգելք, որպեսզի  ապահովենք մեր ինքնաբավության մակարդակը:

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք:

Դավիթ Գալստյան – Խոսքը խոշոր և միջին եղջերավոր անասունների մասին չէր միայն, կաթնամթերքի արտադրություն և այլ գյուղմթերքի արտադրություն: Նախատեսվո՞ւմ է, թե այդ արգելքը դնելու դեպքում տեղում իրացումը ոնց է կազմակերպվելու և ինչ միջոցներով:  

Նորայր Մուսայելյան – Հենց արգելքը պայմանավորված էր կաթնամթերքի և մսամթերքի դեֆիցիտով, դրա հետ միասին կիրականացվի նաև ներքին շրջանառության հարցը՝ արդեն փոխառությունների տրամադրման տեսքով, այսինքն՝ այն գլխաքանակը, որը մինչ այդ արտահանվում էր, հնարավորություն կընձեռնվի, որպեսզի ներքին ձեռքբերման միջոցով կազմակերպվի այդ շրջանառությունը:   

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մուսայելյան: Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

Արթուր Հարությունյան -   Շնորհակալություն: Պարոն Մուսայելյան, այդ օրենքի նախագծի հետ կապված՝ մենք այս պահի դրությամբ մասնավոր անասնաբուժական ծառայություններ մատուցող ունե՞նք, թե միայն պետականն է: Եթե չկա, արդյո՞ք նախատեսվում է համակարգը փոխել, այսինքն՝ պետական այդ համակարգից անցնել մասնավորի:

Նորայր Մուսայելյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Ընդհանուր առմամբ անասնաբուժական ծառայությունը իրականացնում է երկու ձևի գործունեություն, մեկը՝ պետպատվերի շրջանակում միջոցառումներ, իսկ մնացածը՝ վճարովի ծառայություններ, որը կարգավորվում է 2001 թվականի մարտի 6-ի «Անասնաբուժական համակարգում վճարովի  ծառայությունների սակագները հաստատելու մասին» որոշմամբ, բայց այդ որոշումը զուտ կիրառական տեսակետից բարդ է, որովհետև համայնքներում գործունեություն իրականացնել և այդ գումարը գանձել ՊՈԱԿ-ներում շատ դժվար պրոցես է, և կիրառական գործունեություն չի ունեցել: Ելնելով դրանից, որպեսզի ակտիվանա անասնաբուժական վճարովի ծառայությունները, մենք ընտրել ենք այս ձևաչափը, որը և՛ տվյալ անասնապահի համար է բարենպաստ պայմաններ ստեղծում, և՛ անասնաբույժի համար: Սա արդեն մասնավոր անասնաբուժության զարգացման հիմքերի ամրապնդման հետ կապված գործընթաց է նաև:

Գագիկ Բաղունց – Արձագանքո՞ւմ եք:

Արթուր Հարությունյան – Այս պահի դրությամբ ունե՞նք մասնավոր այդպիսի ծառայություններ մատուցող, թե միայն պետական է: Նաև վճարովի ասելով հասկանում եք պետականն էլ կարող է վճարովի իրականացնի, և մասնավորը: Այս պահին ունե՞նք մասնավոր  ծառայություն մատուցող:

Նորայր Մուսայելյան - Մասնավոր ընկերություններ, կլինիկաներ ունենք, որոնք այս գործընթացը չեն իրականացնում կամ իրականացնում են ոչ հարկման պայմաններում:      

Արթուր Հարությունյան – Դա լիցենզավորվում էլ է չէ՞:

Նորայր Մուսայելյան – Չէ, լիցենզավորում չի պահանջում:

Արթուր Հարությունյան – Բայց ինձ թվում է նաև պետք է լիցենզավորման ինչ-որ գործընթաց լինի:

Նորայր Մուսայելյան – Այստեղ զուտ մասնագիտական որակավորումը հիմք ենք ընդունում, որպեսզի այս գործունեությամբ զբաղվեն:

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն: Պարոն Մուսայելյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:  

           Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի արտադրության և արտադրական ենթակառուցվածքների հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Կասյանը:

           Վլադիմիր Կասյան – Հարգելի գործընկերներ, «Արտոնագրային վճարների մասին»  օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկվել է արտադրության և արտադրական ենթակառուցվածքների հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում և դրական եզրակացությամբ ներկայացվում է լիագումար նիստի քննարկմանը: Ուստի կառաջարկեմ նախագիծը ընդունել որպես օրենք:

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն: Եթե հարցեր կան պարոն Կասյանին, խնդրում եմ հերթագրվել: Հարցեր չկան:

«Կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ հերթագրվել:

Իսկ հիմա, եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք, խնդրեմ:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Արտոնագրային վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 29,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Օրակարգային հաջորդ հարցն է «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: Որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է ներկայացնելու ԱՀ պաշտպանության բանակի հրամանատարի տեղակալ Նորայր Մկրտչյանը։ Խնդրեմ, պարոն Մկրտչյան:

Նորայր Մկրտչյան –  Հարգելի նախագահող, հարգելի պատգամավորներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:

Նախատեսվում է՝

 1) 2-րդ հոդվածում 3-րդ մասը լրացնել 5-րդ կետով, ըստ որի՝ «զինծառայողի հետ գրանցված ամուսնության մեջ չգտնվող և համատեղ զավակ ունեցող անձը ևս համարվում է շահառու, զինծառայողից ամուսնալուծված, սակայն համատեղ զավակ ունեցող անձը չի համարվում շահառու»:

2) լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ 4.1-ին մաս. «Սույն հոդվածի 3-րդ և 4-րդ մասերում նշված շահառուների բացակայության դեպքում շահառու են համարվում նաև զինծառայողի եղբայրը և քույրը, եթե տվյալ զինծառայողների մասով նախկինում որևէ այլ շահառու գումար չի ստացել:»

3) 7-րդ մասում լրացում.

«7. Սույն հոդվածի 3-րդ և 4-րդ մասերի իմաստով՝ շահառուների բացակայություն է համարվում համապատասխան շահառուի ֆիզիկապես գոյություն չունենալը, ներառյալ դատական կարգով անհայտ բացակայող կամ մահացած ճանաչված կամ ծնողական իրավունքներից զրկված լինելը կամ համապատասխան կարգավիճակ չունենալը:»:

Օրենքի 7-րդ հոդվածում՝

3-րդ մասի 1-ին կետի և 5-րդ մասի «3-րդ և 4-րդ» բառերը փոխարինել «3-րդ կամ 4-րդ կամ 4.1-ին» բառերով:

4-րդ մասի «3-րդ և 4-րդ» բառերը փոխարինել «3-րդ, 4-րդ և 4.1-ին» բառերով: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն:  Հարգելի պատգամավորներ, հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել։ Հերթագրվել են երկու պատգամավորներ՝ Դավիթ Գալստյան և Աշոտ Դանիելյան: Խնդրեմ, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Գալստյան – Պարոն Մկրտչյան, հանձնաժողովի նիստում ներկայացնելիս խոսեցինք, որ օրենքը տարածվելու է 2016 թվականի դեկտեմբերի 30-ից հետո՝ հիմնադրամի բացման հետ  կապված, բայց նշեցինք, որ ապրիլյան քառօրյա պատերազմում եթե կան նման մարդիկ, իրենց վրա էլ տարածվի: Քանի որ տեղյակ չէինք, որ նման մարդիկ կան, որոնք որ չեն ճանաչվել որպես իրավահաջորդ, խնդրեցինք, որ լիագումար նիստին ներկայացնեք՝ կա՞ն նման մարդիկ:

Նորայր Մկրտչյան- Ոչ մի կերպ: Չկան:  

Դավիթ Գալստյան - Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց – Խնդրեմ, պարոն Դանիելյան:

Աշոտ Դանիելյան - Շնորհակալություն: Պարոն Մկրտչյան, այնտեղ որ նշվում է, որ իրավահաջորդ չկա, իրավահաջորդ են համարվում քույր կամ եղբայր, այսինքն՝ «Զինծառայողների ապահովագրման հիմնադրամի» կողմից այն բոլոր բանը որ իրավահաջորդ լինելու դեպքում, այսինքն կինը լիներ, թե մայր ծնող, նույն ձևով փոխանցումները լինելո՞ւ է, թե միանվագ է տրվում և վերջ: Այս մասը կարո՞ղ եք բացել:

Նորայր Մկրտչյան – Ընդհանուր, բոլորին հասնում է:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

         Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Լեռնիկ Ղալայանը։ Խնդրեմ, պարոն Ղալայան:

           Լեռնիկ Ղալայան – Հարգելի գործընկեր, «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկվել է Ազգային ժողովի պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում: Հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն, առաջարկում ենք այն ընդունել որպես օրենք:

          Գագիկ Բաղունց – Շնորհակալություն: Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել։ Չկան հարցեր: Պարոն Ղալայան, խնդրում եմ զբաղեցնել Ձեր տեղը: Նախատեսվում է մտքերի փոխանակություն: Չկա: Եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունե՞ք: Չկա:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Արցախի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 30,

դեմ՝  չկա,

ձեռնպահ՝  չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Հաջորդ հարցը «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծն է: Որպես հիմնական զեկուցող այն լիազորված է ներկայացնելու Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը: Խնդրեմ, պարոն Միրզոյան:

 Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, ներկաներ, 2017 թվականին «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններով ուժը կորցրած է ճանաչվել Արցախի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պետական և ծառայողական գաղտնիք կազմող տեղեկությունների հետ առնչվելու համար պետական պաշտոն զբաղեցնող անձանց տրվող հավելումներին վերաբերող դրույթները, սակայն «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում համապատասխան փոփոխություններ չեն կատարվել:

«Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում կատարվող փոփոխությունները պայմանավորված են նշված օրենքի և «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքի միջև առկա հակասությունները վերացնելու անհրաժեշտությամբ: Նախագծով առաջարկվում է «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքից ևս հանել պետական և ծառայողական գաղտնիք կազմող տեղեկություններին առնչվելու համար պաշտոն զբաղեցնող անձանց տրվող արտոնությունների  վերաբերյալ դրույթները: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց- Շնորհակալություն: Եթե հարցեր կան պարոն Միզոյանին, խնդրում եմ գրանցվել: Հարցեր չկան: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սևակ Աղաջանյանը:

         Սևակ Աղաջանյան – Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում: Հանձնաժողովը կողմ է քվեարկել, տվել է դրական եզրակացություն:   

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Եթե հարցեր կան գլխադասային հանձնաժողովին, խնդրում եմ գրանցվել: Հարցեր չկան: Խնդրում եմ զբաղեցնել Ձեր տեղը:  

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ նախատեսվում է մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ գրանցվել: Չկան:

        Այժմ քվեարկության է դրվում «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝  28,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Արթուր Թովմասյան - Օրակարգային  հաջորդ հարցն է «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: Որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է ներկայացնելու արդարադատության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը։ Խնդրեմ, պարոն Միրզոյան:  

Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքում կատարվող լրացումը պայմանավորված է բացօթյա առևտուր կազմակերպելու թույլտվության համար տեղական տուրքի վճարման պարբերականություն սահմանելու անհրաժեշտությամբ:

«Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքով սահմանված է համայնքի տարածքում բացօթյա առևտուր կազմակերպելու թույլտվության համար տեղական տուրքի դրույքաչափ՝ 100-350 դրամ, սակայն բացակայում է նշված տուրքի վճարման ժամանակահատվածը՝ ի տարբերություն մնացած բոլոր տեղական տուրքերի, որոնց համար այն հստակ սահմանված է:

Օրենքի նախագծով առաջարկվում է հստակեցնել և համայնքի տարածքում բացօթյա առևտուր կազմակերպելու թույլտվության համար գանձվող տեղական տուրքի վճարման պարբերականություն սահմանել «յուրաքանչյուր օրվա համար»:  

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Շնորհակալություն, պարոն Միրզոյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

  Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի   ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արթուր Հարությունյանը: Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

  Արթուր Հարությունյան – Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, ներկաներ, «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկվել է ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովում և տրվել դրական եզրակացություն: Առաջարկում եմ այն ընդունել որպես օրենք:

Արթուր Թովմասյան – Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակություն: Չկա։ Եզրափակիչ ելույթի ցանկություն չկա:

Քվեարկության է դրվում «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 28,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Այժմ անցնենք հաջորդ հարցին: Հաջորդ հարցը «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին», «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթն ընդունելու մասին հարցն է: Որպես հիմնական զեկուցող այն լիազորված է  ներկայացնելու Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը:

Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: 2020 թվականին ընդունված «Ինտերնետով հրապարակային և անհատական ծանուցման մասին» օրենքը սահմանում է Արցախի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում հրապարակային և անհատական ծանուցման՝ ինտերնետով իրականացման կարգն ու պայմանները, սակայն նշված օրենքի դրույթները հնարավոր չէ կիրառել քաղաքացիական և վարչական դատավարության օրենսդրության շրջանակներում, քանի որ Քաղաքացիական և Վարչական դատավարության օրենսգրքերում դատական ծանուցումները հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելու վերաբերյալ դրույթներ չկան:

Նախագծով առաջարկվում է նախատեսել դատական ծանուցումները նաև Արցախի Հանրապետության հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելու հնարավորությունը և միաժամանակ սահմանել, որ՝

1. Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի շրջանակներում դատական ծանուցագիրը հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելուց հետո  15-րդ օրն անձը համարվում է ծանուցված,

2. Վարչական դատավարության օրենսգրքի շրջանակներում, դատավարության մասնակցի հասցեն անհայտ լինելու դեպքում ծանուցագիրը հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելով, անձը համարվում է պատշաճ ծանուցված, իսկ իրավաբանական անձանց ծանուցումն իրականացվում է «Ինտերնետով հրապարակային և անհատական ծանուցման մասին» օրենքով սահմանված կարգով:

Միաժամանակ նախագծով առաջարկվում է ամրագրել դրույթ, համաձայն որի քաղաքացուն անհայտ բացակայող կամ մահացած ճանաչելու վերաբերյալ գործ հարուցելու դեպքում քաղաքացուն անհայտ բացակայող կամ մահացած ճանաչելու վերաբերյալ գործ հարուցելու մասին մամուլում հաղորդագրություն հրապարակելու փոխարեն այդ հաղորդագրությունը հրապարակվում է հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Շնորհակալություն, պարոն Միրզոյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի  նախագահ Սևակ Աղաջանյանը:

Սևակ Աղաջանյան – Հարգելի գործընկերներ, «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին», «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում և տրվել է դրական եզրակացություն:

Արթուր Թովմասյան - Հարցեր ունե՞ք գլխադասային հանձնաժողովին: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:  

«Կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ մտքերի փոխանակությունն է: Եթե կա ելույթի ցանկություն,  կարող եք հերթագրվել: Չկա: Եզրափակիչ ելույթի ցանկություն չկա:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին», «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 28,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Շարունակում ենք մեր աշխատանքները:

Պարոն Խանումյան, խնդրեմ, Ձեր հարցը հնչեցված է:

Հայկ Խանումյան – Կներեք ուշացման համար: Ես ենթադրում էի, որ տասներկուսն անց կես ընդմիջման պիտի գնանք, դրա համար:

Փաթեթի մեջ մտնող նախագծերը հերթով ներկայացնեմ՝

«Գույքահարկի մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը.

    Հոդված 1. «Գույքահարկի մասին» 2003 թվականի նոյեմբերի 26-ի ՀՕ-72 օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք) Լեռնային Ղարաբաղի բառերը փոխարինել Արցախի» բառով»

    Հոդված 2. Օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր 3-րդ մաս.

       3. Եթե հարկման օբյեկտը լիզինգի առարկա է, ապա գույքահարկ վճարող է համարվում լիզինգառուն::

  Հոդված 3. Օրենքի 8-րդ հոդվածի`

   1) 2-րդ մասի՝

    ա. 2-րդ կետն ուժը կորցրած ճանաչել.

    բ.  6-րդ կետի ։ կետադրական նշանը փոխարինել . կետադրական նշանով և լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 7-րդ և 8-րդ կետեր.

    7) լիզինգի առարկա համարվող հարկման օբյեկտների համար լիզինգառուի մոտ գույքահարկի գծով հարկային պարտավորությունն առաջանում է լիզինգի առարկայի նկատմամբ լիզինգի իրավունքի պետական գրանցման ամսվան հաջորդող ամսվա 1-ից: Լիզինգի առարկա համարվող հարկման օբյեկտների համար լիզինգառուի մոտ գույքահարկի հաշվարկումը դադարում է լիզինգի (տարատեսակների) առարկայի նկատմամբ լիզինգի իրավունքի դադարման ամսվան հաջորդող ամսվա 1-ից.

   8) լիզինգի առարկա համարվող հարկման օբյեկտների համար գույքահարկի գծով հարկային պարտավորությունը սույն մասի 7-րդ կետով սահմանված ժամանակահատվածում կատարում է լիզինգառուն, իսկ լիզինգատուի մոտ այդ նույն ժամանակահատվածում լիզինգի պայմանագրով լիզինգի առարկա համարվող հարկման օբյեկտների համար գույքահարկի գծով հարկային պարտավորությունը չի հաշվարկվում:

   2) 3-րդ մասի 2-րդ պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

    Գույքահարկի հաշվարկման (հարկային պարտավորությունների առաջացման) համար հիմք են հանդիսանում գույքահարկով հարկվող օբյեկտի նկատմամբ սեփականության իրավունքը հիմնավորող փաստաթղթերը, իսկ սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 4-րդ կետով և սույն հոդվածի 2-րդ մասի 7-րդ կետով սահմանված դեպքերում՝ համապատասխանաբար նաև դրանց հաշվառման կամ պետական գրանցման վերաբերյալ տեղեկությունները։։

    Հոդված 4. Օրենքի 9-րդ հոդվածի՝

1-ին մասի հաշվետու տարվա կիսամյակը բառերը փոխարինել օրացուցային տարին բառերով.

2-րդ մասի 1-ին պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

   2. Գույքահարկ վճարող կազմակերպությունները հարկային մարմնի հաստատած ձևով գույքահարկի տարեկան հաշվարկը կարող են, մինչև հաշվետու տարվա դեկտեմբերի 1-ը ներառյալ, «Հարկերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի «գ» կետով սահմանված եղանակներով ներկայացնել`.

2-րդ մասից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր 3-րդ մաս.

     3. Գույքահարկ վճարող կազմակերպության կողմից ներկայացված գույքահարկի հաշվարկներում սխալներ հայտնաբվերելու դեպքում հիմք են ընդունվում համապատասխան հաշվառող մարմնի տվյալները, ինչի մասին գույքահարկ վճարող կազմակերպությունը գրավոր ծանուցվում է։։

     Հոդված 5. Օրենքի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հոկտեմբերի բառը փոխարինել դեկտեմբերի բառով։

Հոդված 6. Օրենքի 11-րդ հոդվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

«Հոդված 11. Ընդհանուր սեփականության գույքահարկի հաշվարկման կարգը

1. Ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող` գույքահարկով հարկվող օբյեկտի համար գույքահարկը հաշվարկվում է հարկվող օբյեկտի ամբողջ արժեքից (կամ շարժիչի հզորությունից) հաշվառող մարմինների կողմից:

2. Հաշվառող մարմինները, հիմք ընդունելով շինությունների և փոխադրամիջոցների պետական գրանցումն իրականացնող լիազոր մարմիններից սույն օրենքի 14-րդ հոդվածով սահմանված կարգով ստացված տեղեկությունները, համասեփականատեր գույքահարկ վճարողների գույքահարկը հաշվարկում են`

1) ընդհանուր համատեղ սեփականության դեպքում` գույքահարկով հարկման օբյեկտի ամբողջ հարկման բազայի համար սույն օրենքի 9-րդ և 10-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով հաշվարկված ամբողջ հարկային պարտավորությունը` համասեփականատերերից որևէ մեկի համար.

2) ընդհանուր բաժնային սեփականության դեպքում` գույքահարկով հարկման օբյեկտի ամբողջ հարկման բազայի համար սույն օրենքի 9-րդ և 10-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով հաշվարկված հարկային պարտավորությունը համասեփականատերերից յուրաքանչյուրի համար` իր բաժնի չափով:։

Հոդված 7. Օրենքի 12-րդ հոդվածն ուժը կորցրած ճանաչել։

Հոդված 8. Օրենքի 13-րդ հոդվածի՝

1) 1-ին մասն ուժը կորցրած ճանաչել.

2) 2-րդ մասը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

«2. Կազմակերպությունները և ֆիզիկական անձինք գույքահարկի տարեկան գումարները սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված կարգով համապատասխան բյուջե են վճարում մինչև հաշվետու տարվա դեկտեմբերի 1-ը ներառյալ` հաշվի առնելով սույն հոդվածով սահմանված առանձնահատկությունները:

Հարկվող օբյեկտի օտարման դեպքում գույքահարկ վճարող ֆիզիկական անձինք մինչև սեփականության իրավունքի փոխանցման պետական գրանցման օրն ընդգրկող ամիսը ներառող ժամանակահատվածի համար գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող տվյալ փոխադրամիջոցի կամ շինության մասով գույքահարկի պարտավորություններն ամբողջությամբ կատարում են մինչև օտարման պայմանագրից ծագող սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը, բացառությամբ, երբ օտարումը կատարվել է հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից:

Հարկվող օբյեկտի օտարման դեպքում գույքահարկ վճարող կազմակերպությունները մինչև սեփականության իրավունքի փոխանցման պետական գրանցման օրն ընդգրկող ամիսը ներառող ժամանակահատվածի համար գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող բոլոր օբյեկտների մասով գույքահարկի պարտավորություններն ամբողջությամբ կատարում են մինչև օտարման պայմանագրից ծագող սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը, բացառությամբ, երբ օտարումը կատարվել է հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից:

Բացառությամբ հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից կատարված օտարման դեպքերի, անշարժ կամ շարժական գույքի կադաստր վարող մարմինները փոխադրամիջոցի կամ շինության պետական գրանցումն իրականացնում են հաշվառող մարմինների կողմից տրված` գույքահարկի գծով հարկային պարտավորություններ չունենալու վերաբերյալ տեղեկանքի հիման վրա, որում նշվում է նաև տեղեկանքը տրամադրելու հաշվետու տարվա այն ժամանակահատվածը, որի համար տվյալ փոխադրամիջոցի կամ շինության մասով կատարված են գույքահարկի (կազմակերպությունների համար` տվյալ հաշվառող մարմնում հաշվառված բոլոր գույքահարկով հարկվող օբյեկտների մասով գույքահարկի) պարտավորությունները:

Ֆիզիկական անձինք փոխադրամիջոցների տեխնիկական զննության կատարման ժամանակ ներկայացնում են փոխադրամիջոցների համար գույքահարկի գծով ժամկետանց պարտավորությունների բացակայության վերաբերյալ տեղեկանք:

Հաշվառող մարմնի կողմից գույքահարկի պարտավորություններ չունենալու վերաբերյալ տեղեկատվության տրամադրման կարգը սահմանում է Արցախի Հանրապետության կառավարությունը։։

    Հոդված 9. Օրենքի 17-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ մասերն ուժը կորցրած ճանաչել։

    Հոդված 10. Օրենքի 19-րդ հոդվածի և 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասից հանել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության բառերը։

    Հոդված 11. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող  օրվանից:

Փաթեթի մեջ մտնող հաջորդ օրենքի նախագիծը՝

«Հողի հարկի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին

      Հոդված 1. «Հողի հարկի մասին» 1998 թվականի հոկտեմբերի 19-ի ՀՕ-28 օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 6.1-ին հոդվածի 2-րդ և 3-րդ պարբերություններն ուժը կորցրած ճանաչել:

     Հոդված 2. Օրենքի 8-րդ հոդվածի՝

1-ին պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ․

«Ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող՝ հողի հարկով հարկվող օբյեկտի համար հողի հարկը հաշվարկվում է ամբողջ հողամասի հարկման օբյեկտից հաշվառող մարմինների կողմից։».

4-րդ պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

«Հաշվառող մարմինները, հիմք ընդունելով անշարժ գույքի կադաստր վարող լիազոր մարմնից սույն օրենքի 15-րդ հոդվածով սահմանված կարգով ստացված տեղեկությունները, համասեփականատեր հողի հարկ վճարողների հողի հարկը  հաշվարկում են՝

ընդհանուր համատեղ սեփականության դեպքում՝ հողի հարկով հարկման օբյեկտի ամբողջ հողամասի հարկման օբյեկտի համար սույն օրենքի 13-րդ և 14-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով հաշվարկված ամբողջ հարկային պարտավորությունը՝ համասեփականատերերից որևէ մեկի համար.

ընդհանուր բաժնային սեփականության դեպքում՝ հողի հարկով հարկման օբյեկտի ամբողջ հողամասի հարկման օբյեկտի համար սույն օրենքի 13-րդ և 14-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով հաշվարկված հարկային պարտավորությունը՝ համասեփականատերերից յուրաքանչյուրի համար՝ իր բաժնի չափով։».

5-րդ պարբերությունն ուժը կորցրած ճանաչել։

       Հոդված 3. Օրենքի 13-րդ հոդվածի՝

       1) 2-րդ պարբերությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

Յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի համար հողի հարկ վճարող կազմակերպությունները հողի հարկը հաշվարկում են ինքնուրույն և կարող են մինչև տվյալ տարվա դեկտեմբերի 1-ը (ներառյալ) հարկային մարմնի կողմից հաստատված ձևով հողի հարկի տարեկան հաշվարկները «Հարկերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի «գ» կետով սահմանված եղանակներով ներկայացնել`

ա) Արցախի Հանրապետության համայնքների վարչական սահմաններում գտնվող հողամասի համար՝ հողամասի գտնվելու վայրի համապատասխան հաշվառող մարմին (սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկները հարկային մարմին ներկայացնելու դեպքում՝ առանձնացված ըստ համայնքների).

    բ) Արցախի Հանրապետության համայնքների վարչական սահմաններից դուրս գտնվող հողամասերի համար՝ իրենց գտնվելու վայրի հարկային մարմին:».

2) 3-րդ պարբերությունն ուժը կորցրած ճանաչել.

4-րդ պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.

 «Հողի հարկ վճարող կազմակերպության կողմից ներկայացված հողի հարկի հաշվարկներում սխալներ հայտնաբերելու դեպքում հիմք են ընդունվում համապատասխան հաշվառող մարմնի տվյալները, ինչի մասին հողի հարկ վճարող կազմակերպությունը գրավոր ծանուցվում է։»։

   Հոդված 4. Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ պարբերությունները շարադրել նոր խմբագրությամբ.

Կազմակերպությունները և ֆիզիկական անձինք հողի հարկի տարեկան գումարները սույն օրենքի 13-րդ և 14-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով համապատասխան բյուջե են վճարում մինչև հաշվետու տարվա դեկտեմբերի 1-ը ներառյալ` հաշվի առնելով սույն հոդվածով սահմանված առանձնահատկությունները:

Հարկվող օբյեկտի օտարման դեպքում հողի հարկ վճարող ֆիզիկական անձինք մինչև սեփականության իրավունքի փոխանցման պետական գրանցման օրն ընդգրկող ամիսը ներառող ժամանակահատվածի համար հողի հարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող տվյալ հողամասի մասով հողի հարկի պարտավորություններն ամբողջությամբ կատարում են մինչև օտարման պայմանագրից ծագող սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը, բացառությամբ, երբ օտարումը կատարվել է հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից:

  Հարկվող օբյեկտի օտարման դեպքում հողի հարկ վճարող կազմակերպությունները մինչև սեփականության իրավունքի փոխանցման պետական գրանցման օրն ընդգրկող ամիսը ներառող ժամանակահատվածի համար հողի հարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող բոլոր հողամասերի մասով հողի հարկի պարտավորություններն ամբողջությամբ կատարում են մինչև օտարման պայմանագրից ծագող սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ օտարումը կատարվել է հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից:

     Բացառությամբ հարկադիր կատարողի, սնանկության կառավարչի կամ գրավառուի կողմից կատարված օտարման դեպքերի, անշարժ գույքի կադաստր վարող մարմինները հողամասի պետական գրանցումն իրականացնում են հաշվառող մարմինների կողմից տրված` հողի հարկի գծով հարկային պարտավորություններ չունենալու վերաբերյալ տեղեկանքի հիման վրա, որում նշվում է նաև տեղեկանքը տրամադրելու հաշվետու տարվա այն ժամանակահատվածը, որի համար տվյալ հողամասի մասով կատարված են հողի հարկի (կազմակերպությունների համար` տվյալ հաշվառող մարմնում հաշվառված բոլոր հողամասերի մասով հողի հարկի) պարտավորությունները:։

     Հոդված 5.  Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող  օրվանից:

  Հարկերի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին՝      

      Հոդված 1. «Հարկերի մասին» 1998 թվականի հունիսի 16-ի ՀՕ-23 օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 15-րդ հոդվածի գ կետում այլ փաստաթղթեր և տեղեկություններ, բառերից հետո լրացնել բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի, բառերը։

       Հոդված 2.  Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող  օրվանից:

  Ակնկալվող արդյունքները՝ օրինագծի ընդունումը հնարավորություն կտա առավել արագ և թափանցիկ իրականացնել պետական կառավարումը, կնպաստի գույքային հարկերի էլեկտրոնային հարթակի կատարելագործմանը և հարկային վարչարարության պարզեցմանը:

  Արթուր Թովմասյան – Ես համապատասխան նախարարների կողմից  շնորհակալություն եմ հայտնում, որ այդ օրենքի նախագծերը Դուք եք ներկայացնում: Հիմա հարց. այս փոփոխությունները, որ կատարում եք, պարզ է, որ ավելի արագ է կատարվելու, ավելի մատչելի է կատարվելու, մեր ժողովրդի համար է՞լ ինչ է օգուտ: Որևէ գույքահարկի ավելացում կա՞, որը չեք ասել: Հողի հարկի մասին ավելացում կա՞:

Հայկ Խանումյան – Չէ, չէ:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Ուրիշ հարցեր: Խնդրեմ, տիկին Պետրոսյան:

Արևիկ Պետրոսյան - (չի լսվում)… եզրույթը, դրա համապատասխան հայերենը չկա՞:   

Հայկ Խանումյան – Լիզինգի՞:

 Արևիկ Պետրոսյան – Հա:

Հայկ Խանումյան – Չգիտեմ, պարոն Միրզոյանը երևի կպատասխանի:

Արևիկ Պետրոսյան – Անգլերենից որ թարգմանում ես, վարձով տալ է կոչվում, մենք համապատասխան եզրույթ չունե՞նք:  

Հայկ Խանումյան - Բայց դա իրավականի սահմանումը չէ էլի: Գուցե այդպես է, բայց իրավական տերմին չէ:

Արթուր Թովմասյան – Եղավ: Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:         Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի   ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արթուր Հարությունյանը:

            Արթուր Հարությունյան - Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, ներկաներ, «Գույքահարկի մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հողի հարկի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին և Հարկերի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենքների նախագծերի փաթեթը քննարկվել է ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում, և տրվել է դրական եզրակացություն: Առաջարկում եմ այն ընդունել որպես օրենք:

         Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցեր պարոն Հարությունյանին: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ նախատեսվում է մտքերի փոխանակություն: Եթե կա ելույթի ցանկություն, խնդրում եմ հերթագրվել:

Հայկ Խանումյան – Պետք է ավելացնենք, որ կազմակերպությունների համար հաշվետվությունները կրճատվել են: Առաջ տարին երկու անգամ էին տալիս, հիմա՝ մեկ անգամ, հետևաբար ոլորտի բարելավում է:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Գույքահարկի մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հողի հարկի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին, Հարկերի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենքների նախագծերի փաթեթն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 26,

դեմ՝ չկա ,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Շարունակում ենք մեր աշխատանքները:

«Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին»  օրենքի նախագիծը ներկայացնելու համար որպես հիմնական զեկուցող հրավիրվում է  Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը:

Ժիրայր Միրզոյան –  Շնորհակալություն: «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքի համաձայն, եթե կազմակերպությունը հաշվետու տարվա ընթացքում հանրային միջոցներից ֆինանսավորվել է երկու միլիոն և ավելի ՀՀ դրամի չափով, ապա օրենքով սահմանված կարգով պետական մարմիններ ներկայացված նրա տարեկան ֆինանսական հաշվետվությունները՝ ոչ ուշ, քան մինչև հաջորդող տարվա մայիսի 15-ը հանրային միջոցներից ֆինանսավորման մասով ենթակա են պարտադիր աուդիտի՝ անկախ աուդիտորի կողմից:

Անկախ աուդիտորի կողմից աուդիտի իրականացման շուկայական գինը տատանվում է հինգ հարյուր հազար ՀՀ դրամի սահմաններում, այն դեպքում, երբ Արցախի Հանրապետության կառավարության համապատասխան որոշման համաձայն (2019 թվականի մարտի 8-ի N 129-Ն)՝ հասարակական կազմակերպություններին պետական բյուջեի միջոցների հաշվին հատկացվող դրամաշնորհների առավելագույն գումարը հինգ միլիոն ՀՀ դրամ է: Եզակի դեպքերում միայն  հատկացվող դրամաշնորհի առավելագույն գումարի չափը կարող է ավել լինել: Արցախի Հանրապետության պետական բյուջեից չֆինանսավորված և առաջին անգամ դրամաշնորհ ստանալու նպատակով հայտ ներկայացրած հասարակական կազմակերպությանը հատկացվող դրամաշնորհի առավելագույն գումարը երեք միլիոն դրամ է:

Միաժամանակ, օրենքի համաձայն, հասարակական կազմակերպությունների գործունեության սկզբունքներից է հաշվետվողականությունը, մինչդեռ օրենքի գործող կարգավորմամբ տարեկան հաշվետվություն ներկայացնելու պարտավորություն սահմանվում է միայն այն դեպքում, երբ կազմակերպության գույքի ստացման աղբյուրը հաշվետու տարվա ընթացքում հանդիսացել են հանրային միջոցները: Այսինքն՝ ստացվում է այնպես, որ այն կազմակերպությունները, որոնց գույքի ստացման աղբյուր չեն հանդիսացել հանրային միջոցները, հաշվետվություն ներկայացնելու պարտավորություն չունեն, ինչը հանգեցնում է հաշվետվողականության սկզբունքի խախտմանը, և միաժամանակ պարզաբանված չէ՝ արդյո՞ք հաշվետվությունը պետք է պարունակի տեղեկություններ միայն ստացված հանրային միջոցների հաշվին իրականացված ծրագրերի, թե կազմակերպության ողջ գործունեության վերաբերյալ: Ելնելով վերոգրյալից՝ նախագծով առաջարկվում է.

բաձրացնել նիշը և հասարակական կազմակերպությունների ֆինանսական հաշվետվությունները պարտադիր աուդիտի ենթարկելու դրույթի համար սահմանել հանրային միջոցներից տասը միլիոն և ավելի, իսկ ոչ հանրային միջոցներից հինգ միլիոն և ավելի ֆինանսավորվելու պայմանը և ոչ հանրային միջոցներից ֆինանսավորված հասարակական կազմակերպությունների  մասով օրենքի գործողությունը տարածել  2023 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծագած հարաբերությունների վրա:

Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Հարցեր պարոն Միրզոյանին: Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Մելքումյանը:

Մետաքսե Հակոբյան – Պարոն Միրզոյան, ես ճի՞շտ հասկացա, որ ցանկացած դեպքում իր դրամական միջոցների մասին ինքը հաշվետվություն տալու է՝ անկախ նրանից որտեղից է:

Ժիրայր Միրզոյան -  Այո:

Մետաքսե Հակոբյան – Քանի որ քննարկման ժամանակ ես ֆիզիկապես հնարավորություն չեմ ունեցել ներկա գտնվելու, ուստի առաջարկում եմ հոդված 24-ում հաշվետվության մասում ավելացնել նաև, որ պարտադիր նշվի ֆինանսավորման աղբյուրը, կոնկրետ եթե պետական միջոցներից է, եթե նույնիսկ հանրային է կամ ինչ-որ մասնավոր, ապա անպայման նշվի աղբյուրը, որպեսզի հանրությունը տեղեկացված լինի:

Ժիրայր Միրզոյան – Անպայման նշվում է աղբյուրը: Դա սահմանված է լիազոր պետական մարմնի կողմից, ֆինանսների նախարարի հրամանով՝ հաշվետվության ձևից, որտեղ նշված են և՛ աղբյուրները, և՛ ծախսման ուղղությունները, և՛ չափերը, այսինքն՝ մանրամասն հաշվետվություն է ներկայացնում: Պարտադիր պայման է նաև ֆինանսավորման աղբյուրը:

Արթուր Թովմասյան – Լավ հարց էր: Իրականում անհայտ աղբյուրներ կան արդեն, որ ֆինանսավորում են: Պարոն Մելքումյան, խնդրեմ:

Դավիթ Մելքումյան - Շնորհակալություն: Միանշանակ պետությունը պետք է վերահսկողություն տանի հասարակական կազմակերպությունների` մանավանդ միջազգային կազմակերպությունների հետ համագործակցող: Ես ինքս բավականին երկար տարիներ առնչվել եմ նաև, և իրականում բավականին մեծ վտանգ կա այս ամենի մեջ: Մենք ունենք բազմաթիվ օրինակներ, թե ինչպես են նման կազմակերպությունների միջոցով իրականացնում տարբեր քաղաքականություն: Սա, միանշանակ, չի քննարկվում: Ուղղակի տեսեք խնդիրը ինչումն է. եթե կազմակերպությունը ներկայացնում է ծրագիր պետությունից ֆինանսավորվող, մի կողմ դնենք միջազգայինը, իրենք հստակ կերպով ներկայացնում են ծրագիրը կետերով, և ամեն մի կետը պահանջում է հատուկ ֆինանսավորում: Իմ կարծիքով աուդիտի կետը հավելյալ բան է առաջացնելու ևս, 500 000 դրամ գումար պետք է կազմակերպությունը այդ գումարը գտնի, որպեսզի ֆինանսական այդ հաշվետվությունը անցկացնի: Կարծում եմ այստեղ պետք է մի քիչ ավելի խորը ուսումնասիրենք, վերանայենք աուդիտը, մանավանդ Արցախում կարծեմ կա, ունե՞նք նման կազմակերպություն:

 Ժիրայր Միրզոյան -  Այո:

Դավիթ Մելքումյան – Այսինքն՝ գումարի հետ կապված, որպեսզի կազմակերպությունների համար հավելյալ բեռ չստեղծվի, բայց վերահսկողությունը, հաշվետվությունը միանշանակ, դա չի քննարկվում:  Ես կխնդրեի նաև հավելյալ ուշադրություն դարձնեիք. եթե չեմ սխալվում, այս օրենքը նորություն չի, ուղղակի օրենքի մեջ փոփոխություն է, և շեմը բարձրացրել եք: Այսինքն՝ մինչ օրս եթե այս ամենը չի գործարկվել, ինչպե՞ս եք դուք այդ վերահսկողությունը տանելու: Լավ, մինչև հիմա եթե այդ հաշվետվությունը չեն ներկայացրել, և ոչ մի բան չի եղել, հիմա ո՞նց եք այդ ամեն ինչը կազմակերպելու: Շնորհակալություն:

   Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: Այո, պարոն Մելքումյան, սա նոր չէ, այս փոփոխություններով  երկու միլիոն պարտադիր շեմը հանրային միջոցներից ֆինանսավորման դարձնում ենք տասը միլիոն, որպեսզի հնարավորություն ունենա կազմակերպությունը ավելի մեծ շրջանառության դեպքում իրականացնի պարտադիր աուդիտ, այսինքն՝ պարտադիր աուդիտի պայմանը և այդ ֆինանսական բեռը մենք որևէ կերպ նորություն չենք մտցրել, դա եղել է միշտ, «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքը ընդունվելու պահից եղել է: Մենք ավելի ենք թեթևացնում, իսկ վերահսկողությունը դա  լիազորված պետական մարմնի՝ կոնկրետ նախարարության վրա է: Նրանք ունեն օրենքով սահմանված կարգով լծակներ վերահսկելու: Բացի ֆինանսների նախարարությունից նաև այլ իրավապահ մարմիններ՝ հարկայինը, պետեկամուտների կոմիտեն ունեն բավականին լծակներ: Կարծում եմ՝ օրենսդրությամբ լծակները բավարար են վերահսկողություն իրականացնելու համար, իսկ աուդիտի գումարը, իհարկե, բավականին բարձր է, և հենց դրա համար ենք մենք սա նախատեսել, որպեսզի ավելի հեշտ լինի:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

Դավիթ Մելքումյան – Այո, կփորձեմ կարճ: Ես նաև առաջարկում եմ ֆինանսականից զատ ծրագրային մոնիթորինգային թիմ մտցնել, մանավանդ այն կազմակերպություններին, որոնք որ ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից կամ հանրային: Եթե հասարակական կազմակերպությունը մեծ գումար է վերցնում և այդ ծրագիրը իր նպատակին չի հասնում, խնդիրը սրա մեջ է: Ծրագրային մոնիթորինգ, որը վերահսկի արդյունքների ամփոփումը, որը վերահսկի այդ ծրագիրը, թե ինչքանով օգուտ տվեց հանրությանը: Ինձ թվում է, որ սա ավելի կարևոր է, քան թե այդ ֆինանսները ոնց են ծախսվել: Իհարկե մեկը մյուսի հետ փոխկապակցված է, բայց մենք գիտենք, որ բազմաթիվ հասարակական կազմակերպություններ պետական բյուջեից ստանում են գումարներ: Չգիտեմ, կա՞ որևիցե մարմին, որ վերահսկում է իրենց գործունեությունը, այսինքն՝ հասա՞վ այդ կազմակերպությունը ծրագրային իր նպատակին, թե՞ ոչ, թե՞ ուղղակի ֆինանսավորվում են, աշխատավարձ են ստանում, և սա նորմալ բանով գնում է: Սա է խնդիրը:

Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: Իհարկե, նախագծի հետ որևէ առնչություն չունի, որովհետև հասարակական կազմակերպությունների գործունեության արդյունավետության վերահսկողությունը կոնկրետ այս նախագծի հետ չի առնչվում, բայց տարբեր մարմիններ, տարբեր ոլորտներ, որոնց վերաբերվում է ծրագրերի իրականացումը, այո, այդ պետական լիազորված մարմինները ունեն վերահսկողության համար բավարար չափով լծակներ և նաև պարտավորություններ: Հիմա եթե դրա հետ կապված այլ որևէ առաջարկություն կա, նախագծի հետ որևէ առնչություն չունի, կարող ենք քննարկել:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Ընդմիջում մինչև ժամը մեկը:

(ընդմիջում)

Արթուր Թովմասյան – Արցախի Հանրապետության հարգարժան պետնախարար, կառավարության անդամներ, գործընկերներ, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի 109-րդ հոդվածի համաձայն՝ այսօր նախատեսված է Արցախի Հանրապետության նախագահին և կառավարության անդամներին հարցերով դիմելու մասին հարցը: Հիշեցնեմ, որ Կանոնակարգի պահանջներին համապատասխան՝ հարցերի համար, սիրելի պատգամավորներ, նախատեսված է երկուական րոպե, պատասխանների համար, հարգարժան կառավարություն, երեքական րոպե: Պատասխաններին կարելի է արձագանքել մեկական րոպեով: Խնդրում եմ Կանոնակարգը պահենք: Հիշեցնեմ, որ հարցերը պատգամավորները տալիս են իրենց հատկացված խոսափողից, իսկ կառավարության անդամները պատասխանում են ամբիոնից:  Այժմ պատգամավորներին խնդրում եմ հերթագրվել հարցերի համար: Ես իրավունքի ուժով առաջին հարցը կտամ: Հերթագրում: Հերթագրվել են տասներկու պատգամավորներ: Թող պատրաստվի պարոն Գալստյանը:

Հարգարժան պետնախարար, քիչ առաջ մենք նստաշրջանի օրակարգի նիստի հարցերը հաստատելու ժամանակ հարց է առաջացել, օրակարգի փոփոխություն է կատարվել, բայց այդ մասի որոշումը ես հայտարարել եմ՝ կապված էլեկտրաէներգիայի սակագնի հետ, որ կառավարությունը ուժը կորցրած է ճանաչել վերջին որոշումը և նախկին սակագներն են գործելու Արցախի Հանրապետությունում: Արդյո՞ք ես ճիշտ եմ պատասխանել պատգամավորներին: Կամ տարածքային կառավարման նախարարը, կամ Դուք: Խնդրեմ, պարոն նախարար:

Հայկ Խանումյան – Շնորհակալություն: Ինչպես գիտեք, փոփոխություն էր մտցվել էլեկտրաէներգիայի  սուբսիդավորման կարգում և լիմիտավորում էր մտցվել, սակայն Ազգային ժողովի ջանքերով նաև և հատկապես Ազգային ժողովի ջանքերով սեպտեմբերի 1-ից գործելու է հին կարգը գոնե մինչև ապրիլի 1-ը: Այնուամենայնիվ, օգտվելով առիթից, պարոն Թովմասյան, պետք է նշեմ, որ այս մոտեցումը ես համարում եմ կտրականապես սխալ: Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է հրաժարվենք սուբսիդիաներից: Եթե ունենք բնակչության անապահով խավ, ուրեմն պետք է գոնե բալային համակարգ մտցնենք, համապատասխան նպաստ վճարենք: Էներգետիկ համակարգը պետք չէ սոցիալական ֆունկցիա կատարի: Այսօր մենք լրացուցիչ 500 միլիոն դրամ ենք դրել՝ այս տարվա իրողություններով պայմանավորված՝ մարտյան դեպքերով, գազի, երբ որ ցանցը, փաստորեն, խնդիրներ ունեցավ, լրացուցիչ 500 միլիոն դրամ ենք դրել միայն Ստեփանակերտում էկեկտրական ցանցի արդիականացման համար: Ընդ որում՝ սա այն գումարներ են, որոնք պիտի գնային Մարտակերտի շրջանի տարբեր համայնքների ցանցերի արդիականացման համար, որոնք վատ վիճակում են: Եվ ի՞նչ ենք անում փաստորեն. այդ գումարների խնայողությունը ուղղում ենք սուբսիդավորման, որի առյուծի բաժինը ուղղվում է Ստեփանակերտին, և Մարտակերտի գյուղացիները տարիներ շարունակ էլեկտրաէներգիայի լարման հետ խնդիրներ են ունենում: Կամ կրճատում ենք այդ արևային ֆոտովոլտային կայանների տեղադրման կամ ջրատաքացուցիչների տեղադրման ծրագիրը, բայց այն դեպքում, երբ որ այդ ծրագիրը իրականացնելով, փաստորեն, էներգետիկ անվտանգությունն ենք ավելացնում կամ մարդկանց եկամուտներն ենք ավելացնում:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան, ես արձագանքում եմ: Ես ուղղակի ասում եմ՝ ուժը կորցրա՞ծ եք ճանաչել, Դուք պիտի ասեք այո կամ ոչ: եթե չլիներ 2020 թվականի արյունոտ աշնան պատերազմը, ես լրիվ Ձեզ հետ համամիտ էի, որովհետև կառավարությունն էլ է հաշվարկ անում: Բայց ցանկացած պատերազմից հետո, անկախ նրանից դու հաղթող, թե պարտվող կողմ ես, երեքից հինգ տարի պետք է գործեն այն սոցիալական ծրագրերը, դեռ ավելին, ավելացնել սոցիալական ծրագրերը, որը գործում էր մինչև այդ պատերազմի սկիզբը: Ես 6-րդ գումարման ժամանակ Ձեզ բնութագրել էի մարդասեր, բայց որպես նախարար՝ ոչ մարդասեր:

Հայկ Խանումյան – Շնորհակալություն: Նշեմ, որ որպես լիազոր մարմին սա միայն իմ տեսակետը չի եղել, նախկին նախարարները նմանապես դեմ են եղել սուբսիդիաներին, որովհետև ոլորտի պատասխանատուն իրենք են և այդ ոլորտի խնդիրները ամենօրյա ռեժիմով իրենք են տեսնում, և այլ նախարարություններ նմանապես այս ամեն ինչին առնչվում են և տեսնում են այդ խնդիրը:

Արթուր Թովմասյան – Եղավ: Քանի որ կառավարությունը նաև այստեղ է, շնորհակալություն, որ փոխել եք:    

Հայկ Խանումյան - Մարդասիրությունը այսպես է. եթե ուժեղ պետություն ունես, դու ամենամեծ մարդասերն ես, եթե չունես այդ ուժեղ պետությունը, սուբսիդիաներով բնակչություն ես պահել, դու մարդասեր չես:

Արթուր Թովմասյան – Դա հումոր եմ արել: Ուժեղ պետություն կառուցելու համար պետք է մեջքդ ուղղես: Առայժմ մենք մեր մեջքը ուղղում ենք: Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Քանի որ բոլոր նախարարներն այստեղ են հարգարժան պետնախարարի գլխավորությամբ, ես ասեմ, որ մինչև մեր լիազորությունների ավարտը, դա կլինի 2023 թվականին, հնարավորություն կունենանք, դուք բոլորդ իմ կարծիքը գիտեք, եթե մենք հնարավորություն ունենանք, ապա ցանկացած պատերազմից հետո պետք է տվյալ երկրում լիներ արտահերթ նախագահական և խորհրդարանական ընտրություններ: Նույնիսկ եթե հաղթող ես, իշխող կուսակցությունը ավելի շատ ձայներ է վերցնում: Հիմա Իլհամ Ալիեվը եթե Ադրբեջանում դնի, ավելի շատ կլինի: Հիմա իրավիճակ է փոխվում և իրականում խորհրդարանը չի ներկայացնում այն, ինչ որ եղել է մինչև ընտրությունները: Սա միանշանակ: Մինչև մեր լիազորությունների ավարտը, պարոն Խանումյան, առանձնապես  Ձեզ, մինչև մենք մեր մեջքը չուղղենք, խնդրում եմ սոցիալական ծրագրերին, եթե ինչ–որ բան ուզում եք անել, բոլոր խմբակցությունների ղեկավարների, տվյալ հանձնաժողովի հետ լսումներ անցկացրեք: Եվ հասարակությունը մեր, պատկերացրեք, մինչև այսօր չի ասում վաղը ինչ է լինելու, ասում են այս էլեկտրաէներգիայի սակագինը ի՞նչ եք արել, նաև ցույցերի ժամանակ: Որպեսզի այսպիսի բաներ չլինի հետագայում:

Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Դանիելյանը:    

Դավիթ Գալստյան – Հարցս կուղղեմ պետնախարարին: Պարոն պետնախարար, երբ որ Ազգային ժողովում մամուլի ասուլիս է լինում և Հանրային հեռուստատեսությունը գալիս նկարում է, ինչ-որ անձինք իրենց իրավունք են վերապահում պատգամավորի խոսքը լրիվությամբ ցույց չտալ: Ո՞վ է դրա պատասխանատուն, և ինչո՞ւ է այդպես կատարվում: Եթե մամուլի ասուլիս է և պատգամավորը իր մտքերն է արտահայտում, ապա ով է որոշում, թե ավելի կարևորը որն է, որ հանրությունը լսի այդ մտքերը, իսկ երկրորդականը որն է, որը կտրում են:

Երկրորդ հարցս երևի ֆինանսների նախարարին է ուղղված: Երբ որ բյուջեն քննարկվում էր, այդ սուբսիդիաների մասով հենց Գյուղհիմնադրամին տրամադրվող, խոսում էինք, որ ծրագրեր պետք է մշակվի, պատրաստի արտադրանքին սուբսիդիա տրամադրվի, այլ ոչ թե վարկերի տոկոսներին, ինչո՞ւմն է այդ ծրագիրը:

Երրորդ հարցս. ինձ հասած տեղեկություններով՝ Սարսանգի ջրամբարում թույլ չեն տալիս ջուր կուտակվի ադրբեջանցիների պահանջով, ինչքան մտնում է, այդքան դուրս է գալիս: Հարց.  իրականում ո՞վ է իրավասու պատասխանելու, և կա՞ նման պահանջ Ադրբեջանի կողմից: Մենք խնդիր ենք ունենալու էլեկտրաէներգիայի ձմռան սեզոնին, քանի որ չենք կարողանում այսօր ջուր կուտակել: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն Գալստյան, առաջին հարցին պատասխանում է պետնախարարաը:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, պարոն Գալստյան: Դրա պատասխանատուն լրագրողն է և Հանրային հեռուստատեսությունը: Կարծում եմ, որ հեռուստատեսության ղեկավարի հետ արժե այդ հարցը քննարկել: Այլ մարմնի ես չեմ կարող նշել որպես պատասխանատու, քանի որ լրագրողը ինքնուրույն է որոշում ռեպորտաժի բովանդակությունը: Կարծում եմ՝ որևէ այլ միջամտություն նույնիսկ հեռուստատեսության ղեկավարության կողմից դժվար թե լինի: Ավելի մանրամասն կառաջարկեմ հեռուստատեսության ղեկավարության հետ քննարկել:

Դավիթ Գալստյան – Արձագանքեմ: Խոսքը ռեպորտաժի մասին չէ, այլ մամուլի ասուլիսի մասին է, որը պետք է ծայրից ծայր ցույց տրվեր՝ հնարավորության դեպքում ուղիղ եթերում: Երկրորդ՝ նման դեպք եղել է, երբ որ չորս խմբակցության ղեկավարներ և արտգործնախարար ռեպորտաժ է պատրաստվել և ինչ-որ անձի կողմից, չեմ ուզում այդ անձի անունը հնչեցնեմ, եթե կարիք կա, ես Ձեզ առանձին կասեմ, անձի կողմից թույլ չեն տվել դնել յութուբյան ծրագրում: Այսինքն՝ Հանրային հեռուստատեսության վրա ճնշումներ են գործադրվում:

Արտակ Բեգլարյան – Պարոն Գալստյան, այսպես ասեմ, եթե մամուլի ասուլիսը նկատի ունեք, որ մասնակի են հեռարձակել, պայմանական եմ ասում, միայն մի հատվածը չեն հրապարակել, դա այո, քննարկման հարց է: Կարող ենք կոնկրետ դեպքը քննարկել, ուղղակի ես ինքս հեռուստատեսության որոշման կայացման, բովանդակային որոշման կայացման հետ կապ չունեմ: Լրացուցիչ քննարկենք, լիազոր մարմինները հասկանանք: Եթե հեռուստատեսությունից դուրս պետք է պատասխանները, լուծումները գտնել ու կառավարությունից կախված բան կա, մեծ սիրով պատրաստ ենք աջակցել ու լուծում տալ խնդրին:

Արթուր Թովմասյան - Երկրորդ հարցին պատասխանում է ֆինանսների նախարար Վահրամ Բաղդասարյանը:

Վահրամ Բաղդասարյան – Պարոն Գալստյան, իրավացի եք: Բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ սուբսիդավորման ծրագրի քննարկման ընթացքում, և ոչ միայն ձեր խմբակցության հետ, սուբսիդավորման ծրագրերի շրջանակներում ընդգծվեց նաև իմ կողմից, որ աշխարհի փորձում կան տարբեր սուբսիդավորման մեխանիզմներ, այդ թվում նաև վերջնական արտադրանքի արժեքի սուբսիդավորումը: Այս պահի դրությամբ, հաշվի առնելով, որ մեր նախարարությանը միացվել է նաև էկոնոմիկայի բլոկը, աշխատանքներ են տարվում թե հայեցակարգի մշակման տնտեսության զարգացման, թե զարգացման ծրագրերի մշակման, որի մեջ սուբսիդավորման ծրագրի շրջանակներում համապատասխան հաշվարկներ են կատարվում և տեղ կգտնի այդ ծրագրում նաև այդ մոդելը:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Գալստյան – Ոչ:

Արթուր Թովմասյան - Երրորդ հարցին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Հայկ Խանումյանը: 

Հայկ Խանումյան - Ջրային պաշարները մեր ոլորտը չէ, բայց քանի որ էներգետիկայի հետ առնչվել ենք, ես ասեմ հասանելի տեղեկությունը: Այս պահին Սարսանգում տեղի է ունենում ջրի կուտակում: Ջրի բացթողում ադրբեջանցիների կամ դեպի Մադաղիս տեղի է ունենում փոխհամաձայնությամբ, որոշակի ձևով իրենք էլ ենթադրենք Սովետալխի միջոցով ջուր են տալիս Ասկերանի շրջանին ոռոգման ջուր, և դա փոխադարձ է գործընթացը: Մենք էլ ջուր ենք ստանում Նախիջևանի Վարդաձոր, այնուհետև հաջորդ գյուղերի համար:

Արթուր Թովմասյան - Արձագանքու՞մ եք:

Արթուր Մոսիյան - Խոսքս հենց ուղղված էր կուտակումներ, որ ասում եք լինում է, Դուք դրանում համոզվա՞ծ եք, թե  ենթադրաբար եք ասում:

Հայկ Խանումյան - Այո, ամեն օր միլիմետրերով տվյալները ներկայացնում են: Այս պահին տեղի է ունենում Սարսանգում ջրի կուտակում:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Դանիելյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Վահրամ Բալայանը:

Աշոտ Դանիելյան - Շնորհակալություն: Երկու հարց ունեմ կառավարության անդամներին` կրթության նախարարին և սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարարին: Առաջին հարցը կապված է 1-ին դասարանցիների 20 000 դրամական սոցիալական աջակցության մասին, որը մինչև այսօր սեպտեմբերի 29-նն է, բայց աշակերտին հասանելիք, թե գրենական պիտույքների համար է նախատեսված` այդ գումարը չեն տվել: Ու մինչև հիմա էլ այն դեռևս չի ներկայացվել ֆինանսների նախարարություն: Երկրորդ հարցս կախված է սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարարությանը: Նախարարությունում ստեղծվել է հիմնադրամ: Հիմնադրամի գործունեությունը, ի՞նչ գործունեություն են իրականացրել, ինչքանո՞վ է նպատակահարմար այդ հիմնադրամը, և ընդհանուր նախարարը գնահատական տա, մի հատ հասկանանք:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Առաջին հարցին պատասխանում է տիկին Հակոբյանը:

Անահիտ Հակոբյան - Շնորհակալություն: Նախ ուշացումները կապված են շրջանների վարչակազմերի և Ստեփանակերտի քաղաքապետարանի կրթության բաժնի ներկայացրած տվյալների հետ, քանի որ նրանք ուշ են ներկայացրել՝ առավել ևս տարհանված առաջին դասարանցիների պահով: Նույնիսկ այս պահին չունենք լիարժեք տեղեկություն, այդ պատճառով ուշացվել է: Բայց այս պահին հայտը ներկայացված է առկա տվյալների մասով: 41 միլիոնի մասով ներկայացված է, մնացածները սպասում ենք տարհանվածների պահով ներկայացնեն, հետո ներկայացնենք: Պատճառը նախարարության հետ չի եղել կապված:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Արձագանքու՞մ եք:

Աշոտ Դանիելյան – Այո: Համենայնդեպս աշխատանքները պետք է այնպես կատարվեն, որովհետև միշտ օգոստոսի 20-25-ից այդ գումարները տրամադրվում էին, որ երեխաները առաջին դասարան էին գնում այդ գրենական պիտույքները գնեն: Եվ պետք է այդ աշխատանքները նորմալ կազմակերպել, որ նման խնդիր չլինի և հասարակության մոտ հարցեր չառաջանան:

Անահիտ Հակոբյան - Քանի որ օգոստոսի 31-ին է ավարտվել էլեկտրոնային գրանցումը մի քանի դպրոցների պահով, որը կապված է եղել արհեստական, ծնողների կողմից աշակերտների թղթերի ուշացման հետ՝ պատճառաբանելով, որ նրանք այստեղ չեն կամ վերջում թղթերը կբերեն երեխաների ու կդնեն իրենց ցանկացած ուսուցչի մոտ, այ դրանով պայմանավորված  մենք էլեկտրոնային գրանցումները պահել ենք մինչև օգոստոսի 30-ը և  օգոստոսի 31-ին իրականացրել դասարանների բաշխումը: Մենք չէինք կարող հստակ տվյալներ ունենալ, թե որ դպրոցում քանի աշակերտ է հավաքագրվել: Կապված արհեստական այդ ուշացումների հետ՝ մենք ևս ուշ ենք ներկայացրել հայտը, որի համար հայցում եմ ծնողական հասարակայնության ներողամտությանը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն տիկին Հակոբյան: Երկրորդ հարցին պատասխանում է, բայց ես սկզբից ասեմ, որ նախարարը նույնպես գտնվում է դահլիճում, տիկին Պետրոսյանը առողջական խնդիրներ ունի, հարցին պատասխանում է փոխնախարար պարոն Առաքելյանը:

Վահրամ Առաքելյան – Շնորհակալություն: Կապված սոցիալական զարգացման ծրագրերի հիմնադրամի հետ: Տեղյակ ենք, որ հիմնադրամը իր գործունեությունը սկսել է այս ընթացիկ տարվա կեսին, կապված Կանոնադրության հաստատման, կապված հոգաբարձուների խորհրդի կազմի հաստատման հետ, կարելի է ասել, վերջին երեք ամսվա ընթացքում է, որ հիմնադրամը սկսել է գործունեությունը: Սակայն այս ժամկետում Հիմնադրամը կատարել է որոշակի աշխատանք, որի հիմնական ուղղությունը դա մեր տեղահանված քաղաքացիների զբաղվածության ապահովման խնդիրներն են: Մասնավորապես այս պահին չեմ կարող վիճակագրական տեղեկություններ ներկայացնել, բայց ունենք հաջողված փորձ կարի արտադրանքի հետ կապված, հացաբուլկեղենի արտադրանքի հետ կապված, և արդեն դրանք տալիս են իրենց արդյունքները, արտադրանքը կա ու սպառվում է: Միաժամանակ տեղեկացնեմ, որ հիմնադրամի գործունեության այս երեք-չորս ամիսների աշխատանքը ամփոփվում է: Ամփոփվում է նաև հեռուստատեսային ռեպորտաժի տեսքով, և մենք բոլորս ականատես կլինենք հոկտեմբեր ամսվա ընթացքում մեծ ռեպորտաժի, որի ընթացքում կբացայատվեն այն բոլոր աշխատանքները, հաջողությունները, արդյունքները, որը արձանագրվել է հիմնադրամի կողմից: Շնորհակալություն:

Աշոտ Դանիելյան – Այդ ժամանակ հիմնադրամի աշխատանքները լավ է, որ կլուսաբանվի թափանցիկ, բայց համենայնդեպս ԱԺ առողջապահության և սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի կողմից անընդհատ վերահսկողություն կիրականացվի և կտեղեկացվենք մենք ձեր կատարած գործունեության մասին:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Ընկեր Բալայան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արևիկ Պետրոսյանը:

Վահրամ Բալայան – Էլեկտրաէներգիայի, գազի անխափան մատակարարումը առավել է կարևորվում, կուզենայի իմանալ կառավարությունը ինչ ծրագրեր ունի և ինչ է կատարել, մասնավորապես խոսքս վերաբերվում է միջանցքի երկայնքով նոր էլեկտրագծերի, համացանցի գծերի մատուցմանը, և գազի հետ կապված ընդհանրապես ինչ է անվում: Եվ երկրորդ հարցը, ես էլ եմ այդ աչքով տեսնում, միաժամանակ նաև մեր քաղաքացիների մոտ էլ կա դժգոհություն, որ  գազի կալորիականությունը ոնց որ այդ վերջին 20 օրերին պակասել է, և իսկապես այդպես է, որովհետև դա երևում է:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է ԱՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Խանումյանը:

Հայկ Խանումյան – Միջանցքում ինտերնետը անցկացված է, օպտիկամանրաթելային կապը կա, բարձրավոլտի կառուցման աշխատանքները ընթացքի մեջ են: Գազի հարցում որևէ նորություն չկա: Հին երթուղով է գալիս, և լուծման վերաբերյալ տարբեր մոտեցումներ կան, որի շուրջ հետո կխոսենք: Կալորիականության վերաբերյալ որևէ բան ասել չեմ կարող: Լրացուցիչ կճշտեմ, կհասկանամ, կասեմ, որովհետև չեմ հանդիպել այդպիսի բանի:

Վահրամ Բալայան - Էլեկտրագծերի հետ կապված՝ մոտավորապես ինչքա՞ն ժամանակ:

Հայկ Խանումյան - Դժվարանում եմ ասել, այսինքն տարբեր հանգամանքներից է կախված, ընդհանրապես երկար տևող աշխատանք է, բայց, համենայնդեպս, ձմռանը լույս չունենալու խնդիր չկա, որովհետև միայն այդ ձևով չենք էլեկտրաէներգիա ստանում: Կոպիտ ասած՝ բնակչության էլեկտրաէներգիա տեղական արտադրանքով ևս ծածկվում է:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Տիկին Պետրոսյան, խնդրեմ: Թող պատրաստվի Դավիթ Մելքումյանը:

Արևիկ Պետրոսյան – Շնորհակալություն: Հարցս վերաբերվում է դպրոցականների մասնակցությանը տարբեր ցույցերի` քաղաքական բնույթի ցույցերի, այն էլ դասերի ժամանակ: Ինձ խնդրել են ծնողները հարցը բարձրացնել: Կարծում եմ, որ այս երևույթը ինքը նոր չէ, թեև ամենից շատ բողոքները առաջացել են սեպտեմբերին: Չեմ կարող թիվը հիշել՝ դպրոցականներին դպրոցից դասերի ժամանակ հրապարակ բերելու և քաղաքական ցույցին մասնակցելու: Բայց մինչև այդ նման երևույթներ տեղի են ունեցել, հատկապես ուղարկել են Երևան քաղաք դպրոցականներին դասի ժամանակ ինչ-որ պար կամ երգ ելույթ ունենալու համար: Կարծում եմ, որ դպրոցը պատասխանատու է երեխաների համար` դասերի ողջ ընթացքում, և քաղաքական միտինգները իրենք իրենց անկանխատեսելի ելույթով կարող են շատ անցանկալի հետևանքների բերել: Եվ երեխաների անվտանգությունը այստեղ ամենից կարևորն է: Հարցս. ո՞վ է պատասխանատու նման երևույթների համար:

Արթուր Թովմասյան – Տիկին Պետրոսյան, նախ ես ձեզ ասեմ այդ ժամանակաշրջանի ցույցերը, որը Դուք նշում եք, քաղաքական չէր: Դա մտահոգում էր նաև մեր 33 պատգամավորներին, Արցախի հարցն էր, մեր անվտանգության հարցն էր, վաղը մեզ հետ ինչ էր կատարվելու: Այդ առումով նաև մենք պատվիրակություն ենք կազմել: Մեր պատվիրակությունը պարզաբանումներ է ստացել ՀՀ-ում, որ Արցախի կարգավիճակի մասով հարցը որևէ անձի կամ քաղաքական ուժի մենաշնորհը չէ: Մենք միասին ենք, այսինքն՝ այդ մի քանի օրվա ցույցը քաղաքական չէ: Հետո կարող է քաղաքականի է վերածվել, բայց մեզանից յուրաքանչյուրը, պետնախարարն էլ էր այնտեղ, բոլոր պատգամավորները, ինձ հետ ովքեր այստեղ էին, մասնակցել են, ԱԺ փոխնախագահները, նախարար չեմ տեսել, բայց կարող էր լինել, բայց պետնախարարին տեսել եմ: Այսինքն՝ քաղաքական չէր այդ օրերը: Մենք բոլորս էինք այնտեղ, բայց լրիվ համամիտ եմ, որ անչափահասներին չպետք է այդպիսի միջոցառումներին ներգրավել:

Արևիկ Պետրոսյան – Ո՞վ է ապահովել այդ երեխաների անվտանգությունը:

Արթուր Թովմասյան – Հարցին պատասխանում է տիկին Հակոբյանը:

Անահիտ Հակոբյան – Ամեն դեպքում թեպետև ոչ բոլոր դպրոցներն են գտնվում նախարարության լիազորության ներքո, բայց երևի թե գլխավոր մեղավորը համարվում է ԿԳՄՍ նախարարը, և այդ պատասխանատվությունը ես վերցնում եմ ինձ վրա: Բանն այն է, որ դպրոցներում լիովին լիարժեք վերահսկել, որ երեխաները այդ պահին դուրս չգան, ոչ բոլոր դպրոցներում է լինում այն վերահսկել, և եթե որոշ խմբեր երեխաների, աշակերտների, ծնողների դրդմամբ կամ մեկ այլ ինչ-որ ուժերի դրդմամբ դուրս են եկել և նրանց էլ հետևել են այլ դասարաններ, ապա դա չի կարելի պատասխանատվությունը լիովին դնել այս դպրոցի, կամ քաղաքապետարանի, կամ որևէ վարչակազմի վրա: Ես համարում եմ, որ մեղավորը ես եմ, որ չենք կարողացել լիարժեք վերահսկել՝ թեպետև Ստեփանակերտ քաղաքի դպրոցները գտնվում են քաղաքապետարանի վերահսկողության ներքո լիազոր մարմինը համարվում է քաղաքապետարանը, բայց, համենայնդեպս, կան նաև դպրոցներ, որոնք մեր լիազորության ներքո են: Եվ բացի այդ առկա է նաև ֆիզմաթ դպրոցը, որը մեր լիազորության ներքո չի գտնվում, և հետևաբար անչափահաս երեխաները քաղաքական ցույցերի դուրս չեն եկել: Ես այս ցույցերը չէի որակի որպես քաղաքական ցույցեր: Համենայնդեպս, պահի դրդմամբ բոլորս, մտահոգ մեր ազգի ճակատագրով, փորձել ենք մեր ձայնը արտահայտել` լինի դա հրապարակում, լինի դա դպրոցի բակում, թե մեկ այլ տեղ: Եթե ինչ որ ոչ պատշաճ արարք թույլ է տրվել որևէ դպրոցական աշակերտի կողմից, ես եմ այդ պատասխանատվությունը կրում դրա համար:

 

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

Արևիկ Պետրոսյան – Շնորհակալություն, տիկին Հակոբյան, ակնկալում ենք այսուհետև ձեզանից ավելի խստություն, բայց նորից ընդգծեմ, որ ավելի վաղ՝ գարնանային ամիսներին, դասերից ազատել են տասերորդ դասարանի աշակերտներին, ուղարկել են Երևան հենց քաղաքական ցույցում պարելու համար:

Անահիտ Հակոբյան - Նման տեղեկություն ես չունեմ: Եթե ունեք նման տեղեկություն, կտրամադրեք ինձ, մենք այդ հարցով կզբաղվենք: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Նորից եմ ասում ամեն մի հանրահավաք ունենում է օրակարգ: Այդտեղ օրակարգ չկար: Այդտեղ պոռթկում էր, և իրականում ես կցանկանայի, որ մոտ 20 հազար մարդ հավաքվեր, որովհետև այդտեղ կազմակերպիչ չկար: Կարող եք ասել նաև Արթուր Թովմասյանն էլ էր կազմակերպել, որովհետև ասել եմ պատգամավորներ ջան, եկեք գնանք մեր ժողովրդին հանգստացնենք, որ պատվիրակության հետ կապը կա, ում հետ են հանդիպում, ինչ հարցեր են քննարկել, մենք ենք մեր երկրի տերը, մեր ճակատագրի տերը: Հիմա իմ թոռնիկներն էլ են եղել այդտեղ: Սա չէ խնդիրը, բոլորս պիտի գնայինք, բոլորս պիտի դուրս գայինք, եթե որևէ մեկը, եթե մենք այստեղ ապրելու ենք, ապա մենք պետք է դիմադրենք, պայքարենք, ոչ թե հաշտվենք այն իրողությունների հետ, որոնք մեզ պիտի մատուցեն դրսից, «հրամցնեն» դրսից: Շնորհակալություն:

Պարոն Մելքումյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի տիկին Ավանեսյանը:

Դավիթ Մելքումյան – Հարցս կրկին անգամ քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտին է վերաբերվում: Ընթացիկ տարվա բյուջեով հատկացված 2 միլիարդ գումարից քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտին քանի՞ տոկոսն է ծախսվել, և ինչպիսի՞ առարկայական արդյունքներ ունենք: Եվ առաջարկում եմ ԱԺ-ից ստեղծել պատվիրակություն և այցելել, տեղում ստուգել այդ ապաստարանները, այդ նկուղները մասնավորապես գյուղերում, շրջաններում՝ հաշվի առնելով, որ Ստեփանակերտ քաղաքը որոշակի չափով ունի հնարավորություն, բայց շրջանները կամ կոնկրետ գյուղերը այդ հնարավորությունները չունեն: Նաև առաջարկում եմ ստեղծել պատվիրակություն և տեղում գնալ ուսումնասիրել արդյունքները, հասկանալ, թե ի՞նչ փուլում է գտնվում և ինչպիսի՞ արդյունքի ենք մենք հասել:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: ԱԺ մասով ասեմ, որ ամեն մի խմբակցությունից մեկական մարդ և այդ հանձնաժողովը կստեղծենք: Հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Բեգլարյանը:

Արտակ Բեգլարյան – Հիմա բյուջեն կդժվարանամ ասել ինչքան է ծախսվել, լրացուցիչ կարող ենք ճշտել և ձեզ տեղյակ պահել: Բավականին աշխատանքներ արվել են նաև, որոնք ուղիղ երևացող չեն, հիմնականում ժողովրդի համար երևացողը ապաստարաններն են լինում, բայց ազդարարման համակարգ, կապի համակարգեր, պետական պահուստի հետ կապված աշխատանքներ և այլն կատարվել են, որոնք ուղիղ տեսանելի չեն: Ապաստարանների մասով Ստեփանակերտում և շրջկենտրոններում կոնկրետ ապաստարաններ մի քանի տասնյակ վերանորոգվել  կամ վերանորոգման ընթացքում են, որոշակի դժվարություններ եղել են, դրանց մասին առանձին կխոսենք: Այդ թվում փակ ռեժիմով եթե քննարկում կազմակերպենք կամ ձեր ասած պատվիրակությունը, որ լիներ կքննարկենք: Այո, գյուղերում խնդիրներն ավելի շատ են: Ստեփանակերում խնդիրներ կան ծավալի հետ կապված, նկուղների կարգավիճակի հետ կապված և այլն: Նմանատիպ հարցեր կան հենց ԱԺ հետ արժե քննարկել, քանի որ օրենսդրական մակարդակում պետք է լուծումներ լինեն: Մի խոսքով կրկին վերահաստատում եմ պատրաստակամությունս, որ լավ կլինի և նաև առաջարկս, որ փակ ռեժիմով, դա հանձնաժողովի ձևաչափով կլինի, թե այլ ձևաչափով, քաղպաշտպանության թեմայով փակ քննարկումներ անենք և ձեր կարծիքը, ձեր դիտարկումներն էլ հաշվի առնեն և կառավարությունն էլ, լիազոր մարմիններն էլ ներկայացնեն, թե առայսօր ինչ է կատարվել ու առաջիկայում ինչ ենք պլանավորում:

Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

Դավիթ Մելքումյան – Իհարկե: Հարցի առաջին մասով, թե կոնկրետ որքան գումար է ծախսվել, ֆինանսների նախարարը, վստահ եմ, որ կարող է պատասխանել այդ հարցին: Եվ երկրորդ՝ ուզում եմ հիշեցնել, որ տարվա սկզբին Փառուխի և Քարագլխի դեպքերից հետո հանրապետության նախագահը հստակ հանձնարարություն է տվել զբաղվել այս հարցերով, և պարզվում է, որ մինչ օրս խոսքը կոնկրետ վերաբերվում է ապաստարանների, շրջանում տարհանման, միգուցե կազմակերպչական խնդիրներն են նաև քննարկվել է: Իհարկե, հաշվի առնելով հարցի գաղտնիությունը, չեմ ուզում փակագծերը բացեմ, միանշանակ համաձայն եմ, որ ավելի լավ է փակ ռեժիմով քննարկել, բայց եթե ես ճիշտ եմ հասկացել, մինչ օրս մենք չունենք որևիցե նոր մշակված ապաստարանի կամ տիպային մոդելներ և արդեն իսկ շահագործման հանձնած: Ուղղակի նկուղներն ենք մաքրել և որոշակի վերանորոգումներ ենք արել: Ճի՞շտ եմ հասկացել:

Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Մելքումյան, նախագծերը հաստատվել են դեռ ամիսներ առաջ` նկատի ունեմ ձեր ասած ապաստարանների տիպային նախագծերը, որոշ աշխատանքներ ավելի փակ կասենք կամ պարոն Սարգսյանը՝ քաղաքաշինության նախարարը, և եթե մանրամասներ կան ներկայացնելու այս մասով, ասեք: Նոր ապաստարանների հետ կապված և լրացուցիչ աշխատանքներ նաև կատարվել են ոչ միայն քաղպաշտպանության բյուջեով, ճանապարհների հետ կապված, այլընտրանքային ճանապարհներ և կառուցելու, և բարեկարգելու, որոնց մասով ևս առանձին տվյալներ կներկայացնենք փակ ռեժիմով:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Ֆինանսների նախարարը ավելացնելու բան ունի՞:

Վահրամ Բաղդասարյան - Հստակ թիվը կդժվարանամ այս պահին ասել, ուղղակի արդեն կատարված ֆինանսավորումը և ընդունված հայտերը կես միլիարդի շրջանակներում են:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Տիկին Ավանեսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Գրիգորյանը:

Էլեոնորա Ավանեսյան – Շնորհակալություն: Հարցս վերաբերվում է այն ուսանողներին, ովքեր ժամկետային զինծառայության անցնելով, որոշ ժամանակ հետո կնքում են պայմանագիր և ձեռք բերում պայմանագրային զինծառայողի կարգավիճակ: Ըստ Հայաստանում գործող կարգի՝ նրանք, վկայականը ներկայացնելով, կարող են նորից ներգրավվել ուսանողության շարքում, ուսումը շարունակել հեռակա ուսուցման համակարգում: Արցախում ինչ-որ խոչընդոտների են հանդիպում: Կցանկանայի տեղեկանալ՝ կա՞ն արդյոք քայլեր ձեռնարկվող, որպեսզի կարգավորվի այդ գործընթացը և եթե այո, ապա ի՞նչ փուլում է:

Արթուր Թովմասյան - Խնդրեմ, տիկին Հակոբյան:

Անահիտ Հակոբյան – Շնորհակալություն: Արցախում նման կարգ չի գործում: Ժամկետային զինծառայողները, ովքեր ժամկետային ծառայության մեջ գտնվելու ընթացքում պայմանագրեր են կնքում 3 տարի ժամկետով և ստացվում է, որ իրենք ուսումնառությունից բացակայում են 3 տարի և ոչ 5: Մենք չունենք այդ ուսանողներին երկու տարի հետո մեկ տարվա այդ ժամանակահատվածի  նրանց բացակայության հարցը լուծելու կամ հիմնավորում տալու համար: Մենք դիմել ենք Պաշտպանության նախարարություն, սպասում ենք պատասխանի, տեսնենք ինչ հիմնավորումներ ունեն նրանք, որ ժամկետային զինծառայողների հետ կնքվում է պայմանագրեր ուսումնառությունից բացակայելու  համար: Այս պահին այդ գործընթացը ընթացքի մեջ է: Այս պահի դրությամբ դրան լուծում չի տրվել, որովհետև մենք հիմքեր չունենք:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք:

Էլեոնորա Ավանեսյան – Այո, պարզապես որպեսզի ժամանակավրեպ չլինի, նրանք կորցնում են իրենց տարին: Ճիշտ չի լինի և արդարացի չի լինի, որ ՀՀ տարածքում գործում է այդ օրենքը և կարողանում են համալրել ուսանողության շարքերը, իսկ Արցախում` ոչ:

Անահիտ Հակոբյան – Ճիշտն ասած, մի քանի ամիս առաջ մենք արդեն հրահանգավորել ենք բուհերին, որպեսզի չթույլատրեն նման ուսանողներին այդպիսի պայմանագրեր ստորագրել: Մեզ դիմողները` ծնողները, ովքեր դիմել են իրենց երեխաներին ժամկետային զինծառայության ժամանակ գտնվելիս պայմանագրեր ստորագրելու համար, մենք մերժել ենք:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Գրիգորյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Մետաքսե Հակոբյանը:

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Ես ունեմ երեք հարց: Կփորձեմ տեղավորվել: Հարցերս ուղղելու եմ առողջապահության նախարարին: Առաջին հարցս վերաբերվում է երկու դեղատներին, որոնց տնօրենները և հիմնադիրները, 44-օրվա պատերազմի ընթացքում բարձր քաղաքացիական գիտակցություն ցուցաբերելով, տագնապի ժամանակ նույնպես բացում էին դեղատները և անփոխհատույց, անվճար տրամադրում էին այդ դեղորայքը մեր բնակչությանը ըստ կարիքների: Ուստի դրանից հետո մենք բանավոր պայմանավորվածություն ենք ձեռք բերել նախարարի հետ և պետնախարարի հետ, որպեսզի հաշվի առնելով, որ այդ դեղատների տնօրենները չեն էլ պահանջում ու չեն էլ բարձրացրել այդ հարցը փոխհատուցման, այնուամենայնիվ, որևէ աջակցություն ցուցաբերենք տրամադրված դեղորայքի դիմաց: Ի՞նչ ընթացքում է այս պայմանավորվածությունը: Հաջորդ հարցս վերաբերվում է «Էկո» ծրագրին, որովհետև բյուջեում մենք նախատեսում ենք բավականին մեծ գումարներ, ուստի և առաջարկի ձևով, և որպես նախադեպ միայնակ մայրերի համար կամ իգական սեռի ներկայացուցիչների համար նախատեսվո՞ւմ է պետական պատվերի շրջանակներում իրականացնել «էկո» ծրագիրը: Եվ  երրորդ հարցս ՀՀ-ից ժամանած մեր բժիշկ մասնագետների կողմից մատուցված ծառայությունների որակին է վերաբերվում: Ես չեմ ուզում որևէ մեկին վիրավորել, այնուամենայնիվ, կա՞ վերլուծություն իրենց կողմից տրամադրված բուժսպասարկման արդյունքների մասին: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Հարցերին պատասխանում է առողջապահության նախարար պարոն Հայրիյանը:

Միքայել Հայրիյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Առաջին հարցը, հիշեցնեմ, որ ճիշտ ասացիք, բանավոր պայմանավորվածությամբ, որ նախաձեռնություն է եղել իմ և ձեր կողմից անմիջապես, և պայմանավորվեցինք, որ գրություն գրեք մեր վրա և մենք շարունակությունը տանք: Այս պահին ընթացքավորված է և ֆինանսների նախարարի հետ փորձում ենք ճիշտ լուծումներ գտնել, որպեսզի օրենքի շրջանակներում այդ հարցը իրականում լուծենք ու այդ մարդկանց աջակցությունը իրականում ոչ թե գնահատենք, այլ ուղղակի մի ձև փորձենք այդ մարդկանց գումարները վերադարձնել:

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Այդ հարցը արդեն բավականին երկար ժամանակ է արծածվում է, և քննարկում ենք, այնուամենայնիվ, ուզում եմ կրկին ընդգծել, որ համապատասխան դեղատների տնօրինության կողմից փոխհատուցման հարց չի բարձրացվել ընդհանրապես: Իրենք անփոխհատույց են տրամադրել, սակայն մեր կողմից ճիշտ կլինի համապատասխան գնահատականը տալ: Շնորհակալություն:

Միքայել Հայրիյան  - Իհարկե, Դուք շատ ճիշտ եք և տեղին եք ասում դա, բայց ընթացքը մենք միասին սկսել ենք ընդամենը ամիս ու կես առաջ: Անպայման իր ավարտին կհասցնենք: Ինչ վերաբերվում է երկրորդ հարցին` «էկո» ծրագրի վերաբերյալ, սոցապ նախարարության, և սոցապ նախարարի հետ քննարկումների մեջ ենք, և սոցապ նախարարությունը առաջինը առաջարկեց, որ միայնակ մայրերին ևս ընդգրկենք «Էկո» ծրագրի մեջ: Ինձ թվում է՝ քննարկումներից հետո ոչ մեկը դեմ չի եղել: Այդ ամենը կկազմակերպվի, և մենք ևս հնարավորություն կունենանք «Էկո» ծրագրից օգտվել:

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Հուսով եմ, որ 2023 թվականի պետական բյուջեի նախագծով համապատասխան ծրագիր կներկայացվի ԱԺ:

Միքայել Հայրիյան – Մենք ունենք վերլուծություն ոչ միայն կատարված ծառայության վերաբերյալ, այլ ընդհանրապես: Խոսքը գնում է միայն պետական` առողջապահության նախարարության ներքո գտնվող բուժհիմնարկների մասին և մասնավոր սեկտոր են գալիս բժիշկները  և գնում են, իրենց մասին չի խոսքը: Նաև մենք ոչ միայն աշխատանքի վերաբերյալ ունենք տեղեկություն, այլ նախքան իրենց գալը որոշակի հանձնաժողով կա, որը մի փոքր կոնսիլիում է անցկացնում, երբ նոր մարդիկ գալիս են այստեղ աշխատելու: Այսինքն՝ մենք ունենք ևս մի հատ որոշակի ֆիլտր, որից հետո նոր մարդիկ գալիս են այստեղ աշխատելու: Հմտությունները ստուգելու և հասկանալու թե ինչ ծավալի հնարավորություն ունեն իրենք աշխատանք կատարելու:

Արամ Գրիգորյան – Իսկ տեղի մասնագետների կարծիքը հաշվի՞ է առնվում, թե` ոչ, և հետագա փոխադարձ կապը պաշտպանվո՞ւմ է, որպեսզի մատուցված ծառայության դիմաց հիվանդի վերջնական արդյունքի մասին տեղեկացվի:

Միքայել Հայրիյան – Մեր կազմակերպված թե վիրահատությունները, թե կոնսուլտացիաները նախապես բժիշկները աշխատում են հեռավար տարբերակով: Կազմակերպում են բոլոր այցերն ու վիրահատությունները տեղի բժիշկների հետ միասին և իրենց հետագա հետվիրահատական շրջանում թե ով է հսկելու, և այլն, անպայման նախապես պայմանավորվածությունից հետո նոր գալիս են աշխատում են: Մենք լսում ենք մեր բոլոր կոլեգաներին, մեր դռները բաց են քսանչորս ժամ և միգուցե ինչ-որ արձագանք կամ կարծիք չի մնացել առանց ուշադրության:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Տիկին Հակոբյան խնդրեմ, թող պատրաստվի Արամ Հարությունյանը:

Մետաքսե Հակոբյան - Հարցերս ուղղված կլինեն հիմնականում կրթության նախարարին, բայց հարկ եղած դեպքում կարող եմ լսել նաև պետնախարարին: Վերջերս տեղի ունեցած կառավարության նիստի ժամանակ մասնակցում էր մեր հանձնաժողովը, որտեղ կառավարության որոշումն էր քննարկվում: Բավականին խնդիրներ կան, որոնք խնդրահարույց են, և մեր առաջարկները ընդունվեցին: Սակայն առ այսօր ինձ մի հարց է անհանգստացնող` դա 3-րդ մասի 1-ին կետի «ա» ենթակետն էր, որտեղ 13,5 միավորով ընդունված ուսանողին փոխհատուցում էր տրվում: Դուք ասացիք, որ թիվը կհանեք, բայց անհանգստությունը մնաց, այսինքն մենք փաստեցինք, որ քննության բավարար շեմը չհաղթահարած ուսանողը այսօր կարող է օգտվել փոխհատուցումից: Կուզեի դա պարզաբանեք: Ինչո՞ւ առայսօր դպրոցում դասագրքերի խնդրի խիստ պակաս կա, ի վերջո մի ամիս անցել է, հետո մենք խոսում ենք կրթության որակից: Ինչո՞ւ նախապես չի կազմակերպվում նման տեխնիկական աշխատանքները: Հաջորդը` պայմանագրեր են կնքվում պետպատվերով ընդունված դիմորդների հետ Հայաստանի բուհերում սովորելու: Ես կխնդրեի տրամադրել հիմքը: Ինչ հիմքի վրա է այդ պայմանագիրը կնքվում, որովհետև կարծես թե պայմանագիրը գրողը մինիմալ իրավագիտության կրթություն չի ունեցել: Եվ վերջում, ե՞րբ ենք մենք տեսնելու ի վերջո մեր պետության ռազմավարությունը, որից նաև գոնե մեկ օր կտեսնենք նաև կրթության ռազմավարությունը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Հարցերին պատասխանում է տիկին Հակոբյանը:

Անահիտ Հակոբյան – Շնորհակալություն: Առաջին հարցը, որը վերաբերվում է սահմանված շեմը չհաղթահարող, եթե խոսքը վերաբերվում է ՀՀ նպատակային տեղերին, մեր սահմանված` ԱՀ...

Մետաքսե Հակոբյան – Արցախում և Հայաստանում նույնն է՝ 7,5 բալ, այս տարի նաև 6 բալով ընդունվողներ կային, անցած տարի էլ կային, որը ինձ պատասխան տրվեց, որովհետև 30 հոգու մասին է խոսքը: Այս տարի թիվը չգիտեմ, բայց սա դառնում է սովորույթ, և պարզաբանվում է այնպես, որ օրինակ քիմ-կենսաբանական հոսքում պարտադիր չէ երկու քննությունը, բայց այնտեղ կարգում հստակ գրված է՝ ինչ ձևով, որ դեպքում են անվճար և վճարովի կրթություն ստանում: Այսինքն իջեցնել շեմը, դարձնել, ի վերջո քիմ-կենսաբանական հոսքում դիմորդը 6 բալով է ընդունվել, օրինակ, կենսաբանություն առարկայից, վաղը ինքը կենսաբանության ուսուցիչ է աշխատելու: Հետո ինչպե՞ս պիտի խոսենք որակի մասին:

Անահիտ Հակոբյան - Կան կրթական ծրագրեր, որտեղ նախատեսված է ըստ կարգի 6-7,25 միավոր հավաքած ուսանողներին, որոնք պիտի ընդունվեն համալսարան: Եվ այդ կարգը եղել է հաստատված և նախորդ տարի, և այս տարի, հետևաբար դա նորություն չէր, և ոչ մի շեմ չի իջեցվել, և ըստ այդ կարգի կազմակերպվել է մրցույթը և ստացվել է, որ ցածր միավոր է հավաքել, և այդ կրթական ծրագրերում դիմորդները ընդունվել են: Եթե մենք ուզում ենք փոխել կարգը, ապա պիտի առաջարկություններ լինեն և ըստ կրթական ծրագրերի հստակ նշվի, թե որ կրթական ծրագրում քանի քննություն պիտի հանձնի դիմորդը, ու դա հստակեցվի, հաստատվի, հետո արդեն այդ ընթացակարգով գնանք: Բայց եթե 2 տարի առաջ մեկ քննությունով է դիմորդն ընդունվել, հաջորդ տարին ավելացել է 2-րդ աստղանիշով քննություն, այս տարի մի քանի կրթական ծրագրերում ևս այդ պահվել է, ապա այստեղ բարձրացման կամ իջեցման մասին խոսք լինել չի կարող: Բայց հստակ սահմանված է, որ 3 քննություն պիտի դիմորդը հանձնի: Եթե պայմանավորված պատերազմական իրավիճակով փոփոխություններ է կատարվել և այս 3 ուսումնական տարիներին մեր դիմորդները մեկ, երկու կամ որոշ առարկաններ աստղանիշներով, մեկ, երկու աստղանիշով սահմանված շեմը հաղթահարել են, ստացվում է, որ նրանք ընդունվել են ցածր միավորներով: Առավել ևս մանկավարժական ֆակուլտետներ դիմորդներ մենք այդքան էլ չենք ունեցել: Ունեցել ենք նաև կրթական ծրագրեր, որի առումով մենք ընդհանրապես դիմորդ չենք ունեցել:

Մետաքսե Հակոբյան – Ասեմ ինչու է անակնկալ, տիկին Հակոբյան: Անցած տարի դա երբ ներկայացվեց ու այստեղ ևս այդ հարցը ես բարձրացրել եմ, շատ վատ պատասխան եմ ստացել, որ դա նորմալ է, այսինքն՝ պատերազմից հետո եթե մենք բոլորին ասում ենք ոչինչ, եկեք, կրթության վարձերը կտանք, ոնց ուզում եք սովորեք, ես չեմ կարծում, որ դա նորմալ է: Ես չեմ ասում, որ մենք պիտի անակնկալի գայինք, բայց անակնկալի եկանք այնքանով, որ չէր փոխվել երկրորդ տարում: Չէր փոխվել, ու ես կարծում եմ, որ սա նորմալ չի, որ մենք գնալով իջեցնում ենք շեմը և սա շեմի իջեցում է, եթե դիմորդը կարող է ընդունված 7.5-ի փոխարեն 6-ով մինչև 7,25 ընդունվեր բուհ: Առաջարկում եմ ուղղակի հանել քննությունները, բացել դռները և ասել. «էստի համեցեք, բոլորիդ անվճար կրթում ենք»: Միգուցե սա ավելի էֆեկտիվ լինի:

Անահիտ Հակոբյան – Առաջարկները արեք, այս տարի ևս կքննարկենք և այս ուսումնական տարվա համար նորը կմշակենք, կփոխենք:

Արթուր Թովմասյան – Ոչ այնքան պատերազմն էր, ինչքան կորոնավիրուսները, որովհետև մեր դպրոցները չեն հաճախում: Պետնախարարի հետ որ քննարկել ենք, ես ասել եմ՝ գուցե ուսուցիչներին վարձատրենք հավելյալ ժամեր պարապելու: Մեր ուսումնական ծրագիրը չի կատարվել: Նաև կարող է այդ 6 բալ ստացող լինեն, որ իրենց մեջը կա, ուղղակի, որ գնային դասի առանձնապես գյուղական համայնքներում, որտեղ ինքնաուսուցմամբ չէին զբաղվում` տանն են սովորում, ասենք այդ կորոնավիրուսի պատճառով 6,5 է հավաքել: Նա պոտենցիալ կարող է հարվածային ուսանող լինել, այսինքն մենակ պատերազմը չէ, կորոնավիրուսն էլ իր ազդեցությունն է թողել: Բայց որ մենք պետք է, եթե արկերը լռում են, ապա պետք է կրթությունը զարգանա, դա միանշանակ, որովհետև ապագա սպան, ապագա բժիշկը, պատգամավորը, վարչապետը կլինի երկրի նախագահը, բոլորը դպրոցում են սովորել: Շատ ճիշտ նկատեց տիկին Հակոբյանը, որ մեկ ուսուցչի մասնագիտությամբ 6 բալի ոնց պիտի ստանան, չեն գնում: Մաթեմատիկան մեռավ, ֆիզիկան ու քիմիան մեռնում են, բնագիտական առարկաները: Երբ որ մենք դուրս ենք մնում, Արցախը պարծեցել է բնագիտական առարկաներով, լիդերներով՝ Լենսեր Աղավելյան, Ռադիկ Մարտիրոսյան, Ենիկոլոպով, Սամվել Գրիգորյան՝ աշխարհահռչակ: Հիմա սա նաև կառավարությանն է, տիկին Հակոբյան, որ պետք է փրկել, իրականում բնագիտական առարկաների մասով ուսուցիչներ պատրաստել: Շատ վատթարագույն վիճակ է, մենք պետք է խնդրենք մեր թոշակառու մաթեմատիկներին, ֆիզիկներին, թեկուզ օրենքը թույլ չի տալիս, որ գոնե այդ ցածր գիտելիքներով էդ բանին խորհրդատուի կարգավիճակով: Սա շատ կարևոր է: Ասենք երիտասարդ ուսուցիչը` ֆիզիկայի կամ մաթեմատիկայի, մտնում է դասարան, էն փորձառուն, որ 75 է, 67 է, խնդիրները լուծում է տալիս: Եթե հիշում եք, Քաշաթաղի շրջանում դպրոցի ուսուցիչները 10-րդ դասարանում էին, մենք խնդիրները լուծել էինք, տալիս Քաշաթաղի դպրոցի ուսուցիչներին, որ տանը լուծեն: Իրենք էլ էին սովորում: Երկրորդ հարց:

Անահիտ Հակոբյան – Պարոն Թովմասյան, հիմա թոշակառու ուսուցիչներ էլ չեք գտնի որոշ առարկաների գծով: Ունենք շրջան, որտեղ արդեն ուսանողներին ենք ստուգում և թույլտվություն տալիս ժամանակավոր աշխատելու: Նույնիսկ թոշակառուների համար ենք հիմա պայքարում, որ բերենք դպրոց: Թոշակառուներ էլ չկան: Երկրորդ հարցի պահով. դասագրքերը հրատարակվում են չորս տարին մեկ անգամ: Մենք դասագրքեր ստանում ենք ՀՀ-ից: Քանի որ 2023-24 ուսումնական տարում մենք անցնելու ենք նոր չափորոշիչների և լիովին, 100 տոկոսով փոխվում է և՛ առարկայացանկ, և՛ դասագրքեր, և՛ կրթական ծրագրեր, և՛ թեմատիկ պլանավորումներ, հետևաբար նոր դասագրքերի հրատարակման մասին խոսք լինել չի կարող: Այս տարի մենք ձեռք ենք բերել ընդամենը այն առարկաների դասագրքերը, որոնց ժամկետները սահմանված ավարտվել են և առկա են նոր դասագրքեր: Հետևաբար մենք կարողացել ենք միայն համալրել այդ դասագրքերի պակասը: Ինչ վերաբերվում է մնացած բոլոր դասագրքերին, որ ինչու այդ տեխնիկական աշխատանքները մենք մինչև ուսումնական տարին  սկսելը չենք կատարում, որովհետև մինչև ուսումնական տարին մենք չենք իմանում, որ դասարանում քանի աշակերտ կա և որ դպրոցի գրադարանային ֆոնդում որքան դասագիրք է մնացել: Հատկապես ավագ դպրոցներում, կապված մասնավոր պարապմունքների հետ, պակասում են այնպիսի դասագրքեր, որոնք մասնավոր պարապմունքների համար նյութ են ծառայում: Այդ պատճառով այդ դպրոցներում նման դասագրքեր չկան բացարձակապես: Հիմա մենք պահանջել ենք բոլոր շրջաններից իրենց պակաս դասագրքերի քանակը ներկայացնեն, որպեսզի կարողանանք կարգավորել եղածը դպրոցների միջև: Որոշ մասը այդ աշխատանքների կատարված է, որոշները չեն հերիքում, Հայաստանում չի հրատարակվում: Մենք փորձում ենք այն ձեռք բերել նաև Հայաստանի դպրոցական ուսումնական հաստատություններից, որում առկա է, որովհետև հրատարակություն այս պահին այդ դասագրքերի չկա:

Մետաքսե Հակոբյան – Նախ առաջին հարցի մասով, հասկանալի է, որ կարգը Դուք չէիք մշակել, եղել են մինչ ձեզ, բայց առաջարկում եմ և խնդրում նաև, որ եթե կարիք կա, մենք էլ մասնակցենք, բայց անպայման այդ կարգը փոփոխվի: Շնորհակալություն այդ մասով: Գրքերի վերաբերյալ, իսկ ինչ առաջարկենք այն ուսուցիչներին կամ աշակերտներին: Այստեղ կան մարդիկ ովքեր դասավանդում են, ես դրանց շարքում եմ, այ կոնկրետ իմ դասարանում  իմ առարկայից 7 երեխա գիրք չունի: Ես ի՞նչ անեմ այդ երեխաների հետ կամ ինչպե՞ս որոշենք որ երեխան պետք է գիրք ունենա, որը` չէ: Դա իրոք անելանելի վիճակ է, հետո ոնց ես այդ 7 երեխայից ինչ որ որակ պահանջեմ: Կամ ինչ ասեմ` վաղը լինելու է, թե չի լինելու այդ գրքերը: Սա անհասկանալի պահ է, ես չգիտեմ ինչպես ենք լուծելու: Դասարաններում բոլոր առարկաներից է այդ խնդիրը, այնպես չի որ մի առարկայից է: Բոլոր առարկաներից կա դասագրքերի պակաս, եթե կարելի է նախապես հաշվարկել տակից եկող աշակերտների քանակով դպրոցի ընդհանուր թիվը ինչքան է և այդքանով բավարարել: Այսինքն՝ տեխնիկական հարց էր, որովհետև վստահ եմ կան դպրոցներ, որտեղ ավել են գրքերը տվյալ առարկայի:

Արտակ Բեգլարյան – Պարոն Թովմասյան, կարո՞ղ եմ արձագանքել: Տիկին Հակոբյան, շնորհակալություն կարևոր հարցի համար: Տիկին նախարար, լրացուցիչ առաջարկ կա միգուցե տվյալ հրատարակչական տներին մենք առաջարկենք տպեն և մենք վճարենք: Եթե պետք է, լրացուցիչ էլ կվճարենք, բայց երեխաները պետք է ունենան դասագիրք կամ այլ լուծումներ գտեք, թեկուզև այստեղի Արցախի տպարաններում մենք կարողանանք համապատասխան որակի պատճենել և տալ երեխաներին: Բայց խնդիրն այն է, որ որևէ երեխա առանց դասագիրք չպետք է մնա որևէ տեղ՝ ո՛չ Ստեփանակերտում, ո՛չ էլ ամենահեռավոր գյուղում: Այս մասով, տիկին նախարար, կարճ ժամկետում արագ լուծում կտաք, ինձ էլ առաջարկը կանեք, միասին լուծումը կտանք:

Անահիտ Հակոբյան - Եղավ, կներեք պարոն Բեգլարյան, բայց մենք պահանջել ենք դպրոցներին, կոնկրետ նաև, տիկին Հակոբյան, համար 2 դպրոցից առ այսօր մենք չենք ստացել որ առարկայից քանի դասագիրք է պակասում: Այստեղ ոչ միայն տեխնիկական, այլ զուտ նաև մասնագետների խնդիր է, որ կարողանան համակարգեն ու ներկայացնեն մեզ: Մասնագետ ասելով մենք չենք հասկանում դիպլոմ ունեցողներ, այլ կոնկրետ մասնագետներ, ովքեր տիրապետում են իրենց աշխատանքին և պարտավոր են այդ աշխատանքը կատարել ու ներկայացնել մեզ, որ կոնկրետ իմանանք: Անգամ երևի նույնիսկ կրթության բաժինն էլ չի հստակ ստացել այդ թվաքանակի մասին, թե չէ իրենք էլ դպրոցների ներսում այդ աշխատանքները կատարում են և վերաբաշխում են կատարում՝ որտեղ ինչ դասագիրք առկա է: Եվ դա լուծելի հարց է: Պայմանագրերը նպատակային տեղերում ստորագրում են համապատասխան գերատեսչությունները: Այն պայմանագրերը, որոնք ստորագրվել ԱՀ ԿԳՄՍ նախարարության կողմից, ես չեմ կարող ասել, որ այդ պայմանագրերը իրավական տեսակետից լիարժեք համապատասխանում են առկա իրավիճակին: Մեր կողմից հանձնարարական է գնացել նոր պայմանագրեր  մշակելու համար, և դա ընթացքի մեջ է: Այս պահի դրությամբ որքան պայմանագրեր եղել է ստորագրված, և այդ նպատակային տեղերով սովորած ուսանողներին մենք չենք կարողացել հետ բերել: Նման աշխատանքներ չի կատարվել, կամ էլ համապատասխան ուսանողները՝ ավարտած ուսանողները, մասնագետները վերադառնալով չեն ապահովվել իրենց որակավորմանը համարժեք աշխատանքով և կրկին հետ են գնացել, չեն մնացել Արցախում: Ունենք նաև այդ տվյալները: Այսինքն՝ Արցախում աշխատանք չգտնելու պատճառով նրանք հետ են գնացել: Այս պահին նոր պայմանագրային ձևեր են մշակում, որպեսզի մենք կարողանանք նպատակային տեղերով ընդունված ուսանողներին պահել Արցախում:

Մետաքսե Հակոբյան – Ինձ հետաքրքիր է մի հարց. հասկանալի է, որ պայմանագրերը առայսօր գործող են, բայց իրավական որևէ հիմք չեն ունեցել: Անհասկանալի էր՝ ո՞վ է եղել ընդհարապես ստեղծողը այդ պայմանագրերի, բայց հաջորդ ամենակարևորն է, որ ուզում եմ ստանալ պատասխանը. որտե՞ղ է հիմքը, երբ որ որևէ պայմանագիր է ստեղծվում, ասենք՝ հիմք՝ այսինչ: Հիմա որտե՞ղ է գտնվում այդ պայմանագրերի հիմքը: Օրինակ կա՞ արդարադատության նախարարությունում, որտեղի՞ց ես կարող եմ ստանալ փաստաթուղթ, որտեղ գրված է, որ այս պայմանագրերի հիմքը սա է:

Արտակ Բեգլարյան – Հիմք կա: Այս պահին ես կդժվարանամ կառավարության համապատասխան որոշումը նշել, տիկին նախարար, այդ հիմքը կա, կտաք կառավարության կարգի մեջ նպատակային տեղերով սովորող ուսանողների կնքվելիք պայմանագրերի մասով: Ես լավ հիշում եմ, որ հստակ դրույք կա, պետք է պայմանագիր կնքվի, եթե նորմատիվ հիմքի մասին է հարցը:

Անահիտ Հակոբյան – Եղավ, օրինակն էլ կտրամադրեմ ձեզ:

Արթուր Թովմասյան – Ես ժամանակին առաջարկել եմ, հիմա նորից եմ առաջարկում, 25 տարի է առաջարկում եմ, այդ պայմանագրերի մեջ խրվելու ենք, սիրելի գիտության, կրթության պատասխանատուներ: Պայմանագիր վերևից, պայմանագիր ներքևից փոքր պետություններում չի աշխատում: Եթե փոքր պետություններում բուհերը չկան, մասնագետներ չեն պատրաստում, պայմանագիրը լինում է վերևիցի իմաստը, հետևյալն է` բանկից փողը վերցնում է ծնողը, կառավարությունը պարտավորեցնում է, ուսումը վերջանում է, բժիշկ է դառել, սովորել է այսքան գումար, վերադառնում է դիպլոմը ձեռքին Արցախում աշխատելու: Գնում է կառավարություն, այդ փողերը հետ է ստանում ու դեռ աշխատանքով էլ ապահովվում: Ներքևից մի աղջիկ է, գնում է մի հայաստանցի տղայի հետ սիրահարվում: Հիմա էն տղան չի գալիս Արցախ: Հիմա էդ աղջիկը ընտանիք չկազմի՞ այնտեղ: Դրա համար պայմանագիր վերևիցը, բոլորը սովորում են բանկը մեր Արցախը մենք երաշխավոր ենք կանգնում, ծնողը վերցնում է, եթե չի վերադառնում ծնողը փակում է բանկի վարկը, եթե վերադառնում է, պայմանագիր վերևից փոքր պետությունների համար ամենառեալն է: Ես էլ դրա մասին չեմ խոսելու:

Մետաքսե Հակոբյան - Ես կրկին անգամ ուզում եմ հիշեցնել մեր երկրի ռազմավարության մասին: Անհամբեր սպասում ենք պատերազմից հետո հատկապես, որից նաև կունենայինք կրթության ռազմավարություն: Կարո՞ղ եք նշել ժամկետների վերջը, երկրի ռազմավարությունը մենք ե՞րբ ենք տեսնելու: Ի՞նչ տեսլական ունենք երկու, երեք տարվա համար:

Արթուր Թովմասյան – Ես ձեզ հավաստիացնում եմ, որ ռազմավարությունը ավելի փակ ռեժիմով է, այդ հարցը կբարձրաձայնի, կրթությա՞ն մասով եք ասում, թե` ընդհանուր:

Աղմկում են դահլիճում:

Արտակ Բեգլարյան – Ես կարձագանքեմ: Տիկին Հակոբյան, պետության ռազմավարության մասով այս պահին ես որևէ հստակեցում չեմ կարող անել, այսինքն ժամկետները նշել, խոշոր առումով կառավարության գործունեության հիմքը, ռազմավարությունը նախագահի գործունեության ծրագիրն է, որը հաստատված է, որով առաջնորդվում ենք, որի մասին նաև, կարծեմ, հունիսի 30-ի նիստում էլ նախագահին հարց է ուղղվել, ինքն էլ պատասխանել է: Իհարկե ոլորտային ռազմավարությունների մասով էլ հարցեր, խնդիրներ կան: Հիմա կոնկրետ ռազմավարության մասով նախագիծը աշխատանքային փուլում է, քննարկում ենք, իհարկե որոշակի հստակեցվելիք հարցեր կան, որոնք պայմանավորված են նաև ՀՀ կրթության հետ կապված հարցերով, ռազմավարություն և այլն, կարծում եմ առաջիկայում արդեն կկարողանանք ձեզ էլ ներկայացնել կամ հանրային քննարկման դնել ռազմավարության նախագիծը: Զուգահեռ այլ ոլորտներում մեր ռազմավարությունների վրա աշխատում ենք, իսկ օրինակ անվտանգության ռազմավարությունը, որը հիմնական փաստաթուղթ է նաև պետության համար, պետական անվտանգության ռազմավարությունը հաստատվել է նախագահի կողմից դեռևս ամիսներ առաջ, որը էլի հիմնարար է մնացած ոլորտների համար:

Արթուր Թովմասյան - Հաջորդ հարցը: Պարոն Հարությունյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Կարինե Աթայանը:

Արամ  Հարությունյան – Հարցս վերաբերվում է նյութական վնասների հարցերի կոմիտեին: Ըստ փոխհատուցման կարգի՝ զոհված ազատամարտիկների ընտանիքները ունեն առաջնահերթություն, բայց քաղաքացիներից ահազանգ ենք ստանում, որ առաջնահերթությունը վերաբերվում է միայն 2020 թվականի պատերազմում զոհված ազատամարտիկների ընտանիքներին, մնացածին կամ չի վերաբերվում, կամ վերաբերվում է ընտանիքի ոչ բոլոր անդամներին: Կարծում եմ՝ սա ճիշտ մոտեցում չէ և պետք է վերանայվի, որովհետև ԱՀ պաշտպանության համար զոհված բոլոր ազատամարտիկները պետք է նույն իրավունքներից օգտվեն: Երկրորդ հարցս թվայնացմանն է վերաբերվում: ՀՀ արդեն ունի 2021-25թթ Հայաստանի թվայնացման ռազմավարությունը: Մեր մոտ աշխատանքներ սկսել էին պարոն Բեգլարյանի գլխավորությամբ ստեղծվել է թվայնացման գործակալություն: Կցանկանայի իմանալ ի՞նչ փուլում է աշխատանքները այս մասով:

Արթուր Թովմասյան – Առաջին և երկրորդ հարցերին պատասխանում է պետնախարարը:

Արտակ Բեգլարյան – Շնորհակալություն, պարոն Հարությունյան, քանի որ նյութական վնասների կոմիտեի նախագահը ներկա չէ, որովհետև կառավարության անդամ չէ, ես հակիրճ պատասխանեմ: Խնդրից մանրամասն տեղյակ չեմ, բայց խոստանում եմ ուսումնասիրել: Միանշանակ, եթե տարբերություն կա զոհվածների ընտանիքների միջև, սա անընդունելի է: Այս մասով կքննարկենք, եթե այդպիսի խնդիր կա, լուծում կտանք: Մեր մոտեցումը պետք է լինի բոլոր ծրագրերում: Ինչ վերաբերվում է երկրորդ հարցին՝ ռազմավարությանը, հենց վաղը նախատեսված է թվայնացման խորհրդի նիստ, որտեղ օրակարգային հարցերից մեկը ռազմավարության  աշխատանքներն են: Քննարկելու ենք որոշակի աշխատանքները այս մեկ տարվա ընթացքում, թվայնացման գործակալությունը կատարել է զուգահեռաբար հաշվի առնելով հրատապ կարիքները և նաև ՀՀ կուտակված փորձը, որոշակի տեխնիկական իրավական բնույթի խնդիրներ ունենք, հիմնական խնդիրը խոշոր առումով դա կհամարեի թվայնացման ոլորտում, որը պայմանավորված է տվյալների շտեմարանների մուտքին և ՀՀ և ԱՀ թվային ծրագրերի տվյալների շտեմարանների փոխգործելիությանը: Այս մասով չէի ուզի հրապարակային դրան  անդրադառնալ: Եթե հետաքրքրում է, ավելի մանրամասն կներկայացնեմ, ու այս տեխնիկական մեծ խոշոր կարևոր խոչընդոտի պատճառով մենք բավականին դժվար ենք առաջ գնում տարբեր ոլորտների ու տարբեր հանրային ծառայությունների թվայնացման ուղղությամբ:

Արամ Հարությունյան – Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան: Շատ ուրախ եմ, որ այդ զոհվածների ընտանիքների մասով նույնաբովանդակ է մեր մտածածը, բայց ինչի եմ այս երկու հարցը իրար հետ կապել, որովհետև բնակարանային պարագայում որոշակի առումով հաջողվել է ու նաև թվայնացման արդյունքում հաջողվել է խուսափել նման հարցերից, ապա վնասների հարցերի պարագայում ինձ համար, օրինակ, անհասկանալի է, թե ինչպես է գործում այդ կարգը և կարծում եմ հենց թվայնացման նաև որոշակի խնդիր կա: Այս առումով ակնկալում եմ, որ շատ արագ պետք է լուծում ստանան, որովհետև արդեն իսկ զոհվածների ընտանիքներից չեն ընդունում տեղեկանքները 90-ականների կամ 2016 թվականի զոհվածների ընտանիքներից՝ հիմնավորելով, որ ձեզ այդ առաջնահերթությունը չի վերաբերվում: Այս հարցը հնարավորինս արագ լուծենք:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն: Կուսումնասիրեմ, քանի որ իմ համակարգման տակ չէ, անկեղծորեն մանրամասներից տեղյակ չեմ կոմիտեի գործունեությանը, բայց խոստանում եմ ուսումնասիրել և հետևել, որ արագ լուծում տանք այդ խնդրին:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Տիկին Աթայան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Արթուր Մոսիյանը:

Կարինե Աթայան – Շնորհակալություն, խնդրում եմ առաջին հարցս չլուսաբանել:

Արթուր Թովմասյան – Չենք կարող հիմա լրատվականներին դուրս հրավիրել: Կպահենք վերջում:

Կարինե Աթայան – Երկրորդ հարցը հիմա հնչեցնեմ: Մի քանի ամիս առաջ, վերջին հարց ու պատասխանի ժամանակ կառավարության հետ, ես բարձրացրել եմ մասնագետների մասին, որոնք գրանցված են վարչատնտեսական բաժնում, բայց ընդհանրապես առնչություն չունեն ադմինիստրատիվ աշխատանքի հետ: Խնդրում եմ առողջապահության նախարարին պատասխանել՝  ունե՞նք արդյունքներ  այդ հարցի վերաբերյալ:

Արթուր Թովմասյան – Հարցին  պատասխանում է առողջապահության նախարար պարոն Հայրիյանը:

Միքայել Հայրիյան – Շնորհակալություն հարցի համար: 2014 թվականից այդ խնդիրը ունենք, բայց 2023 թվականի հաստիքացուցակներում այդ ամենը շտկված կլինի ակտիվ աշխատանքների կատարումով:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Ընկեր Մոսիյան, խնդրեմ:

Արթուր Մոսիյան - Շնորհակալություն, նախ մինչև հարց տալը, որպեսզի ապատեղեկատվություն չլինի տիկին Պետրոսյանի ասածով, ես ինքս Երևան եմ եղել, որևէ մեկը, որևէ երգչախումբ չի ուղարկել այնտեղ քաղաքական միջոցառման մասնակցելու: Դա Սոչիի նորմալ տեղ գրաված մասնակիցներն են և շատ լավ էլ արել են, որ մասնակցել են, թող մտածեն նրանք, ովքեր չեն մասնակցել: Խնդրում եմ, գոնե այդպիսի տեղում հարց չանեք: Հարցս ուղղում եմ պարոն Բեգլարյանին: Պարոն Բեգլարյան, վստահ եմ, որ դուք հետևում եք Լևոն Տեր- Պետրոսյանի վերջին հարցազրույցին Պետրոս Ղազարյանի մոտ: Կցանկանայի իմանալ Ձեր կարծիքը, թե գործադիր իշխանությունը որևէ մեկը չի արձագանքել: Ինչի՞ եմ հարցը Ձեզ տալիս, որովհետև նույն հաջողությամբ պարոն Հարությունյանին էլ կտայի, գործադիր իշխանությունից երկու մարդ կա, որ պարբերաբար, չգիտեմ, Դուք մի անգամ, ինքը պարբերաբար հանդիպում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ, ձեր կարծիքը՝ կապված Ղարաբաղի հարցը լուծված լինելու Տեր- Պետրոսյանի այս թեզին և «այս կապիտուլյացիան անխուսափելի է» միտքն եմ ասում: Այս թեզերի հետ ձեր կարծիքը անձամբ կուզենայինք իմանալ, արձագանքը:

Արտակ Բեգլարյան – Շնորհակալություն, պարոն Մոսիյան: Այո, մի անգամ եմ հանդիպել, և դրան արդեն անդրադարձ եղել է, ասել եմ, թե մոտավոր ինչ հարցեր ենք քննարկել և այսպիսի` ԱԺ նիստում նաև փակ ձեզ եմ ներկայացրել: Իմ կարծիքը և ընդհանրապես կառավարության կարծիքը նախագահի կողմից, արտգործնախարարության կողմից հայտարարվել է, որ հակամարտությունը, բնականաբար, լուծված չէ, հակամարտությունը պետք է լուծվի Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի անվերապահ ճանաչման հիմքով, և մենք ձգտում ենք անկախության միջազգային ճանաչման, իսկ կապիտուլիացիայի մասով, բնականաբար, ես չեմ կարծում, որ անխուսափելի է: Մենք պետք է շարունակենք, մենք և Արցախը և ընդհանրապես Արցախի ժողովուրդը պետք է շարունակի պայքարը, որպեսզի մեր ինքնիշխանությունը, մեր իրավունքները՝ և՛ հավաքական, և՛ անհատական, ամբողջությամբ պաշտպանված ու ապահովված լինեն, այդ թվում՝  Արցախի ժողովրդի իրավունքները սեփական հայրենիքում, սեփական երկիրը կերտելու ճակատագիրը:

Արթուր  Մոսիյան – Ճի՞շտ հասկացա, որ այդ երկու մասով կոնկրետ չեք կիսում Տեր- Պետրոսյանի կարծիքը: Շնորհակալություն: Արձագանքեմ, նաև ինձ համար պարզապես զարմանալի է, որ առաջին նախագահը, որ ասում է «Սերգո ջան, լավ չենք ապրելու, քանի Արցախը կա», Արցախը բեռ է ներկայացնում, որ այս թվում մեզ ազգային գվարդիա պետք չի, մեզ բանակ պետք չի, ազգային գաղափարախոսությունը կեղծ կատեգորիա է: Այսինքն ոչինչ չի փոխվել 96 թվականից և վերջին հարցազրույցը ցույց տվեց, որ Տեր-Պերոսյանը մնում է իր կարծիքին: Եվ ինձ համար շատ զարմանալի է, որ ես կողմ եմ, որ դիմադրության շարժումն է, որ ամեն ինչ անում է, որ հանուն Արցախի և չստորագրվի մի փաստաթուղթ: Մեր պետական պաշտոնյաները չգիտես ինչու պարբերաբար հանդիպում են Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ: Կառավարությունը չի կիսում, նախագահը չի կիսում, Դուք չեք կիսում: Պարզապես ինձ համար զարմանալի է, դե դա ձեր խնդիրն է, ես պարզապես ուզում եմ հնչեցնել, որ ինչի կապիտուլյացիայի պատրաստ, պարտվողական Արցախը բեռ համարող պաշտոնյաների հետ մեր գործադիր իշխանության ներկայացուցիչները պարբերաբար հանդիպում են, իսկ մնացածների հետ չեն հանդիպում: Շնորհակալություն:

Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Մոսիյան, բոլորի հետ էլ հանդիպումներ եղել են, և նախագահի կողմից է հանդիպումներ եղել, և արտգործնախարարի, և իմ կողմից բոլորի հետ: Չգիտեմ Դուք ինչ փաստեր նկատի ունեք, բայց կարծում եմ մասնակի եք տեղեկացված: Ի դեպ, մեր դիրքորոշումն էլ շատ հստակ, պարբերաբար հայտարարում ենք: Դիրքորոշման մասով որևէ մեկնաբանության տեղ չկա: Եվ անձամբ իմ դիրքորոշումն էլ ես ասել եմ:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Սրանով ավարտում ենք հարց ու պատասխանը: Տասներկու պատգամավորներ հնչեցրել են քսաներեք հարց: Տրվել է մի մասին սպառիչ պատասխան, մի մասին պատասխաններ, մի մասին պատասխանելու են ուսումնասիրելուց հետո: Ցտեսություն, սիրելի կառավարություն:

(Աղմկում են դահլիճում):

Հրավիրվում է ԱԺ Պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ պարոն Աղաբեկյանը: Շարունակում ենք մեր աշխատանքները:

Էդուարդ Աղաբեկյան - Հարգելի նախագահություն, հարգելի գործընկերներ, ինչպես ներկայացրեց օրենքի նախագծերի օրինակը, «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում և դրական եզրակացությամբ ներկայացվել է ձեր դատին: Նշենք, որ պատգամավորների կողմից բարձրացված հարցերը, մասնավորապես օրենքը կիրառման մեջ դնելու ժամկետի և սահմանային շեմի հարկման ենթակա, սահմանային շեմի մասին ընդունվել է: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան -     Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակություն: Չկա: Եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք, խնդրեմ: Այժմ քվեարկության է դրվում «Հասարակական կազմակերպությանների» մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝  22,

դեմ՝  չկա,

ձեռնպահ՝  2:

Որոշումն ընդունվել է:

  Գագիկ Բաղունց – Հարգելի գործընկերներ, շարունակենք մեր աշխատանքները: Հաջորդ հարցը «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին» օրենքն ընդունելու մասին հարցն է: Որպես հիմնական զեկուցող այն լիազորված է  ներկայացնելու քաղաքացիական ծառայության խորհրդի նախագահի տեղակալ Ջիվան Հարությունյանը:

     Ջիվան Հարությունյան - Շնորհակալություն: Հարգարժան պարոն ԱԺ նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, գործընկերներ, ներկաներ, ԱՀ խորհրդարանի քննարկմանն է ներկայացվում ԱՀ «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին ծրագրի նախագիծը: Առաջարկվող փոփոխության անհրաժեշտությունը պայմանավորված է «Քաղծառայության մասին» օրենքով սահմանված իրավահարաբերությունների հստակեցմամբ, որոնք առաջացել են օրենքի կիրառման ընթացքում: Օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ կետում նախատեսված է, որ մրցույթ անցկացնելու մասին հայտարարությունը պետք է հրապարակվի հանրապետության առավելագույն տպաքանակ ունեցող մամուլում և զանգվածային լրատվության այլ միջոցներով: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Ազատ Արցախ» թերթը հրապարակվում է շաբաթը մեկ անգամ, իսկ դուք գիտեք, որ մեր մրցույթները միշտ հայտարարվում էին այդ թվում նաև «Ազատ Արցախ» թերթում, քանի որ այն հրապարակվում է շաբաթը մեկ անգամ, այն չի կարող ժամանակին ապահովել հայտարարությունների հասանելիությունը քաղաքացիներին: Այդ իսկ պատճառով առաջարկվում է քաղաքացիական ծառայության հատուկ պաշտոնների համար մրցույթ անցկացնելու մասին հայտարարությունը հրապարակել քաղծառայության խորհրդի մրցույթի նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնող մարմնի կայքէջերում և ԱՀ հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում, իսկ համապատասխան մարմնի կայքի բացակայության դեպքում` քաղառայության խորհրդի կայքէջում և ԱՀ հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում: Ըստ նախագծի առաջարկվում է օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ կետը նոր խմբագրությամբ. «Քաղծառայության բարձրագույն և գլխավոր թափուր պաշտոններ զբաղեցնելու համար քաղծառայության խորհուրդը, իսկ քաղծառայության առաջատար թափուր պաշտոնների համար համապատասխան մարմինը մրցույթ անցկացնելու մասին հայտարարությունը հրապարակում են մրցույթն անցկացնելուց ոչ ուշ քան մեկ ամիս առաջ քաղծառայության խորհրդի նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնող մարմնի կայքէջերում և ԱՀ հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում: Իսկ համապատասխան մարմնի կայքի բացակայության դեպքում քաղծառայության խորհրդի կայքէջում և ԱՀ հրապարակային ծանուցումների հիմնական ինտերնետային կայքում»: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի պատգամավորներ, եթե հարցեր կան պարոն Հարությունյանին, խնդրում եմ հերթագրվել: Խնդրեմ, պարոն Պետրոսյան:

Մարսել Պետրոսյան - Հարց է ծագում, իսկ ինչո՞ւ անտեսել հանրային ռադիոն և հեռուստատեսությունը:

Ջիվան Հարությունյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Մենք հետաքրքրվեցինք այդ հարցում, պարզաբանումը ստացանք, որ հանրային հեռուստատեսության գործադիր տնօրենի կողմից և իմացանք, որ հեռուստատեսությունը ունի սկզբունքներ՝ կապված նյութի հնչեցման ժամկետի և չափանիշի: Այնտեղ ասացին, որ եթե կես էջից ավելանում է կամ մինչև մեկ րոպե է տրվում, եթե ավելանում է նյութը, ապա այնտեղ պետք է տրվի է լրացուցիչ տեղեկությունների համար զանգել այսինչ հեռախոսով: Բանն այն է, որ մենք պարբերաբար մարմիններից ստանում ենք թափուր պաշտոնների համար հայտեր և ամեն մի հայտի համար մենք ունենում ենք համապատասխան չափորոշիչներ` կապված բարձրագույն կրթության, ստաժի հետ, համապատասխան փաստաթղթերի ցանկի հետ, ժամկետների հետ, սրանք, որ շարադրվում են բավական մեծ քանակությամբ նյութ է ստացվում, իսկ եթե մի քանի պաշտոնների համար է հայտ ստացվում, որը պետք է հրապարակվի, բավականին մեծ նյութ է ստացվում: Սա էլ խնդիր է առաջացնում հեռուտատեսության համար, իրենք կարճ նյութ են ուզում տեղադրել հրապարակայնության համար, իսկ մենք ուզում ենք, որպեսզի ավելի մեծ նյութ հրապարակվի և հասանելի լինի հասարակությանը: Դրա համար խորհրդում էլ ենք քննարկել այդ հարցը և եկել ենք այն եզրակացության, որ եթե մեկ թափուր պաշտոնի համար լինի հայտարարությունը, ոչինչ, կարող ենք, իսկ եթե մի քանի թափուր պաշտոնների համար է հավաքվում այդ հայտերը, ապա խնդիր է առաջանում հեռուստատեսությամբ հրապարակվելու հնչեցնել: Բայց եթե հրատապ նման պաշտոններ լինի, մենք կգնանք հեռուստատեսության նույնպես հրապարակմանը, հնչեցմանը: Շնորհակալություն:

Մարսել Պետրոսյան – Բոլոր դեպքերում արդարացումը ամենևին էլ չի հիմնավորվում և վերջնական պատասխան չի տալիս ինձ: Ինչո՞ւ: Որովհետև կարելի է և հեռուստատեսությամբ, և հանրային ռադիոյով սեղմ հայտարարություն ներկայացնել հանրությանը, նպատակ ունենալով, որպեսզի ավելի հոծ բազմություն տեղյակ լինի տեղի ունենալիք իրադարձությանը, այսինքն՝ մրցույթին, և այնտեղ վկայակոչել ձեր նշած կայքէջերը, որ այնտեղ, հարգելի քաղաքացիներ, կարող եք ծանոթանալ մրցույթի բոլոր մանրամասներին: Պետք չէ հեռուստատեսությանը ներկայացնել 5-10 րոպեանոց հաղորդագրություն, այլ պետք է սեղմ ներկայացնել, ապա հղում կատարել, որ մանրամասներին ծանոթացեք հետևյալ կայքէջերում: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց – Պարոն Հարությունյան, եթե թույլ տաք, ինչքան ես հիշում եմ այնտեղ նշված է, որ «в печатном издании» և որոշակի տպաքանակը պիտի նվազագույնը ապահովվի: Էնպես որ հեռուստատեսությունը մի քիչ չի բավարարում, դե այնուամենայնիվ: Շնորհակալություն:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի  նախագահի տեղակալ պարոն Աղաբեկյանը:

Էդուարդ Աղաբեկյան - Հարգելի գործընկերներ, պետական-իրավական հանձնաժողովի եզրակացությունում նշված առաջարկի վերաբերյալ փոփոխության վերաբերյալ օրենքը ևս դրական է: Ճիշտն ասած միանշանակ համաձայն ենք: Քննարկվել է նաև հանձնաժողովում պատգամավոր Մարսել Պետրոսյանի կողմից բարձրացված հարցը, որ հնարավորինս բոլոր, հնարավորինս ձևերով հասցնել հանրությանը և մանրամասնությունների համար դիմել էսինչին` ցանկացած մթերումից սկսած մինչև ավելի մանրանասնությունները գրված է: Ամեն դեպքում կար բանավոր պայմանավորվածություն, բայց տիրաժի հետ կապված խնդիրը երևի իրավական խնդիր է, ամեն դեպքում չի խանգարի, եթե գործնական կյանքում պատկան մարմինը փորձի օգտագործել  և օրենքի պահանջը, և մնացած իրազեկվածության բարձրացման բոլոր բաները: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Հարցեր ունե՞ք գլխադասային հանձնաժողովին: Հարցեր չկան:

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն՝ նախատեսվում է մտքերի փոխանակություն: Եթե կա ելույթի ցանկություն, խնդրում եմ հերթագրվել:

Եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք,  խնդրեմ:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 26,

դեմ՝ 0,

ձեռնպահ՝ 1:

Որոշումն ընդունվել է:

      Անցնենք հաջորդ հարցին։ «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը ներկայացնելու համար որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է Արցախի Հանրապետության ոստիկանության պետ Արտեմ Հարությունյանը։

Արտեմ Հարությունյան -  ԱԺ մեծարգո փոխնահագահ, հարգելի պատգամավորներ և ներկաներ: Ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ԱՀ «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածով սահմանվում է ոստիկանությունում ծառայության անցնելու համար որոշակի պահանջներ, որը իր մեջ ներառում է նաև տարիքային սահմանափակում: Գործող օրենսդրությամբ տարիքային սահմանափակում ոստիկանությունում ծառայության անցնելու համար 30 տարեկանն է: Նախագծով առաջարկվում է 11-րդ հոդվածի 1-ին մասում 30 տարեկան տարիքային սահմանափակումը ավելացնել 5 տարով և դարձնել մինչև 35 տարեկան սահմանափակման: Նախագծի ընդունման դեպքում կապահովվի ոստիկանությունում թափուր հաստիքների համալրման գործընթացի արդյունավետ կազմակերպումը: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն:

Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

Արամ Հարությունյան - Շնորհակալություն: Ես պիտի հարց ու պատասխանի ժամանակ հնչեցնեի, բայց առիթը օգտագործեմ` նախագծին չի վերաբերվում, այն ավելի շատ թվայնացման հետ է կապված: Օնլայն տիրույթում մենք ականատեսն ենք, որ հանցագործությունների կտրուկ աճ կա վերջին շրջանում և մեր ունեցած տվյալներով՝ բավականին լուրջ ու մեծ գումարներ են հափշտակվում քաղաքացիներից: Ուզում եմ հասկանալ այդ ուղղությամբ ոստիկանությունում համապատասխան ինչ-որ աշխատանքներ տարվո՞ւմ են, նախատեսվո՞ւմ են ինչ-որ առանձնացված բաժիններ ստեղծելու, որոնք պատք է զբաղվեն նման հանցագործությունների բացահայտմամբ: Եթե չկան, արդյո՞ք ունենք նաև վիճակագրություն վերջին շրջանում կոնկրետ օնլայն տիրույթում կատարված հանցագործությունների, խարդախությունների, հափշտակությունների մասով, և բացահայտման տոկոսը կա՞, թե՞ չկա:  

Արտեմ Հարությունյան – Ուրեմն կիբեռ հանցագործությունների կամ օնլայն տիրույթում համակարգչային հանցագործությունների դեմ պայքարի նպատակով ԱՀ ոստիկանության տնտեսական և կոռուպցիոն հանցագործությունների դեմ պայքարի վարչությունում ստեղծվել է նոր ստորաբաժանում, այսինքն՝ բաժանմունքի կարգավիճակով կոնկրետ կիբեռ հանցագործությունների դեմ պայքարի բաժանմունք: Ու բավականին մեծ թվով շուրջ առաջին կիսամյակի ընթացքում 70-ից ավելի նման ոլորտի հանցագործություններ է քննվել, հարուցվել է քրեական գործով, դրանցից գրեթե 90 տոկոսը արդեն բացահայտվել է: Սակայն, հաշվի առնելով, որ հանցագործությունների մեծամասնությունը կատարվում է այլ պետություններից` ՀՀ-ից կամ օտարերկրյա պետություններից, այլ հարթակներից, նման հանցագործությունները, ըստ իմ վկայության, ուղարկվում է ՀՀ քննչական մարմիններ: Կոնկրետ բոլոր դիմումները սահմանված կարգով ընթացքավորվում է: Մեծամասամբ պարզվում է այն աղբյուրները, որտեղից որ կատարվում են հափշտակությունները և ուղարկվում ըստ ենթակայության նախաքննության մարմիններ:

Արամ Հարությունյան – Շնորհակալություն: Կարծում եմ, որ պետք է զուտ քարոզչական առումով ակտիվացնել աշխատանքը, որովհետև բացահայտման առումով, այսինքն բացահայտում ենք, բայց գումարը հետ վերադարձնելու հնարավորություն չունենք, փաստացի քաղաքացիները մնում են չբավարարված հայտերը: Դրա համար զուտ քարոզչական առումով, կարծում եմ, գուցե մենք էլ այստեղ ունենք անելիքներ, պետք է ակտիվ աշխատանք տարվի, որ քաղաքացիները իմանան, որ նման դեպքեր կան, հանցագործ խմբեր գործում են և մանավանդ Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցերում սկսում են գործել, որպեսզի նախապես այդ խաբկանքին չտրվեն քաղաքացիները:

Արտեմ Հարությունյան – Պարոն Հարությունյան, ուրեմն քարոզչության մասով ոստիկանությունը պարբերաբար ֆեյսբուքյան էջով և ոստիկանության պաշտոնական կայքէջում թողարկում է նման քարոզչական նյութեր, ինչու չէ նաև ԱՀ հեռուստատեսությամբ պարբերաբար կազմակերպվում են  նման հաղորդումներ` տնտեսական և կոռուպցիոն հանցագործությունների դեմ պայքարի վարչության պետը անձամբ այս տարվա ընթացքում երկու անգամ հրավիրվել է հեռուստատեսություն, և նման նյութի քարոզչությունը պարբերաբար իրականացվում է: Սակայն վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ մեր քաղաքացիների մեծ մասը թեկուզ և տեղյակ լինելով նման քարոզչություններին, չնայած և ՍՄՍ հաղորդագրությունների միջոցով պարբերաբար, Տելեկոմի միջոցով է ուղարկվում, տրվում է նման խաբկանքների: Եվ հարցումների պարագայում գրեթե 100 տոկոս քաղաքացիները պատասխանում են, որ այո, տեղյակ ենք եղել ձեր քարոզչության նյութերին:

Արամ Հարությունյան – Շնորհակալություն: Գուցե հենց հիմա էլ նորից այս հարթակը օգտագործեցինք, որպեսզի քարոզչական աշխատանք տանենք հասարակությանը:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Հարությունյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Լեռնիկ Ղալայանը:

Լեռնիկ Ղալայան - Հարգելի գործընկերներ,  «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկվել է ԱԺ պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում և տրվել է դրական եզրակացություն: Առաջարկում ենք այն ընդունել որպես օրենք:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Հարցերի համար կարող եք հերթագրվել: Հարցեր չկան: Կանոնակարգ օրենքի համաձայն նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ հերթագրվել:

Իսկ հիմա, եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք, խնդրեմ:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 25,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Արթուր Թովմասյան - Իսկ հիմա քննարկում ենք «Արցախի Հանրապետության բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որը ներկայացնելու համար որպես հիմնական զեկուցող հրավիրվում է  Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը:

Ժիրայր Միրզոյան – Շնորհակալություն: «Արցախի Հանրապետության բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքով նախատեսվում է անցումային դրույթ, համաձայն որի բռնազավթված տարածքների ԱՀ քաղաքացիների ընտրական իրավունքի իրականացման կիրառումն ապահովող օրենսդրական փոփոխությունները պետք է կատարվեն մինչև 2022 թվականի հոկտեմբերի 1-ը: Հաշվի առնելով նշված խումբ քաղաքացիների ընտրական իրավունքի իրագործման առնչությամբ գործնականում ծագող խնդիրները և ընտրություններին և հանրաքվեներին նրանց մասնակցության համար արդյունավետ և գործուն մեխանիզմներ մշակելու նպատակով` անհրաժեշտություն է առաջացել օրենսդրական փոփոխությունների իրականացման վերջնաժամկետը երկարաձգել` սահմանելով մինչև 2023 թվականի փետրվարի 1-ը: Մինչև նշված ժամկետի ավարտը պատկան մարմինների կողմից կկատարվեն ավելի խորը և բազմակողմանի ուսումնասիրություններ և աշխատանքներ, որոնք հիմք կհանդիսանան խնդրի կարգավորման արդյունավետ մեխանիզմներ մշակելու համար:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցեր պարոն նախարարին:

Շնորհակալություն, պարոն Միրզոյան, կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի   պետական-իրավական  հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ պարոն Աղաբեկյանը:

Էդուարդ Աղաբեկյան – «Արցախի Հանրապետության բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքում փոփոխության նախագիծը քննարկվել է պետական-իրավական մշտական հանձնաժողովում, եզրակացությունը` դրական: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Հարցերի համար խնդրում եմ հերթագրվել: Հարցեր չկա:

Մտքերի փոխանակություն․ եթե ցանկություն կա, խնդրում եմ հերթագրվել: Չկա:

Իսկ հիմա՝ եզրափակիչ ելույթներ, խնդրեմ։ Չկա:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Արցախի Հանրապետության բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 20,

դեմ՝ չկա,

ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Ուրեմն ինչպես պայմանավորվեցինք, օրակարգի մեջ որ մտցրել ենք, էլեկտրաէներգիայի մասով արդեն պարզ է, գազի սակագնի սուբսիդավորման առաջարկի մասին հիմնական զեկուցող Դավիթ Գալստյան, ակնկալում ենք ԱՀ ԱԺ որոշումը:

Դավիթ Գալստյան – ԱՀ ԱԺ որոշումը գազի սակագնի սուբսիդավորման առաջարկի մասին.

 Ղեկավարվելով ԱԺ Կանոնակարգ օրենքի 89-րդ հոդվածի 4-րդ մասով՝ ԱԺ որոշում է. Հիմք ընդունելով ԱՀ նախագահի հանրային խոսքը առ այն, որ Արցախը կարող ենք պահել և այն բնակեցնելով նախադրյալները պետք է լինի ավելի բարենպաստ պայմաններ ստեղծելը բնակիչների համար, ինչպես նաև պատերազմից հետո ԱԺ ընդունված այն օրենքները, որոնք մեղմել են հարկային բեռը, և բազմաթիվ որոշումներ, որոնց արդյունքում որոշ չափով  թեթևացել է բնակիչների սոցիալական բեռը, առաջարկում ենք ԱՀ Կառավարությանը քննարկել և ըստ հնարավորության նոյեմբեր, դեկտեմբեր, հունվար, փետրվար և մարտ ամիսների համար մասնակի չափով սուբսիդավորել գազի սակագինը:

Առաջարկները եղել են, ընդունվել է, որոշումը ձևափոխվել է, ունի այս տեսքը: Առաջարկում եմ այն ընդունել որպես որոշում:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Ես հպարտ եմ ձեզնով, որովհետև իրականում ԱԺ չպետք է մի կողմ քաշվի առանձնապես այս ծանր պայմաններում: Անկախ նրանից, որ հասարակության մեջ կլինեն խոսակցություններ, որ ԱԺ է մեղավոր, որ ԱԺ այս ձևի, այն ձևի, բայց այն, որ կանգնած ենք ժողովրդի կողքին, ժողովրդի հոգսերով ենք ապրում, սա մենք գիտենք: Իսկ 2020 թվականին քանի որ այդ ժամկետում են գտնվում այդ 44 օրը, ես բոլորին գիտեմ մենք ինչով ենք զբաղվել: Բայց սա մեր պատմությունն է: Եվ եթե հիշում եք այդ 44 օրը, ես ասել եմ՝ մենք միասին ապրեցինք 44 տարի, որովհետև ամեն մի օրը մի տարի էր:

Հարցեր կա՞ն հիմնական զեկուցողին: Այժմ «Գազի սակագնի սուբսիդավորման առաջարկի մասին» ԱՀ ԱԺ որոշումը:

Քվեարկություն:

Կողմ` 23,

դեմ` չկա,

ձեռնպահ` չկա:

Որոշումն ընդունվել է:

Իսկ հիմա անցնում ենք օրակարգի վերջին հարցին՝ Պատգամավորների հայտարարությանը:

Խնդրում եմ գրանցվել:

Գրանցում:

Գրանցվել են 3 պատգամավոր: Պարոն Հարությունյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Մետաքսե Հակոբյանը:

Արթուր Հարությունյան -  Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, սիրելի հայրենակիցներ, ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հարավային Կովկասում իրադարձությունները շարունակում են զարգանալ կայծակնային արագությամբ, տեղի են ունենում քաղաքական անկանխատեսելի գործընթացներ, որոնք պայմնավորված են այս կամ այն աշխարհաքաղաքական բևեռի ժամանակավոր հաջողությամբ կամ անհաջողությամբ: Հայաստանի Հանրապետության վրա հարձակվում են, ներխուժում մեր Մայր Հայրենիքի սուվերեն տարածք, զենքի ուժի սպառնալիքի տակ փորձում պահանջներ ներկայացնել: Այս ամենն արվում է ի հեճուկս միջազգային փաստաթղթերի, դաշնակցային պարտավորությունների և միասնական անվտանգային համակարգերի: Ադրբեջանը իր ագրեսիվ պահվածքով և գործողություններով ցույց է տալիս, որ ոչ միայն պատրաստ է, այլև գործուն քայլեր է ձեռնարկում Հայաստանի Հանրապետության սուվերեն տարածքները օկուպացնելու ուղղությամբ, ավելին՝ մեր թշնամին անգամ քարտեզներ է հրապարակում, որտեղ Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքների մի զգալի մասը համարում է իրենը, միաժամանակ պահանջելով նաև բանակցային օրակարգից հանել Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը՝ այն համարելով ռազմական ճանապարհով լուծված, այս նպատակի համար նույնպես որպես ճնշման գործիք օգտագործելով ուժի կիրառումն ու տարբեր տեսակի սպառնալիքները: Նրանք այնքան են կտրվել իրականությունից, որ նրանց չի կանգնեցնում անգամ Մինսկի խմբի համանախագահ հանդիսացող երկրների ղեկավարների, ինչպես նաև տարբեր այլ պետությունների և միջազգային կառույցների հասցեական դատապարտող հայտարարություններն ու պահանջները: Ստեղծված իրավիճակում, երբ քիչ էֆեկտիվ են միջազգային զսպման գործիքները, շարունակում է վտանգված լինել հայկական պետականությունը, որը մենք ձեռք ենք բերել մեր հազարավոր հերոս նահատակների արյան գնով և որոնց առաջ մենք բոլորս և նաև մեր ապագա սերունդները պարտավորվածություն ունենք այն պահելու և զարգացնելու։ Անորոշ աշխարհակարգի պայմաններում ապրող չճանաչված պետության համար թերևս կարևոր է արձանագրել կյանքի անվտանգության և ինքնորոշման իրավունքի համար պայքարի մեր պատրաստակամությունը, մեր հայրենի հողում ապրելու և արարելու կամքը, և այս իմաստով ի վերջո միջազգային հանրությունն ու քաղաքակիրթ աշխարհը պետք է հստակ ասի՝ կա՞ տարբերություն Արցախում ապրող արցախցու և Ամերիկայում ապրող ամերիկացու կամ Ֆրանսիայում ապրող ֆրանսիացու կամ ընդհանրապես աշխարհում ապրող այլ ազգերի ինքնորոշման իրավունքի մեջ թե` ոչ։ Սիրելի հայրենակիցներ, այդ ամենն իրականացնելու համար չափազանց կարևոր է, որ մեզանից յուրաքնչյուրը հասկանա, որ ամենակարևոր և մեզանից կախված գործոններից մեկը դա համախմբված և միասնական պայքարելն է հայկական պետականությունը պահելու և պահպանելու համար, որը մենք մի անգամ արդեն ապացուցել ենք արցախյան առաջին պատերազմի ընթացքում։ Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի Գեղամ Ստեփանյանը:

Մետաքսե Հակոբյան – Հայրենակիցներ, ԱՀ այսօր կանգնած է գոյություն ունենալ-չունենալու խնդրի առաջ: Թուրք–ադրբեջանական տանդեմը, ագրեսիա սանձազերծելով Արցախի դեմ, փորձեց մեկընդմիշտ լուծել արցախյան հակամարտությունը, սակայն դա նրանց չհաջողվեց մեր բանակի և նվիրյալների անձնվեր պայքարի շնորհիվ: Կիսատ մնացած գործն այսօր Անկարայի ու Բաքվի բռնապետերը փորձում են վերջնակետին հասցնել հարկադրանքի քաղաքականությամբ, այդ թվում` չխորշելով կրկին ուժ կիրառել:

Ադրբեջանը փորձում է արմատավորել ընկալումը, որ արցախյան հիմնախնդիրը լուծված է և այսուհետ Արցախին առնչվող հարցերն իր ներքին գործն են, ինչը չի հանդիպում համարժեք հակաազդեցության ոչ հայկական իշխանությունների, և  ոչ էլ միջազգային հանրության կողմից: ԱՀ և ԼՂՀ հակամարտության հիշատակումներն աստիճանաբար սկսում են կորել ամենաբարձր մակարդակով արվող հայտարարություններից: Ադրբեջանն Արցախի հայաթափմանն ուղղված հետևողական քաղաքականություն է վարում: Հետևողական կերպով հեղիանակազրկվում է ՌԴ խաղաղապահ առաքելությունը` նպատակ հետապնդելով զրկել Արցախն ու հայ ժողովրդին անվտանգության գործուն երաշխիքից: Արցախի իշխանությունների կողմից որևէ հակադրման բացակայության պայմաններում մեկը մյուսի հետևից կատարվում են Ադրբեջանի անհիմն ու առավելապաշտական պահանջները: Տեղի ունեցավ Լաչինի միջանցքի ճանապարհի փոփոխություն՝ չապահովելով նույնիսկ ենթակառուցվածքների լիարժեք և ամբողջական տեղափոխումը: Հայաստանի իշխանությունները համաձայնել են Ադրբեջանի կողմից առաջարկված և բացառապես ադրբեջանական շահն արտահայտող սկզբունքների հիման վրա խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններ վարել` փաստացի չունենալով զուգահեռ արցախյան հակամարտության կարգավորման գործընթաց: Արդեն խոսվում է նույնիսկ պայմանագրի տեքստի համաձայնեցման մասին, ինչն էլ իր հերթին արցախյան հակամարտության էջը փակելու կործանարար նոր հանգրվան է դառնալու: Հայաստանի գործող իշխանությունը դիստանցավորվում է Արցախին ու արցախյան հակամարտությանն առնչվող հարցերից` բախտի քմահաճույքին թողնելով Արցախը: Ցավոք, Արցախի ձայնն այս ամենի պայմաններում լսելի չէ: Արցախի սուբյեկտայնությունը դեռ երբեք այսքան ցածր չի եղել, Արցախի ու արցախցու խնդիրները, ձայնն ու մոտեցումներն աշխարհի համար դեռ երբեք այսքան անտեսանելի ու աննկատ չեն եղել: Դրանք նպաստում են նաև Հայաստանի իշխանության կողմից Արցախի սուբյեկտայնությունը շարունակաբար հասցնվող հարվածները: Առավել քան երբևէ այսօր անհրաժեշտ է համախմբվել, ոտքի կանգնել ու թույլ չտալ Արցախի հայաթափում, թույլ չտալ Արցախի շահերի անտեսում, թույլ չտալ Արցախի քաղաքացու իրավունքների ոտնահարում: Առավել քան երբևէ այսօր մեզ անհրաժեշտ է համայն հայության լայն համախմբում` հանուն Արցախի պաշտպանության: Համախմբում ոչ թե անհատների կամ քաղաքական ուժերի շուրջ, այլ գիտակցության, որ հայրենիքը միակն է, անփոխարինելի և այն կարիք ունի պաշտպանության:

Վերոշարադրյալ խնդիրներից ելնելով՝ հայտարարում ենք, որ Արցախի «Արդարություն» խմբակցությունը  միանում է «Հանուն Արցախի Պաշտպանության» շարժում սկսելու գործընթացին և կոչ անում բոլոր քաղաքական ուժերին և գործիչներին նույնպես միանալ համահայկական շարժմանը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն, տիկին Հակոբյան: Խնդրեմ, պարոն Ստեփանյան:

Գեղամ Ստեփանյան – Սիրելի հայրենակիցներ, իմ այսօրվա հայտարարութունը  կապված է մեր հանրությանը հուզող մի շարք խնդիրների վերաբերյալ պատշաճ տեղեկատվության բացակայության կամ, եթե ավելի ճշգրիտ ձևակերպենք,` հասարակություն-իշխանություն կապերի ոչ բավարար մակարդակի հետ: Մեզանից յուրաքանչյուրն ամեն օր հանդիպում է մարդկանց, ովքեր բազմաթիվ հարցեր ունեն իշխանության ներկայացուցիչներին, ընդ որում՝ դա վերաբերվում է և՛ տեղական իշխանություններին, և՛ կենտրոնական պատկան մարմիններին: Միանգամայն հասկանալի է՝ մեր իրականությունն այնպիսին է, որ ոչ բոլոր հարցերի պատասխաններն ունենք կամ ոչ բոլորը կարող են պատասխանել հանրությանը հուզող հարցադրումներին, բայց դա չի նշանակում, որ մեր բնակչության մեծ մասը պետք է շարունակեն մնալ անորոշության մեջ և անտեղյակ մեր շուրջը կատարվող իրադարձությունների հետևանքներից: Որպեսզի հասկանալի լինի, թե ինչ է այսօր պակասում մեր տեղեկատվական տարածության մեջ, մի քանի մասնավոր օրինակներ կբերեմ. մարդկանց, մասնավորապես հուզում են ՀՀ հաճախակի հնչվող մեկնաբանություններն ու որակումները, որոնք հրապարակվում են ԱՀ ապագայի հետ հետ կապված: Հանրության մի ստվար հատվածի էլ հուզում են նախկինում գործարկված սոցիալական ուղղվածության ծրագրերի որոշակի վերանայումները և դրանցով նախատեսված աջակցության միջոցառումների որոշակի ուշացումները: Պաշտոնական ու հավաստի տեղեկատվության բացակայության պայմաններում հանրային շրջանակներում ավելի մեծ տարածում են գտնում «օդում կախված լուրերը»: Որպես ապացույց կարելի է բերել վերջերս այդպիսի մի լուրի ակտիվ տարածումը, որի համաձայն առաջիկայում կլինեն բնակարանաշինական ծրագրերի նկատելի կրճատումներ՝  թեմա, որը չի կարող չհուզել իրենց հերթին սպասող մեր հազարավոր տեղահանված հայրենակիցների ու նաև այն խավերին, որոնք ներգրավված են շինարարության ոլորտում: Ստեղծված իրավիճակում չափազանց պահանջված պետք է դիտել այն ոլորտների ու դրանց պատասխանատուների աշխատանքը, որոնք անմիջականորեն և ամենօրյա ռեժիմով շփվում են հանրային տարբեր շրջանակների հետ, օրինակ` ուսուցիչները, բժիշկները, սոցիալական աշխատողները, պետական ու հանրային ծառայողները: Բայց հենց այս մարդկանց է պետք առաջին հերթին անհրաժեշտ տեղեկատվություն փոխանցել՝ տարածելու և տիրաժավորելու համար: Մենք գտնում ենք, որ միայն ակտիվ երկխոսության միջոցով կարելի է փարատել այն կասկածները, անորոշությունն ու խուճապային տրամադրությունները, որոնք ծնվում են ոչ հավաստի տեղեկատվություն ունենալու դեպքում: Ի դեպ այս աշխատանքի մի մասը կարելի է իրականացնել նաև Արցախի ու Հայաստանի պետական կառավարման մարմինների ակտիվ համագործակցության արդյունքում, որի կարևոր բաղադրիչներից մեկը միջխորհրդարանական համագործակցության հարթակն է, որը այդպես էլ չի ստացվում կանոնավոր ու մշտական հունի մեջ մտցնել: Իմ տեղեկություններով այս հարցը քննարկվել է նաև Անվտանգության խորհրդի շրջանակներում, բայց առարկայական հետևանքներ դեռևս տեսանելի չեն: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Այսքանով ավարտում ենք այսօրվա նիստի  աշխատանքները: Ցտեսություն: