ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

                               7- ՐԴ ԳՈԻՄԱՐՄԱՆ 4 - ՐԴ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ

            2021Թ. ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ 25-Ի ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՆԻՍՏԻ

         ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

                ժԱՄԸ  11:00

 

         Նիստին մասնակցում են ԱԺ պատգամավորները, ԱՀ կառավարության  անդամները,  ԶԼՄ  ներկայացուցիչներ,  հրավիրվածներ:

       Նիստին ներկա են 28 պատգամավորներ, բացակա՝ 5 - ը: Նիստը վարում է ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանը:

 

Արթուր Թովմասյան - Հարգարժան կառավարության անդամներ, հարգելի գործընկերներ, հրավիրվածներ: Սկսում ենք նոյեմբերի 25-ի հերթական նիստի աշխատանքները, որի համար առաջարկում եմ պատգամավորներին նախապատրաստվել գրանցման:

Գրանցում:

Ներկա են   28   պատգամավորներ, բացակա ՝ 5- ը: Քվորում ունենք, կարող ենք սկսել մեր աշխատանքները:

Գագիկ Բաղունց -  Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ պարոն Արթուր Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի 34-րդ հոդվածի       5-րդ մասի 1-ին կետի համաձայն`  Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգում ներառել պարտադիր քննարկման ենթակա հետևյալ հարցը` Արցախի Հանրապետության 2022 թվականի պետական բյուջեի մասին:

Երկրորդ` «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի 34-րդ հոդվածի  5-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն` Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգում ընդգրկել գլխադասային հանձնաժողովի կողմից դրական եզրակացություն ներկայացրած հետևյալ հարցերը.

1.«Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընտանեկան օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Դատական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկադիր կատարման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քաղաքաշինության բնագավառում իրավախախտումների համար պատասխանատվության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Բյուջետային համակարգի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Հրապարակային սակարկությունների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Սահմանադրական դատավարության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական պաշտոններ զբաղեցրած անձանց սոցիալական երաշխիքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սնանկության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արցախի Հանրապետության քննչական կոմիտեի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Հանրաքվեի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և «Արցախի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» թվով 28 օրենքների նախագծերի փաթեթը,

2. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային  բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ, եթե կան հարցեր 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգի վերաբերյալ, խնդրում եմ գրանցվել: Հարցեր չկան:

Գրանցում:

Արթուր Թովմասյան - Հարգելի գործընկերներ, «ԱՀ Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու  մասին» ԱԺ որոշման նախագծի 1-ին բաժնում, որպես պարտադիր քննարկման ենթակա հարց ընդգրկված է ԱՀ «2022թ. պետական բյուջեի մասին» հարցը, և 2-րդ բաժնում ընդգրկված է 2 հարց, որոնց վերաբերյալ գլխադասային հանձնաժողովը ներկայացրել է դրական եզրակացություն:

Քվեարկության է դրվում «ԱՀ Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 4-րդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու  մասին» Ազգային ժողովի որոշումը այդ պարզաբանումներով: 

Քվեարկություն:

Կողմ՝   28,  դեմ՝   չկա,  ձեռնպահ՝  չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Գագիկ Բաղունց -  Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի 2021 թվականի նոյեմբերի 25-ի հերթական նիստի օրակարգը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - ԱՀ Ազգային ժողովի 2021 թվականի նոյեմբերի 25-ի նիստի օրակարգ:

1. «ԱԺ կանոնակարգ» օրենքի 35-րդ հոդվածի  2-րդ մասի 1-ին կետի համաձայն` ԱԺ 2021թ. նոյեմբերի 25-ի նիստի օրակարգում ընդգրկել նախորդ հերթական նիստում անավարտ մնացած հետևյալ հարցերը.

 «Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման  մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և «Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի  մասին»  օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» երկրորդ ընթերցում:

2. «ԱԺ կանոնակարգ» օրենքի 35-րդ հոդվածի  2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն` 2021թ. նոյեմբերի 25-ի նիստի օրակարգում հետևյալ հարցերը.

 «Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը, թվով՝ 28 նախագիծ:

 2. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային  բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:

3. Հարցեր Հանրապետության նախագահին և կառավարության անդամներին:

4. Պատգամավորների հայտարարություններ:  

         Գագիկ Բաղունց -  Հարգելի գործընկերներ, եթե հարցեր կան նիստի օրակարգի հետ կապված, խնդրում եմ գրանցվել: Չկա:

Արթուր Թովմասյան - Քվեարկության է դրվում «Ազգային ժողովի 2021 թվականի նոյեմբերի 25-ի նիստի օրակարգի մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: 

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 28,  դեմ՝  չկա,  ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Գագիկ Բաղունց - Անցնենք օրակարգային առաջին հարցին: «Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման  մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին»,  «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և  «Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի  մասին»  օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը ներկայացնելու համար որպես Արցախի Հանրապետության նախագահի ներկայացուցիչ և  հիմնական զեկուցող հրավիրում եմ Արցախի Հանրապետության  տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Հայկ Խանումյանին:

Հայկ Խանումյան - Շնորհակալություն, հարգելի ներկաներ, ինչպես գիտեք, սա նախագծի 2-րդ ընթերցումն է: Ընդամենը մեկ առաջարկություն ենք ստացել պատգամավոր Վլադիկ Կասյանից: Հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ես ասացի, որ առաջարկությունը չի ընդունվում, բայց խորհրդակցելով օրինագիծը մշակած վարչության, ինչպես նաև հանրային ծառայությունները և տնտեսական մրցակցությունը կարգավորող հանձնաժողովի հետ, որը հետագայում աշխատանք ունի անելու այս օրենքից ընդունելուց հետո, որոշեցինք ընդունել   առաջարկությունը ամբողջությամբ:   2-րդ կետին է վերաբերվում հոդված 2-րդ` թողարկման տարեթվից հաշված չորսից ավելին, ներառյալ 10 տարվա արտադրության մարդատար ավտոմոբիլներ, ավտոբուսներ, վտանգավոր բեռներ փոխադրելու համար նախատեսված մասնագիտացված տրանսպորտային միջոցներ և դրանց կցորդներ, կիսակցորդներ տարիներ մեկ անգամ, տասից ավելի արտադրության դեպքում նախագծում 6 ամիսը մեկ անգամ էր,  նույնպես փոխվում է տարին մեկ անգամ կամ այդ կետը հանվում է, ընդհանրապես տասից ավելին, այսինքն  անհրաժեշտություն չի լինի տարին երկու անգամ տեխզննում անցկացնելու, մնում է մեկ անգամ տարին: Որպես ինֆորմացիա զուտ տեղեկանք: ԱՀ մարդատար տաքսի ավտոմոբիլներով մեր հանրապետական ուղևորափոխադրումների կազմակերպման գործունեության համար ավտոմեքենաների քանակը 328, այդ թվում տասը տարուց ավելի թողարկման տարեթիվ ունեցող ավտոմեքենաների քանակը 294: Այս օրինագծով փաստորեն տեխզննում անցնելու դեպքում կտրոնի համար մուծող գումարը դուրս է գալիս և անհրաժեշտությունը, և հետևաբար տեխզննում անցկացնող տրանսպորտային միջոցների տերերը շահում են 1500 դրամ տարեկան:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Հարգելի պատգամավորներ, հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել:

Հայկ Խանումյան - Եթե չեմ սխալվում,  կանոնակարգում միայն պարոն Կասյանը իրավունք ունի հարց տալու: Առաջարկը մի հատ է եղել գրավոր, որը ընդունվել է լիագումար նիստում:

Գագիկ Բաղունց - Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է արտադրության և արտադրական ենթակառուցվածքների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր  Կասյանը:

Վլադիմիր  Կասյան - Հարգելի գործընկերներ, նշված օրենքի նախագիծը մեր հանձնաժողովի կողմից բացասական եզրակացությամբ 1-ին ընթերցմամբ ներկայացվել է ԱԺ քննարկմանը: Բայց դրանից հետո մենք առաջարկություն ենք ներկայացրել, որը մինչ այս պահը չի ընդունվել, բայց այս պահին Խանումյանի կողմից հայտարարվեց, որ առաջարկությունը ընդունվում է, բայց մեր բացասական եզրակացությունը ոչ թե միայն այս առաջարկության մասին է եղել, այլ օրենքում եղած մի շարք բացթողումների և խախտումների հետ է կապված: Ուստի, որպեսզի չմանրամասնեմ, երեկ ԱԺ դահլիճում քննարկումներ է եղել, և մեր հանձնաժողովը նորից բացասական եզրակացությամբ ներակայացրել է ԱԺ քննարկմանը: Եվ ես անձամբ` որպես հանձնաժողովի նախագահ, դեմ եմ քվեարկելու: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Կասյան:

Հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Չկան:

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ գրանցվել: Պարոն Թովմասյան, խնդրեմ:

Արթուր Թովմասյան - Հարգելի գործընկերներ, եթե հիշում եք 1-ին ընթերցման ժամանակ դեռևս չկար 1-ին ընթերցման հարց, որովհետև դա տեղում ծնվեց, որ 1-ին ընթերցում գնա այդ հարցը, և ոչ միայն պարոն Խանումյանին է վերաբերվում, այլ բոլոր նախարարներին: Եթե վիճահարույց օրենքի նախագիծ է լինում, 2-րդ ընթերցման բովանդակությունը կայանում է նրանում, որ հանդիպի բոլոր խմբակցությունների հետ, պարզաբանի հարցի կարևորությունը, ընդունի կամ չընդունի նրանց կողմից բարձրացված բանավոր կամ գրավոր հարցերը: Ես գիտեի այս օրենքի նախագծի ճակատագիրը: Նույնը երեկ, նորից այս հարցի կապակցությամբ: Թող բոլոր նախարարները լսեն: Եթե հանձնաժողովի նախագահը առաջարկ է անում և բոլոր պատգամավորների ներկայությամբ ասում է, որ այս առաջարկը չեմ ընդունում: Ո՞նց եք ուզում այդ նախագիծը կյանքի կոչել, երբ որ նախարարը և հանձնաժողովի նախագահները ամեն մի ամիս գոնե երեք-չորս անգամ պետք է հանդիպեն կամ նախարարությունում կամ ԱԺ-ում: Երկու տարբերակ կա: Քանի որ հանձնաժողովի նախագահը առաջարկեց, որ դեմ է քվեարկելու, ես 2-րդ տարբերակը չեմ ջասում: 2-րդ տարբերակը արդեն օրենքի նախագծի հեղինակը պիտի կռահի: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Թովմասյան: Իսկ հիմա, եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք, պարոն Խանումյան,  խնդրեմ:

Հայկ Խանումյան - 1-ին ու 2-րդ տարբերությունը առաջարկներ ստանալն է այդ ընթացքում: Առաջարկներ ստացել է գրավոր, գրավոր պատասխանել է: Հետո ավելի է քննարկվել, և դիրքորոշումը փոխվել է: Միայն եղել է մի կետի վերաբերյալ: Այդ կետի մասին բացատրությունը տրվել է: Ես այստեղ անձնական որևէ խնդիր չեմ տեսնում: Որևէ խնդիր չկա առաջարկը մերժել, ընդունել, չգիտեմ ինչ խնդիր կա: Աշխատանքային մթնոլորտ է` քննարկվում էլ է, մերժվում էլ է, և ավելի խոշոր հարցերի շուրջ, ասենք` տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ կապված, սա փոքր հարց է: Մեծ հաշվով ամբողջ պատմությունն այս գումարային 2մլն 300 հազար գումարի մասին է խոսքը: Այն ժամանակն էլ չարժե, որ ծախսել ենք այս հարցը քննարկելու վրա: Ավելի գլոբալ հարցեր, ինչպես են  օրինակ վարչատարածքային բարեփոխումները, ՏԻՄ համակարգը և այլն, խմբակցությունների հետ առանձին-առանձին հանդիպումներ ենք ունենում և իրենց առաջարկություններն էլ քննարկում ենք, և կառավարությունը հաճախ հրաժարվում է նախկինում որդեգրած քաղաքականությունից: Բայց այս փոքր հարցը չպետք է անձնական ամբիցիաների տանի: Պարոն Կասյանի դիրքորոշումը հասկանում եմ և որպես հանձնաժողովի նախագահ դեմ քվեարկելու որոշումն էլ եմ հասկանում: Կարող ենք չընդունել այս օրենքը: Մենք մեր գործը, կոպիտ ասած, արել ենք: Ձեր ընդունելիքն է արդեն, և օրենքն ընդունել կամ չընդունելու պատասխանատվությունն էլ էլի Ազգային ժողովինն է: Բայց սա այն հարցը չի, պարոն Թովմասյան, որ չընդունվի: Փոքր օրենքի փոփոխություն է, որ այստեղ քննարկում ենք: Ամեն մի տառ փոխելու համար այս աստիճան, ինչպես որևէ այլ նախարարություն, գիտե՞ք որ կառավարության ծրագրի նախագիծը գալիս է, ձեզ հետ քննարկում: Քանի՞ անգամ ենք հանդիպել այդ նույն հանձնաժողովում Կառավարության որոշման նախագիծը քննարկել ձեզ հետ: Այսինքն, այն որ պիտի ձեզ հետ չքննարկվի, բայց եկել ենք ու ասել էսինչ-էսինչ քաղաքականությունն ենք վարում, Կառավարության նախագծերն ենք քննարկում: Հետևաբար պրոցեդուրան այդպես է եղել` գրավոր մեկ առաջարկ է հնչել, որի շուրջ էլ տրվել է պատասխան, հետևաբար խնդրում եմ բոլորին կողմ քվեարկել, բացի պարոն Կասյանից, որովհետև արդեն հայտարարել է, որ դեմ է քվեարկելու այս օրինագծին: Սա մեր դիրքորոշումն է, այստեղ որևէ անձնական վիրավորանք մի տեսեք: Աշխատանքային պարզ գործընթաց է: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Իրավունքի ուժով ԱԺ նիստը վեր մի ածեք հանձնաժողովի նիստի: Սա ԱԺ լիագումար նիստ է: Հաջորդը, անձնական հարց այստեղ որևէ բան չկա: Վարչատարածքայինը հանձնաժողովը միաձայն հանձնաժողով է, պարոն Խանումյան, ուղղակի ես այն մարդը չեմ, որ տեղափոխվենք անձնական: Մենք միասին ճանապարհել ենք գնացել: Սա ասում ես փոքր հարց է: Կարող է քեզ համար փոքր հարց է: Ինձ համար շատ մեծ հարց է: Վարչատարածքայինի հաջողությունը կայանում է նրանում, որ դեռևս փետրվար ամսից բարեխղճորեն դուք ներկայացել եք խորհրդարան և պարզաբանումներ տվել բոլոր խմբակցություններին: Եվ այստեղ որևէ բան, ես խնդրում եմ, որ որևէ մեկը անձնական դաշտ չտեղափոխի, որովհետև ամբողջ քաղաքական կարիերիայի իմ առավելությունը կայանում է նրանում, որ սառույցներ եմ հալեցնում, ոչ թե` պնդացնում: Բայց այս ձևի չեն բերում օրենքի նախագիծը լիագումար նիստի: Սա է խնդիրը: Հիմա 2-րդ տարբերակը: Քանի որ նաև խմբակցության ղեկավարը այստեղ է, ասում եք Կասյանը մենակ է: Կասյանը չէ, Արեգ Ավագյանի հարցին... դու գիտե՞ս մնացածի կարծիքը: Բարձրաձայնել է միայն Կասյանը: Հերևաբար, որպեսզի չիմանաք, որ սա անձնական դաշտ չի, դուք կարող եք այդ լրամշակումները, որը բանավոր ասացիք, նաև այն առաջարկները, որը կլինեն, հանեք,  2-րդ ընթերցումը թողնել մեծ լիագումար նիստին: Նոր իրավիճակ է ստեղծվել` հանել, թե դնել քվեարկության: Ուրեմն քվեարկության:

Գագիկ Բաղունց - Մեծարգո նախագահող, «Միասնական Հայրենիք» խմբակցությունը, օգտվելով իր կանոնադրական իրավունքից, քվեարկությունից առաջ խնդրում է 20 րոպեանոց ընդմիջում:

(Ընդմիջում):

Գագիկ Բաղունց - Հայտարարված 20 րոպեանոց ընդմիջումը: Եթե այլ առաջարկություններ չկան, մենք կարող ենք աշխատանքները շարունակել: Խնդրեմ, պարոն Մոսիյան:

Արթուր Մոսիյան - Պարոն Բաղունց, Դաշնակցությունը օգտվում է կանոնակարգով սահմանված իրավունքից և 20 րոպե ընդմիջում է ուզում հայտարարի:

Գագիկ Բաղունց - Ընդունված է առաջարկությունը: 20 րոպե ընդմիջում, ուղիղ 12:00 մենք կշարունակենք մեր աշխատանքները:

(Ընդմիջում):

 

Գագիկ Բաղունց - Լրացավ Դաշնակցություն խմբակցության կողմից հայտարարված ընդմիջման 20 րոպեն, եթե այլ առաջարկություններ չկան, մենք կարող ենք շարունակել մեր աշխատանքները: Տիկին Հակոբյան, առաջարկություն կա՞:

Մետաքսե Հակոբյան - Օգտվելով Կանոնակարգ օրենքով սահմանված իրավունքից` «Արդարություն» խմբակցությունը 20 րոպե ընդմիջում է վերցնում:

Գագիկ Բաղունց  - Առաջարկությունը ընդունված է:

Արթուր Թովմասյան - Ժամը 1-ին հարց ու պատասխան կառավարության անդամների հետ, հետո օրենքի նախագծերը կքննարկենք:

         (Աղմկում են դահլիճում):

Արթուր Թովմասյան - Հարգարժան պետնախարար, հարգելի Կառավարության անդամներ և գործընկերներ: «ԱԺ կանոնակարգ» օրենքի 109-րդ հոդվածի համաձայն` այսօր նախատեսված է ԱՀ նախագահին և Կառավարության անդամներին հարցերով դիմելու մասին հարցը: ԱՀ նախագահը գտնվում է ԱՀ սահմաններից դուրս: Հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Ես ընթերցեմ, կարող է սարքը ճիշտ չի աշխատել` Բաղունց Գագիկ, Հայրապետյան Սեյրան,Պետրոսյան Արևիկ, Ստեփանյան Գեղամ, Գրիգորյան Նելլի, Հարությունյան Արամ, Աթայան Կարինե, Հովհաննիսյան Կարեն, Աղաջանյան Սևակ, Գալստյան Դավիթ, Գրիգորյան Արշակ, Սարգսյան Դավիթ, Հակոբյան Մետաքսե, Գրիգորյան Արամ: Գագիկ Բաղունց, խնդրեմ, թող պատրաստվի Հայրապետյան Սեյրանը:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ, Արցախի բնակչության զգալի հատվածը ցավագին անհամբերությամբ հետևում է բնակարանաշինության ոլորտում ընթացող աշխատանքներին: Կուզենայինք իմանալ 2022թ. 1-ին կիսամյակում քանի բնակարան է նախատեսվում հանձնել շահագործման, սոցիալական որ խմբերին, և ինչ հարաբերակցությամբ են տրամադրվելու այդ բնակարանները: Եվ 2-րդ հարցս, ԱՀ-ում IT ոլորտի զարգացման ռազմավարությամբ նախատեսվում էր 2021թ. հիմնել 2 տեխնոպարկ: Անչափ կարևորելով այդ ոլորտի կայացումը` կուզենայի լսել ի՞նչ է արդեն արվել այդ ուղղությամբ:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Առաջին հարցին պատասխանում է պետնախարարը:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, պարոն Բաղունց: Իրականում 2022թ. 1-ին կիսամյակի մասով հստակ թիվ այս պահին չեմ կարող ասել, թե ժամանակացույցով քանի բնակարան է նախատեսվում: Տեղյակ եք, որ մինչև տարեվերջ 291 բնակարան Ստեփանակերտում շահագործման է հանձնվելու, տրվելու է քաղաքացիներին, այսինքն այս տարեվերջը նկատի ունեմ` 2021 թվականի: Եվ շինարարության մեջ գտնվում են այժմ, եթե ճիշտ եմ հիշում թվերը, շրջաններում 1438 բնակարան և Ստեփանակերտում 1211 բնակարան, որոնցից 291 այս տարեվերջին արդեն կհանձնենք: Մնացածը պլանավորման փուլում է: Դրանից բացի եկող տարվա բյուջեի նախագծում նախատեսել ենք երկրորդնային շուկայից Ստեփանակերտում 250 բնակարանի ձեռք բերում, շրջաններում` 400 բնակարանների ձեռք բերում: Սա էլ կարևոր է հաշվի առնել, որովհետև նշանակում է, որ նաև երկրորդնային շուկայի հաշվին այդքան նշված քանակի ընտանիքներ ապահովված են լինելու բնակարանով: Իսկ թե ինչ խմբերի է տրվելու, իրականում կախված են նաև, թե որտեղ է, այսինքն որ շրջաններում է, որ բնակավայրում, որովհետև կան բնակավայրեր, որոնք կոնկրետ տեղահանված գյուղերի համար են: Ու ամբողջական թվի մեջ համամասնությունը չեմ կարող ասել, թե քանի տոկոսը ում կտրվի: Ստեփանակերտի պարագայում հայտարարվել է, որ որոշակի համամասնությամբ տրվելու են և 2020թ. առաջ զոհված ընտանիքներին, զոհված ազատամարտիկների ընտանիքներին, և փախստականներին, և նաև 2020թ. պատերազմի հետևանքով շահառու դարձած անձանց և սպաներին: Այսինքն, բոլոր շահառու խմբերը` բնակարանային ծրագրերի և 2020թ. պատերազմի հետևանքով շահառու դարձած և դրանից առաջ, օգտվելու են բոլոր ծրագրերից, այսինքն, բնակարանները տրամադրելու ենք զուգահեռաբար: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան:

Արթուր Թովմասյան - 2-րդ հարցին պատասխանում է պարոն Խանումյանը:

Հայկ Խանումյան - Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտին տրված աջակցության շրջանակներում հայտարարել ենք, որ Մարտակերտում, Մարտունիում և Ասկերանում համաաշխատանքային կենտրոններ ենք ստեղծելու տեղեկատվական ոլորտի աշխատակիցների համար: Դրա նպատակն էր գտնել երիտասարդներ: Ծրագրով մենք կհոգայինք իրենց ուսուցման հարցը, և այնուհետև հայաստանյան ընկերությունները նրանց հեռավար աշխատանքի կընդունեն իրենց բնակության վայրերից: Այդ գործընթացը ընթացքի մեջ է: Այժմ գնում է կողմնորոշիչ դասընթացի փուլը, այսինքն տարբեր շրջաններում այս պահին մոտ 80 երիտասարդներ են ընտրվել, որոնք մեկ ամիս կողմնորոշիչ դասընթաց կանցնեն հասկանալու համար` այդ ոլորտը իրենցն է կամ իրենցը չի: Այնուհետև կհաջորդի ուսուցման դասընթացը, որը, նայած ծրագրի համար, տևելու է մեկից վեց տարի, որից հետո նոր տեղի կունենա այդ մարդկանց աշխատանքի ընդունումը: Ի ուրախություն բոլորիս, պետք է  ասեմ, որ բացի պետական ծրագրից, մասնավոր ներդրումներով և մասնավոր նախաձեռնությամբ «Սատարենք մեր հերոսներին» կազմակերպության ջանքերով նման համաաշխատանքային մի կենտրոն ստեղծում ենք Նախիջևանիկում և 2-րդ կենտրոնը Մարտակերտ քաղաքում:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Արձագանքո՞ւմ եք:

Գագիկ Բաղունց - Այո: Պարոն Խանումյան, կարծում եմ կհամաձայնվեք իմ հետ, որ տեխնոպարկ հասկացությունը շատ ավելի լայն կամ ավելի խոր հասկացություն է և ենթադրում է շատ ավելի լուրջ մոտեցումներ IT ոլորտի զարգացման համար, և որպես խթանում ես դիտարկում եմ տեխնոպարկի ստեղծումը: Կուզենայի նաև իմանալ. ի՞նչ ֆինանսավորում է նախատեսվում պետության կողմից: Թե չէ մենք անընդհատ խոսում ենք, որ մասնավոր գումարների օգտագործման այս կամ այն ծրագիրը կիրականացնեն, բայց սպասել, կարծում եմ, ճիշտ չէ: Պետությունը ի՞նչ է նախատեսել այս 21 տարվա ընթացքում և այս 22թ. ի՞նչ է նախատեսում:

Հայկ Խանումյան - Խոսքը տեխնոպարկի մասին է: Տեխնոպարկի ծրագրերը կան, և դրանց աջակցության մեխանիզմները կրթության նախարարության միջոցով են լինում կամ այլ համաաշխատանքային կենտրոնների, որոնք նույնպես տեխնոլոգիական ոլորտում աջակցության ծրագիր է, և այդ ամեն ինչը կատարվում է պետության կողմից, այսինքն` միջավայրի ապահովումը, ֆինանսավորումը, համապատասխան վարչարարության, արագ ինտերնետի անցկացումը, ինչպես նաև կրթության ֆինանսավորումը տեղի է ունենում մեր 50մլն դրամ շրջանակներում, իսկ դա նույնպես առաջարկվել է այդ նույն գումարը:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Հայրապետյան, խնդրեմ: Թող պատրաստվի տիկին Պետրոսյանը:

Սեյրան Հայրապետյան - Շնորհակալություն: Ուրեմն մեր մի շարք քաղաքացիներ և համայնքի ղեկավարը Դահրավ գյուղից, պարոն Խանումյան, այս հարցին էլ եք դուք պատասխանելու, դիմել են գյուղում երթուղային ավտոբուս տրամադրելու հարցով: Քանի որ գյուղը աճում է, արդեն 300-ին մոտ բնակիչ ունի և միտում ունի զարգանալու, և խնդրում են այդ հարցում կառավարության աջակցությունը, քանի որ հին տեխնիկան արդեն նորմալ չի աշխատում:

Հաջորդ հարցը վերաբերվում է պաշտպանության բանակի հաստիքային փոփոխությունների հետևանքով կադրերի տրամադրության տակ մնացած սպաներին, երթասպաներին և պայմանագրայիններին: Արդեն երեք ամիսը լրանում է, համապատասխան հաստիքների բացայության պատճառով այդ մարդկանց հարցը չենք կարողանում լուծել: Գումարած դրան, որոշների թոշակի ժամկետը չի լրացել: Մի մասը թոշակի պատճառով դուրս են գալու, ու կառավարությանը նաև խնդրում ենք նրանց աշխատանքով ապահովելուն օժանդակել հնարավորինս:

Եվ, 3-ը` կցանկանանք հարց բարձրացնել Ստեփանակերտ քաղաքի ծավալման վերաբերյալ: Այն տպավորությունն է, որ քաղաքը դեպի ներս է ծավալվում, այսինքն մի ազատ տեղ են ճարում ու մի բազմաբնակարանային շենք ենք կառուցում: Ցանկալի է, մի հատ հավաքվենք, քննարկենք, գուցե թաղամասի ձևով և այլն, դեպի դուրս ծավալվենք: Ու նաև գյուղերի զարգացման ինչպիսի՞ հեռանկարներ և ծրագրեր կան այս պահի դրությամբ, որպեսզի նաև այդ քաղաքի  ծանրաբեռնվածությունը թեթևացնենք:

Հայկ Խանումյան - Հարգելի գործընկերներ, այս տարի 6  նոր երթուղի է վերաբացվել նախարարության ջանքերով` Քռասնի-Ստեփանակերտ, Դաշուշեն-Ստեփանակերտ, երեկոյան ժամերին Մարտունի շրջանը տարբեր ուղղություններով, մեկը  Կարմիր շուկայով է գնում, որը նաև մինչհամայնքային երթուղու դերակատարություն է ունենում: Փոխվել է Հաթերք-Ստեփանակերտ երթուղին, որը այլևս, ցավոք սրտի, Ակնայով չի կարող գալ, և զուգահեռ ավելացել է Մարտակերտ-Հաթերք երթուղին: Նախարարությունը նույն քաղաքականությունն ևս շարունակելու է ՀՀ հիմնադրամի կողմից 10 նոր ավտոբուսներ ենք նվեր ստացել, որոնք կուղղվեն այդ թվում Դահրավ գյուղի երթուղու սպասարկմանը: Հետևաբար կարող եք այդ լուրը փոխանցել համայնքին: Մյուս տարի ավելի շատ գումարներ ենք նախատեսել նաև վնասով աշխատող գծերի կամ նոր գծերի փորձարկման համար: Կարծում ենք, որ աշխատանքային մոբիլության և ընդհանրապես տնտեսության զարգացման համար տարբեր ժամերի գործող երթուղիները կենսական անհրաժեշտություն են և նախարարությունը այդ քաղաքականությունն է վարում: Մյուս տարվա բյուջեով ավելի մեծ գումարներ են նախատեսված, շուտով այն ձեր դատին կհանձնենք:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Արձագանքու՞մ եք:

Հայկ Խանումյան - Եթե թույլ տաք 3-րդ հարցին էլ կպատասխանեմ: Համաչափ զարգացման վերաբերյալ, ճիշտ եք ասում, Ստեփանակերտում չափից շատ է տեղի ունենում շինարարություն, որը ենթակառուցվածքային խնդիրներ է առաջացնելու, բայց դրան զուգահեռ, բարեբախտաբար, տեղի է ունենում նաև շրջաններում զարգացման ծրագրեր և այս տարի, օրինակ 3,5 մլրդ դրամ ենք նախատեսել տիրազուրկ գույքի և երկրորդնային գույքի հիմնանորոգման համար, որ հիմնականում Մարտակերտի շրջանում կծախսենք, որտեղ դեռ 1-ին պատերազմից բազմաթիվ գույք տիրազուրկ է դարձել: Այսինքն, խոսքը մոտավորապես 400-450 նոր տան մասին է: Այսինքն, այնքան ընտանիք կտեղավորվեն գյուղում, բայց դրան զուգահեռ նաև տարբեր համայնքներում ակտիվ շինարարական աշխատանք է գնում` թե նոր բնակավայրերի տեսքով, թաղամասերի տեսքով, թե առանձին տների կառուցման տեսքով:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: 2-րդ հարցին պատասխանում է պետնախարարար պարոն Բեգլարյանը:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն: Պարոն Հայրապետյան, շատ կարևոր հարց է: ՊԲ-ի մասով նկատի ունեմ, թե հաստիքային փոփոխությունները ինչ հիմքով են կատարվում, ինչ ընթացակարգերով են կատարվում և այլն, չեմ կարող պատասխանել: Լիազորված չեմ, և քանի որ պաշտպանության նախարարը գործուղման էր, այդ պատճառով չի ներկայացել այս նիստին: Եթե կոնկրետ հարցեր, մանրամասներ կան, կխնդրեի այդ մասով գրավոր հարց ներկայացնել: Անպայման գրավոր կպատասխանենք: Բայց հարցի 2-րդ մասը վերաբերվում էր զորացրվող սպաների աշխատանքի ապահովմանը: Այո, այդտեղ միանշանակ խնդիր ունենք` հաշվի առնելով արդեն ծավալներն էլ: Եվ այդ ուղղությամբ քննարկումներ ենք ունենում, թե ինչ լրացուցիչ պայմաններ ստեղծենք սպաների համար, որպեսզի իրենց զբաղվածության հարցը կարողանանք ապահովել: Վերջին տարիներին եղել է, նաև անցած տարի եղել է գյուղատնտեսական փոքր ձեռնարկատիրական գործունեություն ծավալելու հնարավորություն: Հիշում եմ, որ  մեղվաբուծության մասով կար, և նաև այլ գյուղատնտեսական վարկեր փոխառություն տրամադրելու ծրագիր կար: Հիմա մենք քննարկում ենք ընդլայնենք այս հնարավորությունները, որպեսզի մեր սպաները պատշաճ ուշադության ներքո լինեն: Իմ կարծիքով դա կարևոր խնդիրներից` սոցիալական և զբաղվածության խնդիրներից մեկն է, նաև` էթիկական, բարոյական տեսանկյունից:

Սեյրան Հայրապետյան – Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան: Ձեր մասով բավարարված ենք: Պաշտպանության բանակի հետ էլ առանձին կքննարկենք մյուս հարցերը:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Տիկին Պետրոսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Ստեփանյանը:

Արևիկ Պետրոսյան - Շնորհակալություն: Հարցս ուղղում եմ առողջապահության նախարարին: Պարոն Միքայելյան, մոտ օրերս հիվանդանոց է ընդունվել ողնաշարային վնասվածքով  հաշմանդամ` քովիդով հիվանդ: Նրան տեղավորել են ռեանիմացիայում, ինչպես պետք է, բայց ողնաշարային հիվանդին անհրաժեշտ գործողություններ երկար ժամանակ չեն կատարվել: Իսկ այդ գործողությունների չկատարումը կյանքի համար վտանգ է առաջացնում: Դա ես Ձեզ ասում եմ որպես հաշմանդամ, ով վերականգնման շրջան է անցել ավելի քան մեկ տարի Կարմիր խաչի վերականգնողական կենտրոնում, և այնտեղ մեզ տեղեկացրել են դրա մասին: Ես ուզում եմ իմանալ մեր նախարարությունը ունի՞ հաշմանդամների համար, այսինքն հատուկ պրոտոկոլ և դրանք մտնում են հիվանդանոց գործողությունների հատուկ պրոտոկոլ: Եթե ունի, ինչի՞ չեն կատարվել համապատասխան գործողությունները և, եթե չունի, ապա ինչի՞ չենք ընդունում նման պրոտոկոլը: 2-րդ հարցս ճիշտն ասած ուզում էի ուղղել երկրի նախագահին, վարկային համակարգին է վերաբերվում: Բնակչությանը ամենից շատ հուզող հարցերից մեկն է: Ի՞նչ է նախատեսում կառավարությունը այս ոլորտում, որովհետև շատերն են դիմում այդ հարցով, ե՞րբ կլինեն վարկեր, ե՞րբ կլինի կառավարության ռազմավարությունը այս հարցի շուրջ: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Միքայել Հրանտի, խնդրեմ:

Միքայել Հայրիյան - Շնորհակալություն: Նախ և առաջ, որպեսզի ես լիարժեք պատասխանեմ այդ հարցին, ինձ անհրաժեշտ են տվյալներ, որովհետև իրականում անհատական հարց եք Դուք բարձրացնում: Բայց ես վստահ կարող եմ ասել, որ թերություններ իհարկե լինում են, թերացումներ էլ են լինում: Բայց եթե պացիենտը գտնվում է ռեանիմացիայում, ես այդ թերացումները կբերեի, գրեթե հավանականությունը զրոյականի կհասցնեի: Եթե որևիցե ողնաշարային խնդիր ունի առաջնային, երկրորդային կարևորությունը ճիշտ դնել, որ ու բժիշկները դրանով անպայման կզբաղվեն: Եթե անհրաժեշտ է, ես կարող եմ ամնիջապես տվյալները հստակ իմանալ և ասել: Իսկ թե ինչ վերաբերվում է հաշմանդամներին, նամանավանդ 2021թ. հաշմանդամների համար բավականին լուրջ մեծ աշխատանք է կատարվել և առողջապահական ոլորտում, և սոցիալական ոլորտում: Ինչ վերաբերվում է պրոտոկոլներին, մենք պրոտոկոլներով աշխատում ենք շատ քիչ հատվածներում բժշկության: Դրա համար բավականին մեծ ռեսուրս է պետք իրականում, որպեսզի համաշխարհային պրոտոկոլները հարմարեցվեն մեզ, մեր հնարավորություններին, որ սկսենք իրականացնել: Այս պահին միայն օնկոլոգիան, քովիդը, և իհարկե ռեանիմատոլոգները, և մանկականը որոշ հատվածներում, կարող եմ ասել, որ աշխատում են պրոտոկոլներով: Մնացած մեր բժշկությունը դեռ սովետական և հետսովետական շրջանի ձևաչափով է ընթանում:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Արձագանքու՞մ եք:

Արևիկ Պետրոսյան - Այո: Պարոն նախարար, ես փորձել եմ Ձեզ զանգել, նույնիսկ իմ տվյալները թողել եմ ձեր քարտուղարուհու մոտ: Այդպես էլ չեմ կարողացել Ձեզ հետ կապվեմ, բայց եթե հարցը չվերաբերվեր հենց կյանքին սպառնացող վտանգին, ես այս հարցը ԱԺ-ում չէի բարձրացնի: Բայց դուք իրավացի եք: Հարցն ավելի մանրամասն պիտի Ձեզ ներկայացվի, ուղղակի ես ահազանգը ուզում եմ, որ ձեզ հասնի, դրա համար էլ բարձրաձայնեցի: Շնորհակալություն:

Միքայել Հայրիյան - Նրա համար, որ այստեղ պետք է լինեմ, երևի դրա համար չեք կարողացել գտնել: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: 2-րդ հարցին պատասխանում է ֆինանսների նախարար պարոն Բաղդասարյանը:

Վահրամ Բաղդասարյան - Իրոք, դուք բոլորդ տեղյակ եք` նոր վարկավորման հետ կապված խնդիրներ ունենք: Առևտրային բանկերը այսօրվա դրությամբ ԱՀ տարածքում վարկավորումներ չեն իրականացնում, և մի քանի անգամ այս ամբիոնից նաև նշվել է, որ վարկավորման քաղաքականությունը կառավարությունը լուծելու է «Ֆիդես» վարկային կազմակերպության միջոցով: Այսօր իսկ արդեն «Ֆիդեսի» միջոցով տրամադրվում են սպառողական և բնակելի անշարժ գույքի վերանորոգումների վարկեր, իհարկե, առկա հնարավոր ֆինանսական միջոցների շրջանակներում: Համապատասխան ֆինանսական ռեսուրսներ են փնտրում, տարբեր բանակցություններ են վարում, որպեսզի կարողանանք «Ֆիդես» վարկային կազմակերպությանը ֆինանսական ռեսուրսներ տրամադրվեն, և ընդլայնել վարկավորման գործընթացը` ընդհուպ մինչև բիզնես վարկերը:

Արթուր Թովմասյան - Արձագանքո՞ւմ եք: Պարոն Ստեփանյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի տիկին Գրիգորյանը:

Գեղամ Ստեփանյան - Շնորհակալություն: 1-ին հարցը վերաբերվում է քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտին: 2021թ. բյուջեում ներդրված էր մեկ միլիարդ դրամ, որը պետք է ուղղվեր քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտին: Քանի՞ տոկոսն է այս պահի դրությամբ բյուջեում դրված այդ գումարից օգտագործվել, և ի՞նչ արդյունավետության ցուցանիշներ ունենք, որպեսզի նաև պատասխանի հիման վրա կարողանանք հասկանալ բյուջեում, վաղվանից մենք բյուջեի քննարկումներն ենք սկսում, ի՞նչ առաջարկներ ենք անելու: 2-րդ հարցը վերաբերվում է հանրապետությունում տիրող համաճարակային վիճակի` որպես հետևանք հայտարարված կարանտինին, և հարցս ուղղում եմ կրթության նախարարին: Ի՞նչ այլընտրանքներ ունենք դասապրոցեսների դադարեցումը, դադարեցման բացասական հետևանքները հաղթահարելու համար, ի՞նչ արդյունավետությամբ է դա կիրառվում, որովհետև այս իրավիճակի դառը հետևանքները մենք ժամանակի ընթացքում բոլորս ստիպված ենք լինելու քաղել: 3-րդ հարցը. 2020թ. պատերազմից հետո ունե՞նք տվյալներ` քանի՞ աշակերտ է գործերը վերցրել դպրոցներից և հանրապետության շրջանակում այլ դպրոցում չի հանձնել գործերը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – 1-ին հարցին պատասխանում է պարոն Բեգլարյանը:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, պարոն Ստեփանյան: Այս պահի դրությամբ մոտավոր 40 տոկոսը կամ ծախսված է, կամ ծախսման փուլում է, բայց մինչև տարեվերջ լրացուցիչ ծախսեր ևս պլանավորում ենք: Հիմնական խնդիրն այն էր, որ պլանավորման խնդիր կար, նկատի ունեմ ռազմավարությունը հստակեցնելու քաղպաշտպանության և պլանավորման, որպեսզի նպատակային ծախսերը իրականացնենք` ապաստարանների մասով, և նաև այլ համակարգերի, այդ թվում`կապի համակարգեր, քաղպաշտպանությանը առնչվող այլ ծախսերի մասով: Արդեն որոշակի ճշգրտումներ ունենք: Ընթացքում նաև բանակցություններ ենք ունեցել տարբեր արտադրողների հետ, մանրամասները չեմ ցանկանա այստեղ ներկայացնել, բայց ըստ կարիքի կարող ենք փակ հանդիպման ժամանակ մանրամասները ձեզ էլ ներկայացնենք: Կարծում եմ` մինչև տարեվերջ ծախսի հիմնական մասը կկատարենք, բայց հաջորդ տարի ավելի պատրաստ ենք լինելու հիմնավոր ռազմավարական լուծումներ գտնել, և կարծում եմ, նախատեսված մեկ միլիարդ է էլի նախատեսվել եկող տարվա բյուջեում, եթե չեմ սխալվում, նախատեսված մեկ միլիարդը կարող է նույնիսկ չբավարարվի:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, արձագանքու՞մ եք:

Գեղամ Ստեփանյան - Այո: Պարոն Բեգլարյան, 2-րդ տարին է մենք վերջին ամսում դեռևս ծախսային մասով գումարի կեսը չենք ծախսում: Այս առումով ես գործնական առաջարկ էլ ունեմ: Առաջարկում եմ նախ այդ քննարկումների ժամանակ նաև օրենսդիրին ընդգրկել, որովհետև կոնկրետ առաջարկներ կան, մասնագետների հետ խորհրդատվություն կա, որի արդյունքում ռեալ առաջարկներ կան նույնիսկ արդեն նախագծերով` ի՞նչ տարբերակներ կարող ենք ներառել, ինչպես նշում եք, չեմ ուզում մանրամասներ բացել կոնկրետ որ ուղղություններին, հիմնական առաջարկս կայանում է նրանում, որպեսզի օրենսդիրն էլ ընդգրկվի այդ հարցերի քննարկմանը: Շնորհակալություն:

Արտակ Բեգլարյան - Մեծ սիրով, որևէ խնդիր չկա: Որ պատգամավորը առաջարկ ներկայացրել է կամ կոնկրետ գաղափարներ ուներ, անձամբ ես էլ այդ քննարկումները նախաձեռնել եմ, բայց ընդունում եմ, որ ավելի ինստիտուցիոնալ մոտեցումներում բոլոր հիմնական քննարկումները օրենսդրի ներկայացուցիչներին էլ, հատկապես լիազոր հանձնաժողովին, կընդգրկենք: Եթե Դուք անձամբ հետաքրքրված եք կամ այլ պատգամավորներ, կարող եք լիազոր հանձնաժողովի միջոցով ասել և ձեզ էլ կընդգրկենք:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: 2-րդ հարցին պատասխանում է տիկին Ղարախանյանը:

Լուսինե Ղարախանյան - Իրականում ես ցավում եմ, որ համավարակի պատճառով զոհ է դարձել կրթության համակարգը: Եվ կրթական համակարգը իրեն զոհում է այսօր, որպեսզի ինչ-որ բան փոխվի քովիդի ցուցանիշների պատկերում: Եվ ցավում եմ, որ մնացած ոլորտները կամ բարեխիղճ չեն, կամ, չգիտեմ, կրավորական կեցվածք են ընդունել: Ցավոք սրտի, մեր միակ այլընտրանքը դա առցանց ուսուցումն է, որտեղ խնդիրներ են ծագել ինտերնետ կապի հզորության հետ: Որպեսզի Zoom դասընթացը չընդհատվի, պետք է պարզապես ձեռք բերել տասը մեգաբիթ արագության ինտերնետ, իսկ նրանք, ովքեր ունեն DSL ինտերնետ կապ հեռախոսալարով, պետք է ֆիզիկապես սնուցվի և ի զորու է սնուցել 6 միգաբիթ հզորությունը, որպեսզի դասը չընդհատվի: Որոշ տեղերում է, որ խնդիրը ծագում է: Ինչու՞, որովհետև ծնողը չի գնում անհրաժեշտ հզորության ինտերնետ, այն է` 5500 դրամ, որի 2800 սուբսիդավորվում է պետության կողմից: Մինչև հիմա համայնքներում հիմնականում դասագործընթացը չենք ընդհատել: Միայն Մարտակերտի շրջանի Հարությունագոմերում է, որ դպրոցը փակել են: Մի 5 ուսուցիչ ունենք հիվանդ, մի չորսն էլ մեկուսացված` թեստի բացասական պատասխանով շրջաններում: Հարվածը հասել է  Ստեփանակերտ քաղաքի դպրոցներին, որտեղ դասագործընթացը ցայսօր առցանց է, բայց խնդիրը պայմանավորված է ինտերնետ կապի հետ: Ոչ թե ինտերնետ կապը վատն է Արցախում, սա թյուր կարծիք է, պարզապես ծնողները ձրի կապից են օգտվում, որի պատճառով ընդհատումներ լինում են: Իսկ նրանք, այն աշակերտները, այն ընտանիքները, որտեղ կա անհրաժեշտ մեգաբիթ հզորության ինտերնետ, դասագործընթացի տապալումներ չկան: Բարձրագույն կրթության համակարգում ԱրՊՀ ձեռք է բերել «Classroom» հարթակ, որտեղ վերահսկելն էլ է արդեն հնարավոր, և ամեն ինչ այստեղ անխափան է: Մնացած բուհերը, ցավոք սրտի, ձեռք չեն բերել և սկզբից հիբրիդային եղանակով են արել, բայց հիմա լավ է:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, տիկին նախարար: Արձագանքու՞մ եք:

Լուսինե Ղարախանյան – Ուրեմն, ասեմ Ձեզ, ցավոք սրտի, 138 գործեր դուրս են բերվել Արցախից: Մենք հիմա ունենք 19340 հանրակրթական դպրոցի աշակերտ Արցախում: Ի դեպ ասեմ` եղել է 18320, որից 20 երեխա վերադարձել է հոկտեմբեր ամսին Շահումյանի շրջանից, Հադրութից և Շուշիից: Սա ուրախալի փաստ է: 20 վերադարձ ունենք:

Գեղամ Ստեփանյան - Տիկին նախարար, այս առումով, կարծում եմ, պետք է շարունակել լուծումներ փնտրել, որովհետև իրականում որևէ կանխատեսում չկա` ինչքան կտևի համաճարակային այս վիճակը և, օգտվելով առիթից, կարող եմ առաջարկ անել կառավարությանը: Մենք ունենք բնակչության աջակցության ծրագիր, որի շրջանակում կապի դիմաց համապատասխան գումար ենք տալիս: Միգուցե լուծումներից մեկը կարող է լինել հեռախոսային խոսակցության այդ կապի գումարի մի մասը ուղղել ինտերնետի հոսքի ավելի բարձրացմանը յուրաքանչյուր ընտանիքում, որպեսզի կարողանան օգտվել, տարրական օղակում առավել ևս: Բազմաթիվ խնդիրներ կան: Հետևանքները, կարծում եմ, անհրաժեշտություն չկա բացատրելու` բոլորս էլ հասկանում ենք: Եվ կարծում եմ պետք է շարունակական լուծումներ փնտրել հարցի վիճակի մեղմացման ուղղությամբ: Շնորհակալություն:

Լուսինե Ղարախանյան - Իրականում մենք Ստեփանակերտի տարրական օղակը փորձել ենք և լավ կազմված դասացուցակներով 15 երեխաներով սկսել ենք: Եվ մեզ հաջողվել է: Բայց քանի որ կառավարության որոշում կա, դադարեցրել ենք: Կփորձենք և բոլոր պայմանները պահել ենք, հաջողվել է: Ստուգայցերով մենք պարզել ենք, որ կարող ենք նույն մեխանիզմով նաև միջին և ավագ օղակը հանել, բայց քանի որ ահազանգերը շատ են առողջապահության նախարարությունից, դադարեցրել ենք: Կփորձենք մենք բոլոր սահմանափակումներին գնալ: Գուցե եկող շաբաթ, տեսնենք ընթացքը ոնց կդասավորվի: Բայց մենք պատրաստ ենք: Արդեն ունենք կազմված դասացուցակներ բոլոր օղակների համար: Եթե հրահանգ լինի բացենք, արդեն կարող ենք ճկուն դասացուցակներով, կանոնների խիստ պահպանմամբ  սկսել:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, տիկին նախարար: Տիկին Գրիգորյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Հարությունյանը:

Նելլի Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Ժառանգատուի մահից հետո, բնականաբար, ծագում են խոսակցություն: Ժառանգը լինելուց հետո ձեռք է բերում 2-րդ գույքը, բնակելի տուն կամ բնակարան: Կարո՞ղ է արդյոք ժառանգը օգտվել կառավարության ծրագրից, այսինքն վաճառել իր 2-րդ գույքը: Խոսքս վերաբերվում է 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին սկսած, ընդունած և ապագայում ընդունելիք ժառանգության մասին: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան – Հարցին պատասխանում է պարոն պետնախարարը:

Արտակ Բեգլարյան – Շնորհակալություն, տիկին Գրիգորյան: Կարգը վերջնականորեն չի հաստատվել, որ ձեզ վերջնական պատասխան տամ: Բայց կարգի նախագծում և մեր քննարկումների ընթացքում հակված ենք, նախագծում էլ է այդպես նշված, որ, այո, կարող է: Այսինքն, որևէ խնդիր չկա, բայց երբ կարգը հաստատվի այդ ժամանակ վերջնական պատասխան կտամ:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Պարոն Հարությունյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի տիկին Աթայանը:

Արամ Հարությունյան – Հարգելի գործընկերներ, որոշ հարցեր հնչեցին, չեմ կրկնելու: Նաև բնակարանային ոլորտից հարց ունեի, պարոն Բաղունցը հարցը հնչեցրեց: Մի մասը պատասխանեցին, և նաև պարզ դարձավ, որ մենք ունենք Ստեփանակերտ քաղաքում կոնկրետ բնակարանային ֆոնդի բավականին մեծ դեֆիցիտ: Եթե համայնքների դեպքում, այսինքն, կոմպլեկտ կառույցով է, ավելի հեշտ է լուծվելու հարցը, բայց Ստեփանակերտ քաղաքում շատ շահառու հանդիսացող քաղաքացիների համար լրացուցիչ խնդիրներ կլինեն: Պարոն Բեգլարյան, հարցս հետևյալն է. Ստեփանակերտ քաղաքում կան կիսակառույց  շենքեր, որոնք գրեթե ավարտման փուլում են, բայց չգիտես ինչ պատճառներով շինարարական աշխատանքները կամ չափազանց դանդաղ են ընթանում, կամ ընդհանրապես չեն ընթանում: Օրինակ, վառ օրինակներից մեկը նախկին 4-րդ մանկապարտեզի տարածքում կառուցվող բազմահարկ շենքերն են: Ի՞նչ խնդիր կա այս հարցի շուրջ, և ի՞նչ մեխանիզմներ է մտածում կառավարությունը, կամ ի՞նչ մոտեցում կա առհասարակ այս հարցով:

Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է ԱՀ պետնախարար, պարոն Բեգլարյանը:

Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, պարոն Հարությունյան: Իրականում, այո, խնդիր կա, տվյալ հենց ձեր նշած շենքում էլ շինարարության առումով: Բայց խնդիրը 1-ին հերթին այն է, որ մասնավոր է, պատկանում է մասնավոր ընկերությանը, մասնավոր անձի, և մեր լծակները այդքան էլ մեծ չեն ազդելու տեմպի վրա: Բայց հիմա բանակցությունների փուլում ենք և փորձում ենք ինչ որ լուծում գտնել, որպեսզի կարողանանք միգուցե իր միջոցով, միգուցե այլ լուծումներ տալով, առաջնահերթորեն բանակցության միջոցով միգուցե հետագայում ավելի ոչ բանակցային ճանապարհով կարողանանք մենք արագ ապահովել տվյալ շենքի ավարտման աշխատանքները: Իսկ մնացած առումներով մենք բնակարանային կարգով նախատեսում ենք հնարավորինս ճկուն լուծումներ, որպեսզի այն անձինք, որոնք ցանկանում են իրենք շինարարությունը կատարել իրենց բնակարանի, մենք հնարավորինս կարողանանք հնարավորություն ստեղծել, ռեսուրսները տրամադրել, որպեսզի իրենք կատարեն և կախված չլինեն շինարարական ընկերությունների աշխատանքի տեմպից: Կարծում եմ սա էլ որոշ չափով կարագացնի բնակարանաշինությունը:

Արթուր Թովմասյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք:

Արամ Հարությունյան - Այո: Պարոն Բեգլարյան, մենք առաջնահերթը տալիս ենք «Ռազմական դրության մասին» օրենքում որոշակի փոփոխություններ կատարել, որտեղ սեփականության իրավունքի հետ կապված որոշակի սահմանափակումներ են մտցվել: Կարծում եմ կարելի  է նաև այս տարբերակը դիտարկել, այսինքն եթե լրամշակելու կամ ինչ որ բան ավելացնելու խնդիր կա, որը նաև կիսակառույց շենքերի պարագայում նման խոչընդոտների առչև չկանգնենք:

Արտակ Բեգլարյան - Ձեր առաջարկը ընդունում եմ ի գիտություն:

Արթուր Թովմասյան - Տիկին Աթայան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Հովհաննիսյանը:

Կարինե Աթայան – Ըստ առողջապահության նախարարի` քովիդով հիվանդների 20 տոկոսը բուժվում է ստացիոնարում:  Սրանք ծայրահեղ ծանր և ծանր հիվանդներ են: Իսկ հիվանդների 80 տոկոսը բուժվում է ամբուլատոր պայմաններում: Ինչո՞ւ ամբուլատոր ծառայության մասնագետները և ոչ միայն ամբուլատոր մասնագետները, այլ բոլոր այն մասնագետները, որվեք առնչվում են քովիդի հետ, ընդգրկված չեն հավելավճարների ծրագրում: 2-րդ հարցը` «Բնակչության սանիտարա-համաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» օրենքում ընդունված փոփոխություններն իրականացնելու համար արդյո՞ք ունենք համապատասխան մասնագիտական ռեսուրսներ: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Հարցերին պատասխանում է առողջապահության նախարար պարոն Հայրիյանը:

Միքայել Հայրիյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Ուրեմն, քովիդի հետ անմիջապես աշխատողները ստանում են 100 տոկոս հավելավճար և հերթականությամբ 50 և 25 տոկոսների բաշխվածությամբ: Արդեն այդ գործը կատարված է, ինչ վերաբերվում է հավելավճարներին: Ինչ վերաբերվում է թերապևտներին, բոլոր թերապևտները, նույնպես էլի ամբուլատոր օղակը, աշխատում է քովիդի հետ և ամբուլատոր բուժում ստացողների էլի մի մասը, ովքեր  որ թոքաբորբ ունեն, բայց սատուրացիան բարձր է, և իրենք ստացիոնար չեն պառկում: Բոլորի տվյալները փոխանցում են մեր պոլիկլինիկա և այնտեղից ամեն մի թերապևտ, իր հատվածին պատասխանատու, մշտապես կապի մեջ է լինում հիվանդների հետ: Մի զարմացեք, դա նորություն է:

            Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Արձագանքո՞ւմ եք:

            Կարինե Աթայան - Առ այսօր ամբուլատոր ծառայության ոչ մի բժիշկ հավելավճար չի ստացել, և ես նորից կրկնում եմ, խոսքս ոչ միայն ամբուլատոր ծառայության մասին է, քովիդով հղիները չե՞ն ծննդաբերում, նմուշառում է կատարվում, ախտորոշում է կատարվում, բուժում, հսկողություն: Բոլոր այն մասնագետները, ովքեր առնչվում են քովիդի հետ, կարծում եմ, պետք է ընդգրկված լինեն: Դա ես չեմ ասում, համաչափ, հնարավոր է լինի ինդեքսացիա, հնարավոր է լինի պարգևավճարների ձևով, բայց որ պետք է ընդգրկված լինեն, դա միանշանակ է:

             Միքայել Հայրիյան - Հենց դրա համար ասում եմ միանշանակ է և տոկոսները մենք զուտ տոկոսային հարաբերությունները երեկ ենք մշակել, որ մինչև 25 տոկոսը, իսկ գրեթե համարյա բոլոր բուժաշխատողների գործը ծանրաբեռնվել է: Օրինակ, ասեմ 30-40 տոկոս լաբորատորիայի գործն է ծանրաբեռնվել: Այսինքն, քանակների դեպքով մենք փաստացի տեսնում ենք այդ աճը: Բայց ռեանիմացիայի աշխատակիցները, ովքեր, որ անմիջապես 24 ժամ լինում են հիվանդի հետ, իրենք ստանում են 100 տոկոս հավելավճար: Համաչափ իջնում է 50 տոկոս և 25 տոկոս հավելավճարներով:

          Կարինե Աթայան - Լրիվությամբ համաձայն եմ: Ռեանիմացիայում և ստացիոնարում, խոսքը գնում է ծայրահեղ, ես դրա համար շեշտեցի, բայց ամբուլատոր ծառայության այդ հիվանդների քանակի մասին, որ Դուք խոսում եք, դա այլ ծրագիր է: Ոչ թե քովիդի հետ կապված ծրագիր է, այլ այլ ծրագիր:

              Միքայել Հայրիյան - Չէ, իմ խոսքը միայն քովիդի մասին է գնում: Դուք ասում եք ծանր և ծայրահեղ ծանր հոկտեմբերից են ստացել արդեն, իսկ նոյեմբերին` թե պարգևատրում, թե հավելավճար,  ստանալու են հիմա:

           Կարինե Աթայան – Հույսով եմ:

           Միքայել Հայրիյան - Ոչ թե հույսով, այլ հստակ եմ ասում: Դա հաստատված է արդեն:

           Արթուր Թովմասյան - Երկուսիդ էլ շնորհակալություն: 2-րդ հարցը:

           Միքայել Հայրիյան – Գրեթե յուրաքանչյուր մասնագիտական ճյուղում մենք ունենք կադրերի խնդիր, պետք է լրացնենք: Այս պահին մենք ՍԷՍ  ծառայությունը կա, միացել ենք այդ գործին, քանի որ մեր տեսչությունում այդ ռեսուրսը իհարկե չկա, բայց մեր տեսչությանը, մեր սանիտարահամաճարակային կենտրոնը կաջակցի և իրենց 280 հոգանոց ռեսուրսով:

           Կարինե Աթայան - Նաև պետպատվերով սովորող ուսանողները, ովքեր 2022թ. կանցնեն անվճար կլինաօրդինատուրա, կարծում եմ, նպատակային պետք է աշխատել այդ ուղղությամբ` բժիշկ-համաճարակաբան, կոնկրետ այս մասնագիտությունը համալրելու նպատակով: Գործընթացը սկսվում է:

          Միքայել Հայրիյան - Իհարկե, և ոչ միայն: Գործընթացը սկսվել է:

          Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Կարող եք զբաղեցնել Ձեր տեղը, պարոն Հայրիյան: Պարոն Հովհաննիսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Աղաջանյանը:

          Կարեն Հովհաննիսյան - Առաջին հարցը վերաբերվում է պարոն պետնախարարին, մյուս երկու հարցը` ըստ ոլորտների: Պարոն պետնախարար, տեղահանված ազգաբնակչության բնակարանային խնդիրները լուծելու համար կառավարությունը շուկայից ձեռք է բերում բնակարաններ: Հետաքրքիր է, այն բնակարանները, որը տրվել է նվիրատվության կարգով, տրվել են որոշակի պաշտոնյանների, խոսքը չի գնում սոցիալական խնդիր մարդկանց մասին: Կառավարությունը արդյոք ճի՞շտ է համարում, որ նվիրատված բնակարանը նորից հետգնում կատարի: 3-րդ հարցը վերաբերվում է ըստ ոլորտների: Եղծահողում ունեցանք խմելու ջրի խնդիր: Արդյոք կանխատեսե՞լ էիք, որ նման խնդրի առաջ ենք կանգնելու, և եթե կանխատեսել էիք, ապա ինչ գործողություններ, ինչ քայլեր եք ձեռնարկել մինչև այժմ: Եվ 3-րդ հարցը` վաղը Սոչիում և որոշ ժամանակ հետո Բրյուսելում տեղի է ունենալու եռակողմ հանդիպում և երկկողմ հանդիպում, արդյոք համապատասխան սիգնալներ հնարավոր հանդիպման բովանդակության մասին մեր արտգործնախարարությունը ունի և, եթե որոշակի գործընթացներ որոշակի ուղղությամբ շարժվեն, արդյոք համապատասխան գործողությունների պլան ունե՞ք նախատեսած: Կարող եք պատասխանել այո կամ ոչ, թե ինչ-որ սահմանափակումներ կան գործողությունների պլանի մասով:

           Արթուր Թովմասյան - 1-ին հարցին պատասխանում է պետնախարարը:

           Արտակ Բեգլարյան – Շնորհակալություն, պարոն Հովհաննիսյան: Պատասխանը «ոչ» է: Ճիշտ չեմ համարում:

           Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

           Կարեն Հովհաննիսյան - Այո: Այսինքն ձեռք չենք բերելու պաշտոնյաններից, ովքեր նվիրատվություն են ստացել: Դա ուղղակի վերցնում ենք` համաձայն «Ռազմական դրության մասին» օրենքի մասին ու տեղի ունեցած փոփոխությունների արդյունքում:

           Արտակ Բեգլարյան - Ոչ, չենք նախատեսում ձեռք բերել:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: 2-րդ հարցին պատասխանում է պարոն Խանումյանը:

           Հայկ Խանումյան - Եղծահողում ստեղծված վիճակը կանխատեսելի էր, ուսումնասիրությունները կատարվել են այլ ջրագիծ անցկացնելու, ամեն ինչ արել ենք, որ հրապարակային չխոսենք, որովհետև թշնամին դեռևս տեղյակ չէր այդ խնդրից, էլի չենք կարողացել խուսափել: Սա նաև մեր հասարակության լուրջ խնդիրներից է, երբ որ հրապարակային խոսելուց հետո թշնամին գնում և այդ ջուրը կտրում է: Մի քանի բնակավայր կա, որը չեմ հուշի, այդ տիպի խնդիր կա: 2-3 ամսվա ընթացքում խնդրին լուծում կտա, մինչև այժմ պարոն Արզումանյանի ղեկավարած հաստատությունն է Եղծահողի հարցը լուծում: Երեք ամիս հետո Եղծահողում կլինի այն տիպի ջուրը, որը եղել է մինչև նոյեմբերի 20-ը:

            Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

            Կարեն Հովհաննիսյան - Կարելի էր չարձագանքել, բայց եթե հնարավոր էր այդ խնդիրը լուծել ամառվա ընթացքում, կարիք չկար ձգել, ձգել և նոր բյուջետային տարում փող հայթայթել, որպեսզի այդ հարցը լուծում ստանար:

           Հայկ Խանումյան - Փոխվել են ուսումնասիրությունների հետևանքով լուծման ճանապարհները, նախորդ լուծումը ավելի բարդ ռելիեֆային աշխատանքներ էր ենթադրում, որը նպատակարմար չգտավ կատարել: Այս պահին կկատարվի մի քիչ ավելի թանկարժեք, նկատի ունեմ նախորդ լուծումը ինքնահոս եղանակով էր, հիմա ոչ ինքնահոս եղանակով լուծում կտրվի:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, հաջորդ հարցին պատասխանում է պարոն Բաբայանը` Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարը:

           Դավիթ Բաբայան - Շնորհակալություն հարցի համար: Բնական է` մենք հետևում ենք բոլոր այդ գործընթացներին, կարծում եմ, որ այդ հանդիպումներում հիմնական շեշտը դրվելու է, այնուամենայնիվ, տարածաշրջանում կայունության պահպանման վրա, չի բացառվում, որ ստեղծվի ինչ-որ հանձնաժողով դելիմիտացիայի, դեմարկացիայի կապակցությամբ, բայց պետք է հասկանալ, որ սա այնքան բարդ գործընթաց է, որ տարիներ շարունակ ընթանալու է: Սա 1-2 օրվա, 1-2 տարվա խնդիր չէ: Անկախ ամեն ինչից` ես ուզում եմ վերահաստատել մեր դիրքորոշումը, որ մենք որևէ տարբերակ չենք տեսնում Ադրբեջանի հետ ինչ-որ փոխհարաբերություններ մեկ ընդհանուր պետության կազմում, սա երբեք չենք ընդունելու այս առաջարկը Ադրբեջանի և նրա դաշնակիցների` Թուրքիայի և  այլն: Բացի դրանից, բնական է, չենք հրաժարվելու դեօկուպացիայի հիմնախնդրից, որը արդեն իսկ դարձել է մեր արտաքին քաղաքականության կարևորագույն ուղղություններից մեկը, այսինքն` մեզ համար և Շուշին, և Հադրութը, և Քարվաճառը, և մնացած բոլոր բնակավայրերն ու տարածքները հանդիսանում են մեր երկրի անքակտելի մասը:

           Արթուր Թովմասյան – Արձագանքո՞ւմ եք: Պարոն Աղաջանյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Գալստյանը:

           Էդուարդ Աղաջանյան - Շնորհակալություն, իմ հարցն ուղղված է պաշտպանության բանակին, բայց ստիպված եմ այն հանելու, քանի որ ներկայացուցիչ չկա:

           Արտակ Բեգլարյան - Ներողություն, պարոն Թովմասյան: Պարոն Աղաջանյան, եթե ցանկանում եք, կարող եք գրավոր ընթացակարգով ներկայացնել, ես էլ կհետևեմ, որ պատասխանեն Ձեզ:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Գրիգորյանը:

           Դավիթ Գալստյան - Ճիշտն ասած իմ հարցն ուղղված է կառավարության ղեկավարին, բայց քանի որ դա իմ հարցը չի, հանրության որոշ խմբերի պահանջով եմ ես այդ հարցը բարձրացնում, ինձ թվում է` կառավարության ղեկավարը մեթոդներ կգտնի այդ հարցին պատասխանելու: Հասարակության մի ստվար զանգված դիմել է ինձ` խնդրելով, որ Արցախի Հանրապետության նախագահին դիմել, կոչ անել, որ երբ որ 2007 թվականից սկսած որպես վարչապետի պաշտոն զբաղեցրած անձ, բոլոր տնտեսական ներդրումները իր վերահսկողության ներքո էին, և Շուշիիում ինչո՞ւ բավականաչափ ներդրում չի կատարվել, կամ եթե կատարվել է բավականաչափ, ապա որոշ անհայրենիք մարդիկ ամենաբարձր ամբիոններից հնչեցնում են, որ հայրենի Շուշին դա դժբախտ և դժգույն քաղաք է, և արձագանք չկա մեր հայրենիքի մասը դժբախտ և դժգույն անվանողներին, ոչ մի պետական մակարդակով արձագանք չկա: Սա մեր հանրության հնչեցրած հարցն է, հուսով եմ, որ կպատասխանեն այս հարցերին, իսկ իմ գործընկերոջ ներկայացրած հարցին, պարոն պետնախարար, երբ որ Դուք ասում եք «ոչ, չենք նախապատրաստվում այդ բնակարանները ձեռք բերել», ապա այդ հարցը ծագել է մեր խմբակցության ներսում` ելնելով նրանից, որ Ձեր կողմից ընդունված որոշումով դա չի էլ բացառվում, համենայն դեպս դա թողնվել է որևէ պաշտոնյայի հայեցողության ներքո, որը կարող է ձեռք բերվել հանրության թիկունքում: Շնորհակալություն:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Պարոն Բեգլարյան, խնդրեմ:

           Արտակ Բեգլարյան - Առաջին հարցի մասով ...

           Դավիթ Գալստյան - Առաջին հարցի մասով չեմ ակնկալում Ձեր պատասխանը, պատասխանը ես ակնկալում եմ երկրի նախագահը մեթոդ կգտնի, այդ հարցին կպատասխանի:

           Արտակ Բեգլարյան - Շատ լավ, ես այնքանով, որքանով տեղյակ եմ, կարող եմ ասել, որ եղած ռեսուրսների հասանելիության սահմաններում Շուշիում բավարար տնտեսական ներդրումներ կատարվել են, իսկ  երկրորդ հարցի մասով ես լրացուցիչ մի հատ կասեմ ուսումնասիրենք, հասկանանք կարգի մեջ ինչ կարգավորումներ կան և Ձեր նշած, այսինքն, պարոն Հովհաննիսյանի նշած դեպքերը ինչպես կարելի է կարգավորել, որպեսզի Ձեր ասած իրավական հստակեցումներ լինի, բայց կարևոր է հասկանալ հիմքերը: Տվյալ  դեպքերը որ ասում եք ուղղակի նվիրատվություն է եղել, այդ նվիրատվության հիմքը որն է, պետական որևէ ծրագրի սահմաններո՞ւմ էր, որը պարոն Հովհաննիսյանը բացառեց, թե ինչ որ այլ հիմքեր, և դրա անունը ինչպես ենք դնում կարգի մեջ:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան, արձագանքո՞ւմ եք:

           Դավիթ Գալստյան - Այդ կառավարության որոշումը քննարկում է եղել այս նույն դահլիճում, և այս նույն հարցը իմ կողմից էր բարձրացվել: Դրա հիմքերը շատ հանգիստ կարելի է դնել, պետական ծրագրերի շրջանակից զատ պետության կողմից նվիրատվություն ստացած անձնավորություններին: Դա շատ հանգիստ կարելի է նշել, բացառել այդ երևույթը` ցանկության դեպքում, իհարկե:

           Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Գալստյան, ասացի, որ կքննարկենք,  իսկ ցանկությունը եթե չլիներ, ես չէի ասի «ոչ»:

           Դավիթ Գալստյան - Արդեն քննարկում եղել է նման հարցով:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն երկուսին էլ: Պարոն Գրիգորյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Սարգսյանը:

           Արշակ Գրիգորյան - Հարցս հանում եմ, քանի որ արդեն հնչեցվել է:

           Արթուր Թովմասյան - Պարոն Սարգսյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի տիկին Հակոբյանը:

           Դավիթ Սարգսյան - Պետական համակարգում աշխատող որոշ պաշտոնյաների որոշ ընտանիքներ գտնվում են Արցախից դուրս: Այս երևույթը խուճապ է առաջացնում հասարակության շրջանում: Ի՞նչ միջոցներ է ձեռնարկվում այս հակասավոր երևույթի դեմ:

           Արթուր Թովմասյան- Շնորհակալություն, պարոն Սարգսյան, հարցին պատասխանում է պարոն պետնախարարը:

           Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, պարոն Սարգսյան, նկատի ունեք բարձրաստիճան պաշտոնատար անձա՞նց, թե ընդհանրապես պետական համակարգում աշխատող:

           Դավիթ Սարգսյան - Բարձրաստիճան:

           Արտակ Բեգլարյան - Ես նմանատիպ դեպք չգիտեմ, նախագահն էլ հայտարարել էր, որքան տեղյակ եմ, այսպես ասեմ, առաջիկայում էլ նմանատիպ լրացուցիչ հայտարարություն լինելու է, բարձրաստիճան պաշտոնյաների մասով եմ ասում, բնականաբար, անընդունելի է բարձրաստիճան պաշտոնյայի ընտանիքը Արցախում չլինել, բայց քանի որ ես ամբողջապես տեղյակ չեմ դեպքերից, ես ինքս նմանատիպ դեպք չգիտեմ, դրա համար եմ ասում: Լավ կլինի մի փոքր ես ինքս ուսումնասիրեմ, ըստ կարիքի նախագահի հետ կքննարկենք, հետո լրացուցիչ Ձեզ պատասխան կտանք: Բայց իմ դիրքորոշումը ես հայտնեցի արդեն:

           Արթուր Թովմասյան - Դե բարձրաստիճանը այստեղ են, նայեք, եթե անուն կա, երեխան այստեղ չէ, ասացեք:  Անուն կա, ասացեք:

           Արտակ Բեգլարյան - Ես միանշանակ կողմ եմ, եկեք անուններով խոսենք:

           Արթուր Թովմասյան - Իհարկե բարձրաստիճան պաշտոնյայի երեխաները պետք է ապրեն Արցախում: Եթե չէ, մի հատ օրինագիծ պատրաստեք, որ իրավական դաշտ լինի: Սա էլ պատերազմը չէ:

           Արտակ Բեգլարյան - Միանաշանակ դեմ եմ, եթե անուններ կան, եկեք անուններով խոսենք, որովհետև այդ հարցով անընդհատ ինչ-որ զրույցներ լինում են, բայց ես տպավորություն ունեմ, որ  բամբասանքների մակարդակում է: Ամեն դեպքում չեմ բացառում, որ իրականությունում նմանատիպ դեպքեր կան: Եթե կան, դուք էլ մատնացույց արեք:

           Արթուր Թովմասյան - Եվ վերջինը` բարձրաստիճան պաշտոնյայի երեխայի արյունը ավելի մուգ չէ, քան մեր քաղաքացիների, մեր հայրենակիցների, ովքեր ապրում են Արցախում: Լավ, դա շատ ցավոտ հարց է, պարոն Սարգսյան: Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի  պարոն Գրիգորյանը:

           Մետաքսե Հակոբյան - Իմ հարցը ևս ուղղված է կառավարության ղեկավարին, ուստի ակնկալում եմ կամ գրավոր պատասխան, կամ ինչ-որ եղանակով հարցի պատասխան: Մոտ մեկ տարի առաջ այս դահլիճում ես հարց եմ ուղղել, թե ինչ է լինելու 2025 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո, երբ լրանա ռուս խաղաղապահների` Արցախում մնալու ժամկետը: Պատասխան տրվեց պարոն Հարությունյանի կողմից, որ երբ գա ժամանակը, համատեղ քննարկումներով կորոշվի: Անցել է համարյա մեկ տարի, հարցս կրկնում եմ: Ի՞նչ է սպասվում 2025 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո, եթե ադրբեջանական կողմը չհամաձայնվի ռուս խաղաղապահների հետագա մնալուն, և մեկ տարվա ընթացքում ընդհանրապես ի՞նչ է արվել այդ ուղղությամբ, քանզի կարծում եմ, որ հանրապետության նախագահը, անվտանգության երաշխավոր լինելով, իր գործողություններից է կախված Արցախում հայի մնալ-չմնալը, իսկ իր հերթին Արցախի ճակատագիրը կախված է հայի ապրել կամ չապրելուց: Ակնկալում եմ պատասխան:

           Արթուր Թովմասյան - Հարցին պատասխանում է պարոն պետնախարարը:

           Մետաքսե Հակոբյան - Կներեք, պարոն Բեգլարյան, որովհետև ես սպասելու եմ պարոն Հարությունյանի պատասխանին:

           Արտակ Բեգլարյան - Հասկացա, ես հիմա ոչ բովանդակային պատասխան եմ տալիս: Գրավոր պատասխանի համար խնդրում եմ գրավոր հարց ուղարկել: Գրավոր պատասխան կլինի միանշանակ, եթե գրավոր հարց չեք ուղարկում, չեմ կարող հիմա ես նախագահի փոխարեն ասել, թե ինչպես է պատասխանվելու, կամ կպատասխանվի, թե չէ: Բայց մյուս կողմից կարող եմ ասել, որ քանիցս հրապարակային այդ հարցին անդրադարձ եղել է նաև նախագահի կողմից, որի մեջ, միգուցե մասամբ, Ձեր հարցի պատասխանը տրվել է:

           Մետաքսե Հակոբյան - Գիտե՞ք, ես գուշակությունների մասին չեմ ուզում լսել, որովհետև բոլոր քննարկումները և երկրի նախագահի պատասխանները եղել են գուշակությունների մակարդակում: Իսկ ես ուզում եմ հստակ Արցախի անվտանգության երաշխավորի պատասխանը: Իսկ ինչ վերաբերվում է գրավոր հարցը ուղղելուն, մեզ բացառիկ բախտ է վիճակվել 2 ամիսը մեկ հարց ուղղել երկրի նախագահին, և չգիտեմ ինչ-ինչ պատճառներով, մենք շատ հազվադեպ ենք այդ հնարավորությունը ունենում, ուստի ես նորից ակնկալում եմ երկրի նախագահի պատասխանը իմ բանավոր խոսքին: Թող մեթոդները արդեն գտնի պարոն Հարությունյանը` ինչ կերպ պատասխանի:

           Արտակ Բեգլարյան - Տիկին Հակոբյան, ես էլ ասեմ,  քանի որ նախագահը երկրում չէ, ես լիազորված եմ պատասխանել, բայց քանի որ իր կողմից լիազորված եմ, բնականաբար, երկու տարբերակ կա. կամ սպասում եք նախագահը հաջորդ հարցուպատասխանի ժամանակ այստեղ կլինի, իրեն հարցը տալիս եք, ինքը պատասխանում է, կամ գրավոր հարցը ուղարկում եք, ինչպես ակնկալում էիք գրավոր պատասխան, գրավոր պատասխանը կլինի գրավոր հարցին: Ողջամիտ չէ ու ընթացակարգային առումով էլ նախատեսված չէ, որ բանավոր հարցին գրավոր պատասխան տրվի:

           Արթուր Թովմասյան - Երրորդ տարբերակ էլ կա, ես խմբակցության նախագահին կխնդրեմ, քանի որ դա իմ գործառույթների  մեջ է, և այդ հարցը բարձրացնել:

           Արտակ Բեգլարյան - Ես էլ կմիանամ այդ խնդրանքին:

           Դավիթ Գալստյան - Պարոն Թովմասյան, մենք Ձեզ դիմել էինք կառավարության նիստերին ապահովել պատգամավորների ներկայությունը, քանի որ կառավարության անդամները այստեղ են, բայց ղեկավարը չէ, այդ հարցն էլ կարգավորենք: Ես հիշում եմ, զանգել եք, փորձել եք կազմակերպել, բայց 4 ամսից ավել է, կամ կառավարության նիստ չի լինում, կամ անտեսել են մեր և Ձեր խնդրանքը: Այս հարցին կարգավորում տանք էլի մի ձև:

           Արթուր Թովմասյան - Դա ավելի շատ իրավական կարգավորման խնդիր ունի:

           Դավիթ Գալստյան - Դա մեր իրավունքն է: Համաձայն Կանոնակարգի` մենք կարող ենք ներկա լինել բոլոր նիստերին: Դա օրենքով սահմանվում է:

           Արթուր Թովմասյան - Ես իմանում եմ, թե արդեն մասնակցում եք:  

           Դավիթ Գալստյան - Դե եթե չգիտենք երբ է լինում, որտեղ է լինում կառավարության նիստը, գնանք հրապարակո՞ւմ մասնակցենք:  

           Արթուր Թովմասյան - Պարոն Բեգլարյան, հաշվի կառնեք:

           Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Թովմասյան,  հաշվի կառնենք: Իրականում հեռավար սկզբունքով է լինում, բնականաբար, այդ պատճառով: Եթե կառավարության նիստ լինի, միանշանակ հաշվի կառնենք: Ես կարծում եմ` որևէ խնդիր չկա, պատգամավորները ազատ են մասնակցելու իմ կարծիքով, խոստանում եմ մի հատ իրավական կարգավորումներն էլ նայել: Իմ կարծիքով` խնդիր չի լինելու:

           Դավիթ Գալստյան - Հաշվի առնելով, որ կառավարության որոշումներն էլ խմբակցությունը չի ստանում, և շատ որոշումներից քաղաքացիները հարցեր են ուղղում, մենք տեղյակ էլ չենք:

           Արթուր Թովմասյան - Եվ վերջին հարցը, պարոն Գրիգորյան, խնդրեմ:   

           Արամ Գրիգորյան - Շնորհակալություն: Հարգելի կառավարություն, համապետական կարանտին է ընդունվել, և հարցս հետևյալն է. ոնց նշել է տիկին Ղարախանյանը, իրոք մենք մեր երեխաների կրթության հաշվին գնացել ենք այդ քայլին: Այնուամենայնիվ, ընդունելուց հետո էլ շատ խիստ պայմաններ չի իրականացվում: Ի՞նչ գործիքակազմ է պատրաստ կառավարությունը կիրառել, որպեսզի կրթական ընթացքը խախտելը չմնա առանց հետևանքի, այսինքն` արդյունավետության:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, հարցին պատասխանում է պարոն Բեգլարյանը:

           Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Գրիգորյան, շնորհակալություն, տիկին Ղարախանյանը տեխնիկական հնարավոր լուծումների մասին միգուցե մասնակի պատասխանեց, բայց եթե կարիք կա, լրացուցիչ կարող ենք քննարկումներ էլ ունենալ: Շատ սկզբունքային հարց է ինձ համար էլ, նաև Դուք տեղյակ եք խորհրդակցությունների ժամանակ էլ որ քննարկել ենք, կարծում եմ, պետք է լուծումներ գտնենք ոչ հեռավար գոնե տարրական դասարանցիների կրթությունը ապահովելու, իսկ հեռավարի մասով, եթե Ձեր հարցը ես ճիշտ հասկացա, լուծումը սկզբից տեխնիկական պայմանների ապահովման խնդիրն է, այսինքն կապի, տեխնիկական միջոցների, որը մասնակի լուծված է: Եվ երկրորդը ծրագրային ապահովվածության խնդիրն է, որի մասով լրացուցիչ հանձնարարություն կա, տարբեր ծրագրեր կան: Եթե մասնագետները խորհուրդ են տալիս, որ, օրինակ, Zoom-ի կամ Messenger-ի հույսին չլինեն աշակերտներն ու ուսուցիչները, այլ ավելի մասնագիտացված օնլայն ծրագրերի միջոցով կրթությունը ապահովեն, և դա արդյունավետություն կապահովի լրացուցիչ, բնականաբար, մենք պետք է ներդնենք: Այս մասով հանձնարարությունը կա կրթության նախարարությանը:

           Արամ Գրիգորյան - Հարցս մի քիչ ուրիշ ուղղություն ուներ, մենք զոհաբերել ենք մեր երեխաների կրթությունը, որպեսզի կարողանանք այս համաճարակի մեջքը կոտրենք, այսպես ասեմ: Եվ ի՞նչ գործիքակազմ է պատրաստ կառավարությունը կիրառել, որպեսզի կարողանանք արդյունք ստանանք: Չստացվի, որ մենք կրթական համակարգը ընդհատել ենք, բայց քովիդը շարունակում է այս տեմպերով աճել:

           Արտակ Բեգլարյան - Կարանտինի որոշման մեջ և այդ որոշումից բխող առողջապահության նախարարի հրամանում ներկայացված սահմանափակումները այդ գործիքակազմն են: Գլխավոր հարցն այն է, թե որքանով ենք այդ սահմանափակումները կիրառում, որքանով ենք վերահսկողությունը ապահովում հետևողականորեն: Ես ասեմ, որ առավելագույնս պատրաստ ենք հետևողական լինել, և այս մի քանի օրվա ընթացքում կարանտինի նախապատրաստական աշխատանքները կատարելիս բոլոր հսկողական և վերահսկողական առնչվող գործառույթներ իրականացնող մարմինների ղեկավարներին հավաքել եմ, քանիցս խորհրդակցություններ ենք արել, հանձնարարականներ եմ տվել, որպեսզի պետական համակարգը խստություն ու հետևողականություն ցուցաբերի, ըստ կարիքի վարչական պատասխանատվության միջոցներ կիրառի առաջնահերթորեն տնտեսվարողների հանդեպ, ըստ կարիքի նաև` անբարեխիղճ քաղաքացիների հանդեպ, բայց սա  վերջին փուլում կկիրառենք, եթե զգանք, որ դա էլ է լուծում, և հանրային վերահսկողության տարբեր մեխանիզմներ ենք սկսել ներդնել, սակայն այդ առումով բոլորիդ կողմից ակնկալում եմ, որ հետևողականություն կլինի և պատգամավորների, և որպես քաղաքացիներ, որպեսզի բարձր անհանդուրժողականություն ցուցաբերենք կարանտինի կանոնների խախտման հանդեպ` ցանկացած դեպքի: Դա կլինի առաջնահերթորեն պաշտոնատար անձի կողմից, թե քաղաքացու կողմից, կամ տնտեսվարողի կողմից: Եվ եթե դուք նկատում եք, դուք ինքներդ պնդեք, որ կատարեն կանոնները: Իմ կողմից` որպես համակարգող պաշտոնատար անձ, բոլոր հանձնարարականները կան, որ մարմինները մաքսիմալ հետևողական ու խիստ լինեն:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան: Ես առաջարկում եմ հետևյալը. դահլիճում 40-ից ավել մարդ կա,  հենց մենք ենք այդ կարգը խախտում, այդ 40 թիվը փոխեք, ես ուղղակի հորդորում եմ, 33 պատգամավոր կան, տասնքանի հատ նախարար և լիազորված մարդիկ: Եկեք այդ թիվը դարձրեք հիսուն կամ հիսունքանի, որովհետև առաջիկայում պետական բյուջե կա, երկրի նախագան էլ է գալու: Մի հատ ռեալ թիվ մտածեք, որ գոնե Ազգային ժողովի նիստեր գումարենք և մեր պետական բյուջեն, որը ես լավագույններից մեկն եմ համարում վերջին 30 տարում, որպեսզի մեր ժողովուրդը դրանով առաջնորդվի, մեր կառավարությունը դրանով աշխատի: Պարոն Բեգլարյան, պարոն առողջապահության նախարար, հորդորում եմ, որ գոնե մեր նիստերի ժամանակ մի հատ թիվը հաշվենք, ես առաջարկում եմ 50-55, որովհետև դրանից շատ են լինելու դահլիճում:

           Արտակ Բեգլարյան - Պարոն Թովմասյան, շնորհակալություն, իրոք բավականին արժեքավոր դիտարկում էր, դա հաշվի չէինք առել, որ այդպիսի խնդիր կարող է լինել, միգուցե թիվը չբարձրացնենք, մի հատ կքննարկենք, միգուցե բացառություն տա՞նք Ազգային ժողովի նիստերին, կառավարության նիստերին: Ընդունում եմ, որ խնդիրը առկա է, միգուցե պարոն Գրիգորյանի հարցին լրիվ չպատասխանեցի, ամենակարևորը պատվաստման հորդորն է ու պայմաններ ստեղծելն է: Հիմա հանձնարարությունները կա, որ պատվաստման հնարավորությունները բավականին ընդլայնվեն ու դարձվեն ավելի մատչելի բոլոր քաղաքացիների համար, և երկրորդ` արդեն գիտեք, որ պատվաստման մասով արդեն լրացուցիչ պայման է դրված, որ եթե պատվաստված չէ անձը, երկու շաբաթը մեկ ՊՇՌ թեստի բացասական արդյունքի փաստաթուղթը պետք է ներկայացնի, ու ես կարծում եմ, որ այս առումով մենք պետք է բավականին հետևողական լինենք, որպեսզի մարդիկ արագ, կարճ ժամանակահատվածում  և մեծ քանակով պատվաստվեն:  Սա մեզ համար սկզբունքային հարց է, որովհետև բոլոր հաջողված երկրները այս ճանապարհով են հաջողության հասել:

           Արամ Գրիգորյան - Շնորհակալություն, պարոն Բեգլարյան, իրականում  բնակչությունը պետք է ներողամիտ լինի այս խստացմանը, որովհետև իրականում սա անվում է հանուն մեր ժողովրդի:

           Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: 12 պատգամավորների կողմից հնչեցվել է 22 հարց, հարցերի մեծ մասին սպառիչ պատասխան է տրվել, այնտեղ 2-3 հարց կա, ինձ թվում է, որ դեկտեմբեր ամսում կունենանք: Շնորհակալություն, հարգելի կառավարություն, պարոն պետնախարար, ազատ եք:

           Արտակ Բեգլարյան - Շնորհակալություն, շատ հաճելի էր:

           Արթուր Թովմասյան - 5 րոպե ընդմիջում:

             (Ընդմիջում):

  Արթուր Թովմասյան - Մինչև նիստի աշխատանքները սկսելը ես կասեմ ձեզ հետևյալը. այն զրույցները, որ անում եք, դա իրականությանը չի համապատասխանում: Պարոն Խանումյանը և քաղաքականապես է պատրաստ, և լավ տիրապետում է իր ոլորտին, և ես իր ազնվության վրա չեմ կասկածում: Հետը ճանապարհ եմ գնացել, և բավականաչափ պատրաստ մարդ է` և քաղաքականապես, և այն ոլորտում, որում ինքը նախարար է: Իմ կողմից դեմ քվեարկելը կամ իր նկատմամբ, որ Արթուր Թովմասյանը արշավ է սկսել, որ Խանումյանին նախարարից հանեն, Արթուր Թովմասյանը միշտ պատրաստ է Խանումյանին աջակցելու և ավելի բարձր արդյունքներ գրանցելու: Ուղղակի եթե որոշ պատգամավորներ այդպես են մտածում, թող այդպես չմտածեն: Ես որպես պատգամավոր, ոչ թե որպես Ազգային ժողովի նախագահ, իրավունք չունե՞մ օրինագծին դեմ քվեարկեմ: Այդ պատգամավորները դահլիճում չեն, որ գան կասեմ: Հասկանալի է, թե որ խմբակցությունն է: Սա ուղղակի իրականությանը չի համապատասխանում: Ասեմ իմացեք, մեր  Դաշնակցություն խմբակցությունից են: Դա այդպես չէ, սիրելի պատգամավորներ: Սա ուղղակի որևէ օրենքի նախագծի Արթուր Թովմասյանը իր սեփական կարծիքը կարող է ունենա, և բոլոր հանձնաժողովների նախագահներին ես մոտ եմ կանգնած, որովհետև իմ հանձնաժողովի նախագահներն են: Եթե որևէ առաջարկություն է անում հանձնաժողովի նախագահը և տվյալ նախարարը չի ընդունում,  անկախ նրանից, թե այդ նախարարը ով է, ինձ մոտիկ է, կամ մոտիկ չի, ի՞նչ կապ ունի: Բոլորս էլ Արցախի համար ենք աշխատում, ամեն ինչ հանուն Արցախի է: Սա է խնդիրը, այստեղ անձնական ոչ մի բան չկա: Դեռ ավելին, այս ճանապարհորդության ընթացքում ես տեսնում եմ, որ պարոն Խանումյանը ինչքան ավելի օգտակար կլինի մեր պետությունը միջազգային հանրության մոտ ներկայացնելու առումով: Ես Ձեր հարցին պատասխանեցի՞, պարոն Գալստյան: Եղավ:

Շարունակում ենք մեր աշխատանքները:

Գագիկ Բաղունց - Հիմա մենք անմիջապես անցնում ենք քվեարկությանը: Քվեարկություն:

Արթուր Թովմասյան - Մի հատ նորից գրանցվեք հետո: Գրանցում:

Գագիկ Բաղունց - Ներկա են 23 պատգամավոր, քվորում կա, այժմ մենք քվեարկության ենք դնում Ճանապարհային անվտանգության ապահովման մասին   օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին,  Պետական տուրքի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին և Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրենքներն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Արթուր Թովմասյան - Կողմ` 2, դեմ` 12,  ձեռնպահ` 9: Որոշումը չի ընդունվել:

Գագիկ Բաղունց – Հարգելի պատգամավորներ, Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի հոդված 77-ի կետ 3-ի համաձայն` եթե նախագիծը չի ընդունվում, ապա քվեարկությունից անմիջապես հետո  հիմնական զեկուցողը կարող է առաջարկել Ազգային ժողովի որոշման նախագծի քննարկելը վերադարձնել Կանոնակարգի 75-րդ հոդվածով նախատեսված` գրավոր առաջարկների ներկայացման փուլ, որը քվեարկության է դրվում առանց քննարկման: Եթե պարոն Խանումյանը այս իրավունքից օգտվելու ցանկություն ունի, խնդրեմ:

Հայկ Խանումյան - Հարգելի պատգամավորներ, վերջնական տարբերակով օրինագծի ընդունվելու դեպքում  1500 դրամով կիջներ տրանսպորտային միջոցներ շահագործողների ֆինանսական բեռը: Օրենքը նույն ձևով թողնելով` Դուք 1500 դրամ ավել բեռ թողեցիք տրանսպորտային միջոցներ շահագործողների վրա: Այնուամենայնիվ, մինչև վերջնական օրինագծի ճակատագիրը, օգտվելով Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 77- րդ հոդվածի 3 -րդ կետից, առաջարկում եմ Ազգային ժողովի որոշման նախագծի` քննարկումը վերադարձնել Կանոնակարգ օրենքի 75-րդ հոդվածով նախատեսված`  առաջարկների ներկայացման փուլ:

Արթուր Թովմասյան - Որոշումը ներկայացնենք, հետո որոշենք միասին` աշխատանքները շարունակե՞նք, թե՞ ընդմիջում:

Սիրելի հայրենակիցներ, այն օրենքի նախագիծը, որ պարոն նախարարը ներկայացրել է Ազգային ժողով, 11000 դրամի բեռ է ավելացվում: 11000-ից 1500 դրամ այդ կտրոնների մասով իջնում է, այսինքն` 9500 դրամի բեռ է ավելանալու մեր հայրենակիցների վրա: Եթե երեկ հանձնաժողովի նիստի ժամանակ պարոն Կասյանի առաջարկը ընդունվեր, ապա այսօր, կարծում եմ, դրական եզրակացությամբ օրենքի նախագիծը կընդունվեր ու կներկայացվեր հանրապետության նախագահի ստորագրությանը: Դեռ ավելին, ինչո՞ւ են դեմ քվեարկել պատգամավորները: Հենց այդ բեռի համար: Իհարկե, պարոն Խանումյանը ասաց` ընդունում է, բայց  նա պետք է ընդուներ գլխադասային հանձնաժողովի առաջարկը երեկ նիստի ժամանակ: Դա էր պատճառը, որ հանձնաժողովի բոլոր 4 անդամները դեմ են քվեարկել:

Սիրելի պատգամավորներ, նախարարն իրավունք ուներ և ցանկանում է մեկ անգամ ևս ներկայացնել Ազգային ժողով, և կոչ եմ անում կողմ քվեարկել, որովհետև ես կարծում եմ, որ նաև «տեխոսմոտր» հասկացողությունը ընդհանրապես Արցախից հանել: Չեմ ասում սա ընդունել, բայց նաև այսպիսի առաջարկներ կային մեր սիրելի պատգամավորների կողմից: 

Գագիկ Բաղունց- Հարգելի պատգամավորներ, Ձեզ եմ ներկայացնում Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը: Ղեկավարվելով Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի հոդված 77-րդ հոդվածի 3-րդ մասով` Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը որոշում է. առաջին ընթերցմամբ ընդունված Ճանապարհային անվտանգության ապահովման մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին,  Պետական տուրքի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին և Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի մասին նախագծերի փաթեթը Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 75-րդ հոդվածով նախատեսված կարգով վերադարձնել գրավոր առաջարկների ներկայացման փուլ:

Հիմա այս որոշման նախագիծը դնում ենք քվեարկության: Խնդրեմ, քվեարկում:

Հարգելի պատգամավորներ, գրանցված 23 պատգամավորներից քվեարկել են 17-ը,   չեն քվեարկել 6 պատգամավոր, անհրաժեշտ է 14 ձայն:

Կողմ քվեարկել է 16, դեմ` չկա, ձեռնպահ` 1 հոգի:

Որոշումն ընդունված է, և մենք օրենքների նախագծերի փաթեթը վերադարձնում ենք գրավոր առաջարկների ներկայացման փուլ:

Օրակարգի հաջորդ հարցը` «Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը` թվով 28 նախագծեր, ներկայացնելու համար որպես Արցախի Հանրապետության նախագահի  ներկայացուցիչ և հիմնական զեկուցող հրավիրվում է Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար պարոն Միրզոյանը: Խնդրեմ, պարոն Միրզոյան:

Ժիրայր Միրզոյան - ԱԺ հարգարժան նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, ներկաներ, ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթը ներառվում է «Դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին»,  «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և հարակից թվով 26 օրենսդրական ակտերում փոփոխություններ և/կամ լրացումներ նախատեսող  օրենքների նախագծեր: Դրանք են` «Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընտանեկան օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Դատական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկադիր կատարման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Քաղաքաշինության բնագավառում իրավախախտումների համար պատասխանատվության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Բյուջետային համակարգի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Հրապարակային սակարկությունների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանադրական դատավարության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական պաշտոններ զբաղեցրած անձանց սոցիալական երաշխիքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սնանկության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արցախի Հանրապետության քննչական կոմիտեի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Հանրաքվեի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և «Արցախի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների փաթեթը:

 Թվարկած օրենսգրքերում և օրենքներում, այսինքն այդ 26 օրենսդրական ակտերում նախատեսվող փոփոխությունը վերաբերվում է հարկադիր կատարման ծառայության անվանման և ծառայության գործառույթի անվանման փոփոխությանը, որը «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» օրենքում կատարվել է 2021  թվականի հունիսի 30-ին: «Դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին» օրենքում առաջարկվող փոփոխությունները հետևյալն են.

- օրենքի 3-րդ հոդվածը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ` «Հարկադիր կատարման մասին» օրենսդրությանը ավելացնելով «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքը,  ինչպես նաև ամրագրվում է, որ հարկադիր կատարողների աշխատանքային հարաբերություններին վերաբերող հարցերը, որոնք կարգավորված չեն «Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին» օրենքով, կարգավորվում են «Քաղաքացիական ծառայության մասին» և «Հանրային ծառայության մասին» օրենքներով,

- 12-րդ հոդվածում առաջարկվում է հարկադիր կատարման ծառայության բարձրագույն կամ գլխավոր խմբերի թափուր պաշտոններում նշանակում կատարելիս առաջնահերթությունը տալ հարկադիր կատարման ծառայության, այնուհետև՝ զինված ուժերի, ազգային անվտանգության, ոստիկանության, դատախազության, փրկարարական ծառայության և քննչական կոմիտեի այն ծառայողներին (այդ թվում՝ նախկին ծառայողներին), ովքեր բավարարում են տվյալ պաշտոնին նշանակվելու համար հարկադիր կատարողներին ներկայացվող պահանջները, իսկ հարկադիր կատարման ծառայությունում առաջատար խմբի հարկադիր կատարողի և տեսուչի թափուր պաշտոն առաջանալու դեպքում նախատեսվում է այն արտամրցութային կարգով համալրվելու հնարավորություն ստեղծել` այդ պաշտոնին նշանակելով հարկադիր կատարման ծառայության այն ծառայողին կամ տվյալ պաշտոնը ժամկետային աշխատանքային պայմանագրով զբաղեցնող այն անձին, ով բավարարում է տվյալ պաշտոնին նշանակվելու համար հարկադիր կատարողներին ներկայացվող պահանջները:

Օրենքի կարգավորման շրջանակից հանվում են հարկադիր կատարողների եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնելու պարտականությունը, քանի որ այդ պարտականությունը վերաբերվում է ծառայության միայն բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց, հարկադիր կատարման ծառայությունում գլխավոր հարկադիր կատարողին և նրա տեղակալներին, իսկ դա արդեն կարգավորված է «Բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց գույքի և եկամուտների հայտարարագրման մասին» օրենքով:

Օրենքի կարգավորման շրջանակից հանվում է նաև հարկադիր կատարողների դրամական ապահովումը, քանի որ այն սահմանված է «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքով:

«Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում առաջարկվում է. ծառայության առանձնահատկություններով պայմանավորված` ամրագրել հարկադիր կատարման ծառայության վարձատրության նոր մեխանիզմ` հարկադիր կատարման ծառայության վարձատրությունն իրականացնելով հանրապետությունում գործող այլ ծառայությունների վարձատրության տարբերակով, մասնավորապես, նախատեսվում է հարկադիր կատարողների նկատմամբ ևս չկիրառել լրացուցիչ աշխատավարձի օրենքով սահմանված հիմնական աշխատավարձի 30 տոկոսը գերազանցելու պահանջը, հանել կոչման համար հավելավճար ստանալու դրույթը և դրա փոխարեն նախատեսել հավելում ստանալու հնարավորություն` կառավարության որոշմամբ սահմանված չափերով և կարգով: Շնորհակալություն:  

Գագիկ Բաղունց - Հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Գրանցվել է 1 պատգամավոր: Խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

Արամ Հարությունյան - Պարոն Միրզոյան, ժամանակին ես ինքս էի ծառայում հարկադիր կատարման ծառայությունում, և օրենսդրական բացը չկար, այսինքն կարգավորվում էր օրենքով և ոչ աշխատանքային ժամերով հարկադիր աշխատողները կազմակերպում էին տեսակցություններ, այսինքն ամուսնալուծված ընտանիքների դեպքում նրանք պետք է վարձատրվեին: Սակայն պրակտիկայում այդ վարձատրությունը չկար, անկեղծ` այս պահին տեղյակ չեմ, թե ինչպիսին է իրավիճակը, բայց խնդրում եմ ուշադրության կենտրոնում պահել, և եթե օրենքով սահմանված կարգով տեսակցություններ կազմակերպող հարկադիրները լրավճարներ չեն ստանում, այդ հարցը ևս լուծել: 

Ժիրայր Միրզոյան - Շնորհակալություն, այս փոփոխությունները միտված են նաև կարգավորելու այդ բացը: Այո, ոչ աշխատանքային օրերին և ժամերին լինում են նշանակված տեսակցություններ: Խոսքը վերաբերվում է ոչ գույքային կատարողական վարույթներին, և այդ ժամերին, կարելի է ասել, կորցնում է տվյալ  հարկադիր կատարողը իր ոչ աշխատանքային օրը: Միանշանակ, կառավարության որոշմամբ սահմանելով` մենք առանձնահատկություն ենք սահմանելու նաև Ձեր նշած խնդրի լուծման համար, և ամբողջությամբ հարցը լուծվելու է:

Արամ Հարությունյան - Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Միրզոյան, խնդրում եմ զբաղեցնեք Ձեր տեղը:

  «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն` նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ գրանցվել:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սևակ Աղաջանյանը:

Սևակ Աղաջանյան- Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողով ներկայացված թվով 28 օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում: Հանձնաժողովը միաձայն տվել է դրական եզրակացություն Ազգային ժողովի նիստում ներկայացնելու համար:

Գագիկ Բաղունց- Հարգելի պատգամավորներ,  կա՞ն հարցեր գլխադասային հանձնաժողովի նախագահին:  Հարցեր չկան: Շնորհակալություն, պարոն Աղաջանյան:

  «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն` նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ գրանցվել: Չկա: Պարոն Գալստյան, մենք պայմանավորվել ենք կոճակը սեղմել գրանցման համար: Գրանցում: Գրանցվել է 2 պատգամավոր: Պարոն Գալստյան և տիկին Հակոբյան: Խնդրեմ:

Դավիթ Գալստյան - Շնորհակալություն, ճիշտն ասած իմ ելույթը կապված չի լինելու այս հարցի հետ, որը որ պիտի քվեարկենք, այլ կապված է լինելու սրանից նախորդ օրենքի հետ, որտեղ որ վերջին խոսքում, այսպես ասած, պարոն Խանումյանը մեղադրում էր պատգամավորներին, որ ինչ-որ 1500 դրամ պետք է նվազեր տրանսպորտային միջոցներ օգտագործողների համար, և մենք ի շահ ժողովրդի չենք քվեարկել, այլ ժողովրդի բեռը թողել ենք ավելի բարձր, քան իրականում այս պահին գործում է: Ես ուզում եմ Ձեզ հիշեցնել, պարոն Խանումյան, երեկվա այս նույն ամբիոնից, երբ որ ասում էիք, որ դա մեծ գումարներ չի կազմում, ընդամենը ամիսը 600 դրամ, դա տարվա կտրվածքով կազմում է 7200 դրամ: Մեր գործընկերոջ հարցին, որ թող այդ գումարները պետական բյուջեից ֆինանսավորեին, Դուք լրիվ դեմ էիք արտահայտվում, իսկ այսօր, այսպես ասած, հայաստանյան իշխանություններին, թե ում ամեն կերպ այդ օրենսդրությունը անցկացնելու համար հաճոյանալու համար ժողովրդին ականջահաճո ձեր արտահայտությունը, թե մենք պատգամավորներով քվեարկեցինք ի դեմս ժողովրդի, այսպես ասած, սոցիալական բեռը նվազեցնելուն, Դուք հիշեք Ձեր երեկվա ելույթները: Ամենայն հավանականությամբ երևի հիշողության կորուստ կա: Մի քիչ լրջացեք, հիշեք Ձեր ասածները, հետո նոր մեղադրեք մարդկանց, թե ինչի դեմ քվեարկեցին: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Տիկին Հակոբյան: Նշեմ, որ պարոն Խանումյանը, ըստ ռեգլամենտի, արձագանքելու իրավունք չունի:

Մետաքսե Հակոբյան - Հարգելի գործընկերներ, ես ևս ուզում եմ մի փոքր մեկնաբանություն տալ: Օրինակ, անձամբ ես, որպես Արցախի Հանրապետության քաղաքացի և ինչ-որ տեղ հավաքական կերպար ներկայացնող անձ, ինչի եմ դեմ քվեարկել: Պատճառը հետևյալն է. ես ևս կարծում եմ, որ մենք այս բոլոր բացերն ու խնդիրները ունենք, որովհետև երբևէ չենք կարևորել ժամանակը` մեր սեփական, և ի վերջո այն ժամանակը, որը տրված էր պետությունը կառուցելու, այլ ոչ թե այս ճանապարհով գնալու: Հիմա ևս անլուրջ ենք մեզ պահում, որովհետև մեր ցանկացած քննարկում պետք է ունենա անվտանգության բաղադրիչ: Եվ դրան զուգահեռ մենք, չեմ կրկնվի, չեմ տա իմ երեկվա հարցերը, ունենք այնպիսի խնդիրներ, որտեղ մեր կյանքին կոնկրետ վտանգ է, հենց էլի ճանապարհատրանսպորտային այդ կանոնների օրենքների հետ կապված:  Եվ նորից պատճառաբանվում է, որ մենք նույն բազայում ենք Հայաստանի հետ, Հայաստանի Հանրապետության, հետևաբար մենք անպայման պետք է գնանք այդ քայլին, այլ տարբերակ չունենք: Մենք շատ հարցերում, չգիտես ինչու, կարողանում ենք իրարից անջատ աշխատել, բայց այս պարագայում չկարողացանք, և խնդրում եմ մի տարեք սոցիալական դաշտ: Այստեղ կոնկրետ սոցիալական խնդիր չէ: Մենք,  կոնկրետ ես, դեմ չեմ քվեարկել այն բանի համար, որ սոցիալական բեռ էր ավելանալու կամ պակասելու: Այսուհետ, կոնկրետ իմ դիրքորոշումը հայտնեմ, դեմ եմ լինելու ցանկացած նախագծի, ցանկացած խոսքի, ցանկացած պահվածքի, որը իր մեջ չի պարունակի անվտանգության բաղադրիչ: Շնորհակալություն: 

Գագիկ Բաղունց - Հիմա եթե եզրափակիչ ելույթի ցանկություն կա, գրանցվեք: Չէ, պարոն Խանումյան, ես ասացի, որ ռեգլամենտով Ձեզ հնարավորություն չի տրվում ելույթի համար:

Այժմ քվեարկության է դրվում 28 օրենքների նախագծերի փաթեթը: Քվեարկություն: Գրանցված 23 պատգամավորներից քվեարկել են 23-ը:

Կողմ` 22, ձեռնպահ` չկա, դեմ` չկա:

Որոշումն ընդունված է, օրենքներն ընդունված են:   

Հաջորդ հարցը «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային  բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծն է: Որպես հիմնական զեկուցող հրավիրում եմ Արցախի Հանրապետության տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Խանումյանին: Խնդրեմ, պարոն Խանումյան:

Հայկ Խանումյան -  Երբ պատգամավորը նախարարին ասում է, որ հիշողության կորուստ ունի, ինչ է, պիտի նախարարն էլ ասի հիշողության կորուստը քո՞նն է:  Դրա համար պետք չէր, դրսում էլ կարող ենք իրար վիրավորել, հայհոյել, ծեծել: Կամ պատվեր կատարելու մեջ, չգիտեմ` ո՞ւմ, ինչի՞: Ի՞նչ պատվերի մասին է խոսքը: Համապատասխան ստորաբաժանումը նախարարության նախագիծը մշակում է, շրջանառվում է նախագիծը, և կառավարության ուրիշ գերատեսչությունների կարծիքները լսելուց նախագահի կողմից ստորագրվում, մտնում է խորհրդարան: Ինչի՞ մասին է խոսքը:

Ինչ վերաբերվում է օրենքին: Ես, ի դեպ, բոլոր բարձրացումներին` հարկային, տեղական տուրքերին, կողմ եմ:  Այնպես որ հանգիստ ժողովրդին կարող եք ասել, որ նախարար Խանումյանը կողմ է տեղական տուրքերի, տարբեր հարկերի դրույքաչափերի բարձրացմանը: Սա ի գիտություն, որովհետև էլի եմ ասում` սա իմ դիրքորոշումն է եղել, այդ թվում պատգամավոր ժամանակ: Սա իմիջիայլոց: Անցնենք օրենքին: Հարգելի ներկաներ, այս օրենքի նախագիծը նախօրոք քննարկել ենք, սրա մասին գաղափարներ կիսել ենք բոլոր խմբակցությունների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ դեռևս տարեսկզբին: Տարեվերջին օրենքի նախագիծը ունի հետևյալ տեսքը.   

Հոդված 1. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» 1998 թվականի հունիսի 16-ի ՀՕ-15 օրենքի թիվ 2 հավելվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն սույն օրենքի հավելվածի:

 Հոդված 2. Օրենքի թիվ 4 հավելվածի «Ծանոթագրություններ» բաժինը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

« Ծանոթագրություններ

1. *-ով նշված բնակավայրերը բռնազավթված են Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից  1991-1994  թվականների պատերազմական գործողությունների հետևանքով.

2. **-ով նշված բնակավայրերը բռնազավթված են Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված պատերազմական գործողությունների հետևանքով.

3. ***-ով նշված  բնակավայրի տարածքի մի մասը բռնազավթված է Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված պատերազմական գործողությունների հետևանքով:

4. ****-ով նշված բնակավայրերը ռազմական գործողություններից հետո դեռևս բնակեցված չեն:

5. *****-ով նշված բնակավայրը ժամանակավորապես մտցված է վարչատարածքի մեջ:»:

Հոդված 3. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:

Հարգելի գործընկերներ, անցյալ անգամ պարոն Մոսիյանը հանձնաժողովի նիստում հարց տվեց օկուպացիայի մասին օրենքի մասին, այդպիսի աշխատանքային քննարկումներ կառավարությունում եղել է, քննարկումներ գնում են պատշաճ ձևակերպումները գտնելու համար: Նշեմ, որ օրենքի մեջ նույնպես նշված է բռնազավթված բնակավայրերի մասին, և նշված են այն բոլոր բնակավայրերը, որ մենք ունեցել ենք մինչև սեպտեմբերի 27-ը` ներառյալ Շահումյանի շրջանը, որը կորցրել ենք առաջին պատերազմի ժամանակ, և Մարտակերտի այն գյուղերը, որը կորցրել ենք առաջին պատերազմի ժամանակ: Հետևաբար` օրենքով բռնազավթված բնակավայրերը ֆիքսված են: Եվ բացի դրանից Ազգային ժողովը համապատասխան հայտարարությունը ընդունել է օկուպացիայի մասին, հետևաբար քաղաքական համատեքստը նույնպես կա: Եթե թույլ կտաք հավելվածը չկարդալ, փորձագիտական եզրակացության մեջ առաջարկված ուղղումները ընդունված են: Խնդրում եմ քվեարկել կողմ:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Հարգելի պատգամավորներ, հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Գրանցվել են 3 պատգամավոր` պարոն Ստեփանյան, պարոն Գալստյան, պարոն Մելքումյան:

Գեղամ Ստեփանյան - Պարոն Խանումյան, նախագիծ, որը իրենից ենթադրում է նաև իրավական կարգավիճակի հստակեցում, արդյո՞ք դրանից ենթադրվող տվյալ համայնքների, համայնքապետարանների աշխատակազմեր և այլն, կրճատումներ են նախատեսվում: Դա հարցի առաջին մասը, և երկրորդ մասը. նոր բնակավայրերը, որ սարքվում են, մի քանի տեղ հայտարարվել է, որ գյուղեր ենք սարքում` հարակից մնացած բնակավայրերին: Կառավարությունը ի՞նչ մոտեցում ունի անվանակոչման հետ կապված: Շնորհակալություն:

Հայկ Խանումյան -  Շնորհակալություն հարցի համար: Խոսքը գնում է բռնազավթված, օկուպացված բնակավայրերի մասին: Համայնքը կազմակերպչաիրավական ձև է, և համայնքի մասին խոսք չի գնում, այսինքն` բնակավայրը կարելի է կորցնել, բայց համայնքը` որպես իրավական միավոր, ունենալ, ինչը մենք ունենք և կշարունակենք ունենալ, եթե ուրիշ փոփոխություններ չանենք` վարչատատարածքային և այլն: Ինչ վերաբերվում է նոր բնակավայրերին` անունների հետ կապված, դրանք լինելու են գործող համայնքների կազմում թաղամասեր և կարող են տեղական կարգավորումներով կարգավորվող թաղամասային անուններ ունենալ:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Ստեփանյան:

Գեղամ Ստեփանյան - Չէ:

Գագիկ Բաղունց - Պարոն Գալստյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Մելքումյանը:

Դավիթ Գալստյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Բոլորս գիտենք, որ նոյեմբերի 10-ին պատերազմը դադարել է: Նոյեմբերի 10-ից հետո Ադրբեջանին նվիրաբերած հողերն էլ է՞ մտնում բռնազավթածի մեջ:

Հայկ Խանումյան - Այո, նոյեմբերի 10-ից հետո Ադրբեջանին անցած բնակավայրերը նույնպես բռնազավթված բնակավայրերի ցանկում են:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքո՞ւմ եք: Խնդրեմ, պարոն Մելքումյան:

Դավիթ Մելքումյան - Շնորհակալություն: Պարոն Խանումյան, եթե չեմ սխալվում, նախագծում նշված է նոր բնակավայրերի կառուցում, այնտեղ համայնքների անուններ են նշված:

Հայկ Խանումյան - Չէ, այդ որ գրված է, ասենք, ռազմական գործողություններից հետո դեռևս բնակեցված չեն, և դրանց նկատի ունենք: Դա, ենթադրենք, վերաբերվում է Ղազանչի գյուղին, որը տեղափոխվել է Նոր Ղազանչի, տարածքը ականապատ է և այս պահին բնակեցված չէ:  Ղազանչի գյուղը, որը կար առաջին պատերազմի ժամանակ, այս պահին տարածքը մերն է, բայց բնակեցված չէ, որովհետև ականապատ է:

Դավիթ Մելքումյան - Նախատեսվո՞ւմ է բնակեցնել:

Հայկ Խանումյան - Ականապատ տարածք է: Դա տարբեր է:

Դավիթ Մելքումյան - Նկատի ունեմ այդ կատեգորիայի գյուղերը: Արդյո՞ք ուսումնասիրություններ կան, բնակիչների հետ խոսե՞լ են, որ այդ մարդիկ գնան: Խնդիրն ինչո՞ւմն է կայանում: Որ այդ մարդիկ գնան, և պետությունը գումարներ է ծախսում` ընդհուպ մինչև ականազերծում, նոր բնակարանների կառուցում: Արդյունքում ցանկացողներ ունե՞նք, ովքեր որ գնալու են այդ բնակավայրերում ապրեն, քանի որ գաղտնիք չէ, որ բոլորը ձգտում են կամ Ստեփանակերտում, կամ Ստեփանակերտի հարակից գյուղերում, կամ այնպիսի գյուղերում, որտեղ մաքսիմալ լավ պայմաններ կան:

Հայկ Խանումյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Կարծում եմ, որ այս հարցի շուրջ, շնորհակալություն, որ պարզաբանման հնարավորություն եք տալիս: Մի քանի բնակավայրերի անուն կարդամ, որոնք եղել են: Նոր Ղազանչիի մասին արդեն ասացի, շատ հեռու չի Նոր Ղազանչի բնակավայրից, և այսպիսի բնակավայր ունենք` Ուրախաչը Խաչենի համայնքում, Խաչենի հովտի սահմանակից տարածքներում, Ուլուբաբ, Ուրախաչ, որոնք Սովետական Միության ժամանակ խոշորացման հետևանքով որպես բնակավայր դադարել են գոյություն ունենալ, բայց անունը պահպանել են: Կա նաև Ասկերանի շրջանում Քարագլուխը, որը Փառուխի համայնքի մեջ է: Անունը կա, կոպիտ ասած` բնակավայրը չկա: Այսպես մի շարք էլի բնակավայրեր կան: Ճիշտն ասած այս վերջերս մի հատ ուսումնասիրություն արել ենք հատկապես Մարտակերտի շրջանի Չլդրան, Կիչան բնակավայրերի հետ կապված, և Չափարի կողմը` նախկին Աղդաբանի վայրերի հետ կապված, և որոշակի վերլուծություններ ունենալուց հետո` ջրի պաշարներ և այլն, հնարավոր է նաև այդտեղ որոշակի շարժ: Բայց դեռևս ուսումնասիրությունների փուլում է: Եթե թույլ կտաք, պարոն Ազատյան, ավելի մանրամասն ինֆորմացիա կտայի, զուտ տեղեկատվական առումով հետաքրքիր է:    

Կամո Ազատյան - (չի լսվում): 

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Ազատյան: Պարոն Խանումյան, խնդրում եմ զբաղեցրեք Ձեր տեղը:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սևակ Աղաջանյանը:

Սևակ Աղաջանյան - Հարգելի գործընկերներ, «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային  բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին»  նախագիծը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում: Հանձնաժողովը միաձայն կողմ է քվեարկել, և տրվել է դրական եզրակացություն: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Աղաջանյան: Գլխադասային հանձնաժողովի նախագահին հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Հարցեր չկան: Պարոն Աղաջանյան, խնդրում եմ զբաղեցնեք Ձեր տեղը:

  «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն` նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն,  խնդրում եմ գրանցվել: Չկա:  Եզրափակիչ ելույթների ցանկություն: Չկա:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային  բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին»  օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն: Քվեարկել են 22 պատգամավոր:

Կողմ`  22,  դեմ` չկա, ձեռնպահ` չկա:

         Որոշումն ընդունված է:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Խանումյան, այ սա է: Լավ օրենքի նախագիծը լավ գնահատականի է արժանանում: Եթե պատգամավորների հետ աշխատանք է տարվում, բոլոր հարցերին սպառիչ պատասխան է տրվում, այսպիսին է: Քաղաքական որոշում չկա այս պատգամավորների մոտ: Այս պատգամավորների մոտ կա Արցախի հարցով մտահոգություն: Արցախի հարց ասելով և ժողովուրդ, և երկիր: Սա Է: Շատ լավ օրենքի նախագիծ եք բերել, և արդյունքն էլ սա է: Հուսով եմ` հաջորդ օրենքի նախագծերը նմանատիպ կլինեն:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի պատգամավորներ, իսկ հիմա անցնում ենք օրակարգի վերջին հարցին՝ պատգամավորների հայտարարություններին: Խնդրում եմ գրանցվել: Գրանցվել է 2 պատգամավոր` տիկին Հակոբյան, պարոն Գալստյան:

Մետաքսե Հակոբյան - Այն, ինչ կատարվեց մեր ժողովրդի և պետության հետ 1 տարի առաջ, պատմական պատահականության, թե՞ տրամաբանական զարգացման հետևանք էր: Սա հարց չէ անցյալի մասին, սա հարց է ապագայի մասին: Ցավոք, մեր պատերազմներից անգին` առաջին արցախյան, քառօրյա, 44-օրյա, ավելացավ նորը` մեկօրյա: Տևողությունը որևէ կերպ չի փոխում լրջությունը: Պատերազմը պատերազմ է` զոհեր, վիրավորներ, անհայտ կորածներ, գերիներ: Եթե նույնիսկ պատերազմը տևի 10 րոպե, միևնույն է, պետք է հասկանալ դրա պատճառները, որպեսզի նույնը հաջորդիվ չկրկնվի: Արդյո՞ք մենք փորձ արել ենք հասկանալ, թե ինչ կատարվեց նոյեմբերի 16-ին:  Արդյո՞ք այդ իշխանությունը հասկացել է, թե ինչ կատարվեց, ու դրանից հետո փորձել հանրությանը բացատրել: Այսօր առավել, քան երբևէ, անհրաժեշտ է վերլուծել նոյեմբերի 16-ը: Պետք է լավ հասկանալ, որպեսզի կանխենք նման զարգացումներն արդեն Արցախում:  Իսկ 44-օրյա պատերազմից հետո մեկ տարին բավարար ժամանակ էր գոնե ձևակերպելու առավել հրատապ հարցերը: Ցավոք, ներկայիս իշխանությունները չկարողացան դա անել, իսկ չանելը նշանակում էր ժամանակ կորցնել ու էլի պատրաստ չլինել ոչ պատերազմին, ոչ խաղաղությանը: Հանրային կարծիքի վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ Արցախում անվտանգությունը դարձել է գոյաբանական խնդիր բնակչության ճնշող մեծամասնության համար և հիմնական հարցը` ի՞նչ է լինելու 2025 թվականին: Հրադադարի հայտարարությունը, ինչի արդյունքում տեղակայվեցին խաղաղապահ ուժերը, կարող է երկարաձգվել յուրաքանչյուր 5 տարին մեկ: Սակայն չի կարելի բացառել այն իրողությունը, որ դա կարող է մի օր ավարտվել, քանի որ Ադրբեջանը կարող է պահանջել ռուսներից հեռանալ, կամ որ քիչ հավանական է, Ռուսաստանը կարող է որոշել հետ քաշվել: Անորոշությունը, որը ցույց է տալիս այս իրավիճակը, լուրջ արգելք կարող է հանդիսանալ վստահության և անվտանգության համար, որի կարիքը Արցախի բնակչությունն ունի չլքելու, առավել ևս հայրենիք վերադառնալու և այն վերակառուցելու համար: Արցախի Հանրապետությանն անհրաժեշտ է իշխանություն, որն ունի իրատեսական և առարկայական վերլուծություն իրական տարբերակների ու ռիսկերի վերաբերյալ, և մտքերի ընթացքով կիսվի ժողովրդի հետ: Աններելի է ողջ ժողովրդին պահել անորոշության մեջ, քանզի այն լի է բազում վտանգներով: Պահանջում ենք իշխանություններից հրապարակել անվտանգությանը և արցախյան հիմնախնդրին վերաբերվող առաջիկա 4 տարիների իրատեսական ռազմավարությունը, որի իրականացման գործընթացից կախված` հասարակությունը հնարավորություն կտա այս իշխանություններին կամ շարունակել, կամ դադարեցնել իշխանավարելը: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Տիկին Հակոբյան, ուղղակի իմ կարծիքը: Ես` որպես իշխանավոր, իմ մասով եմ ասում: Ազգային ժողովը դա ունի: Ազգային ժողովի նախագահը ներկայացրել է տեսլականը` ինչպես է տեսնում Արցախի ապագան: Ես հանդիպել եմ բոլոր խմբակցությունների հետ, ղեկավարների հետ, այդ թվում` պարոն Գալստյանի հետ: Այն տեսլականը, ես որ ներկայացրել եմ, ես ասել եմ նաև առաջարկներ: Բայց ես համոզված եմ, որ հինգ խմբակցության ղեկավարներն էլ ինձ հետ համամիտ են, այսինքն այն տեսլականը, որը ես ներկայացրել եմ: Ազգային ժողովի մասով ասեմ. եթե պետք լինի, ես կարող եմ 1 ժամվա ընթացքում պատգամավորներին ներկայացնեմ ինչպես եմ տեսնում Արցախի ապագան:

Դավիթ Գալստյան - (չի լսվում):

Արթուր Թովմասյան - Համաձայն եմ: Մենք պետք է ստեղծենք այն երկիրը, ես համամիտ եմ տիկին Հակոբյանի հետ, պարոն Գալստյան, որ արտգործնախարարը այն ծրագիրը Արցախի վերաբերյալ, ինչ դիրքորոշում ունեն, բերեն, Ազգային ժողովում հաստատենք: Այսինքն` Ազգային ժողովն է հաստատում այդ ռազմավարությունը: Մենք բոլորս այստեղ ապրում ենք: Ինչքան մտահոգված եք, տիկին Հակոբյան, Դուք, այնքան մտահոգված է երկրի նախագահը, գործազուրկը, պատգամավորը, բանվորականը, ուսուցիչը: Մենք բոլորս այստեղ ապրում ենք միասին և միասին պայքարելու ենք մեր անկախության համար, որովհետև դեկտեմբերի 10-ին մենք նշելու ենք Անկախության հանրաքվեի 30-ամյակը: Արցախի ժողովրդի 99,99 տոկոսը այո է ասել անկախությանը:  Այս պառլամենտում նստած են հենց այդ անկախության հանրաքվեից բխող հետագա համապետական ընտրություններով ընտրված պատգամավորներ, որոնք ներկայացնում են տարբեր խմբակցություններ: Ի՞նչ եք մտածում, մենք պատգամավորներով ինչի՞ համար պիտի պայքարենք: Արցախը երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել: Խոսքը գնում է անկախ Ադրբեջանի մասին: Եվ չի լինելու: Սա է Ազգային ժողովի նախագահի տեսլականը, և ձեր բոլորի աջակցությունը  այս հարցում ես ունեմ: Բոլորի: Նաև առաջարկներ: Շնորհակալություն:

Մետաքսե Հակոբյան - Պարոն Թովմասյան, իհարկե, մենք բոլորս մտահոգված ենք, բայց մեր մտահոգությունները իրականացնելու ճանապարհները տարբեր են: Այսօր ուսուցիչը, իշխանական և ընդդիմադիր պատգամավորը, առավել ևս երկրի նախագահը տարբեր դաշտերում են և տարբեր լծակներ ունեն: Այսինքն` ուսուցիչը չի կարող իր մտահոգությունները փարատել ինչ-որ գործողություններ կատարելով, կամ նույնիսկ ընդդիմադիր պատգամավորը: Դրանք կոնկրետ երկրի նախագահի գործառույթներն են, որովհետև Սահմանադրությամբ իրեն է տրված երկրի անվտանգության երաշխավոր լինելը: Հետևաբար, այսօր պատահական չէր իմ հնչեցրած հարցը, և մենք, այո, ինչպես և մեր ժողովուրդը, հետևում ենք և կառավարության աշխատանքին, և դրանից հետևություններ ենք անում: Ցավոք սրտի` դեռևս դժգոհ ենք: Ինչո՞ւ: Դրանք պարզապես խոսքեր չեն: Մեզ պետք է հստակ այն ռազմավարական տեսլականը, որ պատրաստվում է կառավարությունը, իշխանությունը այսօրվա, մյուս օրը և այս 4 տարիների ընթացքում ընդհանրապես անել, գոնե այնքանով, ինչքանով որ կարելի է հանրությունը տեղեկացված լինի` իր անվտանգության մասով, որովհետև մարդիկ իրականում ինչքան էլ սոցիալական խնդիրներից դժգոհեն և այլն, բոլորին անհանգստացնող թիվ մեկ հարցը դա անվտանգությունն է:

Արթուր Թովմասյան - Անվտանգություն և կարգավիճակ:

Մետաքսե Հակոբյան - Դրանից հետո, իհարկե, պայքարը այդ ուղղությամբ: Եվ իհարկե բոլորս այդ հարցում մեկ դաշտում ենք, որևէ մեկս մեր երկրի թշնամին չէ, կարծում եմ:  Շնորհակալություն:

  Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալ եմ: