ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

                               7- ՐԴ ԳՈԻՄԱՐՄԱՆ 3 - ՐԴ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ

                   2021Թ. ԱՊՐԻԼԻ 22-Ի ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՆԻՍՏԻ

                         ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

                ժԱՄԸ   11:00

 

         Նիստին մասնակցում են ԱԺ պատգամավորները, ԱՀ կառավարության  անդամները,  ԶԼՄ  ներկայացուցիչներ,  հրավիրվածներ:

       Նիստին ներկա են 30 պատգամավորներ, բացակա՝ 3 - ը: Նիստը վարում է  ԱԺ  նախագահ  Արթուր Թովմասյանը:

Արթուր Թովմասյան - Բարի առավոտ բոլորին, հարգելի գործընկերներ, Կառավարության անդամներ, հրավիրվածներ: Սկսում ենք ապրիլի 22-ի հերթական նիստի աշխատանքները, որի համար առաջարկում եմ պատգամավորներին նախապատրաստվել գրանցման:

Գրանցում:

Գրանցման արդյունքներով ներկա են 30 պատգամավորներ, բացակա` 3 -ը:

Քվորում ունենք, կարող ենք սկսել մեր աշխատանքները:

Գագիկ Բաղունց -  Հարգելի գործընկերներ, նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին որոշման նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - Մինչև կանոնակարգի փոփոխությունները և օրակարգի նստաշրջանը, և նիստի օրակարգը, և պատգամավորների հարց ու պատասխանը Կառավարության անդամների հետ տեղից կտանք ու այս աշխատակարգով կաշխատենք: Այսինքն, աշխատելու ենք ԱԺ աշխատակարգի մասով, ինչպես նաև հայտարարությունների` իմ կողմից 20 վայրկյան, եթե կողմ եք: Եթե 3 րոպեում չի տեղավորվում պատգամավորը կամ հայտարարության մեջ 3 րոպե 10 վայրկյան է կամ` 15, աշխատեցեք այդ սահմաններում տեղավորվել մինչև որ ԱԺ նոր կանոնակարգը ընդունենք: Վերջին 2-3 նախադասության համար անհարմար ենք զգում ընդհատել պատգամավորին:

Նստաշրջանի օրակարգի նախագծի առաջին բաժնում պարտադիր քննարկման ենթակա ներառված է  երեք հարց` Արցախի Հանրապետության հանրային հեռուստառադիոընկերության 2020 թվականի գործունեության վերաբերյալ հաղորդումը, «Արցախի Հանրապետության դատախազության 2020 թվականի գործունեության մասին» հաղորդումը և Արցախի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպանի 2020 թվականի գործունեության, ինչպես նաև մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության վիճակի մասին տարեկան հաղորդումը:

Երկրորդ բաժնում ներառել ենք  «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» հարցը, որի վերաբերյալ գլխադասային հանձնաժողովը ներկայացրել է դրական եզրակացություն:

Եթե հարցեր կան նստաշրջանի օրակարգի հետ կապված, խնդրեմ, եթե  չէ՝ հաստատենք ու անցնենք առաջ: Հարցեր կա՞ն:

Քվեարկության է դրվում «ԱՀ Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման 3-րդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու  մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: 

Քվեարկություն:

Կողմ՝  30, դեմ՝ չկա,  ձեռնպահ՝  չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ, այսօրվա նիստի օրակարգի նախագիծը ներկայացնելու համար խոսքը տրվում է ԱԺ նախագահ պարոն Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - Այստեղ երկու հարց ենք ընդգրկել` որպես պարտադիր քննարկման հարցեր: Առաջինը «Արցախի Հանրապետության հանրային հեռուստառադիոընկերության 2020 թվականի գործունեության վերաբերյալ հաղորդումն է», մյուսը առաջին ընթերցմամբ ընդունված  «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքի նախագիծն է հարակից  նախագծերի հետ` փաթեթի տեսքով:

Այնուհետև, գլխադասային հանձնաժողովի կողմից դրական եզրակացություն ստացած «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծն է:

Հարգելի պատգմավորներ, Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 90-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն Ազգային ժողովի նախագահի առաջարկած հայտարարության կամ ուղերձի նախագիծը կարող է ներկայացվել նաև Ազգային ժողովի նիստի ընթացքում և քննարկվել արտահերթ կարգով:

Հաշվի առնելով, որ երկու օրից լրանում է Հայոց մեծ Եղեռնի տարելիցը,

առաջարկում եմ Ազգային ժողովի այսօրվա նիստում քննարկել և ընդունել հայտարարություն Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ: Այն կներկայացնի ԱՀ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ պարոն Բալայանը:

Այսօրվա նիստի օրակարգում ներառված են նաև Կառավարության անդամներին և, ինչպես միշտ, պատգամավորական հայտարարությունները:

Կա՞ն հարցեր այսօրվա նիստի օրակարգի  հետ կապված:

Եթե հարցեր չկան` քվեարկության է ներկայացվում «Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 2021 թվականի ապրիլի 22-ի նիստի  օրակարգի մասին» Ազգային ժողովի որոշումը: 

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 30, դեմ՝  չկա,  ձեռնպահ՝ չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Հարգելի գործընկերներ, հիմա անցնենք Արցախի Հանրապետության հանրային հեռուստառադիոընկերության 2020 թվականի գործունեության վերաբերյալ հաղորդման  հարցին: Այն ներկայացնելու համար հրավիրվում է Արցախի Հանրապետության հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհրդի նախագահ Արթուր Ներսիսյանը:

Արթուր Ներսիսյան - ԱԺ մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, հարգելի ներկաներ: 2020թ. «Արցախի հանրային հեռուստառադիոընկերությունը» շարունակել է հեռուստառադիոհաղորդումների արտադրության և հեռարձակման իր առաքելությունը: Սակայն տարին աղետալի էր, լի տարաբնույթ մարտահրավերներով, համավարակ, 44-օրյա պատերազմ: Այնուհանդերձ, ընկերությունն իր գործունեությունն իրականացրել է ԱՀ օրենսդրությամբ սահմանված լիազորությունների շրջանակներում, այսինքն, ապահովել քաղաքական, տնտեսական, կրթական, մշակութային, մանկապատանեկան, գիտալուսավորչական, հայոց լեզվի և պատմության, մարզական զվարճալի և հանրության համար կարևոր ու նշանակալից այլ տեղեկատվություն ստանալու մարդու իրավունքը:

2020թ. ընտրական աննախադեպ տարի էր մեր երկրի համար, անցկացվել են Հանրապետության նախագահի և օրենսդիր մարմնի համաժամանակյա ընտրություններ: Արցախի հանրային հեռուստատեսությունը առաջին անգամ, օրենքի պահանջով, կազմակերպել և անցկացրել է 2 հեռուստաբանավեճ` նախագահի թեկնածունների միջև: Նախապես կազմված ժամանակացույցի համաձայն` ընկերությունը լուսաբանել է նախընտրական ողջ քարոզարշավը` թեկնածուների, կուսակցությունների և կուսակցությունների դաշինքների համար ապահովելով հավասար պայմաններ:

Այս ամենին զուգահեռ, ընտրության օրերին` մարտի 31-ին և ապրիլի 14-ին, մայրաքաղաքի և շրջկենտրոնների ընտրական տեղամասերից, ուղիղ հեռարձակմամբ ներկայացվել է ընտրական ողջ գործընթացը: Իսկ ԿԸՀ-ի կողմից հաստատված ժամանակացույցին համապատասխան` ընկերությունը վճարովի և անվճար եթերաժամ է տրամադրել թեկնածուներին:

Հարկ է նշել, որ համապետական ընտրությունների եռուն շրջանում աշխարհին պատուհասած COVID-19 մեծապես խոչընդոտել է ընկերության բնականոն գործունեությունը: Մեր երկրում հայտարարված արտակարգ իրավիճակով պայմանավորված` հեռուստառադիոընկերությունը ստիպված էր առանցքային փոփոխության ենթարկել եթերացանցը: Շատ ծրագրեր հարկադրաբար դուրս են մղվել եթերից, որոշները ենթարկվել են ձևաչափի փոփոխության` օգտագործելով տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հնարավորությունները, նաև իրավիճակից ելնելով` եթերացանցում ընդգրկվել են նոր ծրագրեր, օրինակ` COVID-19 ծրագիր` ընդհանուր քարոզչական, բացատրական և տեղեկատվական թեմատիկայով:

Չնայած արտակարգ իրավիճակի թելադրած սահմանափակումներին` 2020թ. բեկումնային էր շուրջ մեկդարյա տարեգրություն ունեցող հանրային ռադիոյի համար:

2020թ. սեպտեմբերի 1-ից ռադիոն դարձել է շուրջօրյա` նախկին 5 ժամի փոխարեն: Ընդ որում, եթերաժամի ավելացումն ապահովվել է հանրային հեռուստառադիոընկերության միջոցների հաշվին: Մինչ այդ, աշխատանքներ են տարվել Հայաստանի հանրային ռադիոյի մեր գործընկերների հետ` գործնական կապերի ընդլայնման ուղղությամբ: Պետական բյուջեի պահուստային ֆոնդից հատկացված միջոցներով ձեռք բերված նոր թվային սարքավորումների շնորհիվ Հանրային ռադիոն լրիվությամբ տեխնիկապես թարմացվել ու վերազինվել է, իսկ օգոստոսի սկզբին սկսված ռադիոյի մասնաշենքի կապիտալ վերանորոգման աշխատանքներն ավարտվել են նոր տարվա նախաշեմին:

2020թ. դեկտեմբերի 27-ին մեզ պարտադրված պատերազմը շեշտակի փոփոխության է ենթարկել ընկերության գործունեությունը: Մեր երկրում հայտարարված ռազմական դրության իրավական ռեժիմով պայմանավորված` հանրային հեռուստառադիոընկերությունն անցել է աշխատանքի արտակարգ ռեժիմի` եթերում լինելով առավոտյան ժամը 9:00-ից մինչև 24:00: Հոկտեմբերի 1-ին սեփական ուժերով կատարվել է աշխատակիցների և եթերի համար անհրաժեշտ տեխնիկայի ու սարքավորումների տարհանում:  Երկրորդ տարհանումն իրականացվել է նոյեմբերի 7-ին: Երկրորդ փուլում ընկերության շենքից տարհանվել են հնարավորության սահմանում առավել մեծ քանակի տեխնիկա, սարքավորումներ և արխիվը` լրիվությամբ: Այս ամենն իրականացվել է համապատասխան օղակների համատեղ և օպերատիվ աշխատանքի միջոցով:

Այժմ հակիրճ ներկայացնեմ ընկերության ֆինանսատնտեսական գործունեությունը:

Հանրային հեռուստառադիոընկերությունը 2020թ. իր գործունեությունն իրականացրել է պետական բյուջեից հատկացված ընդհանուր բնույթի այլ ծառայություններից, պահուստային ֆոնդից, գովազդից և օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներից  ստացված եկամուտների հաշվին:

Պլանով նախատեսված էր 404262,0 հազար դրամի չափով եկամուտ և համապատասխան գումարի ծախս: Փաստացի արդյունքները վկայում են, որ

         1.   2020թ. «Հանրային հեռուստառադիոընկերություն» ՓԲԸ-ը պետպատվերի դիմաց Հանրային ռադիոընկերության խորհրդի կողմից ֆինանսավորվել է 369952,2 հազար դրամ գումարի չափով` նախատեսված 389262,0 հազար դրամի փոխարեն, ինչը պայմանավորված է պատերազմական ժամանակահատվածում արտադրված հեռուստառադիոհաղորդումների ծավալի կրճատմամբ:

        2.  Սեփական եկամուտները պլանավորված 15 մլն. դրամի փոխարեն կազմել են 11,299,6 հազար դրամ:

       3.   Ընկերության 2020թ. շահույթը կազմել է 1,415,8 դրամ: Խորհրդի որոշմամբ այդ գումարի մի մասը 2021թ. կփոխանցվի պետբյուջե:

         Մշակվել և Կառավարություն է ներկայացվել Հանրային հեռուստառադիոընկերության 2021-2023թթ. միջնաժամկետ ծախսային ծրագիրը:

         Հանրային հեռուստառադիոընկերությունը շարունակել է իրականացնել հաղորդումների ներբեռնումը «YouTube»-յան իր պաշտոնական էջի միջոցով` հասանելի դարձնելով հաղորդումների դիտումն աշխարհում: 2020թ. ավելացել է պաշտոնական էջի դիտումների քանակը` կազմել է 5.161.366 դիտում, 2019թ.` 4.268.120-ի դիմաց:

          Հանրային հեռուստառադիոընկերության համար օրակարգային թիվ մեկ խնդիրը շարունակում է մնալ շենքային պայմանների ոչ բավարար վիճակը:         Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն: Եթե հարցեր ունեք Արթուր Ներսիսյանին` խնդրում եմ  գրանցվել: Ես առաջինը տամ հարցը, տիկին Հակոբյան, Մարսել Պետրոսյան:

Գագիկ Բաղունց - Խոսքը տրվում է պարոն Թովմասյանին:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Ներսիսյան, մենք բոլորս նայում ենք Արցախի հանրային հեռուստատեսության «Լուրեր»-ի բլոկը: Մենք նայում ենք նաև ԱԺ մասով ներկայացված ռեպորտաժները: Աչքի է զարնվում, որ ընդդիմադիր պատգամավորների խոսքը չի հնչեցվում Արցախի հանրային հեռուստատեսությունում: Որովհետև ես չեմ գտնում, որ բոլոր հայրենապաշտ մարդիկ ընդգրկված են իշխանության մեջ կամ բոլոր հայրենապաշտ մարդիկ` ընդդիմության մեջ: Մեր ժողովուրդը պետք է տեսնի, ինչ են մտածում, ինչ առաջարկություններով են հանդես գալիս և իշխանության թևի պատգամավորը, և ընդդիմության թևի պատգամավորը, և պետական մտածելակերպ ունեցող պատգամավորը: Խնդրում եմ նաև այս առումով ուշադրություն դարձնեք ԱԺ մասով հաղորդումներին, ինչու չէ նաև այլ միջոցառումներին, որոնց մասնակցում են ԱՀ ԱԺ պատգամավորները: Հավասարությունը այստեղ, կարծում եմ, պետք է պահպանվի: Դե՞մ եք:

Արթուր Ներսիսյան - Ոչ, նորմալ է: Կոնկրետ, եթե դեպքեր եղել են` կշտկվեն:

Արթուր Թովմասյան - Տիկին Հակոբյան, խնդրեմ: Թող պատրաստվի պարոն Պետրոսյանը:

Մետաքսե Հակոբյան - Դուք ներկայացրեցիք ձեր հեռուստաընկերության սեփական եկամուտները, որն այսօր, եթե նայենք շուկան և մեր հեռուստատեսության եկամուտները, դա երևի թե չի համապատասխանում դարի պահանջներին: Իսկ հեռուստատեսությունը, ըստ մեր իմացածի, գովազդի արդյունքում է ունենում բարձր եկամուտներ, օրինակ, կոմերցիոն եկամուտների, ուստի նաև սա որպես առաջարկություն պիտի ընդունել: Երբ Հայաստանում կատարվեց իշխանափոխություն, 1-ին գործը, որ կատարվեց, դա ազգային գաղափարներ կրող ամենակարևոր հաղորդումը փակվեց: Խոսքս «Հայ ասպետ»-ի մասին է, որին մենք բոլորս ենք ականատես եղել, Արցախից ինչքան դպրոցահասակ երեխաներ են մասնակցում և ինչ ոգևորությամբ էին պատրաստվում այդ մրցույթին և նաև պատրաստվելու ընթացքում, բնականաբար, ինչ գաղափարներով էին լցվում, սովորում սովորույթներն ու ավանդույթները: Ցավոք սրտի, Հայաստանյան իշխանությունները փակեցին այդ հաղորդումը, որովհետև դա ազգային էր: Ուստի առաջարկում եմ ավելի հետաքրքիր դարձնել: Ես վստահ եմ, որ Արցախում բոլորը կնայեն այդ հաղորդաշարը և դրանով նաև գովազդներ ունենալու հնարավորությունը կմեծանան, եկամուտները` ևս: Առաջարկել տիկին Կարին Տոնոյանին նմանատիպ հաղորդում նախաձեռնել Արցախում` Արցախի հեռուստատեսությամբ: Սա ուղղակի առաջարկ է նաև պատերազմից հետո: Ինձ թվում է սա ինչ որ կարևոր նշանակություն կունենա մեր և իրենց համար: Շնորհակալություն:

Արթուր Ներսիսյան - Մենք այդ մասին ասել ենք, ուղղակի պետք է նորից ասեմ մնացածների համար, որ նման ձևի գաղափարները, մտահղացումները շատ լավ են, պարզապես մի քիչ տեխնիկականից ելնելով, մեր հնարավորությունները սահմանելու նման պլանները կազմակերպելու, իսկ ինչ վերաբերվում է «Հայ ասպետ»-ին, նման միջոցառումներն եթե կազմակերպի կրթության, մշակույթի նախարարությունը, նման ձևի պրոեկտի մենք կարող ենք նկարահանել հեռուստաալիքով եթեր հեռարձակեցինք, մենք պայմաններ չունենք մենք ինքներս կազմակերպենք նման նկարահանումները: Տաղավարի նկարահանումների պատճառով, որովհետև մենք մի տաղավար ունենք: Իսկ եթե մեր նկարահանումները կատարում ենք ֆոեներում, ռեստորանների, հյուրանոցների կամ ինչ որ տեղեր, ամեն դեպքում հաշվի կառնենք: Ինչ վերաբերվում է գովազդներին, ես ասեմ, որ գովազդները, ընդհանրապես կատարվում են գումարի տեսակետից: Չնչին գումար է դա, որովհետև մեզ մոտ սակագինը մեկ վայրկյանը 72 դրամ է, դա իսկականից անընդունելի և ծիծաղելի գումար է, ուղղակի, եթե մենք որոշենք թանկացնել սակագինը, ինձ թվում է, գովազդատուն կհրաժարվի գովազդ պատվիրելուց: Հաշվի առնելով, որ մեր երկիրը փոքր է և լսարանն այդքան էլ մեծ չի, իսկ ՀՀ-ից դժվար թե մեզ մոտ գովազդ պատվիրեն: Շատ ենք փորձել, ուղղակի եկամուտ չի բերում: Մեր հիմնական եկամուտները, եթե նախընտրական տարի է` սեփական եկամուտները մի քիչ ավելի շատ են լինում: Գովազդով  այդպես չի ստացվում: Տարեկան 6-7 մլն գումար չի:

Մետաքսե Հակոբյան - Խոսքս այն է, որ, եթե մենք ունենանք ռեյտինգային հաղորդումներ, իսկ «Հայ ասպետը» կարծում եմ, թե այստեղ նստածներից շատ- շատերը գիտեն, թե ինչ որակի հաղորդում էր, և շատ-շատերը գամված են էկրաններին` անկախ նրանից մենք հեռուստացույց դիտում էինք, թե` ոչ, հաստատ այդ հաղորդումը դիտում էին: Կարծում եմ, որ հենց Հայաստանից էլ կունենանք գովազդներ, և եթե խնդիրը դրանում է, ապա դիմեք իշխանություններին, թող կարգավորեն այդ հարցը, որովհետև այսօր հրավիրել Արցախ Կարին Տոնոյանին, ինձ թվում է, դա և պատիվ է, և նաև հասկանալի է, թե ինչ նպատակներ կարող ենք ունենալ: Ինչ նպատակ ունեմ ես, երբ որ ասում եմ: Շնորհակալություն:

Արթուր Ներսիսյան - Կքննարկենք և համաձայնության կգանք:         

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Պետրոսյան, խնդրեմ:

Մարսել Պետրոսյան - Գովազդներից ստացած գումարի նվազ չափը վկայում է այն մասին, որ գովազդով զբաղվող մասնագետի բացակայությունն իրեն զգացնել է տալիս: Դա բավականին լուրջ մասնագիտություն է, ինչին պետք է անդրադառնալ և լուրջ մոտենալ, և օգտագործել: Խնդիրը միայն երևի թե դրանում է: Վերջին շրջանում նկատելի է հեռուստատեսությամբ էկրանին որոշակի նորություններ: Հաճելի տպավորություն է թողնում այդ նորությունները, սակայն դրանք ամենևին էլ լիարժեք չեն: Բավարարվել միայն դրանցով, մենք չենք կարող: Ինչու, որովհետև շատ հաճախ հեռուստահաղորդումները շատ քիչ բանով են տարբերվում ռադիոհաղորդումներից: Մենք մոռացության ենք մատնում այն հանգամանքը, որ հեռուստատեսությունը կադրերի տեսագրությունների միջոց է լրատվական և ամենևին էլ չի արդարացնում այն հանգամանքը, երկու հոգի նստում են էկրանին ու սկսում չգիտեմ ինչի մասին են խոսում: Որքան էլ հետաքրքիր լինի նրանց զրույցը, այդ ամենը պետք է ուղեկցվեն կադրերով և նորից կադրերով: Եվս մի երևույթ, որը որ շարունակում է արմատներ ձգել հեռուստատեսությունում, դա փաստորեն սցենարների նախօրոք պատրաստման գործընթացի բացահայտությունն է, ինչը աններելի երևույթ է, այսինքն, ընթացս նկարահանվում են և միայն նոր համապատասխանեցնում սցենարին: Եվ 3-րդ կարևոր հանգամանքն այն է, որ տարվա կտրվածքով չգիտեմ որքան միլիոն դիտարկում է գրանցվել հեռուստատեսության հաղորդումների: Դա խոսում է այն մասին, որ վատ ենք աշխատում հեռուստադիտողների հետ ու չենք հաշվում, նկատի ունենում նրանց պահանջները, նախասիրությունները: Շնորհակալություն:

Արթուր Ներսիսյան - Ինչ վերաբերվում է գովազդի մենջներին, ես համաձայն եմ, բայց հավատացնում եմ ձեզ, որ նույնիսկ գովազդային եթեր եթե լիներ հեռուստատեսությունում, մեր հաշվով այն գումարները, որ ասենք ակնկալվում է, որ հեռուստատեսությունը կարող է ձեռք բերի, ինձ թվում է դա այդքան էլ մեծ չի լինի` հաշվի առնելով մեր աուդիտորիան, մեր լսարանը: Ուղղակի ես չգիտեմ այդ ինֆորմացիան ձեզ որտեղից է, որ հաղորդումները նկարահանում, հետո սցենար են գրում: Լինում է սցենարը գրում են, նկարահանում են անում: Նայած ինչ: Եթե լուրերն է, հասկանալի է, որ սցենարը գրում են նկարահանումից անմիջապես հետո, և չես կարող սցենարը գրես, հետո նոր գաս լուր վարես:

Արթուր Թովմասյան - Արձագանքու՞մ եք:

Արթուր Ներսիսյան - Արդեն 25 տարի է մենք այդ նույն ձևով աշխատում ենք: Լինում է չպատրաստված հաղորդումներ, որը, եթե նույնիսկ սցենարը չի գրվում, սցենարական պլան է գրվում, ըստ այդ պլանի նկարահանում է կատարվում: Այն անգամ, որ ասացիք հանգիստ նկարահանումներ կատարելու համար, ինչ որ ֆոնդային բան նկարահանելու համար, հատուկ դրա համար գործում են հեռուստատեսային ստուդիաներ, որոնք մի քանի ամսվա ընթացքում նկարահանում են մի ֆիլմ, կամ 25 րոպեանոց, իսկ հեռուստատեսության այսօրվա աշխատանքային գրաֆիկը թույլ չի տալիս, որ այդ տեմպերով մենք աշխատենք: Դուք էլ եք աշխատել հեռուստատեսությունում, գիտեք հեռուստատեսության աշխատանքները ինչ տեմպով են ընթանում: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Ներսիսյան, կարող եք զբաղեցնել ձեր  տեղը:

Մտքերի փոխանակության համար խնդրում եմ գրանցվել:

Եթե կա եզրափակիչ ելույթի ցանկություն`  խնդրում եմ գրանցվել.

Հարգելի գործընկերներ, այժմ շարունակում ենք մեր աշխատանքները: Առաջին ընթերցմամբ ընդունված`

    1) «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին»

   2) «Հանրային ծառայությունների համարանիշի   մասին»

   3) «Նույնականացման քարտերի մասին»

  4) «Հյուպատոսական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին»

   5) «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին»

   6) «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին»

    7) «Պետական տուրքի մասին» օրենքում  լրացումներ կատարելու մասին»

օրենքների նախագծերի փաթեթը  որպես հիմնական զեկուցող լիազորված է  ներկայացնելու  Արցախի Հանրապետության ոստիկանության պետ Արտեմ  Հարությունյանը:

Արտեմ  Հարությունյան -  ԱԺ մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ: Հաշվի առնելով, որ  «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին», «Հանրային ծառայությունների համարանիշի   մասին», «Նույնականացման քարտերի մասին», «Հյուպատոսական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» օրենքում  լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի ընդունմամբ, հիմնավորումը ներկայացվել է 1-ին ընթերցմամբ և հանձնաժողովային քննարկման ընթացքում առաջարկվել է նախագծերի ուժի մեջ մտնելու նախատեսված ժամկետը` 2021թ. հունվարի 1-ը փոխարինել 2021թ. հուլիսի 1-ով և նշված առաջարկությունն ընդունվել է, ուստի խնդրվում է նախագծերն ընդունել որպես օրենք:

         Արթուր Թովմասյան - Պարոն Հարությունյան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Ազգային ժողովի կանոնակարգ  օրենքի 77-րդ հոդվածի  2-րդ մասի համաձայն զեկուցողներին հարցեր տալու իրավունք ունեն միայն նախագծի վերաբերյալ առաջարկությունների հեղինակները: Քանի որ առաջարկություններ չեն եղել, ուստի հարցեր չեն տրվում:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սեյրան Հայրապետյանը:

 Սեյրան Հայրապետյան - Հարգելի գործընկերներ, Կառավարության հարգարժան անդամներ, ներկաներ: «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին», «Հանրային ծառայությունների համարանիշի մասին», «Նույնականացման քարտերի մասին», «Հյուպատոսական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», օրենքի նախագիծը, «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, «Պետական տուրքի մասին» օրենքում  լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը  քննարկվել է ԱԺ պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում: Առաջին ընթերցումից հետո առաջարկություններ չեն եղել: Հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն: Առաջարկում ենք փաթեթը ընդունել որպես օրենք: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Պարոն Հայրապետյան, նույնպես հարցեր չեն տալիս, քանի որ առաջարկություններ չեն եղել, բայց պատգամավորները իրավունք ունեն մտքերի փոխանակության ժամանակ հանդես գալու: «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն`  խնդրում եմ գրանցվել:

Իսկ հիմա, եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք` խնդրեմ.

Այժմ քվեարկության է դրվում «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին», «Հանրային ծառայությունների համարանիշի   մասին», «Նույնականացման քարտերի մասին», «Հյուպատոսական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» օրենքում  լրացումներ կատարելու մասին» օրենքներն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ`   30, դեմ`   չկա,  ձեռնպահ` չկա:  

Որոշումն ընդունված է:

Անցնենք օրակարգի մյուս հարցին: Այն է` «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը: Որպես հիմնական զեկուցող այն լիազորված է  ներկայացնելու  դարձյալ Արցախի Հանրապետության ոստիկանության պետ պարոն Արտեմ  Հարությունյանը:

Արտեմ Հարությունյան - ԱԺ մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ: Ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում «ԼՂՀ ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին օրենքի նախագիծը:

«ԼՂՀ ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքով սահմանվում է ԱՀ ոստիկանության ծառայողական կարգապահության կանոնները, կարգավորում է ոստիկանությունում ծառայողական քննություն նշանակելու, անցկացնելու և արդյունքների բողոքարկումը, ոստիկանության ծառայողի էթիկայի, ինչպես նաև ծառայողական կարգապահության ամրապնդման հետ կապված այլ հարաբերություններ:

Օրենքի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ինչպես օրենսդրական, այնպես էլ պետական կառավարման համակարգում կատարված կառուցվածքային փոփոխություններով:

Նախագծով առաջարկվում է`

• ոստիկանության ծառայողի նկատմամբ խրախուսանքներ և կարգապահական տույժեր կիրառելու ԱՀ ոստիկանության պետին վերապահված իրավունքը  վերապահել ԱՀ ներքին գործերի նախարարին,
• ոստիկանության պաշտոնատար անձանց կարգապահական տույժեր կիրառելու իրավունք կվերապահվի պետական կառավարման մարմնի ղեկավարի պատվիրակված հրամանով, որով կսահմանվեն նաև կարգապահական տույժերի կիրառման սահմանները,
• հստակեցնել բողոքարկման ընթացակարգը և վերացնել առկա հակասություններն ու վրիպակները:

Հաշվի առնելով, որ հանձնաժողովային քննարկման ժամանակ ներկայացված խմբագրական շտկումների վերաբերյալ առաջարկություններն ամբողջությամբ ընդունվել են, խնդրում եմ նախագիծն ընդունել օրենքի տեսքով:

Արթուր Թովմասյան - Հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել:

Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սեյրան Հայրապետյանը:

Սեյրան Հայրապետյան - Հարգելի գործընկերներ, «ԼՂՀ ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին օրենքի նախագիծը քննարկվել է ԱԺ պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովում: Հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն: Առաջարկում ենք նախագիծը ընդունել որպես օրենք: Շնորհակալություն:

Արթուր Թովմասյան - Հարցեր ունե՞ք գլխադասային հանձնաժողովին:

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն:  Եթե կա ելույթի ցանկություն`  խնդրում եմ գրանցվել:

Իսկ հիմա, եթե եզրափակիչ ելույթների ցանկություն ունեք` խնդրեմ:

Այժմ քվեարկության է դրվում «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» օրենքն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ`    30, դեմ` չկա, ձեռնպահ` չկա:

Որոշումն ընդունված է:

Հարգելի գործընկերներ, Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ հայտարարության նախագիծը ներկայացնելու համար հրավիրվում է պատգամավոր Վահրամ Բալայանը:

Վահրամ Բալայան - Ապրիլի 24-ին աշխարհի բոլոր ծայրերում հայ ժողովուրդը և բարի կամքի տեր մարդիկ ոգեկոչելու են մոտ 1,5մլն սուրբ նահատակների հիշատակը: Հայ ժողովրդին իր պատմական հայրենիքում բնաջնջելու թուրքիայի հանցավոր քաղաքականությունը հանդիսացավ 20-րդ դարի 1-ին ցեղասպանությունը: Այդ ամենը կատարվեց աշխարհի լուռ և շահանկատ հայացքի տակ: Մեր ժողովրդի միլիոնավոր զավակներ ցեղասպանվեցին, հայրենազրկվեցին: Պետականորեն կազմակերպված այդ հանցագործությունը չունի վաղեմության ժամկետ: Ոճրագործին չպատժելը նրան մղում է նոր հանցագործության: Այս ճշմարտությունը դարձնելով գործելաոճ, ավելի քան մեկ դար անց թուրքիայի ղեկավարությունը շարունակում է հետապնդել հայ ժողովրդին: Այսօր Թուրքիայի կողմից ցեղասպանության ժխտողականության և արդարացման քաղաքականությունը որդեգրել է նրա հոգեզավակ Ադրբեջանը: Բաքվում, Սումգայիթում, Գետաշենում և Մարաղայում կին, ծեր ու մանուկ սպանվեցին, հազարավոր մարդիկ էլ տեղահանվեցին հայ լինելու պատճառով: 2020թ. արցախյան 3-րդ պատերազմը, բազմահազար անմեղ զոհերը, հայրենի երկրի մեծ մասի կորուստը, հետպատերազմյան շրջանում ազգային, քրիստոնեական հուշարձանների նկատմամբ անհանդուրժողական վերաբերմունքը նորից և նորից հուշում է, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը իրենց քաղաքական օրակարգից հայասպանության ծրագրերը չեն հանել: Ոգեկոչելով մեր սրբացած նահատակներին, հայ ժողովրդի արժանապատվությունը և գերագույն արժեք պետականությունը պահպանելու համար մենք ազգովի առավել քան պատասխանատու պետք է վերաբերվենք ներքին և արտաքին առկա մարտահրավերներին: Մենք պետք է շարունակենք ապրել ու արարել հայրենի հողում: Դա կլինի լավագույն հաղթաթուղթը Հայոց ցեղասպանության համընդհանուր ճանաչման ու դատապարտման ճանապարհին:

Արթուր Թովմասյան - Շնորհակալություն, պարոն Բալայան: Հարցեր: Կարծում եմ չկա: Բոլոր խմբակցություններին բաժանված է, բոլորը տեղյակ են:  

«Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի համաձայն նախատեսվում է  մտքերի փոխանակություն: Եթե կա ելույթի ցանկություն`  խնդրում եմ գրանցվել:

Քվեարկության է դրվում Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ Ազգային ժողովի հայտարարությունը:

Քվեարկություն:

Կողմ`   30, դեմ`   չկա, ձեռնպահ` չկա:

Հայտարարությունն ընդունված է:   

Հիմա, հարգելի գործընկերներ, օրակարգի հայտարարությունները առաջ տանք, քանի որ ժամը 1-ին արդեն ֆիքսել ենք, որ Կառավարության հետ հարց ու պատասխան է լինելու: Հետևաբար, հայտարարությունների համար, եթե դեմ չեք օրակարգի համար, մենք ժամանակ ունենք:

Արթուր Մոսիյան - Պարոն Թովմասյան, ճիշտ կլինի հարցերը թողնել վերջում, որովհետև տրամաբանորեն հարց ու պատասխանի ժամանակ կարող է հայտարարություն առաջանա:

Արթուր Թովմասյան - Եղավ: Հիմա հարցերը սպառված են, մնացել է 2 հարց` մեկը ժամը մեկին Կառավարության հետ հարց ու պատասխանն է, այն ավարտելուց հետո` հայտարարություններն են: Հիմա ավարտել ենք:

Դավիթ Իշխանյան - Եթե կարելի է: Բայց ես կուզենայի միջխորհրդարանականի հետ կապված, եթե հիշում եք ամիս ու կես առաջ նման հարցադրում և նման առաջարկություն արեցի, որևէ տեղաշարժ կամ որևէ նախատեսում առաջիկայում ՀՀ և ԱՀ խորհրդարանների միջև` Ստեփանակերտում: Ունե՞ք որևէ այդպիսի տեղեկություն մեզ փոխանցելու, պարոն Թովմասյան:

Արթուր Թովմասյան - Առաջիկայում ԱԺ 33 պատգամավորներով մայիսի 3-ին մենք լինելու ենք Եռաբլուրում: Մենք գնալու ենք մեր հարգանքի տուրքը մատուցելու մեր զոհված ազատամարտիկներին: Դրանից հետո դա այն հանդիպումն է, որից հետո ես կցանկանայի, որ ԱԺ ընդգրկված բոլոր խմբակցությունները Արցախի ժողովրդի հետ մենք հանդիպենք: Եվ կարող ենք միասին գնալ այդ հանդիպումներին` ես էլ ձեզ հետ: Կուզեք առանձին- առանձին ավելի ակտիվացնենք շփումները մեր ժողովրդի հետ, որովհետև այդ շփումների արդյունքում է հնարավոր լինում վեր հանել այն ծրագրերը, որոնք չենք ընդգրկել, որովհետև բազմաթիվ սոցիալական ծրագրեր հարկային փաթեթում բազմաթիվ փոփոխություններ հենց ժողովրդի հետ անմիջական շփումից հետո, այդպե՞ս չէ, պարոն Հովհաննիսյան: Այդ հանդիպումների հետ դուք էլ եք եղել, որ գոնե երկու փոփոխություն իրենց առաջարկով մենք մտցրինք մեր հարկային փաթեթի մեջ, որ բոլոր խմբակցություններից կային:

Դավիթ Իշխանյան - Բոլոր դեպքերում ուզում եմ այդ առաջարկը ձևակերպենք և կարծում եմ իմ գործընկերները կողմ կլինեն կամ այդ թեզը կընդունեն: Հանդիպում Ստեփանակերտում միջխորհրդարանական ձևակերպում, հետո նոր խորհրդարանականների այցելություններ Հայաստանի ԱԺ, Արցախ տարբեր ձևաչափերով, տարբեր հանդիպումներ, բայց որ ինստիտուցիոնալ առումով անհրաժեշտություն է, ես կասեի ունեմ այստեղ հանդիպում, մի շարք  հարցեր քննարկելու: Կարող եք խմբակցությունների, հանձնաժողովի նախագահների հետ այդ հարցերը քննարկել: Որպես այդպիսին լավ կլինի մեկ անգամ ևս առաջարկենք, որպեսզի Ստեփանակերտում կայանա միջխորհրդարանական հանդիպում համապատասխան օրակարգով:

Արթուր Թովմասյան - Այսօր ես անպայման ձեր առաջարկը կփոխանցեմ: Ես բազմաթիվ անգամ ասել եմ, որ խմբակցությունները կարող են թեմաներ առաջարկել ոչ թե միջխորհրդարանականը լինի հերթական «գալչկայի» համար հանդիպում, ես հավաստիացնում եմ, որ դա կփոխանցեմ, բայց խնդրում եմ բերեք այն հարցերը, որոնք կքննարկենք և այդ հարցերի լուծումը կլինի ի շահ մեր ժողովրդի` և ՀՀ, և ԱՀ: Դուք գիտեք, որ ՀՀ պատրաստվում են արտահերթ  խորհրդարանական ընտրությունների: Ընդհանրապես, երկար տարիներ ես, որ եղել եմ պատգամավոր և Արցախում վերջին ամիսներին խորհրդարանական ընտրություններից առաջ այդ համապետական նիստը չէր կայանում` ՀՀ հերթական կլինի, թե արտահերթ կլինի, չի կայանա: Բայց այս գործող խորհրդարանի, պարոն Իշխանյան, հավաստիացնում եմ: Կարծում եմ իրենք արդեն մեզ լսում են: Իրենք էլ իրենց հարցերը կընդգրկեն: Եվ մենք իրենց հրավիրում ենք իրենց հարմար պահին մինչև ՀՀ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները, մինչև խորհրդարանի լուծարումը: Ես այս բարձր ամբիոնից պաշտոնապես հայտարարում եմ ՀՀ ԱԺ պարոն Միրզոյանին միջխորհրդարանականի ժամկետները մենք միասին կպայմանավորվենք: Կարծում եմ, մենք պատրաստ ենք մեզ վայել, մեր ավանդույթներով մենք կդիմավորենք մեր հայրենակիցներին, ովքեր ներկայացնում են ՀՀ ԱԺ 7-րդ գումարումը: Ես պատրաստ եմ ընդունելու և առաջարկը հնչեցնելու: Քանի որ ուղիղ եթեր է, ես համոզված եմ, որ ՀՀ մեր գործընկերները մեզ լսում են:

Դավիթ Գալստյան - Ես մի հարց եմ ուզում ճշտեմ` ժամը 1-ին ուղիղ եթեր լինելու է, թե` ոչ:

Արթուր Թովմասյան - Նայեք, Կանոնակարգը փոխեք: Կանոնակարգով հայտարարությունները և հարց ու պատասխանը Արցախի Հանրային հեռուստատեսությունում հատուկ օր է դրած: Եթե հարց ու պատասխանը տալիս ենք, օրենքի համաձայն, այսօր գնալու է հեռուստատեսությամբ ԱԺ ինչ օրենքներ է ընդունել, որ ժողովուրդն իմանա: Հատուկ օր լինելու է բոլոր հայտարարությունները: Ես քիչ առաջ նաև տնօրենին ասացի, որ բոլոր հայտարարությունները անխտիր պետք է տրվի: Հարց ու պատասխանների համար նույնպես հեռուստատեսությունը ժամ ունի: Դուք պատկերացրեք այսօր հեռուստատեսությունը և հայտարարությունը դնի, և հարց ու պատասխանը: Մեկ ու կես ժամ տևելու է: Եթե հիշում եք վերջին հարց ու պատասխանը տևել է մեկ ու կես ժամ: Այսինքն, եթե այդպիսի ցանկություն կա, ստեղծված է ԱԺ Կանոնակարգ օրենքի փոփոխության համար հանձնաժողով: Արդեն երկու նիստ է գումարվել: Այդ փոփոխությունները կատարեցեք: Իմ առաջարկն էլ եմ արել, որպեսզի այդ հարցերը չկուտակվի, կարծեմ բոլոր խմբակցությունները կողմնակից են, որ մենք ամեն լիագումար նիստի մեր պատգամավորները հնարավորություն ունենան հարցերը ուղղել Արցախի իշխանություններին: Որպեսզի հարցերը չկուտակվեն կամ մեկ ամիս եթե չի լինում հարց ու պատասխանը, կարող է այդ հարցը արդեն անիմաստ դառնա երկու ամսից հետո: Հաջորդը, հայտարարությունները, այսինքն մենք մեր կանոնակարգը պետք է բերենք և իրողություններին համապատասխան, և մեր աշխատելաոճին համապատասխան: Այսինքն միշտ անհարմար վիճակ չլինի, ասենք. «ձեր ժամանակը սպառվել է»: Կամ 2 րոպեում պատգամավորը հասցնի: Ցանկանում է շատ հարց տալ: Ինչի ենք պատգամավորին այդ վատ վիճակը գցում, եթե կարելի է ֆիքսած, որ ամեն մի պատգամավոր իրավունք ունի 3 հատ հարց տալ Կառավարությանը: Արձագանքը` մեկ րոպեն քի՞չ է, 2 րոպե սարքեցեք: Հայտարարությունը գտնում եմ, որ 2 րոպեն քիչ է` ավելացրեք: Ես համոզված եմ, որ այսօրվա նիստին, և չի եղել մի նիստ, որտեղ մի քանի պատգամավորների կողմից 20 վայրկյանը չի հերիքել: Եթե դուք բոլորդ համաձայն եք` 20վրկ իմ կողմից մինչև նոր կանոնակարգը ընդունեք:

Դավիթ Գալստյան - Եթե կանոնակարգի պահանջ է սա, համաձայն լինել-չլինելը, ինձ թվում է, թե պիտի ընդունվի:

Արթուր Թովմասյան – Ովքե՞ր են կողմ ԱԺ նախագահի լիազորությունը տալու մասին` 20վրկ ավելացնելու համար, եթե` ոչ, ես խիստ կանոնակարգով սկսում եմ շարժվելը:

Դավիթ Գալստյան - Զուգահեռ էլ դնենք ուղիղ եթեր գնան հարց ու պատասխանը:

Աղմկում են դահլիճում:

Հարգելի գործընկերներ, առաջնորդվում ենք ԱԺ կանոնակարգով: Առաջարկում եմ էլ ավելի արագացնել ԱԺ կանոնակարգ օրենքում փոփոխություններ կատարելը` հայտարարությունների համար 3 րոպե:

Ընդմիջում:

Ժամը 13:00

Գագիկ Բաղունց – ԱՀ մեծարգո նախագահ, հարգարժան պետնախարար, Կառավարության անդամներ, գործընկերներ: Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 109-րդ հոդվածի համաձայն այսօր նախատեսված է Արցախի Հանրապետության նախագահին և Կառավարության անդամներին հարցերով դիմելու մասին հարցը: Հիշեցնեմ, որ կանոնակարգի պահանջներին համապատասխան՝ հարցերի համար նախատեսված է 2-ական րոպե, պատասխանների համար՝ 3: Պատասխաններին կարելի է արձագանքել մեկական րոպե: Հիշեցնեմ, որ հարցերը պատգամավորները տալիս են իրենց հատկացված խոսափողից, իսկ Կառավարության անդամները պատասխանում են ամբիոնից: Այժմ պատգամավորներին խնդրում եմ հերթագրվել հարցերի համար: Խնդրեմ:

Հարցերի համար խնդրում եմ գրանցվել: Նախ` Գագիկ Բաղունց, Գեղամ Ստեփանյան, Արթուր Հարությունյան, Աշոտ Դանիելյան, պարոն Պետրոսյան, պարոն Հովհաննիսյան, տիկին Հակոբյան, Դավիթ Իշխանյան, Վահրամ Բալայան, Արթուր Մոսիյան, Դավիթ Գալստյան, Սեյրան Հայրապետյան, Արամ Գրիգորյան, տիկին Աթայան, տիկին Գրիգորյան, Դավիթ Բաղդասարյան, Արամ Հարությունյան:

Արթուր Թովմասյան - Գագիկ Բաղունց, թող պատրաստվի պարոն Ստեփանյանը:

Գագիկ Բաղունց - Պատերազմից հետո բավականին ցածր ակտիվություն է ցուցաբերվում Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի կողմից: Այն տպավորությունն է, որ նրանք համաձայն են Իլհամ Ալիևի այն հայտարարության հետ, որ Արցախի հարցը լուծված է: Կուզենայի իմանալ ինչ քայլեր են կատարվում ԱՀ և  ՀՀ արտգործնախարարության կողմից Մինսկի խմբի գործունեությունը ըստ էության սառեցված վիճակից հանելու համար: Եվ 2-րդ հարցս. համեմատելով 1992թ. Մարտակերտի շրջանից տարհանված ու լքված մեր քաղաքացիների վիճակի հետ 2020թ. պատերազմի արդյունքում տարհանված մեր բնակչության վիճակը, որոշակի գոհունակությամբ կարելի է նշել, որ պետությունը իրական քայլեր է կատարում ծանրագույն վիճակում հայտնված այդ մարդկանց աջակցելու համար: Սակայն ցանկացած տեսակի և չափի նպաստները, կորուստների փոխհատուցումները չեն կարող կրել անվերջ շարունակող բնույթ: Կուզենայի իմանալ ինչ ծրագրեր է պատրաստում իրականացնում Կառավարությունը տեղահանված մեր բնակիչների համար աշխատանքային տեղեր ստեղծելու նպատակով: Մյուս կողմից նրանց շարքերում կան մարդկանց մի հատված, որը հաշվառված է զորահավաքային ռեսուրսներում: Ի՞նչ աշխատանքներ են կատարվում բնակչության այդ խավը զինված ուժերում ընդգրկելու համար: Շնորհակալություն:

Դավիթ Բաբայան - Հարգելի գործընկերներ, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի եռանախագահությունը իր աշխատանքները շարունակում է: Ճիշտ է, ոչ այնքան ակտիվ եղանակով, որը օբյեկտիվ բնույթ է կրում, բայց կարծում եմ դա ժամանակի խնդիր է: Շուտով գործունեությունը երևի թե կմտնի բնականոն հուն: Երբ որ մենք խոսում ենք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի եռանախագահության մասին, ուրեմն ասեմ հետևյալը, պաշտոնական Ստեփանակերտը և պաշտոնական Երևանը, ինչպես նաև եռանախագահության երկրները, բոլորն էլ ընդգծում են, որ այս ձևաչափը այս պահի դրությամբ այլընտրանք չունի: Սա պարզ է և մենք այդ մոտեցման կողմնակիցներ ենք: Ասել, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի այդ եռանախագահությունը չի զբաղվելու հակամարտության կարգավորման` ադրբեջանա-ղարաբաղյան, ճիշտ չէ, որովհետև դա նաև աշխարհաքաղաքականության պահանջ է: Այդ եռանախագահության մեջ մտնում է Ռուսաստանը, ԱՄՆ, Ֆրանսիան: Այս 3 երկրները նաև միաժամանակ հանդիսանում են ՄԱԿ-ի մշտական խորհրդի 5 անդամներից երեքը: Բացի դրանից, և Ռուսաստանը, և ԱՄՆ-ն ունեն կենսական շահեր մեր տարածաշրջանում, այսինքն, նրանց ներգրավվածությունը մեր տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքականության մեջ այլընտրանք չունի: Չեն կարող ներգրավված չլինել: Ինչ վերաբերվում է, թե ինչ ենք անում, որպեսզի ակտիվացնենք, իրենք առանց այն էլ ակտիվություն ցուցաբերելու են: Մենք մեր կողմից պատրաստակամություն ենք հայտնում: Այս վերջին հայտարարությունը եռանախագահության, վկայում է, որ իրենք փորձում են վերակենդանացնել գործընթացը, պետք է պարզապես սպասենք տեսնենք ինչպիսի զարգացումներ են տեղի ունենալու: Բայց այդ հայտարարության մեջ, իհարկե, կան որոշ կետեր, որոնց մասին մենք հայտնել ենք, որ այնքան էլ ճիշտ ձևակերպումներ չէ: Անընդունելի որոշ կետեր կան, օրինակ` ներհամայնքային կարգավորումներ, երբևիցէ Արցախը ներհամայնքային նման ձևաչափով հակամարտության կարգավորումը ընդունելի չի համարել, որովհետև չկա այդպիսի հասկացություն, ինչպիսինն է «հայկական համայնք» և «ադրբեջանական համայնք»: Սա չի կարող լինել հակամարտության կարգավորման հիմք: Մնացած կետերը ընդհանուր առմամբ, ընդունելի են, քանի որ հիմնական մեսիջը, հիմնական պատգամն այն է, որ եռանախագահությունն ուզում է գործընթացները վերսկսի: Պետք է պարզապես սպասենք ու տեսնենք: Նրանք հայտնել են, որ ուզում են, ծրագրավորում են գալ տարածաշրջան, հանդիպումներ ունենալ նաև Ստեփանակերտում: Հիմա պետք է սպասենք, տեսնենք:

Գագիկ Բաղունց - Իհարկե, մտահոգում է նաև այն հանգամանքը, որ ինչպես դուք նշեցիք, տարածաշրջան այցելել հետպատերազմյան 5-ամսյա ընթացքում տեղի չեն ունենում և, եթե ես ճիշտ հասկացա, ձեր մոտ այդ ընկալումը չկա, որ հստակ հայտարարություններ հակադարձ Իլհամ Ալիևի հայտարարությունների չի նշանակում, ինչպես ասում են «полумалчание»- համաձայնություն:

Դավիթ Բաբայան - Իհարկե` ոչ: Նախ և առաջ Մինսկի խմբի եռանախագահությունը վերջին անգամ այցելել է 2019թ.: Այնուհետև, այդ կորոնավիրուսի պատճառով հետաձգվեց, հետո սկսվեց պատերազմը և հիմա ունենք լրիվ այլ իրավիճակ: Բնական է, Ադրբեջանը աքլորացել է, և նույնիսկ իրեն թույլ է տալիս ոչ պատշաճ դիվանագիտական պահվածք: Մինսկի խմբի եռանախագահներին, նույնիսկ բոլորդ էլ ականատես եք եղել, անպատվելով, ոչ հարգալից վերաբերմունքով, բայց սա ավելի շուտ ֆիար է և ժամանակն անցնելուն պես, կարծում եմ, այլընտրանք չի լինելու: Նրանք նույնպես այդ շրջանակներում բանակցություններ կվարեն: Ճիշտ է, պետք է նաև ակնկալել, որ լինելու են փորձեր, հատկապես Թուրքիայի կողմից: Ինչ որ նոր ձևաչափ է կամ խցկվել այդ ձևաչափի մեջ կամ ինչ որ այլընտրանքային ձևաչափեր: Միգուցե փորձել այսպես կիրառել, բայց չեմ կարծում, որ կարգավորմանն առնչվող միգուցե լինեն այլ հարթակներ` իրենց փոխհարաբերությունները կարգավորելու ռուս-թուրքական, ռուս-պարսկական, ռուս-իրանական, թուրքական և այլն: Բայց ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ այս ձևաչափը, ինձ թվում է, ամենաընդունելին է:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Բաբայան: Խնդրեմ, պարոն Առաքելյան:

Վահրամ Առաքելյան - Բնակչության զբաղվածության հետ կապված, տեղյակ եք, որ Կառավարության համապատասխան որոշման համաձայն ընդունվել է ծրագիր, որի շրջանակներում 2021թ. հունվար-հունիս ամիսների ընթացքում, այսինքն 1-ին կիսամյակի ընթացքում հանրապետությունում գրանցված կազմակերպությունների և ԱՁ-ի մոտ գրանցված բոլոր վարձու աշխատողներին եկամտային հարկի մասով այդ կազմակերպություններն ու ԱՁ-ը կստանան դրամական օգնություն: Այս ծրագիրը միտված է, ինչպես առկա աշխատատեղերի պահպանման, այնպես էլ նոր աշխատատեղերի ստեղծման համար: Տեղեկացնեմ նաև, որ մեր տեղահանված քաղաքացիների մի մասը, բնականաբար, գտնվում է ՀՀ-ում և բնակչության զբաղվածության հարցը պետք է լուծել նաև ՀՀ մեր գործընկերների Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցների հետ համագործակցության շրջանակներում: Տեղյակ ենք, որ և 2020թ. վերջին, և 2021թ. սկզբին ՀՀ-ում իրականացվել է ծրագիր, որոնցում ընդգրկվել են բացառապես ԱՀ տեղահանված քաղաքացիները: Դա գյուղական բնակավայրերում ժամանակավոր բնակություն հաստատած մեր հայրենակիցների մասին է խոսքը: Բացի դրանից, նաև, նույն համագործակցության շրջանակներում նախատեսում ենք իրականացնել ևս մի ծրագիր: Ներկա պահին կատարում ենք աշխատանքային ուսումնասիրություն, որպեսզի պարզենք աշխատանք փնտրող անձանց ցանկությունները և աշխատանքի շուկայի պահանջները, որպեսզի իրականացնենք բնակիչների վերապրոֆիլակտիկավորման ծրագիր, որպեսզի նրանք կարողանան այդ դասընթացներից հետո ընդգրկվեն համապատասխան աշխատատեղերում և ապահովեն համապատասխան եկամուտով: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Պարոն Ստեփանյան, թող պատրաստվի պարոն Հարությունյանը:

Գեղամ Ստեփանյան - Շնորհակալություն: ԱՀ կառավարության 2021թ. մարտի 17-ի «Սեպտեմբերի 27-ին ԱՀ դեմ սանձազերծված պատերազմական գործողությունների հետևանքով դժվար կացության մեջ հայտնված ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց վարկային պարտավորությունների կատարմանն ուղղված պետական-ֆինանսական աջակցության ծրագիրը հաստատելու մասին» որոշման մեջ սպառողական վարկերի բնությագրության մեջ նշված է, որ պետական աջակցությունից դուրս են մնում դրամական միջոցների գրավադրմամբ վարկերը: Ի՞նչ տրամաբանություն է դրված որոշման այս մասի հիմքում, մանավանդ, եթե դա դիտարկում ենք որպես արժեք դրամական միջոցները ոսկու գրավադրմամբ վարկերը փոխհատուցում են սահմանված կարգով: Դա 1-ին մասը: 2-րդ հարցը նույնպես վերաբերվում է նույն որոշմանը: Տվյալ որոշումը Կառավարությունում շրջանառվելու ընթացքում ԱԺ ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման մշտական հանձնաժողովում քննարկվել է որոշման նախագիծը և մի շարք առաջարկություններ ենք արել Կառավարությանը, մասնավորապես, կենսաթոշակային տարիքի մեր քաղաքացիների դրամական միջոցների գրավադրման վարկերը ևս ընդգրկել ծրագրի մեջ` հաշվի առնելով, որ մեր երկրում բանկային պրոդուկտից, բանկի կողմից առաջադրվող ծառայություններից կարող են օգտվել միայն 21-63 տարեկան քաղաքացիները: Սա այն բացառիկ դեպքերից է, երբ կենսաթոշակային տարիքի մեր քաղաքացուն բանկը կարող է վարկավորել դրամական  միջոցի գրավադրմամբ: Ի՞նչու այս առաջարկը ևս չի ընդգրկվել ծրագրում: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Իսկապես նշված ծրագիրը բավականին երկարատև և բազմաթիվ քննարկումների արդյունքում բավականին շատ փոփոխությունների է ենթարկվել, նաև ներկայացվել է ԱԺ պատգամավորների քննարկմանը: Մենք ստացել ենք թվով 9 առաջարկություն, որոնցից երեքն ընդունվել են: Մեկը ընդունվել է մասնակի, մեկը չի ընդունվել, գաղափարը ընդունվել է, բայց զուտ ձևակերպման առումով չի ընդունվել, քանի որ արդեն իսկ ներառված էր որոշման նախագծում: Այդ փոփոխությունների վերաբերյալ սահմանված կարգով կազմվել է ամփոփաթերթիկ: Նշված հիմնավորումները ես կանդրադառնամ այդ հարցին: Ուրեմն նշեմ, որ 1-ին հերթին աջակցությունը: Ինչպես հայտնի է պետական աջակցության բոլոր ծրագրերը ունեն սոցիալական ուղղվածություն և այդ առումով ծրագրի հիմքում դրվել է այն գաղափարը, որ աջակցություն է ցուցաբերվում այն իմաստով, որ վարկերի գրավ այն դեպքում, եթե անշարժ գույք է, ապա, պարզ է, որ պատերազմի արդյունքներով անշարժ գույքը ունեցել է որոշակի արժեքի կորուստ: Նաև մենք գիտենք, որ հիմնականում ոսկու գրավով վարկերը դրվում են այն դեպքում, երբ որ ընտանիքը որոշակի խնդիրների առաջ է կանգնում կամ հայտնվում է սոցիալական ծանր կամ այլ, ինչ որ կյանքի բերումով իրավիճակում: Այդ բոլոր դեպքերից տարանջատվում են ավանդի երաշխավորմամբ վարկերը, որովհետև ավանդի երաշխավորմամբ վարկերը նկարագրում է հետևյալ դեպքը, երբ որ քաղաքացին ունի դրամական միջոցներ, ավանդադրում է դրանք բանկում, ստանալով ավանդի դիմաց տոկոս, և բանկերը այդպիսի պրոդուկ առաջարկելով, առաջարկվում է տվյալ հաճախորդներին այդ նույն ավանդի դիմաց տրամադրվել նաև վարկ: Ըստ էության ստացվում է, որ քաղաքացին ունենալով այդ ֆինանսական միջոցը, ուղղակի հնարավորություն է ստանում իր ավանդի դիմաց տոկոսը չկորցնելով, ժամանակավորապես օգտվել գումարից և վերադարձնել: Հետևապես, այդ տեսակ վարկերը նշանակում է, որ տվյալ անձը այդ ֆինանսական միջոցները տվյալ պահին ունի, տիրապետում է և այդ միջոցները գտնվում են բանկում: Հետևապես վարկերի գնահատմամբ որոշում է կայացվել այս փուլում այդ ավանդի երաշխավորության վարկերը չընդգրկել նշված ծրագրի շրջանակներում: Նույն մասնակի դեպքն է նաև կենսաթոշակառուների ավանդները: Այդ դեպքում մենք դիտարկել ենք ոչ թե շահառուի կարգավիճակի ավանդի տեսակի տրամաբանությունը: Կարող ենք առաջնորդվել` այդպիսի որոշում է կայացվել: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Արձագանքու՞մ եք, պարոն Ստեփանյան:

Գեղամ Ստեփանյան - Պարոն Մարտիրոսյան, նման որոշումների հիմքում, իմ խորին համոզմամբ, պետք է դրված լինի սոցիալական արդարության գաղափարը: Եվ այս առումով բազմաթիվ դիմումներ կան: Մի շարք քաղաքացիներ դիմել են տվյալ հարցով, և ես կարող եմ մեկ մասնավոր օրինակ բերել, նշելու համար, որ այս սկզբունքը խախտված է: Երկու քաղաքացի մեկն ունենալով, օրինակ Х գումարն է գրավ դրել, մյուսն Х գումարի դիմաց ոսկի է գրավադրել: Այս առումով կարծում եմ տրամաբանությունը խախտված է, և կարծում եմ նաև անհրաժեշտություն կա վերանայելու այս կետը: Շնորհակալություն:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Միանշանակ, որոշումը հնարավոր է, որ ընթացքում փոփոխվի, որովհետև վերաբերվում է բնակչության լայն շրջանակներին և ծրագրի աշխատանքի ընթացքում ի հայտ կգան խնդիրներ, կան փոփոխությունների անհրաժեշտություններ: Եվ մենք պատրաստ կլինենք միշտ այդ փոփոխությունները քննարկել և  ներառել որոշման նախագծում: Սակայն, կարծում եմ, կհամաձայնեք, որ ձեր նշած դեպքը համատարած բնույթ չի կրում: Հիմնականում ոսկու գրավով վարկեր ստանում են` ընտանիքը դիմում է այդ քայլին այն դեպքում, երբ որ որոշակի խնդիրներ ունի ընտանեկան, այլ ոչ թե ունի լրացուցիչ ավելցուկ գումար, գնում է ոսկի: Այսինքն ձեր նկարագրած դեպքը չեմ կարծում, որ մեծամասնության դեպքերին է վերաբերվում: Հետևապես, հենց սոցիալական առկայության սկզբունքներից ելնելով` այդպիսի որոշում կայացվել է: Ինչպես արդեն նշեցի, ընթացքում կոնկրետ դիմումները քննարկելով, կարող ենք ապագայում նորից անդրադառնալ այդ հարցին: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան:

Արթուր Թովմասյան - Կարծում եմ լրացուցիչ քննարկման նյութ է, պարոն Մարտիրոսյան, և բարձրացրած հարցը պետք է նորից քննարկել: Իրականում ինձ էլ են դիմել մեր հայրենակիցները և հենվում են հենց սոցիալական արդարության մեծ սկզբունքի վրա: Մի անգամ էլ կքննարկենք, եթե անհրաժեշտություն եղավ, եթե այդ գումարներն էլ գտնեն, Կառավարության որոշման մեջ փոփոխություն կկատարեն: Համենայդեպս, ինձ էլ կհրավիրեք, որ այդ քննարկմանը մասնակցեմ:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Ես արձագանքեմ: Պարոն Թովմասյան, այստեղ գումար հայթայթելու հարց չի: Եթե մենք բոլորս գանք այն գաղափարի, որ տվյալ վարկերը, իրոք սոցիալական արդարության տեսանկյունից պետք է մտցվեն, պետք է ներառվեն այս ծրագրի շրջանակներում, Կառավարությունը բոլոր ջանքերը կգործադրի և այդ հարցը կլուծի: Ուղղակի, նորից եմ ուզում հիշեցնել, որ խոսքն այն դեպքերի մասին է, երբ որ անձն ունի այդ գումարն, ուղղակի դնում է բանկում ավանդ, դրա դիմաց տոկոս է ստանում և ստանում է վարկ: Այսինքն, այստեղ կարիքների դեպքը մի քիչ այդ առումով կարծում եմ, թե վերջին փուլին է վերաբերվում այդպիսի վարկերին:

Արթուր Թովմասյան - Այստեղ չքննարկենք: Կհանդիպենք նեղ շրջանակում: Մասնագետներ կհրավիրենք, նոր:

Գագիկ Բաղունց - Պարոն Հարությունյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Դանիելյանը:

Արթուր Հարությունյան - Շնորհակալություն: Հարցս վերաբերվում է այդ նույն որոշմանը` վարկային պարտավորությունների մասով: Ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց տրամադրվող աջակցության որոշմանը: Կուզենայի իմանայի այդ որոշման ընթացքը և երբ կարող է սկսել վճարվել այդ վարկային պարտավորությունների գումարները:

Գագիկ Բաղունց - Հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Ինչպես գիտեք, որոշման համաձայն, ծրագրի իրականացնող մարմիններն են նշանակվել Արցախի ներդրումային հիմնադրամը և Գյուղի և գյուղատնտեսության աջակցության հիմնադրամը: Գյուղի և գյուղատնտեսության աջակցության հիմնադրամը միայն գյուղ վարկերի մասով և մնացած բոլոր վարկերի մասով` Արցախի ներդրումային հիմնադրամը: Հիմնադրամների կողմից նախնական գնահատում է իրականացվել և խոսքը վերաբերվում է շուրջ 50 հազար շահառուներին: Այս պահի դրությամբ աշխատանքներ են տարվում շտեմարանի ստեղծման ուղղությամբ: Պետք է ստեղծվի շահառուների միասնական շտեմարան, որպեսզի կարողանան միասնական տեղեկատվական բազայում բոլոր այդ աջակցությունները համադրվեն: Բացի դրանից, արդեն մայիսի 1-ից հիմնադրամները պատրաստ կլինեն էլեկտրոնային ձևով դիմումներն ընդունել այդ ծրագրին քաղաքացիներին ներառելու նպատակով: Ընթացքում են նաև բանկերի հետ քննարկումները և բոլոր բանկերի հետ պետք է կնքվեն համագործակցության պայմանագրեր: Ինչպես այսօր առավոտ տեղեկացա` Արցախի ներդրումային հիմնադրամին բանկերի հետ բանակցություններն ավարտված են և այժմ գործընթացը գտնվում է այդ համագործակցության պայմանագրերի կնքման փուլում: Հետևապես, մայիսի 1-ից արդեն դիմումները կսկսեն ընդունվել և զուգահեռ կիրականացվի ֆինանսավորումը: Նաև այդ առումով պետք է նշեմ, որ այդ ծրագրերն ընդհանուր առմամբ նախատեսում են ներառել նաև պետական բյուջեի ծախսերում և այդ առումով կառավարությունը հանդես կգա օրենսդրական փոփոխության նախաձեռնությամբ:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք, պարոն Հարությունյան:

Արթուր Հարությունյան - Այսինքն, կարող եք ասել, որ մայիսի 15-ի կողմերը կսկսեն այդ վճարումներն իրականացնել:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Կարծում եմ, այո: Ֆինանսավորումը, պետք է հիշեցնեմ, որ ուղղվում է ոչ թե քաղաքացիներին, այլ հիմնականում բանկերին, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ որ անձն արդեն նախկինում վճարել է և պետք է հետ ստանա, այդ դեպքում արդեն անձի հետ կորոշվի ինչ որ ժամանակ, ըստ որի այդ գումարը կվերադարձվի անձանց: Մայիս ամսվա ընթացքում այդ գործընթացը ֆինանսական առումով կմեկնարկի:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Պարոն Դանիելյան, խնդրեմ, թող պատրաստվի պարոն Պետրոսյանը:

Աշոտ Դանիելյան – Հարցս վերաբերվում է պատերազմի հետևանով նյութական վնաս կրած մեր հայրենակիցների աջակցման տրամադրելու այդ 6 ուղղության: Այսինքն, հասարակական և արտադրական նշանակության շինություններ, մարդատար ավտոմեքենաներ, բեռնատար մեքենաներ, շինարարական և գյուղատնտեսական տեխնիկա, հիմնական և շրջանառու միջոցներ, մսատու և կաթնատու կովերի ու մեղվափեթակների, պտղատու այգիների աջակցության մասին է: Արդեն նախագահի կողմից կան որոշումներ, հրամանագրեր, գործողությունն արդեն սկսվել է: Կցանկանայի իմանալ, այդտեղ նշվում էր 5մլն ավել գումար հատկացնելու դեպքում մուրհակների մասին է` մեխանիզմների մասին է: Կարող եք ավելի մանրամասն ներկայացնել, որովհետև հասարակության մոտ հարցեր կան այդ մասով:

Գագիկ Բաղունց - Հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան – Նախագահի հանձնարարությամբ մշակվել և ներկայացվել է ընդունման ձեր նշած միջոցառումը: Ապրիլի 19-ի որոշմամբ այդ միջոցառումը ընդունվել է: Միջոցառումը սահմանում է ընդհանուր մոտեցումներն այս ծրագրի: Հետագայում պետք է ընդունվի ծրագրի իրականացման կարգը: Միջոցառման որոշմամբ սահմանված է, որ ծրագիր իրականացնողը լինելու է կադաստրի և պետական գույքի կառավարման կոմիտեն: Այսինքն հանձնարարվել է 20-օրյա ժամկետում ներկայացնել այդ ծրագրի իրականացման կարգի նախագիծը, որ կառավարության որոշմամբ պետք է այդ կարգը հաստատվի: Կարծում եմ, որ այդ աշխատանքները կկազմակերպվեն ավելի շուտ, քան 20-օրյա ժամկետը: Ինչպես դուք ճիշտ նշեցիք, աջակցության տրամադրմանը երկու եղանակ է նախատեսված` աջակցության ծրագրով, ուղղակի դրամական օգնությունների և մուրհակների տրամադրումը: Մուրհակների տրամադրումը նույնպես կսահմանվի կարգ: Այդ մուրհակների տրամադրման, շրջանառության համար պատասխանատու մարմին է հանդիսանալու ֆինանսների նախարարությունը: Այսինքն այն, որ հստակ է, այդ մուրհակները լինելու են 5 տարի ժամկետով և 10 տոկոս եկամտաբերությամբ: Կարգով կսահմանվեն  նաև շրջանառության որոշակի սահմանափակումներ կամ կարգը` արդյոք կարող են դրանք գրավադրվել, վարկի ստացման հետ կապված ժառանգվել և այլն: Այդ բոլոր հարցերի պատասխանները կներառվեն Կառավարության որոշմամբ սահմանված կարգով, որն այժմ գտնվում է մշակման փուլում: Բայց, ընդհանուր առմամբ պետք է նշեմ, որ այդ մուրհակները կլինեն անվանական, գանձապետական, ընթացիկ տոկոսների ստացման հնարավորությամբ կորոշվի ամսական, բայց նաև հնարավորություն կստանա մուրհակների սեփականատերերին նաև ունենալ այդ ընթացիկ եկամուտները, որոնք կվճարվեն տոկոսի տեսքով կամ դրանք կարող են ուղղվել որոշումով սահմանված երկու նպատակների` մեկը գործնական ծրագրի իրականացում, 2-ը` կրեդիտորական պարտքերի կատարման: Այդ երկու նպատակով կարող են ցանկացած պահի դիմել և ստանալ այդ մուրհակի արժեքով գումարը: Մնացած բոլոր դեպքերում դրանք կմարվեն, կամ այդ գումարը կտրամադրվի 5 տարի անց, այսինքն, այն կավարտվի ուղղակի ընդհանուր ժամկետի ավարտին միաժամանակ:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք, պարոն Դանիելյան:

Աշոտ Դանիելյան - Առավելագուն ժամկետը փաստորեն 5 տարի է:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Ժամկետը 5 տարի է, բայց մինչև ժամկետի ավարտը պետք է այդ մուրհակները մարվեն, եթե խոսքը չի վերաբերվի այդ երկու նպատակին, որը նշեցի: Այսինքն, նույնիսկ եթե անձը, մուրհակի սեփականատերը որևէ այլ գործողություն չկատարի, ինքն ընթացքում կստանա տոկոսները և ժամկետի ավարտի հետ միաժամանակ` նաև ընդհանուր գումարը:

Գագիկ Բաղունց  - Պարոն Պետրոսյան, խնդրեմ: Թող պատրաստվի պարոն Հովհաննիսյանը:

         Մարսել Պետրոսյան - Հրադադարի մասին եռակողմ պայմանագրի համաձայն կա դրույթ, որտեղ խոսվում է բոլոր գերիներին, պատանդներին վերադարձնելու մասին: Խծաբերդում տեղի ունեցած հանելուկային միջադեպի արդյունքում այսօր մենք Բաքվում ունենք մի քանի տասնյակից անցնող պատանդներ, գերիներ, որոնք չեն վերադարձվում: Ես դա համարում եմ հրադադարի մասին եռակողմ պայմանագրի կոպիտ խախտում ադրբեջանական կողմի հետ կապված: Վերջին շրջանում հաճախակի են դարձել նաև հրաձգությունները դեպի Արցախի բնակավայրեր` Սարուշեն, Շոշ և ընդհուպ մինչև Ստեփանակերտ: Այդ թվում նաև քարկոծվել են մեր տարածքում ադրբեջանցիների կողմից մեքենաները: Հետո՞: Ի՞նչ ենք անելու մենք այս անորոշությունը տեղափոխելու համար որոշակիության դաշտ: Որևէ պատասխան, որևէ քննության արդյունք հանրությանը հայտնի չեն մինչ այսօր:

         Գագիկ Բաղունց – Հարցին պատասպանում է արտգործնախարար պարոն Բաբայանը:

         Դավիթ Բաբայան – Իսկապես, ձեր հնչեցրած հարցերը մտահոգում են երևի մեր ողջ հանրությանը, բայց դա այն հարցերն են, որը, կարծում եմ պատասխանը շատ պարզ է: Կարծես թե նույնիսկ այս պահի դրությամբ մարդիկ կան զարմանում են, որ այդ ոնց է այսպես ստացվում: Ո՞նց պիտի լինի: Այսինքն մենք ինչ է Ադրբեջանին չե՞նք ճանաչում, այսօր ենք ծնվե՞լ, չե՞նք իմանում ում հետ գործ ունենք: Եվ, ժողովուրդ ջան, ես ուզում եմ, որպեսզի շատ իրատեսական լինենք: Գիտեք, չեմ ուզում, մեղմ ասեմ էլի, միամիտ լինելն ամենամեղմ բառն է, կարող է կործանարար լինել մեզ համար: Մենք պիտի իրատեսական լինենք: Ադրբեջանը շարունակելու է այդպիսի պահվածքը, դժբախտաբար, որովհետև դա ակնկալելի է: Հիմա ինքը տեսնում է, որ ռուս խաղաղապահներն այստեղ են, լայնածավալ պատերազմի համար իր հնարավորությունները խիստ սահմանափակ են: Եթե այդպիսի  արկածախնդրության Բաքուն դիմի, սա չի լինելու լոկ Արցախի դեմ, սա լինելու է ավելի մեծ աշխարհաքաղաքական ինչ որ մի գործընթաց, որը միայնակ Ադրբեջանը չի իրականացնելու: Սա էլ է պարզ: Հիմա այս իրավիճակում ինքը տեսնում է, որ հնարավոր չէ իր ծրագրերը իրականացնի լայնածավալ պատերազմի միջոցով, քանի որ հարձակումը ռուս խաղաղապահների վրա, պարզ է, որ հարձակվում է Ռուսաստանի վրա: Ի՞նչ պետք է անի: Իսկ իր նպատակը շատ պարզ է` ադրբեջանը առհասարակ երբևիցէ մի քայլի չի դիմում ինչ որ մի նպատակի համար: Միշտ լինում է մի քանի նպատակներ: Եվ մենք, ինչքան էլ դա ծանր լինի, ինչքան էլ դա մեզ համար տհաճ լինի, պետք է փաստենք, որ այդ երկիրը ունի համակարգ, ինքն էլ լավ գործող, դժբախտաբար: Եվ ինքն այդ գործընթացն իրականացնում է: Հետևաբար, խախտում է, ասենք` քարկոծում է: Շատ քիչ փող է պետք դրա համար, ինչ որ մեկին վարձում են, բնական է, սա ուղղորդվում է պետության կողմից, ինքը քարկոծում է: Սա թույլ է տալիս ադրբեջանին հասնել ավելի մեծ նպատակների, այսինքն, ժողովրդի մոտ վհատություն սերմանի, բնակչությունը մտածի, որ այստեղ անվտանգ չէ, ամեն ապրող այստեղ մտածի, որ պետք է գտնի ինչ որ հնարավորություններ դուրս գալու, այն ով ուզում է գա` չգա: Այսինքն` սա վհատություն է: 2-ը` շատ էժան տակից դուրս է գալու և ինչ է անում: Հետո, որ ասում են պետությունն է խախտում, ասում է. չէ, ինչ որ մի հատ չոբան է խախտել, որը, ասենք, զոհ է հայկական ագրեսիայից: Հետո փորձում է դրանով խախտել հայ-ռուսական հարաբերությունները, որ ասի` տեսնու՞մ եք դժգոհություն է, նամանավանդ գիտեք ինչքան պրովոկատորներ կան` անունները չտամ էլի: Մարդիկ կան դեմքերով էլ ենք ճանաչում: Հարցը դա չէ: Հասնու՞մ է իր նպատակին: Էժանագին մեթոդներով հասնում է: Պիտի պատրաստ լինենք: Չպետք է կոտրվենք: Շարունակելու է նման քաղաքականությունը: Վաղը, դժբախտաբար, կարող է մի այլ հանցավոր քալյի դիմի: Դե պետք է պատրաստ լինենք, կարո՞ղ է մենք ադրբեջանին չենք ճանաչում: Իսկ ինչ վերաբերվում է գերիներին, պատանդներին, մենք այդ հարցերը մշտապես քննարկում ենք: Ես ձեզ ասեմ, որ առաջին անգամ պաշտոնական մակարդակով մենք հայտարարել ենք մեր խորը մտահոգությունը, որ ադրբեջանում կարող է նաև օրգանների կրիմինալ վաճառք իրականացվի: Սա մեծ արձագանք է գտել տարբեր կազմակերպություններում, այդ թվում` նաև միջազգային: Եվ այս ուղղությամբ մենք աշխատելու ենք, որպեսզի միջազգային հանրության ուշադրությունն էլ կարողանանք սևեռենք այդ հարցի վրա և կարողանանք ինչ որ ձևով նպաստել մեր տղաներին, մեր քույրերին և եղբայրներին այդ գերությունից ազատելու, որովհետև պատանդների քանակը շատ է:

         Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Պարոն Հովհաննիսյան, խնդրեմ, թող պատրատվի տիկին Հակոբյանը:

         Կարեն Հովհաննիսյան - Ընտանիքների սոցիալական գնահատման համակարգը ի՞նչ փուլում է գտնվում: Կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ, ենթադրենք Սոս գյուղում բնակվող Յուրայի կամ Բերձորում բնակվող Ազատի և նմանատիպ շատ ընտանիքների սոցիալական վիճակը արդեն այլ է:

2)  Օպերատիվ շտաբի հետ կապված` արդեն 5 ամիս է, որ գործում է օպերատիվ շտաբը: Ե՞րբ ենք ակնկալելու հաշվետվություն օպերատիվ շտաբի ծախսած գումարների ուղղության նպատակների:

3) Վիճակից ելնելով` Թաղավարդ, Կարմիր Շուկա և այլ պետական ճանապարհների վրա, որտեղով անցնում են ադրբեջանական մեքենաները` իրենց զորքով և գույքով: Հնարավո՞ր է, արդյոք ենթադրելու, որ մի օր միգուցե այդ ճանապարհների վրա ունենանք դժբախտ պատահար` մահվան ելքով, և պատրաստ ենք մենք, որպեսզի մեր իրավապահ համակարգը նման դեպքերին կարողանա արձագանքել կամ պատասխանատվության ենթարկել:

4) Նամակ է ուղարկվել ԱՀ տարածքային կառավարման ենթակառուցվածքների նախարարություն: Պատասխանը ստացել են մոտ մեկ ամիս անց, որտեղ հղում է արվել պետական գաղտնիքի գաղտնի տեղեկությունների մասով: Մեկ ամիս էր անհրաժեշտ, որպեսզի պարզեն տեղեկությունը գաղտնիք է պարունակում, թե` ոչ: Եվ ո՞ր օրենքով է նախատեսված, որ պատգամավորի հարցմանը պետք է որևէ հղում չանելով, որևէ օրենքի կետի նման պատասխան ուղարկել:

         Գագիկ Բաղունց - Առաջին հարցին պատասխանում է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ պարոն Առաքելյանը:

         Վահրամ Առաքելյան - Ընտանիքների սոցիալական կարիքավորության գնահատման մասին գիտեք, որ նախարարությունը նախորդ տարիների ընթացքում կատարում է ընտանիքների սոցիալական կարիքների գնահատման աշխատանք և այդ աշխատանքները պետք է ամփոփեին 2020թ.: Ցավոք, պատերազմական գործողությունները թույլ չտվեցին այդ աշխատանքները ավարտին հասցնել և ներկայումս կրկին փորձ է կատարվում այդ աշխատանքում: Իհարկե, կան դժվարություններ, քանի որ մեր բնակչության մի մասը նախ տեղափոխված են ՀՀ, իսկ մյուսներն` այդ տեղահանվածները բնակվում են Արցախի տարածքում, բնակավայրերում: Պետք է նշեմ, որ նախարարության կառուցվածքում պատրաստվում են փոփոխություններ կատարել: Այդ փոփոխությունների արդյունքում մենք արդեն կունենանք մասնագիտացված շտապ օգնության կենտրոն, որի աշխատակիցներն այս պահին անցնում են համապատասխան դասընթացների: Եվ մենք հաջորդ ամսվանից կսկսենք լայնածավալ ուսումնասիրություններ, որպեսզի իմանանք յուրաքանչյուր ընտանիքի, իհարկե, առաջնահերթությունը տալով տեղահանված բնակավայրերի ընտանիքներին, որպեսզի կարողանանք ստեղծել ընտանիքների սոցիալական կարիքավորության շտեմարան: Եվ, ըստ այդմ, հետագայում կառուցենք մեր սոցիալական ապահովության ծրագրերը ըստ այդ կարիքավորության գնահատման շտեմարանի: Օպերատիվ շտաբի մասով նաև տեղեկացնեմ, որ կփոխանցենք օպերատիվ շտաբի ղեկավարին, որ ՀՀ-ում ԱՀ կառավարության օպերատիվ շտաբը այս օրերին գտնվում է կազմավորման փուլում, որպեսզի ստանա իրավաբանական անձի կարգավիճակ: Կփոխանցենք, որպեսզի հաշվետվությունները փոխանցեն մոտ օրերին:

         Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք, պարոն Հովհաննիսյան:

         Կարեն Հովհաննիսյան - 1-ին հարցի մասով կոնկրետ ի՞նչ ժամանակների մասին եք դուք արձագանքում: Ե՞րբ է ձևավորվելու և ե՞րբ է արդյունքն արձանագրվելու: Իսկ օպերատիվ շտաբի մասով ԱԺ պատվիրակությունը գնացել է Երևան, որի աշխատանքների արդյունքում միս ու արյուն է դրվել այդ օպերատիվ շտաբին: Չեմ թերագնահատում որևէ պաշտոնյայի աշխատանքը: Ուղղակի որպես պատգամավոր ԱԺ, ես և իմ գործընկերներն իրավունք ունենք պահանջելու համապատասխան հաշվետվություն ֆինանսական ծախսերի, ինչը մեր հարկատուների հաշվին է ձևավորվում:

         Վահրամ Առաքելյան - Կառավարության նախագծի համաձայն, սոցիալական շտապ-օգնության կենտրոնի ձևավորումը նախատեսվում էր 2021թ. ապրիլի 1-ի դրությամբ, սակայն նախագծի մշակման փուլում և շրջանառության փուլում ի հայտ եկան խնդիրներ և, կարծում եմ, մինչև մայիսի կեսերը այդ նախագիծն արդեն ընդունված կլինի և կսկսենք այդ թիմի հավաքագրումը: Այդ թիմը մեզ կօգնի նաև Հայաստանի սոցիալական ասոցիացիայի հետ համագործակցելով: Իրենք այս պահին իրականացնում են համապատասխան անձանց դասընթացներ: Մենք նաև կհավաքագրենք արդեն պատրաստի աշխատողներին մեր` սոցիալական շտաբ օգնության կենտրոնում աշխատելու համար և կարծում եմ հենց հաջորդ իսկ շաբաթվանից կսկսենք այդ աշխատանքները: Կարծում եմ արդեն 2021թ. 2-րդ կիսամյակից կսկսենք ակտիվ աշխատանքներ շտեմարանի կազմավորման ուղղությամբ:

         Գագիկ Բաղունց - Հաջորդ հարցին կպատասխանի Պաշտպանության բանակի հրամանատարի տեղակալ, գնդապետ պարոն Մկրտչյանը:

         Նորիկ Մկրտչյան - Ուրեմն, ինչ վերաբերվում է սահմանամերձ բնակավայրերի անվտանգությանը, ասեմ հետևյալը. մեր ամենօրյա հաղորդագրությունների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ եթե մոտ 10 օր առաջ ադրբեջանի զինված ուժերը կրակոցներն արձակում էին հիմնականում դեպի օդ, վերջին տասնօրյակի ընթացքում հստակ երևում է, որ այդ կրակոցներն ուղղված են ինչպես մարտական դիրքերի ուղղությամբ, այնպես էլ սահմանամերձ բնակավայրերի ուղղությամբ: Յուրաքանչյուր դեպքի առնչությամբ սերտ համագործակցությամբ ռուս խաղաղապահ ուժերի հետ, ինչպես նաև ամենօրյա բանակցությունների ընթացքում հակառակորդ կողմի հետ մենք այդ հարցը բարձրացնում ենք և պահանջում, որպեսզի նրանք հետևողականորեն քննություն իրականացնեն յուրաքանչյուր միջադեպի վերաբերյալ: Ինչպես գիտենք, ադրբեջանի երկդիմի քաղաքականությունն այս ոլորտում ևս ցայտուն դրսևորումներ է ստանում: Նրանք հավաստիացնում են, որ ոչ մի խնդիր չկա: Մեր գյուղացիները կարող են ազատ կերպով սահմանամերձ ցանքատարածություններում աշխատել, զբաղվեն անասնապահությամբ և այլն: Սակայն նորանոր նման իրավիճակների մեջ հայտնվում ենք: Մի խոսքով աշխատանքները արվում են, բայց արդյունքները պետության վերաբերյալ ես չեմ կարող այսօր դրական որևէ միտում արձանագրել: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Հովհաննիսյան:

         Կարեն Հովհաննիսյան - Մասնավորապես, խոսքը վերաբերվում է հետևյալ իրավիճակին. ենթադրենք ճանապարհով անցնելու ժամանակ իրենց բեռնատար մեքենան վրաերթի է ենթարկում մեր մեքենաներից մեկին և ունենում ենք դժբախտ պատահար: Մեր իրավասությունները ինչպե՞ս ենք իրացնելու, ի՞նչ ձևով ենք կազմակերպելու համապատասխան դեպքի քննությունը: Թե ուղղակի լուռումունջ կուլ ենք տալու:

         Նորիկ Մկրտչյան - Ոչ թե լուռումունջ կուլ ենք տալիս, այլ արձանագրվում է տվյալ փաստը և ռուս խաղաղապահների ուշադրությանն է հրավիրվում տվյալ փաստի վրա, ու արդեն մնացած գործառույթներն իրականացվում են արդեն իրենց մակարդակով:

         Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան: Վերջին հարցին պատասխանում է պարոն Խանումյանը:

         Հայկ Խանումյան - Ուշացումների համար, կներեք: Մեզ մոտ հայտարարությունում փաստաթղթաշրջանառությունը դեռևս թղթային է: Ուզում եմ տեղադրումից հետո արագանա, իսկ մենք չափից դուրս սովորական ռեժիմից ծանրաբեռնված ենք` 3000 դիմում-նամակ գրվում է նախարարությանը, դրա համար կներեք: Ինչ վերաբերվում է ձեր նշած հարցին, ապա ձեր նշած տեղեկությունները մենք հավաքագրել, և ընդհանրապես փաստաշրջանառության մեջ ենք դրել գաղտնի ռեժիմով: Պատճառը դա է, որ ձեզ այդպես են պատասխանել, եթե իրավական ակտերին կառավարության համապատասխան որոշումանը, հղումը կուղարկենք լրացուցիչ: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք:

         Կարեն Հովհաննիսյան - Պարոն նախարար, տվյալ տեղեկությունները, որը ես խնդրել էի ձեր նախարարությունից ստանալու, վերաբերվում է 200 հազարական դրամների վճարին` աշխարհազորի հետ կապված: Տվյալ ցուցակի կազմման մեջ են համայնքի ղեկավարները, վարչակազմի աշխատողները և ի՞նչ նպատակահարմարությունն է այդ ամբողջ անձնակազմը մի՞թե ունի գաղտնիության ռեժիմի թույլտվություն: Դուք ունեք գաղտնիության ռեժիմի թույլտվություն և ինչպե՞ս եք աշխատում այդ ռեժիմներով:

         Հայկ Խանումյան - Մենք ունենք, գյուղապետերը` ոչ: Բայց գյուղապետերին միայն գյուղի մասով են տվել: Մերը ամբողջ տվյալներով են հավաքագրում: Դրա մասին է խոսքը: Կառավարության ներսում էլ շփվում են նրանք, ովքեր գաղտնիության իրավունք ունեն:

         Կարեն Հովհաննիսյան - Որպես պաշտպանության և օրինապահության հանձնաժողովի անդամ, այդ ռեժիմից ես էլ ունեմ: Ի՞նչն է պատճառը այս կարգի պատասխան տալուն:

         Հայկ Խնումյան - Դե հիմա գաղտնի փաստաթուղթը մենք չենք կարող: Եթե ունեք գաղտնիության փաստաթուղթ, ցույց տվեք, գուցե կարողանանք:

         Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Խնդրեմ, պարոն Գալստյան:

         Դավիթ Գալստյան - Ես կխնդրեի և ԱԺ նախագահին, և մեր փորձագիտական վարչության պետին պարզաբանում տալ, քանի որ կառավարության մեծ մասը ներկա են, ԱԺ պատգամավորը ունի՞ գաղտնիության ինֆորմացիային տիրապետելու թույլտվություն և հետայսու նման հարցերը, որ կառավարության անդամներից չստանան գաղտնիության ռեժիմի քողարկված ոչ համարժեք պատասխաններով:

         Արթուր Թովմասյան - Պարոն Գալստյան, նախ կառավարության մեծ մասն այստեղ չեն, որովհետև, եթե ուշադրությամբ նայում եք, փոխնախարարներն են այստեղ:

         Հայկ Խանումյան - Խնդիր չկա, կնայենք իրավական փոստերին և այդ հարցին լուծում կտանք:

         Արթուր Թովմասյան - Համարյա բոլորը տեղյակ եք, որ Արցախի սահմաններից դուրս են, 2 հոգի էլ` հիվանդ: Իրականում, մի անգամ ԱԱԾ պետին կհրավիրենք խմբակցության նախագահների հետ միասին և այդ հարցը կքննարկենք և վերջնականապես լուծում կտանք: Աղմկում են դահլիճում:

         Դավիթ Գալստյան - Ի տարբերություն կառավարության անդամների, շատ ավելի գաղտնի քննարկումներ կատարվում է հանձնաժողովում, քան կառավարության մնացած անդամներին: Այսինքն, այն ինֆորմացիան, որ նախարարը կարող է տիրապետել, չեմ կարծում, թե դրանից ավելի ցածր ինֆորմացիա է պարունակում:

         Աղմկում են դահլիճում:

         Գագիկ Բաղունց - Երևի ստիպված կլինենք գրավոր ներկայացնելու այս ուղղությամբ մոտեցումները: Տիկին Հակոբյան, թող պատրաստվի պարոն Իշխանյանը:

         Մետաքսե Հակոբյան - Խախտելով ԱԺ Կանոնակարգի 109-րդ հոդվածը, այս նիստին ևս ներկա չէ ԱՀ նախագահը, որը պատերազմից հետո հարկ չի համարել ներկա գտնվել որևէ նիստի: Ուստի ես հնչեցնեմ հարցը, որին թող պատասխանի իրավասություն ունեցողը: Պատերազմի ավարտից մոտ 6 ամիս է անցել, իսկ մասնակի պատասխաններ տվեցին, խնդրում եմ լիարժեք պատասխան: Թշնամին Ստեփանակերտի խաղաղ բնակչի տան ուղղությամբ կրակել է 2 օր առաջ` վնաս հասցնելով: Փառք աստծո, մարդկային զոհեր չունենք: Եվ, ըստ որդեգրած գործելաոճի, իշխանությունը լուռ է: Խնդրում եմ հստակ պատասխանել, որովհետև անընդհատ խոսում ենք ապագայի մասին, տեսլականի մասին, բայց այդ ապագայում չենք լսում խոսք անվտանգության վերաբերյալ: Հաջորդը` ելնելով այս վերաբերմունքից, նույն գործելաոճը ունի նաև կառավարությունը: Եվ կառավարության որոշ անդամներ դրսևորելով այնպիսի պահվածք, որ իրենք ունեն միայն իրավունքներ, սակայն ոչ պարտականություններ: Իսկ այդ պարտականությունների մեջ են մտնում, կարծես թե երկշաբաթյա ընթացքում պատասխանել ոչ միայն պատգամավորի, այլ ցանկացած հարցի: Անդրադառնամ այն հարցին, որը կառավարության կողմից հարկ չհամարվեց պատասխանել: Փետրվարի 11-ին, երբ ԱԺ պիտի հաստատեր 2021թ. բյուջեն, մեր խմբակցության կողմից տարբեր ձևակերպումներով հնչեցրած հարցերին, թե արդյոք բյուջեն ներառվում է մեր տեղահանված բնակիչների աշխատավարձերը, Կառավարությունից պատասխանը միանշանակ էր, որ` այո:  Երկու շաբաթ անց այդ նույն կառավարությունն որոշում կայացրեց այդ աշխատավարձերը վճարել 50 տոկոսով: Իսկ հիմնավորումներ չկան: Խնդրում եմ հիմնավորում: Եվ հաջորդը` դեռ պատերազմից առաջ հարց ուղղեցի, թե ինչ տրամաբանությամբ են նշանակվում նախագահի և կառավարության անդամների մեծ թվով խորհրդականներ և օգնականներ: Առանց պարզաբանումների պատասխան ստացա, որ հայեցողական է: Պատերազմից հետո անհասկանալի եղավ առանց տրամաբանության ավելանում են նախագահի և կառավարության անդամների խորհրդականները և օգնականները, որոնցից նաև տեղակայված են Երևանում: Հանրային պահանջ է տալ  հստակ պատասխան և մանրամասնել:

         Գագիկ Բաղունց - Առաջին հարցին պատասխանում է ոստիկանապետ պարոն Հարությունյանը:

         Արթուր Թովմասյան - 1-ին հարցին ես պատասխանեմ: ԱՀ նախագահը գտնվում է Արցախի սահմաններից դուրս:

         Մետաքսե Հակոբյան - Բայց պատերազմից 6 ամիս է անցել և սա պարբերական բնույթ է կրում: Մենք առիթ չենք ունեցել նախագահին տեսնել ԱԺ-ում և այն հարցերը, որի պատասխանները պիտի տա անձամբ ինքը, ցավոք սրտի, չենք լսել:

         Արթուր Թովմասյան - Եղավ: Ես հավաստիացնում եմ, որ հաջորդ անգամ հարց ու պատասխանին, եթե այստեղ լինի, անպայման կներկայանա: Եվ մյուսը` թող մինչև պատերազմի օրերը, մինչև հոկտեմբերի 18-ը ներառյալ, ամեն օր առավոտյան ժամը 8-ին հանդիպել եմ երկրի նախագահի հետ: Ովքեր եղել են պատերազմի ժամանակ Արցախում, ովքեր եղել են ԱԺ-ում, Հանրապետության նախագահը հարցերից չի խուսափում: Հիմա հույժ գաղտնի է: Ինքը գտնվում է Արցախի սահմաններից դուրս և ի շահ ժողովրդի:

         Արտեմ Հարությունյան - Տիկին Հակոբյան, Ստեփանակերտ քաղաքի բնակչի կամ այլ ուղղությամբ արձակված կրակոցի վերաբերյալ. անմիջապես ոստիկանությունում ահազանգն ստանալու կապակցությամբ դեպքի վայր է ուղարկվել ոստիկանության համապատասխան ստորաբաժանման օպերատիվ խումբը և խաղաղապահ ուժերի ներկայացուցչի մասնակցությամբ ու տեղում արձանագրվել է փաստը: Դեպքի կապակցությամբ արդեն սկսվել է դատավարական ընթացքը, որի վերաբերյալ ոստիկանությունն արդեն հաղորդագրությունը տեղադրել է իր պաշտոնական կայքէջում, իսկ քրեական գործ հարուցելուց հետո կուղարկվի հետաքննության մարմիններին: Գործի ընթացքի վերաբերյալ, կարծում եմ, նախաքննության մարմինները համապատասխան պարզաբանում կդնեն իրենց պաշտոնական կայքէջում:

         Գագիկ Բաղունց - Արձագանքո՞ւմ եք, տիկին Հակոբյան:

         Մետաքսե Հակոբյան - Պարզապես պատերազմը փոխել է բոլորի հոգեվիճակը և այսօր ցանկացած օր, երբ որ քար են գցում ինադու բնակչի ուղղությամբ, դա սասանում է, բնականաբար այն պատկերացումները, որը մենք ունենալու ենք բարգավաճող, անվտանգ Արցախ և պիտի նայենք դեպի առաջ: Ես չեմ կարծում, որ այդ հոգեվիճակում գտնվող քաղաքացին դեպի առաջ ուղղակի ի վիճակի կլինի նայել: Եվ խնդրում եմ չընդունել սա որպես խառնաշփոթ առաջացնելու հայտարարություն, եթե հստակ իշխանությունները հայտարարեն արդյոք Արցախը մոտ ապագայում տալու է երաշխիքներ անվտանգության, թե` ոչ: Հարցը սա է:

         Արտեմ Հարությունյան - Տիկին Հակոբյան, կարծում եմ ԱԳ նախարարը ձեր հարցի պատասխանը տվել է: Ինչ վերաբերվում է ոստիկանությանը, ուստկանությունը, օրենքով սահմանված կարգով իր գործառույթները սահմանում է ցանկացած դեպքի պարագայում իրականացնում է, անմիջապես արձագանքում է: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Հաջորդ հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

         Գրիգորի Մարտիրոսյան - Շնորհակալություն, հարցի համար: Նշեմ, որ կառավարությունը երբեք չի խուսափի իր պարտականություններից: Այս ստեղծված իրավիճակում հիմա առավել ևս, կարծես թե հիմնականում զբաղվում է պարտականությունների կատարմամբ` շատ ժամանակ մոռանալով իրավունքների մասին: Նշեմ կառավարության որոշման վերաբերյալ, այո, այդպիսի որոշում ընդունվել է պետական բյուջեի մշակման ժամանակ: Ինչպես գիտեք, մենք բազմիցս ներկայացրել ենք այն հիմնավորումները, որ պետական բյուջեն ներկայացրել է համապատասխան ընթացակարգերը և քննարկումները չկատարելով կառավարությունում հայտնի և հասկանալի պատճառներով: Եվ այդ մասով մենք նույպես ներկայացրել ենք ԱԺ, որ առավել մանրամասն և հիմնավոր բոլոր ծրագրերը կվերանայվեն և կհստակեցվեն տարվա ընթացքում, և կառավարության կողմից վերանայված բյուջեն նույնպես կներկայացվի ԱԺ քննարկմանը: Այդ տրամաբանությունից ելնելով, հիմնական, կարևոր հարցերը շարունակվել են քննարկվել կառավարությունում և այդ բոլոր հարցերի մասով ընդունվել են համապատասխան որոշումներ: Ձեր նշած որոշումը քննարկվել է Անվտանգության խորհրդում, քննարկվել է Անվտանգության խորհրդի ընդլայնված նիստում և ըստ այդ նիստի արդյունքների, կամ այդ նիստում կայացված որոշման, ընդունվել է այդ որոշումը, որի հիմնավորումը գրվել է որոշման նախագծում: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Անվտանգության խորհրդի նիստերն ընդհանուր առմամբ գաղտնի ձևով են անցկացվում, ես այլ տեղեկություններ չեմ կարող հրապարակել: Կարծում եմ, եթե դիմեք խորհրդի գրասենյակ, ապա պատշաճ կերպով արձանագրվել է, ենթադրում եմ և այդ նիստի վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունները գաղտնիության ռեժիմի պահպանությամբ է, կտրամադրվեն: Ինչ վերաբերվում է բյուջեի մասով, այո, թեև պետական բյուջեով նախագծում` ծախսային առումով այդ գումարները նախատեսված են, սակայն դուք գիտեք, որ մենք պետական բյուջեի նախագծում ունենք նախատեսված շուրջ 50 մլրդ դեֆիցիտ, և բյուջեի այն փոփոխությամբ, որը նախատեսվում է ներկայացվել կառավարության կողմից, որը ես արդեն նշեցի: Նույնիսկ այդ դեֆիցիտը կավելանա և կառավարությունը միջոցներ է ձեռնարկում այդ դիֆիցիտի ֆինանսավորման աղբյուրների հստակեցման ուղղությամբ, որը մեծ ազդեցություն կունենա նաև ծախսերի կատարման վրա և, ըստ այդ աղբյուրների հայթայթման, մենք կարող ենք ծախսերը ընթացքում վերանայել: Այս տարի այդպիսի մոտեցում կարող է ցուցաբերվել ստեղծված իրավիճակից ելնելով: Շնորհակալություն:

         Մետաքսե Հակոբյան - Այսինքն, օրենքը հաստատում է ԱԺ, բայց կառավարության որոշումով հնարավորություն է լինում փոփոխություններ կատարելու: Ես մասամբ տեղյակ եմ Անվտանգության խորհրդում կայացած նիստի արդյունքներից: Այնտեղ, ինչքանով տեղյակ եմ, առաջարկվել է բոլորին տալ հավասար մոտեցում, բայց չգիտես ինչու տարբերակում է արվել: Ունեմ հստակ փաստեր, որ նույն կարգավիճակում գտնվողին վճարվել է 100 տոկոս, մյուսին` 50 տոկոս: Նաև գիտենք ինչից ելնելով: Եթե հետաքրքիր է, կարող եմ ասել նաև և միանալով մեր 100-ավոր հայրենակիցների պահանջին, որոնք դիմում են մեզ ամեն օր տասնյակից ավելի մարդիկ: Առաջարկում ենք վերանայել և ցուցաբերել միասնական մոտեցում բոլորին: Եթե 50 տոկոս, ապա բոլորին 50 տոկոս: Որևէ տարբերակում պիտի չլինի կամ որևէ ձև: Պահպանված չէ նույնիսկ նվազագույն աշխատավարձի չափը: Այսինքն, եթե մարդը ստանում է 80 հազար, հիմա ստանում է ուղղակի 40 հազար: Ինչպե՞ս պետք է ինքն ապրի, ես չգիտեմ:

         Գրիգորի Մարտիրոսյան - Շնորհակալություն: Այդպես չէ: Ուրեմն, Անվտանգության խորհրդում հնչեցվել են տարբեր կարծիքներ, բայց որոշումը ընդունվել է Անվտանգության խորհրդում քննարկման արդյունքներով ձևավորված ընդհանուր կարծիքի կամ որոշմամբ: Սա մեկ: Երկրորդը` որոշման համաձայն, բոլորին ցուցաբերվում է միասնական մոտեցում: Բոլորի համար սահմանված է, որ հաշվի առնելով հարկադիր պարապուրդի ստեղծված իրավիճակը, վճարվում է աշխատավարձի 50 տոկոսը, բայց ոչ պակաս, քան նվազագույն աշխատավարձը: Ձեր նշած օրինակի դեպքում, եթե 80 հազար է աշխատավարձը, ապա 50 տոկոսը կկազմի 40 հազար, որը պակաս է նվազագույն աշխատավարձից և տվյալ դեպքում կվճարվի 68 հազար դրամ տնօրինող եկամուտին: Այսինքն այդ միասնական մոտեցումն բոլորի համար է: Այն դեպքում, երբ որ անձը փաստացի աշխատում է, բնականաբար, ինքը նույնիսկ այդ որոշման շրջանակներից դուրս է և ստանում է իր սահմանված աշխատավարձը: Ինչպես որ ստանում էր նախկինում, ստանում է նաև նույն աշխատավարձը: Իսկ այն բոլոր անձինք, ովքեր հանգամանքների բերումով այսօր զրկված են փաստացի աշխատելու հնարավորությունից, ստանում են սահմանված աշխատավարձի 50 տոկոսը: Եթե կան փաստեր, որոնք դուք նշեցիք, որ նույն իրավիճակում գտնվող մարդիկ տարբեր չափերի են վարձատրվել, դա նշանակում է, որ տեղի է ունեցել նշված որոշման խախտում, որովհետև այդ տեղեկությունները կազմվում են կոնկրետ հիմնարկի ղեկավարների կողմից, իրենց պատասխանատվությամբ և այդ տեղեկությունների հիման վրա, իրենց կողմից հաշվարկվում է աշխատավարձ և ներկայացնում են ֆինանսավորման: Եթե այդպիսի փաստեր կան, ես կխնդրեմ փոխանցել: Անպայման մեր ֆինանսական վերահսկողության շրջանակներում կիրականացնենք այդ ստուգումները և կվերականգնենք որոշմամբ սահմանված պահանջների կատարումը: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Պարոն Իշխանյան, խնդրեմ: Թող պատրաստվի պարոն Բալայանը:

         Աղմկում են դահլիճում:

         Մետաքսե Հակոբյան - Ի՞նչ տրամաբանությամբ են նշանակվում կառավարության օգնականներն ու խորհրդականները: Այդ հարցը ես նորից հնչեցրեցի:

         Գագիկ Բաղունց - Այդ տրամաբանությունը նախագահի տրամաբանությունն է: Այդ հարցը ուղղեք նախագահին:

         Մետաքսե Հակոբյան - Օրինակ, կրթության նախարարին ինչի՞ են վերջերս խորհրդական նշանակել:

         Արթուր Թովմասյան - Բա պատգամավոր ես, չես էլ իմանում: Աշխատակազմի ղեկավարը այստեղ նստած է, նա կպատասխանի:

         Աղմկում են դահլիճում:

         Արթուր Թովմասյան - Նախագահի խորհրդականների թիվը քիչ է, նախարարների խորհրդականների թիվը քիչ է, ԱԺ նախագահի խորհրդականների թիվը քիչ է, ամեն մի պատգամավոր էլ պետք է ունենա մի վճարովի օգնական, որովհետև այսօր բավականաչափ բարձրագույն կրթությամբ մարդիկ անգործ մնացել են դրսում:

         Մետաքսե Հակոբյան - Պարոն Թովմասյան, եթե կարելի է դուք վերցրեք ձեր վրա այդ պատասխանատվությունը պատասխանելու, քանի որ ես հստակ ինֆորմացիա եմ տիրապետում: Նորից ուղարկել եմ, ցավոք սրտի, պատասխան էլի չեմ ստացել այդ ուղղությամբ: Ինձ չեն պատասխանել գրավոր, ստիպված եմ բանավոր հնչեցնել: Եվ խնդրում եմ հստակ պատասխանել ինձ ինչու՞ է այդ խորհրդականների և օգնականների քանակը գնալով ավելանում պատերազմից հետո: Եթե ունակ չեն մեր գերատեսչության ղեկավարները ղեկավարելու նախկին քանակով, թող խոսեն ուղղակի այդ մասին կամ, ասեք, որ աշխատատեղեր եք ստեղծել:

         Աղմկում են դահլիճում:

         Գրիգորի Մարտիրոսյան - Ես ուղղակի պետք է հնչեցնեմ այն, ինչ որ տեղից ասացի: Քանի որ նախագահը ներկա չէ հարց ու պատասխանին, ես կխնդրեմ այդ հարցը կփոխանցենք նախագահին, որպեսզի գրավոր պատասխանը ներկայացվի ընթացքում:

         Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք, տիկին Հակոբյան:

         Արթուր Թովմասյան - Պատերազմից հետո 33 պատգամավորը պե՞տք է Արցախին: Մանդատը ցած դրեք ու վերջ: Բոլորդ աշխատում եք, բայց որ մեկը մի հատ աշխատող է վերցնում, սաղդ չգիտեք ոնց պահեք ձեզ: Արցախում ինչքան մարդ կա, այդքան էլ աշխատող, նույնիսկ ծննդատանը` այսօր ծնվածը, բոլոր արցախցիները պետք է աշխատավարձով ապահովված լինեն: Բոլոր արցախցիներն ինձ համար հերոս մարդ են, հայրենապաշտ մարդ են` ոչ թե այս մեկին կրճատել: Օպտիմալացումը դեռևս չի նշանակում կրճատել: Օպտիմալացման միջոցով մենք պետք է ունենանք նաև Արցախում բարձրաձայնում` նաև կեղծ աշխատատեղեր: 100-ից ավել մեր երիտասարդները, որոնք 100-ից 100 վերցրել են քաղծառայողի վկայական ունեն, աշխատանքով ապահովված չեն: Այսօր մեկին գործ են տալիս...

         Աղմկում են դահլիճում:

         Դավիթ Իշխանյան - Մինչև հարցին անդրադառնալն, շատ տեղին է` Կանոնակարգ օրենքը պահենք, սա բոլորիս է վերաբերվում, սա մեկ: 2-րդը` կոռեկտության սահմանները, փոխհարաբերություններ` գործադիր-օրենսդիր և նաև պատասխանատվության չափաբաժինը յուրաքանչյուրս պիտի հասկանա` պատգամավորը և նաև գործադիրը: Ինչ վերաբերվում է հարցին...

Աղմկում են դահլիճում

Կառավարության հարգարժան անդամներ: Ես ունեմ մեկ հարց ուղղված տարածքային ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Խանումյանին: Պատերազմից հետո բավականին կորուստներ ենք ունեցել: Այդ կորուստները  նաև մեր էներգետիկ համակարգին է վերաբերվում, փոքր հիդրոկայաններ կլինեն, նաև անտառային տնտեսություն և այլ ռեսուրսներ: Հարցս հետևյալն է` ժամանակին մենք անդրադառնում էինք, նաև քննարկում էինք Մաղավուզի քարածխի հանքերի հետ կապված հարցը և կարծում եմ մասնագետներն էլ աշխատել են: Հնարավո՞ր է, արդյոք,  մեր էներգետիկ բացը, այդ կորուստները լրացնելու այդ հանքի հաշվին և ի՞նչ` ուսումնասիրությունները, համապատասխան եզրակացությունները հիմա փորձել օգտագործելու ի շահ մեր պետության և մեր ժողովրդի: Շնորհակալություն:

Հայկ Խանումյան - Շնորհակալություն, հարցի համար: Մաղավուզի քարածխի հանքը համապատասխան էներգետիկ արժեք չունի, որպեսզի դրանով բան անեն: Սերժ Սարգսյանի փեսան էր առել, հետո ծախել Արցախի ներդրումային հիմնադրամի վրա: Այդ հարցը ես պատգամավոր եղած ժամանակս բարձրացրել եմ: Հարցրեք Սերժ Սարգսյանի փեսայից, կամ ներդրումային հիմնադրամից` հասկանանք ինչի են այդ իրենից որևէ արժեք չունեցող հանքը վաճառել ներդրումային հիմնադրամի վրա: Լավ, արձագանքեք, անցնենք առաջ, պարոն Իշխանյան:

Դավիթ Իշխանյան - Ես կարծում եմ կառավարության անդամ նաև ներդրումային հիմնադրամը մեր կառավարության հոգածության, կառավարության ենթակայության տակ է, համենայնդեպս, ով, ինչ, ինչ սկզբունքներով է, դա արդեն այլ հարց է: Հարցի նպատակը հետևյալն է. Կարո՞ղ ենք մենք, արդյոք, ուսումնասիրել, եթե ` ոչ, ես կառաջարկեի նորից ուսումնասիրելու և այդ էներգետիկ ռեսուրսներն օգտագործելու ի շահ մեր երկրի:

Հայկ Խանումյան - Ես ժամանակին մասնագետների կարծիքներն հավաքել եմ, ասել են, որ դա համապատասխան էներգետիկ արժեք չունի Երևանի ջէկ - ում օգտագործվելու համար: Տիկին Հակոբյան, առիթից օգտվելով, ասեմ, որ երկու օգնական ու մի խորհրդական ունեմ: Գիտեք, նախարարությունը ձևավորվել է 2 նախարարությունների միավորման արդյունքում: Մեկ օգնականի և մեկ խորհրդականի հաստիք ես կրճատել եմ:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: Խնդրեմ, պարոն Բալայան: Թող պատրաստվի, պարոն Մոսիյանը:

Վահրամ Բալայան - Արդեն դահլիճում հնչվեց մեր բնատեղահանված հայրենակիցների գույքի փոխհատուցման հետ կապված հարցերի շուրջը, արդեն բավականին խոսվեց: Որպես շարունակություն դրա, հետևյալն եմ ուզում ասել: Հասկանալի է, որ փոխհատուցումը դա լավ է, բայց ասենք մարդիկ իրենց առօրյա կյանքը կազմակերպելու համար բավականին շատ խնդիրներ ունեն: Ես գիտեմ, որ այդ 68 հազարական դրամները տալիս են 4 ամսվա համար, և միանվագ նաև գումարներ է տրվել:  Ասենք դրանից հետո ի՞նչ է կատարվելու: Մարդիկ ամեն օր ուզում են հասկանալ, ասենք բնակարան պետք է վարձեն: Այդ վարձերը, ճիշտ է, պետությունը տալիս է, բայց բավարար չէ, որպեսզի ամենը արվի, այսինքն ինչ որ ծրագրեր կա՞ն, ինչ որ բան նախատեսվու՞մ է, թե` ոչ: Այսինքն, սոցիալական հարցերը լուծելու համար եմ ես ասում:

Վահրամ Առաքելյան - Նախ տեղեկացնեմ, որ 68 հազար դրամ օգնության մասով, որը ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումների համաձայն տրվում է մեր ամբողջ քաղաքացիներին` բացառությամբ 18-63 տարեկան հաշմանդամության խումբ չունեցող անձանց: Տեղեկացնեմ, որ այսօր տեղի ունեցած ՀՀ կառավարության նիստում փոփոխություններ է կատարվել: Այդ որոշման մեջ, կարելի է ասել, ընդլայնվել է շահառուների խմբերը: Սահմանվել է, որ մարտ ամիսը ներառյալ 68 հազար դրամ պետք է ստանան նաև 18-63 տարեկան կենսաթոշակ ստացող նաև տղամարդիկ: Տեղյակ եք, որ այդ ծրագրի շրջանակներում վճարումները կազմակերպում են 2 ձևով: Եթե քաղաքացին 63 տարեկան լրացած կենսաթոշակառու է, ապա վճարումները կատարվում է մեր աշխատանքի և սոցիալական հարցերի միգրացիայի հարցերի նախարարության կողմից, իսկ եթե քաղաքացին շահառու է, սակայն կենսաթոշակ չի ստանում, ապա վճարումները կատարվում է բանկային քարտին ՀՀ կառավարության կողմից: Նշեցի, որ փոխվել է կարգը և ավելացել են շահառուներ: Պետք է նշեմ, որ հասարակությանը շատ հուզող հարցեր կան այդ որոշման մեջ, խնդիրներին լուծումներ է տվել մի շարք այլ խնդիրների հետ կապված այդ 68 հազար դրամների հետ: Նախ, լուծվել է երեխաների հարցը: Այս պահից սկսած, արդեն կկարողանան այդ 68 հազարները գրանցել այն բոլոր երեխաների համար, որոնց ծնողներից գոնե մեկը շահառու չէր հանդիսանում: Լուծումներ են տվել նաև սահմանային էլեկտրոնային բազայում առկա այն խնդիրների պատճառով մերժումներին, որոնք մերժում էին, իբր Հայաստանում կամ Արցախում չգտնվողների մասով և մի շարք այլ խնդիրներ: Ինչ վերաբերվում է հետագա ծրագրերին, ապա ասեմ, որ, այո, նախարարությունը և ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը, ինչպես նաև կառավարության մակարդակներում այս պահին ընթանում են բանակցություններ, քննարկումներ, որպեսզի մարտ, ապրիլ, մայիս, հունիս ամիսներից հետո արդեն որոշակի այլ ծրագրերով ցուցաբերվի սոցիալական աջակցություն: Իհարկե, առաջնահերթության կարգով նորից տեղահանված բնակիչներին, սակայն չի բացառվում, որ ծրագրերը նախատեսված կլինեն նաև մեր մյուս բնակիչներին: Շնորհակալություն:

Արթուր Մոսիյան - Հանրապետության նախագահը տեղում չէ, բայց ԱԳ նախարարը երևի 1-ին հարցին կկարողանա պատասխանել: Ժամանակին, մինչև պատերազմը Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը նշել է, որ մենք Հայաստանի հետ, Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության հետ առանց ստորակետ նույն արտաքին քաղաքականությունն ունենք և ովքեր չեն կիսում այդ քաղաքականությունը Ղարաբաղում, դավադիր ուժեր են: Պատերազմը նախանշեց դավադիր ուժերի շրջանակը: Ես հույս ունեմ, որ առաջիկայում Հայաստանում, թե այստեղ վերաքննիչ հանձնաժողովը կամ կհաստատի կամ կփարատի մեր մտահոգությունները դավադիր և մութ ուժերի վերաբերյալ: Ինչևէ: Պատերազմից հետո, որպես արտաքին գերատեսչության ղեկավար, հաշվի առնելով Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունները տարատեսակ ոչ ադեկվատ, որ Տողից այն կողմ Ադրբեջան է, այս մեկը սենց, Ղարաբաղի փայլուն ապագա: Ղարաբաղի ԱԳ նախարարության տեսակետները շարունակում են առանց ստորակետ չտարբերվե՞լ, թե՞ ունենք այլ տեսակետներ: Եվ կխնդրեի, պարոն Բաբայան, 1-ին հարցին դիվանագիտորեն չպատասխանել, կամ` այո, կամ` ոչ: Եվ 2-րդ հարցս վերաբերվում է պաշտպանության նախարարությանը: Բազմաթիվ մենք դիմումներ ստացել ենք և նաև ունենք փաստեր: Ես պաշտպանության փոխնախարարին մեկ, երկուսը ներկայացրեցի ընթացքում: Մեր զոհված զինծառայողների պետական պարգևները հանձնում են թաղապետարանների աշխատակիցները: Այն աստիճանի է հասել, որ մարդիկ ասում են, մեր թաղապետարանները չեն մեր տղաներին բանակ կոչել: Կա ընդունված կարգ, Հանրապետության նախագահի   հրամանագրով ստեղծված մեդալները, պետական պարգևները պետք է հանձնեն կամ նախագահը կամ նախագահի կողմից լիազորված մարդիկ կամ զինկոմիսարիատները: Այսօր թաղապետարանները ընկած տնետուն մեդալ են բաժանում, որն իրավացի վրդովմունք է առաջացնում քաղաքացիների մոտ: Ե՞րբ է վերջ դրվելու այս ամեն ինչին: Շնորհակալություն:

Գագիկ Բաղունց -  1-ին հարցին պատասխանում է պարոն Բաբայանը:

Դավիթ Բաբայան - Ես, իհարկե, կպատասխանեմ այնպես, ինչպես որ պետք է: Այսինքն դիվանագիտական հասկացություն և այլն, հարցի ցանկացած պատասխան պետք է լինի այնպես, ինչպես որ պետք է, ինչպես որ բխում է մեր ազգային շահերից: Ես բազմաթիվ անգամ անդրադարձել եմ այդ հարցին որպես նաև հասարակ քաղաքացի: Խնդիրը հետևյալն է. Արցախը պետք է լինի արժեք բոլորի համար: Արցախն իրավունք չունի իր այդ արժեքը պարզապես մանր-մունր ինչ որ քննարկումերով մենք այդ արժեքը ծախսենք: Դրա համար, որպեսզի մենք ուզենանք, մեր նպատակն ինչն է, որպեսզի Արցախը մնա: Շատ կարևոր է, որպեսզի մենք սուբյեկտ լինենք: Ժողովուրդ ջան, սուբյեկտ լինելու համար մեր Արցախը պետք է սրբություն լինի և Հայաստանի համար, և սփյուռքի: Հետևաբաև յուրաքանչյուր խոսք այստեղից պետք է լինի ճիշտ, պետք է լինի այնպիսին, որպիսինը համախմբի հայությանը: Հիմա այդ սրբության արժեհամակարգը խարխլված է և դա փաստ է, պիտի այնպես անենք, որպեսզի վերականգնենք: Ինչ վերաբերվում է մեր սահմաններին, ես ուզում եմ մի քիչ ավելի լայն անդրադառնամ: Եվ  սա լուրջ խնդիր է: Իմիջայլոց մենք հիմա մտածում ենք դրա մասին ԱԳ նախարարությունում, երբ որ մենք խոսում ենք Արցախի մասին չէ,  մեր պաշտոնական անվանումը Լեռնային Ղարաբաղի Ացախի Հանրապետություն է: Իսկ ի՞նչ է Ղարաբաղը, ի՞նչ է Արցախը: Այս երկու հասկացությունը տարբեր են: ԼՂՀ, Արցախի Հանրապետութունը ի՞նչ պետական կազմավորումների ժառանգորդ են: Մենք ո՞նց ենք պատկերացնում դա: ԼՂ սահմանում, ասենք, չի մտնում Հյուսիսային Արցախը: Ղարաբաղը ավելի լայն է: Մինչ հիմա այդ հարցը պարզ չէ: Որպեսզի շահարկումներ չլինի, իմ կարծիքով, մենք պետք է հստակեցնենք, հետագայում նաև Սահմանադրության մեջ դա նշենք` ինչի՞ ժառանգորդն ենք մենք. Արցախ նահանգի՞, Ղարաբաղյան խանությա՞ն, Խամսայի Մելիքությա՞ն, ԼՂՄ-ի: Հիմա մենք տեսնում ենք մի փունջ, որը ամեն մեկը տարբեր ձևի է մեկնաբանում: Առնվազն այն տարածքներն, որն եղել է մինչև պատերազմը, գումարած մեր պատմական տարածքները, ես համարում եմ մեր պատմական և իրավական, և բարոյական դեմքի մասը: Բայց դա պետք է ստանա իրավական կարգավիճակ:

Արթուր Մոսիյան - Պարոն Բաբայան, նշենք, որ Արայիկ Հարությունյանը նախագահ դառնալով Ղարաբաղը, ըստ իս, սուբյեկտայնությունը լրիվ կորցրել է, որովհետև այդ ձևի հայտարարություն անել, միշտ էլ Հայաստանի և Ղարաբաղի ԱԳ նախարարությունները համադրված աշխատել են: Եղել է հստակ դերաբաշխում, մեկը մի քիչ ավելի կոշտ և այլն: Այս հայտարարությունը տրամաբանությունից դուրս է: Ես ձեզ ասացի դիվանագիտորեն չպատասխանեք, դուք ավելին` պատմականորեն սկսեցիք պատասխանելը: Խոսքը Հայաստանին չի վերաբերվում, եթե Հայաստանի այսօրվա իշխանությունները, որն ըստ մեզ, պատասխանատու են այս ամենի համար, սխալ քաղաքականության արդյունքում: Շարունակում են սխալ քաղաքականություն վարելը, դուք, որպես Ղարաբաղի արտաքին գործերի նախարար, պատրա՞ստ եք մեր շահերը պաշտպանելու, թե հլու-հնազանդ ենթարկվելու եք ոնց մնացածներն են կատարում: Այդ եմ ասել:

Դավիթ Բաբայան - Պարոն Մոսիյան, մինչև վերջ պաշտպանելու ենք, կասկած չունենաք, այսինքն մեր ազգային շահը միայն արցախի ազգային շահը չէ: Եթե Արցախի մազը ծռեց, հայոց պետականությունն էլ չի մնալու, տեսնում եք` ինչ է կատարվում: Կարող ենք անվերջ շարունակել, բայց այդ խնդիրը, իսկապես ժառանգության, պատմական, իրավական, մենք պետք է շատ լուրջ քննարկենք:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Բաբայան: Պարոն Մկրտչյան, խնդրեմ:

Արթուր Թովմասյան - Սա վերջին պատասխանն է, կանոնակարգով ընդմիջում է, հետո կորոշենք:

Նորիկ Մկրտչյան - Ուրեմն, որպեսզի պատկերացնենք մենք, թե ինչպիսի ծանր, նաև պատվաբեր ու նաև ցավալի մեր կողմից առաքելության հետ գործ ունենք, ես ուզում եմ մի քանի թիվ ներակայացնել: Այսօրվա դրությամբ ունենք 2450 պարգևատրվածներ, որոնցից մոտ 1520-ից ավելը` հետմահու է, ցավոք սրտի: Բացի այդ, ունենք հազարից ավել ներկայացումներ, որոնք գտնվում են քննարկման փուլում և պիտի աշխատենք, որպեսզի արժանիներին գնահատենք: Ինչ վերաբերվում է ձեր բարձրացրած հարցին, պարոն Մոսիյան, որպեսզի մենք կարողանանք օպերատիվորեն իրականացնել հետմահու պարգևների արժանացած անձանց ընտանիքների պարգևների հանձնման գործընթացը, ըստ նախնական պայմանավորվածության 640 մեդալ ուղարկվել է ՀՀ պաշտպանության նախարարություն այն նպատակով, որ նրանք պիտի կազմակերպեն և պաշտպանության նախարարության աշխատակիցների, ինչպես նաև տարածքային զինկոմիսարիատների ուժերով, որպեսզի հանձնեն այդ պարգևները պարգևատրվածների ընտանիքներին: Ըստ էության, հնարավոր է, որ նաև իրականացվել է դերերի վերաբաշխում և թաղապետերի մակարդակով է իրականացվել տվյալ գործընթացը: Մենք, թաղապետարանի աշխատակցի առավել ևս, մենք կքննենք տվյալ հարցը և կաշխատենք, որ լրացուցիչ պատվիրակություն ուղարկենք, որովհետև նախարարի հրամանով կազմված է զորամասերում հատուկ հանձնախմբեր, որոնք աշխատում են: Ես այս թվերը բարձրաձայնեցի այն նպատակով, որպեսզի պատկերացնենք, թե ինչպիսի ծանր աշխատատար ու բարդ պրոցես է: Ու նաև այն, որ ռիսկեր է պարունակում: Մենք ունենք դեպքեր, երբ այդ հանձնախումբը սպաներից, տվյալ զոհված մեր ընկերոջ մարտական ընկերներից կազմված խումբը գնում է ներկայանում տուն, որպեսզի հանձնի, պարզապես նրան հայհոյում են, ծեծում են, բռնի արարք են ձեռնարկում, սպառնում են, որ հանկարծ չերևաք մեր տանը և այլն: Բազմաթիվ խնդիրներ: Նման ռիսկեր ևս կան: Շնորհակալություն:

Արթուր Մոսիյան - Դա լրիվ հասկանալի է: Համենայնդեպս, եթե զորամասից չեն գնում, այն զինկոմիսարիատը, որը իրեն զինակոչել է, նրանք էլ տանեն: Այսինքն դրա իրավունքն ունեցող մարդ` համազգեստ կրող մարդ  տանի հանձնի, ոչ թե թաղապետարանի աշխատակիցներ: Այստեղ ուրիշ բան եմ տեսնում: Հանձնել եք պաշտպանության նախարարությանը, չի կարելի մեդալը նման տիպի օգտագործել: Այն, ինչ որ արվում է` անբարոյականություն է:

Նորիկ Մկրտչյան - Ուրեմն, այդ հարցը մենք կքննենք:

Արթուր Թովմասյան - Մենք պատրաստ ենք ԱԺ պատգամավորներս աջակցենք: Ես կգործուղեմ հենց այդ մեդալները տեղում, որ ծեծեն, ոչինչ, թող մեզ ծեծեն: Մենք կգնանք, մեր երեխաներին մեր ձեռով հանձնենք այդ մեդալները: Մենք պատրաստ ենք մեր աջակցությունը ցույց տալ: Ես մի քանի անգամ հանձնել եմ, ասենք կան այդպիսի դեպքեր, երբ որ ես հանձնել եմ անվտանգության խորհրդի քարտուղարը մեդալն էր, պարոն Իշխանյան, ձեզ հետ միասին հանձնել ենք: Այսինքն, մենք էլ կգնանք, մեր պատգամավորներն էլ կկցենք այդ գործին: Եթե շատ են այդքան մեդալների թիվն, առանձնապես զոհվածներինը, մենք անպայման պետք է մասնակցենք, անպայման պետք է աջակցենք` օգնենք մեր բանակին: Այստեղ մեր աջակցությունն անպայման կլինի:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան: Հարգելի գործընկերներ, ասեմ, որ կառավարության անդամներին հարցեր տալու համար հերթագրվել են 17 պատգամավոր: Արդեն իսկ հարցերը տվել են 11 հոգի, ևս 6 հոգու ակնկալվում է, որ մոտավորապես 40-45 րոպե կտևի, սակայն ԱԺ կանոնակարգ օրենքի համաձայն մեկուկես ժամ աշխատանքից հետո ընդմիջում: 2-րդ ընդմիջումը նախատեսվում է մեկ ժամ:

Աղմկում են դահլիճում:

Արթուր Թովմասյան - ԱԺ որոշում պատրաստեք, քարտուղարություն` ընդմիջումը 15 րոպե: Ովքեր են կողմ այդ որոշմանը, խնդրում եմ քվեարկել: Քարտուղարությունը պիտի արձանագրի:

Քվեարկություն:

 Աղմկում են դահլիճում:

Ընդմիջում:

Արթուր Թովմասյան - Էլի նախարարներին է վերաբերվում: Ձեր համապատասխան նախարարներին ասացեք, եթե միջոցառում ենք անում երկրի ներսում, քիչ առաջ ես տեղյակ եմ, որ 2 նախարար, թող միջոցառման ժամը փոխեն, հարց ու պատասխանին ներկայանան, պատգամավորների հարցերին պատասխանեն: Բոլոր հանձնաժողովների նախագահներին, իմ անունից, պետնախարարն էլ լսում է, խնդրում եմ նախարարներին` ներկայանալ: Ղարախանյանը, քիչ առաջ տեղյակ եմ եղել, որ միջոցառում ունի: Լիագումար նիստն ամիսն առնվազն մի անգամ է լինում և նախօրոք տեղյակ եք լինում` բոլոր նախարարներին է վերաբերվում: Հարգելի է համարվելու ԱՀ սահմաններից դուրս նախարարը, եթե գտնվում է այնտեղ, մնացած բոլորը, մեկ էլ հիվանդության դեպքերում: Բայց միջոցառումները խնդրում եմ, հորդորում եմ Արցախի կառավարությանը, որպեսզի պատգամավորը հարց չտա և ասեն, որ այդ նախարարը այստեղ չէ:

Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ, շարունակում ենք մեր աշխատանքները: Հարց տալու համար խոսքը տրվում է պարոն Գալստյանին, թող պատրաստվի պարոն Հայրապետյանը:

Դավիթ Գալստյան - Խոսքս վերաբերվում է մարտի 17-ի կառավարության 222-րդ որոշմանը, մասնավորապես, որ գրված է «Ֆինանսավարկային կազմակերպություններ»: Այն ֆինանսավարկային կազմակերպությունների մեջ, որպես բանկ կամ ֆինանսական վարկային կազմակերպություն ներառված է, արդյոք, բիզնեսի աջակցության հիմնադրամը, որը բոլորիս հայտնի է, որ նախընտրական փուլում ակտիվ գործունեություն է իրականացրել և շատ հավանական է, որ այնտեղ շատ հարցեր կան, որոնք որ չեն համապատասխանում տրված վարկերը համապատասխան օրենադրությանը: Կուզեի ճշտեի այս հիմնադրամը ներառվա՞ծ է այդ ֆինանսավարկային կազմակերպությունների մեջ` հետագա անելիքները իմանալու համար: Եվ, 2-րդը, ընդհանուր դրույթների 2-րդ կետի 2-րդ պարբերությամբ ֆիզիկական անձանց, ով 2020թ. սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ հաշվառված է եղել և փաստացի բնակվում էր Արցախում, բացառությամբ զորահավաքային զորակոչով չներկայացած ԱՀ պահեստազորային կամ նրա ամուսինը կամ համատեղ բնակվող ծնողը կամ համատեղ բնակվող զավակը: Սա ևս ընդգրկված է մեր առաջարկությունների մեջ, որպեսզի ընդգրկվեր նաև համատեղ բնակվող զավակը, քանի որ պրակտիկ հարցերով, եթե նույն ընտանիքում կա 2 պահեստազորի ներկայացուցիչ` 2 եղբայր: Եվ այդ 2 եղբայրներից մեկը ծառայել է, զորակոչվել է, նաև շքանշանով պարգևատրվել է, մյուսը` չէ: Նրա ծնողը, ըստ ձեր այս կառավարության որոշումի, չի համապատասխանում մի կետի և չի օգտվելու: Այս հարցը անպայման այս կառավարության որոշմամբ պետք է շտկվի: Եվ 2-րդ հարցը, ճիշտ է, հնչեցվել է: Կուզեի ես, եթե երկրի նախագահը ներկա լիներ իրեն ուղղեի: Պարոն Խանումյանին կդիմեմ: Եթե դուք փաստում եք, որ այդ Մաղավուզի հանքը շահագործման ենթական չէ, և դուք խոսում եք, իսկ նախկին վարչապետն այդ քարոզարշավի ժամանակ ասում էր, որ դա էներգետիկ այլընտրանքային էներգիայի հանքավայր կարող է մեզ ծառայի ճգնաժամային ժամին: Ի՞նչ գործողություններ է ձեր կողմից իրականացվել այդ գործարքն անվավեր կամ ապօրինի, եթե եղել է կոռուպցիոն սիստեմ, բացահայտելու ուղղությամբ:

Գագիկ Բաղունց - Հարցին պատասխանում է պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Շնորհակալություն, հարցերի համար: 222-րդ որոշման 2-րդ կետի համաձայն նշված է, որ նախ տրված է ֆինանսավարկային կազմակերպություն սահմանումը: Այստեղ նշված է, որ «ԱՀ տարածքում գործող բանկերի և վարկային կազմակերպությունների այսուհետ` /ֆինանսավարկային կազմակերպություններ/, այսինքն նկատի է առնվել Արցախում գործող բանկերը և վարկային կազմակերպությունները, լիցենզավորված օբյեկտները: Նաև այս որոշման մեջ ապրիլի 19-ին կատարվել է փոփոխություն և վարկային կազմակերպություններից հետո լրացվել է` «և կամ գրավատների», այսպիսով` 3 տեսակ ֆինանսավարկային կազմակերպություն, որոնք լիցենզավորված վարկային կազմակերպություններ են: Ինչ վերաբերվում է հիմնադրամին, նույն որոշման 3-րդ կետով նշված է, որ ծրագրի իրականացման նպատակով Արցախի ներդրումային հիմնադրամ և ԱՀ գյուղի և գյուղատնտեսության աջակցության հիմնադրամ, այսուհետ և հիմնադրամներ: Այսինքն բոլոր այն մասերում, կետերում, որտեղ հիմնադրամներն են շեշտված, նկատի է առնվել այդ երկու հիմնադրամը: Դա 1-ին հարցի հետ կապված: Երկրորդը` նախ նշեմ, որ զորահավաքային պարտականություններից խուսափած անձանց որպես շահառու չճանաչելու կետը ներառվել է հանրային պահանջի համաձայն: Այդպիսի դիմումներ մենք ստացել ենք: Այդպիսի պահանջ իրականում հանրության մեջ առկա է եղել: Այո, ընդհանրապես տարածված դեպք է, երբ որ մեկ ընտանիքում հիպոթեքային վարկը ձևակերպվում է այն անձի անունով, ով որ ունի կամ չունի, ասենք իր անունով գրանցված անշարժ գույք կամ ունի առավելագույն եկամուտ: Այնպես որ, մեկ ընտանիքի, մեկ տնային տնտեսության շրջանակում ստացվող հիպոթեքային վարկը սովորաբար վերաբերվում է ամբողջ ընտանիքին: Եվ այդ առումով, որպեսզի բացառվեն այն դեպքերը, որ որևէ մեկն իր երեխային ուղարկել է ԱՀ տարածքից դուրս, որպեսզի այն չմասնակցի զորակոչին և հետո օգտվի այս աջակցության ծրագրից: Այդ դեպքը բացառելու նպատակով, նման սահմանափակում ներառվել է որոշման տեքստում: Որպեսզի ձեր նշած դեպքերը, երբ որ մեկ ընտանիքի անդամներից մեկը մասնակցել է, աչքի է ընկել, ինչպես որ դուք եք ասում, իսկ մյուսը` խուսափել է զորակոչման պարտականությունից, եթե նման դեպքեր լինեն, մենք դիմումների հավաքագրման շրջանակներում այդ դեպքերը կուսումնասիրենք: Եվ եթե դրանք իսկապես այդպիսի օրինակներ լինեն, համապատասխան կարգավորումներ կտանք որոշման շրջանակներում:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Մոսիյան - Ֆիքսեցինք, որ այս հիմնադրամն այդ ցուցակների մեջ չի մտնելու: Նախ ոչ մի ծնող այսօր, եթե զորակոչային տարիքից է խոսում, բոլորը հասուն մարդիկ են,  ոչ մի ծնող իր երեխային չի ուղարկում սահմանից դուրս: Երեխան կարող է ինքն, ինքնուրույն այդ որոշումը կայացնի: Եվ դրանից ելնելով, եթե այդ ծնողը կարող է, ոչ թե` կարող է, այլ դա եղել է 1-ին պատերազմի ժամանակ, կամ, նաև 3-րդ պատերազմի ժամանակ: Դուք հստակ առանձնացրել եք, որ նման, եթե ընդունենք ամենավատը, մի եղբայրը զոհված իր ծնողը չի կարող օգտվել սրանից և պետք է լրացուցիչ փաստաթղթային շրջանառություն իրականացնի, դիմումով դիմի, նոր ինչ որ տեղ իրեն ընդառաջվի և ընդգրկվի այդ ցուցակի մեջ, որը շատ սխալ է, նման մոտեցումը կառավարության որոշումը հստակ չգրելու համար: Եվ այս դեպքում սա ոչ թե հանրային պահանջ է եղել: Եթե նման հանրային պահանջ կա, ապա հարկային արտոնությունների մասով նման հանրային պահանջը չի ներառված օրենքի մեջ:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Նշեմ, որ փաստացի այդպիսի դեպքերի մասին մենք տեղեկություն չունենք, որ մեկ ընտանիքում լինի պատերազմի ընթացքում զոհված և մյուս կողմից զորակոչման խուսափած անձ: Եթե այդպիսի փաստացի տեղեկություններ կան, խնդրում եմ փոխանցեք: Մենք դա հիմք կընդունենք անպայման: 2-րդը` ձեր նշած հարկային արտոնությունների առումով օրենքը վերաբերվել է իրավաբանական անձանց, հետևաբար այդ մասով որևէ նման սահմանափակում այդ օրենքի շրջանակներում չի նախատեսվել:

Աղմկում են դահլիճում:

Դավիթ Գալստյան - Նույն հարկայինում, որ ասում եք արտոնությունների մասին իրավաբանական անձանց է վերաբերվում, ԱՁ նույն ֆիզիկական անձինք են համարվում, պարոն Մարտիրոսյան: Մենք կարողանում ենք հստակ տարբերել իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց: Նույն կառավարության «բ» ենթակետով ներառված է նաև իրավաբանական անձանց այդ խտրականությունը: Այսինքն, եթե մի տեղ օրենքում նախատեսվում է, որ անհնարին է և այդ ամբիոնից է հնչեցվել, որ դա անհնարին է, այդ հանրային պահանջը ներառել օրենքի մեջ, բայց եկեք տեսեք կառավարության որոշումով ամեն ինչ հնարավոր է դառնում:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Ըստ էության առաջարկ է հնչեցվում ներառել այդ կետը օրենքի շրջանակներում, օրենսդրական նախաձեռնության կարգով կարող է դրվել քննարկման և օրենքի փոփոխությունը կատարել ըստ ձեր առաջարկի, եթե այդպիսի պահանջ լինի:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Խնդրեմ, պարոն Խանումյան:

Հայկ Խանումյան - Ինչպես հայտարարվել էր Մաղավուզի քարածխի հանքանյութը պետք է օգտագործվեր Երևանի ջէկ - ի ջեռուցման համար, բայց հետո պարզվել է, որ էներգետիկ արժեքը չի համապատասխանում այդ նպատակներին: Ես պատգամավոր եղած ժամանակ այդ գործարքի ներդրումային հիմնադրամի կողմից Մաղավուզի հանքի ձեռքբերման գործարքի վերաբերյալ արդյունավետության հարցն եմ բարձրացրել և նշել եմ, որ խիստ կասկածելի կոռուպցիոն գործարք է, որովհետև դա կատարվել է Սերժ Սարգսյանի նախագահության ընթացքում` ՀՀ նախագահ եղած ժամանակ: Այդ գործարքի մի կողմը իր փեսան է: Թե ինչու այն ժամանակ գլխավոր դատախազությունը գործ չի հարուցել այս թեմայով, որովհետև պատգամավորի հայտարարությունը կարող են որպես հաղորդում հանցագործության մասին ընդունել, թող գլխավոր դատախազությունը ասի: Հույս ունեմ իրավապահներն այդ հարցով կարող են հիմա էլ զբաղվել: Պարոն Մոսիյան, ինչու՞ չեք գործ հարուցել, պարոն Գալստյանին պատասխանեք կամ, պարոն Իշխանյանին:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Արձագանքու՞մ եք, պարոն Գալստյան:

Դավիթ Գալստյան - Ուրեմն, ինչը ասում եք, թե ում նախագահության օրոք է եղել և ինչ, սակայն մենք բոլորս ականատես ենք եղել, որ ԱՀ նախկին վարչապետի կողմից է դա ասվել, որ դա ռազմավարական նշանակության օբյեկտ է, և ճգնաժամային իրավիճակներում դա ալտերնատիվ, էներգետիկ ոլորտ է: Հիմա դուք փաստում եք, որ դա ալտերնատիվ էներգիա ստանալու հանք չէ և այսօր կատարվել է ձեր հնարավորությունները: Իմս մի քիչ ավելի շատ է` լինելով տվյալ ոլորտի պատասխանատու նախարար, փաստել այս գործարքի արդյունքում, եթե մենք չենք ստանում այլ ալտերնատիվ էներգիան, ինչի՞  և ու՞մ շահերից է բխում և համապատասխան գործը ձեր կողմից հիմա ոչ թե հայտարարությամբ, այլ գրավոր դիմվի, որ կոռուպցիոն սխեմաները քրեական գործ հարուցվի և պատասխանատուները օրենքի առաջ ստանան իրենց պատասխանը:

Հայկ Խանումյան - Մենք նախարարության լիազորությունների ենթակա է, լիցենզավորումը կատարվում  կամ լիցենզիան հետ կանչում է հանքավայրի շահագործմանը, բայց թե ներդրումային հիմնադրամը ինչ գործարք է արել, դրա գնահատականն ով պիտի տա, դա արդեն մեր լիազորությունների շրջանակում չէ, որովհետև ներդրումային հիմնադրամի հետ մեր նախարարությունը որևէ կապ չունի:

Գագիկ Բաղունց - Հարցի համար խոսքը տրվում է պարոն Հայրապետյանին: Թող պատրաստվի պարոն Արամ Գրիգորյանը:

Սեյրան Հայրապետյան - Առաջին հարցս թաղային կոմիտեների նախագահների վերաբերյալ է: Քաղաք Ստեփանակերտում մի քանի տասնյակ մարդու մասին է խոսքը: Ինչպիսի՞ տարբերակներ են քննարկվում նրանց վարձատրության վերաբերյալ` թեկուզ մինիմալ աշխատավարձի չափով: Երկրորդ հարցս հանրային հնչեղություն ստացած հիմնադրամների կողմից աջակցության, սուբսիդավորման վերաբերյալ է: Խոսքը վերաբերվում է 50 միլիոն դրամ և ավելի աջակցություն ստացածներին: Վերջապես մեր հանրությունը պետք է իմանա այդ գործընթացները անկողմնակալ և արդար են կատարվե՞լ, թե` ոչ: Բանկային գաղտնի՞ք է, թե` ոչ:  Թե՞ «Բանկային գաղտնիք» բառակապակցությունը ինչ որ բան քողարկելու պատրվակ է: Եվ երրորդ հարցս. քաղաքական որոշմամբ անվտանգության խորհրդի մոտ 50 աշխատողի աշխատանքային իրավունքները ոտնահարվել են: Տարբեր օղակներում խոստացել են լուծել նրանց աշխատանքի ընդունման հարցերը: Ի՞նչ է կատարվել այդ ուղղությամբ:

Հայկ Խանումյան - Պարոն Հայրապետյան, թաղկոմների և այդ թվում ավագանու վարձատրության հարց հաճախ է բարձրացվում: Այդ ուղղությամբ նույնիսկ չգիտեմ քննարկումներ կան` չկան, համենայնդեպս համապատասխան որոշում կամ քաղաքի բյուջեում նման տողեր չկան: Կարծում եմ, Ստեփանակերտի քաղաքապետարանի իրավասությունների ներքո է այդ հարցերը քննարկվում: Ստեփանակերտի ավագանին պատգամավորի ներկայացուցչական ծախսերի չափով, կարծեմ, գումար ստանում է:

Ես կարծում եմ մենք պետք է անցնենք համատիրությունների: Եթե իմ կարծիքն եք ուզում իմանալ որպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների կամ վարչատարածքային բաժանման վերաբերյալ հսկողություն իրականացնող մարմին, ապա կարծում եմ, որ այդ ոլորտում ավելի նախընտրելի է անցնենք համատիրությունների և այդ ուղղությամբ ավելի նպատակահարմար է ժողովրդին պատրաստել այդ համակարգին:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Խանումյան: 2-րդ հարցին կպատասխանի էլի պարոն Խանումյանը:

Աղմկում են դահլիճում:

Հայկ Խանումյան -  Այդ հարցն ինձ չի ուղղված:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Շնորհակալություն, հարցի համար: Պատկերացրեք այդ 2 ծրագրի մասին, որ տարածքային կառավարման նախարարությունն է նախաձեռնել, «Տարահանվածների վարկային աջակցության մասին» ծրագրերի մասին է խոսքը: Ինչ վերաբերվում է հիմնադրամներին ուղղված հարցման, ապա հարցումները քանի որ ուղղակի հիմնադրամները ներկա չեն լինում հոգաբարձուների խորհրդի նախագահն է, որը նույնպես ներկա չէ: Ես ուղղակի նշեմ, որ տեղեկությունները կամ հիմա կարող եք ներկայացնել ու կփորձեմ կարճ պատասխանել, կամ էլ կպարզենք լրացուցիչ և  կհայտնենք ինչն է պատճառը, որ չի հայտնվել ձեզ այդ տեղեկությունը:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Խոսքը տրվում է Արամ Գրիգորյանին: Թող պատրաստվի տիկին Աթայանը:

Արամ Գրիգորյան - Շնորհակալություն: Հարցս վերաբերվում է հետևյալին. ուրեմն, մեր պաշտպանության բանակում սպայական կազմը, որը գտնվում է բնակարանային հերթում, մոտ 20 տարի հերթում սպասելուց հետո, ասենք որոշում են կայացնում արձակել, որպես պահեստազոր և ընդգրկում են արդեն ուրիշ հերթ: Փաստորեն ստացվում է, որ 20 տարի սպասելուց հետո հենց հերթը մոտենում է, կարող է կամ 1-ին տասնյակի կամ 2-րդ տասնյակի մեջ, նորից ընդգրկվում է մի ուրիշ հերթ, ասենք հարյուրավոր կամ, չգիտեմ` 200, հետ է ընկնում: Եվ ամբողջ կյանքը այդ սպան, որ ծառայություն է մատուցել մեր հայրենիքին, մնում է առանց բնակարան: Արդյո՞ք հնարավոր չէ վերանայել այդ կարգը և մտցնել ինչ որ փոփոխություններ, որպեսզի այդ սպաները կարողանան օգտվեն այդ ծրագրից: Ես կոնկրետ օրինակ ունեմ, որ սպան, որը 18 տարուց ավելին ծառայություն է մատուցել, թղթերը ներկայացրել է, որպեսզի արձակվի պահեստազոր, երկու օր առաջ կանչել են, որ թղթերդ պատրաստիր բնակարան ստանալու համար, բայց մյուս կողմից էլ վաղը չէ մյուս օրը պետք է արձակվի, որպես պահեստազոր: Եվ փաստորեն այդ սպան մնալու է առանց բնակարան:

Նորիկ Մկրտչյան - Պաշտպանության բանակի զինծառայողների բնակարանային ապահովման հարցը երևի բանակի կազմավորման օրից սկսած բավականին դժվար լուծելի հարց է, քանի որ բանակի պահանջարկը շատ դեպքերում չի համապատասխանում պետության հնարավորություններին: Դրա համար ինքնստինքորեն առաջանում է հերթ և այդ հերթագրման պրոցեսը իրենից ներկայացնում է մի այնպիսի գործընթաց, որտեղ կարող են լինել նաև որոշակի խնդիրներ: Որպես ապացույց կարող եմ բերել այն հանգամանքը, որ Ասկերանի կայազորը մինչև 2020թ. նախատեսված չէր, որպեսզի կառուցվի բնակարան, որը պիտի տրամադրվի զինծառայողներին: Որոշում է ընդունվել Ասկերանի կայազորի զորամասում հերթագրված զինծառայողների հերթը միացնել Ստեփանակերտի կայազորի հերթագրվածներին: Դրա համար հնարավոր է տատանումներ հերթացուցակում: Կարող է այսօր ես հերթագրված լինեմ 100-րդ համարի ներքո, վաղը փոփոխություն լինի և այն անձինք, ովքեր զինավաններում կամ այլ կայազորներում են հերթագրված, հայտնվեն ինձանից առաջ կամ հետո: Դրա համար ասեմ, որ պահեստազոր անձնակազմ կազմելու դեպքում չի կորցնում իրավունքը բնակարանային այդ հերթում գտնվելու և բնակարան ստանալու հավակնորդ է համարվում մինչև որ չստանա: Հիմա, ինչպես գիտենք, մինչև 2023թ. այդպիսի որոշում կար, մինչև պատերազմական գործողությունները կոմպլեքս կարգով բոլոր բնակարանային հերթերում հաշվառված զինծառայողները կապահովվեն բնակարաններով: Ես համոզված եմ, որ մինչև 2023թ. նման հարց այլևս գոյություն չի ունենալու: Բոլոր կարիքավորները ապահովվելու են բնակելի տարածքով:

Գագիկ Բաղունց - Արձագանքու՞մ եք, պարոն Գրիգորյան:

Արամ Գրիգորյան - Այո: Ես կոնկրետ օրինակ բերեցի մի սպայի վերաբերյալ, որը մեր վերջին պատերազմում նույնպես վիրավորվել է: Հիմա իր թղթերը հանձնված են, պետք է պահեստազոր արձակվի և իրեն կանչել են, որ բնակարան կստանա և պահանջում են ծառայության վայրից փաստաթուղթ: Եվ տվյալ սպան հիմա այնպիսի վիճակում է, կարող է և բնակարանից ընկնի, մյուս կողմից էլ կամ պետք է որպես պահեստազոր ազատվի: Հիմա ի՞նչ պետք է անի մեր այդ սպան:

Նորիկ Մկրտչյան - Հնարավոր է ինչ որ թյուրիմացություն կա: Ես կխնդրեի, որ տվյալ անձը մոտենա ինձ, որպեսզի քննարկենք խնդիրը, բայց դե ես նորից եմ ասում, պահեստազոր արձակվելիս նա պահպանում է իր իրավունքը ապահովելու համար:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան: Խոսքը տանք տիկին Աթայանին: Թող պատրաստվի տիկին Գրիգորյանը:

Կարինե Աթայան - Պատերազմական գործողություններով պայմանավորված էկոլոգիական հիմնահարցերի վերլուծության նպատակով ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվել ընդհանրապես, և կարծում եմ արդեն ժամանակն է ստեղծել համապատասխան հանձնաժողով, որը կզբաղվի գիտական վերլուծություններով: Սա իմ առաջին հարցն է և 2-րդը` ԱՀ վերահսկողությունից դուրս մնացած համայնքներից դիմող բնակիչներին հնարավո՞ր է տրամադրել 1-ին և քառօրյա պատերազմից ստացած պարգևների կրկնօրինակները:

Գագիկ Բաղունց -  1-ին հարցին կպատասխանի պետնախարար պարոն Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան - Իրոք, խնդիրը օրակարգային է: Պատերազմի արդյունքներով նաև բնությանը հասցվել է էական վնաս, որի գնահատման համար ԱՀ բնապահպանության կոմիտեն համապատասխան ուսումնասիրություններ կատարում է: Նաև կքննարկենք այդ կոմիտեի փորձագետների հետ, արդյոք հանձնաժողով ստեղծելու անհրաժեշտությունը կլինի՞: Կարծում եմ հիմա այդքան  անհրաժեշտությունը կա նաև փորձագիտական ներուժը ներգրավելու համար այդ աշխատանքներին: Եվ ամփոփ տեղեկություններ ստանալու համար կընդունենք որպես առաջարկություն և կընթացքավորենք:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Արձագանքու՞մ եք: Պարոն Մկրտչյան, խնդրեմ:

Նորիկ Մկրտչյան - Իրոք, այս վերջին պատերազմական գործողություններից հետո ծագել է նման խնդիր, քանի որ մեր բազմաթիվ զինծառայողներ թողել են իրենց պարգևները իրենց բնակավայրերում, որոնք հայտնվել են հակառակորդի հսկողության տակ: Տվյալ հարցը լուծելու համար արդեն կազմված են նշված անձանց ցուցակները: Խոսքը վերաբերվում է զինծառայողներին: Մյուս անձանց վերաբերյալ ես հստակ տեղեկատվություն չունեմ: Ուղարկված է այդ ցուցակը ՀՀ պաշտպանության նախարարություն և մյուս ցուցակը հանձնված է նախագահի աշխատակազմ: Եվ նախնական պայմանավորվածության համաձայն մենք կստանանք միայն վկայականների պատճենները: Բուն մեդալների կամ շքանշանների կրկնօրինակները չենք ստանալու: Մեզ այդպես են պատասխանել:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Մկրտչյան: Խոսքը տրվում է տիկին Գրիգորյանին: Թող պատրաստվի պարոն Բաղդասարյանը:

Նելի Գրիգորյան - Խոսքս վերաբերվում է Շուշիում հաշվառված այն անձանց մասին, որոնք պատերազմական գործողությունների հետևանքով տարածքից տեղափոխվել են Ստեփանակերտ և նախկինում աշխատել են Ստեփանակերտում և նրանց զրկել են բոլոր սոցիալական ծրագրերից` պատճառաբանելով, որ, իբր նրանք աշխատում են Ստեփանակերտում և նրանց Շուշիում չէին տեսնում: Հարց է ծագում, արդյո՞ք այդ մարդիկ առավոտը, որ գնում են աշխատանքի, վերադառնում աշխատանքից, անպայման քաղաքապետին պետք է տեղեկացնեին: Եվ այդ մարդիկ բազմիցս անգամ դիմել են պատկան մարմիններին, նույնիսկ տարածքային կառավարման կառուցվածքային նախարարությանը և էլի դրական պատասխան չեն ստացել:

Գագիկ Բաղունց - Հարցին կպատասխանի պարոն Խանումյանը:

Հայկ Խանումյան - Խոսքը երևի վերաբերվում է Հայաստանի կառավարության այն որոշմանը, որի համաձայն վերջին 3 ամսում Արցախում բնակություն ունեցող անձինք 300 հազար դրամ, տեղահանված անձինք 300 հազար դրամ գումար են ստանում: Այո, շատ բողոքներ կան տարբեր համայնքներից, ոչ միայն Շուշիից, բայց իրավասու մարմինը որոշի ով է այդտեղ մշտապես բնակվել, թե` չէ, համապատասխան համայնքն է: Մեծ համայնքներում դա նաև համայնքային հանձնաժողովները և տարբեր բազաների միջոցով փորձում են ճշտել այդ ամեն ինչը: Եվ արդեն ունենք դեպքեր, երբ որ քաղաքացիները համաձայն չլինելով որոշման հետ, դիմել են դատարաններ: Այսպիսի, երևի մեկ տասնյակի ունեցող դեպքեր նույնպես գոյություն ունեն և դատարանը կորոշի նրանք շահառու են այդ ծրագրին, թե` ոչ: Բայց պետք է նշեմ, որ տարբեր բազաներ համեմատելով նաև լուրջ խախտումների ականատես ենք եղել: Ինչպես գիտեք տարբեր համայնքապետերի հետ կապված քրեական գործեր կան: Առաջիկայում, երևի դրանց թիվը կավելանա: Մենք կփորձենք այնպես անել, որ չավելանա, բայց ակնհայտ փաստեր կան: Օրինակ, Հայաստանի Սեթ համակարգը, որը ցույց է տալիս, որ տվյալ քաղաքացին եղել է ՀՀ սահմաններից դուրս: Եվ այդպիսի, առնվազն 100-վոր դեպքեր ունենք և 2005- 2011թթ. բացակայող մարդիկ հայտնվել են այդ ցուցակներում, թե ինչ ճանապարհով, արդեն 300 հազարը ստացել են: Ես, ուղղակի միանգամից դատախազություն չեմ ուղարկել: Համայնքապետերից պարզաբանումներ եմ պահանջել, ինչպես են այդ մարդիկ հայտնվել ցուցակում, որովհետև գիտեք  դատախազություն ուղարկել կամ իրավապահների կողմից այդ փաստերի ճշտումը դա նույնպես գործընթաց է: Մի քանի քրեական գործերի մասին հայտարարություններ տվին, մեծ աղմուկ եղավ, միայն համայնքապետերը թիրախավորեցին: Ես չէի ուզի, որ դա նույնպես այդպես լիներ, որովհետև դա նույնպես գուծընթաց է ցուցակների ճշտման, նամանավանդ տեղահանված համայնքների հետ տարբեր խնդիրներ ունենք: Եվ պետք է հաշվի առնել, որ շատ համայնքի անդամներ նույնպես լուրջ ճնշումներ են գործադրում  համայնքապետերի վրա իրենց ցուցակներում ներառելու համար: Հետևաբար, այս գործընթացը ճշտվում է շատ արագ, որովհետև մեր նախարարության ոլորտը չի ավարտել այս ծրագիրը հանձնել համապատասխան գերատեսչությանը, բայց ինչքան հասկանում եմ, դեռ ահագին ամիսներ մենք այդ դատարաններում ենք: Արդեն նախարարության ռեսուրսները չի հերիքում տարբեր ուղղություններով այդ հարցերին պատասխանելու: Այդպիսի խնդիրներ կան: Եվ ունենք մի մեծ ցուցակ, երբ որ մարդկանց համար եկամտային հարկը վճարվել է Հայաստանում, այսինքն ակնհայտ է, որ այդ մարդիկ աշխատել են այնտեղ: Դա էլ նրբություններ ունի, պետք է դա նույնպես ճշտենք, փնտրենք և ըստ այդմ` ընթացքավորենք, այդ թվում` իրավապահ մարմինների օգնությանը դիմելով:

Չի լսվում:

Արամ Սարգսյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Նախ ուզում եմ հայցեմ մեր քաղաքացիների ներողամտությունը` կապված այդ շինաշխատանքներից առաջացած անհարմարություններով, բայց նաև վստահեցնել, որ դրա ավարտից հետո մենք ավելի լավ, ավելի բարեկեցիկ քաղաք ենք ունենալու և այստեղ ուղղակի կոնկրետ Բաղրամյան և Վաղարշյան փողոցներում համընկնում է տեղի ունեցել փոսային վերանորոգման և կապիտալ վերանորոգման, դրա համար անհարմարությունը չափից ավելի շատ է նեղել: Դա հիմա արդեն շտկվում է առաջիկա օրերին: Վաղարշյանում ասֆալտապատումը կսկսվի: Մենք իրենց գրաֆիկներին չենք խառնվում: Կա ժամանակացույց, աշխատանքի սկիզբ և ավարտ: Հիմա իրենք դա ոնց են կազմակերպում, մենք այդ հարցերին չենք միջամտում: Ինչ վերաբերվում է արագ հավաքվող տների մասով, մենք կոնկրետ մի ծրագիր ենք իրականացնում արագ հավաքվող տներով Հովսեփավան գյուղում` պիլոտային ծրագիր, որն արդեն 3 տուն է ավարտման փուլում: Ուրիշ ծրագիր այս պահին չունենք:

Կարեն Քոչարյան - Շնորհակալություն: Իսկականից կան նման խնդիր: Առնչվել ենք նման խնդրի հետ և հիմնականում նման գրառում կատարվում է, եթե քաղաքացիներից չառնեն: Ինչպես ասացիք դուք, թարգմանությունների հետագա իրենց իրականացվելիք աշխատանքներից տեղափոխվելու, հիմնականում այդ նկատառումներից ելնելով և բացի դրանից, օրենքով նախատեսված է, որ ակտերում կրկնօրինակը լրացնելիս, լրացնել «Վարչատարածքային բաժանմունքի մասին» օրենքի համաձայն օրենքների և նշելով այդ համայնքները: Դրա համար մենք լիովին չենք կարող` դրա համար ԼՂՀ են գրում: Արդեն որոշել ենք, քննարկվում է, որպեսզի դժվարություններ չառաջացնեն քաղաքացիների համար, գրում ենք միայն համայնքը: Այդքանը:

Չի լսվում:

Նամանավանդ, երբ կրկնօրինակ է տրամադրվում, այսինքն պետք է վկայականը հենց համապատասխանի նախկին վկայականին:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Քոչարյան: Եվ խնդրեմ, պարոն Հարությունյան:

Արամ Հարությունյան - Շնորհակալություն: Քանի որ հերթն ինձ վերջում հասավ, իմ հարցը վերաբերվում է հենց Ադրբեջանի կողմից վերջին շրջանում մի քանի անգամ հրադադարի ռեժիմի խախտմանը և մեր իրավապահ մարմինների կողմից ձեռնարկվող միջոցառումներին, քաղաքացիների կյանքին և առողջությանը սպառնացող վտանգները չեզոքացնելու համար և հարցն հնչեց, և պատասխանը: Դրա համար մտքերի փոխանակության ժամանակ ես ուղղակի կարծիք կհայտնեմ, եթե այդպիսինը նախատեսված է:

Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն, պարոն Հարությունյան: Այսպիսով, ամփոփելով այս փուլի մեր աշխատանքները, ասեմ, որ պատգամավորների կողմից հնչեցվել է 29 հարց: Կառավարության 5-6 - ամսյա գործունեության ընթացքում ռեկորդային է: Հուսով եմ, որ ԱԺ պատգամավորները կկարողանան այս տեմպը պահպանել հետագայում: Շնորհակալություն հայտնենք կառավարության բոլոր անդամներին սպառիչ պատասխանների համար: Եվ մի փոքր ընդմիջում հայտարարենք, որպեսզի կառավարության անդամներին հրաժեշտ տանք:

Ընդմիջում:

 

         Անցնում ենք պատգամավորների հայտարարություններին:

         Խնդրում եմ գրանցվել: Պարոն Հովհաննիսյան, խնդրեմ:

Կարեն Հովհաննիսյան - Պարոն նախագահ, հարգելի խորհրդարան, խոսքս ցանկանում եմ սկսել հետևյալ մեջբերմամբ. «Պատերազմի  ավարտից 6 ամիս անց Ալիևը դեռևս զինվորական համազգեստ է հագնում, մինչդեռ ադրբեջանցի պաշտոնյաները պնդում են, թե նրանք իսկապես ջանասիրաբար աշխատում են հաշտեցման ուղղությամբ»,- լրագրող Նիլ Հաուեր:

Հայատացությունը Ադրբեջանի ներքին և արտաքին քաղաքականության անբաժանելի մասն է արդեն երկար տարիներ  և ներկայումս, հրադադարի ստորագրումից հետո էլ ամենօրյա ռեժիմով ականատես ենք, թե ինչպես է Բաքվի վարչախումբը իր անփոփոխ ղեկավարի գլխավորությամբ այնպիսի հայտարարություններով հանդես գալիս, որն ընդգծված զարմանք և դժգոհություն է առաջացնում միջազգային հանրության առողջ շերտերի, անհատների մոտ:

Այս ֆոնին ուզում եմ առանձնացնել մեր հոգևոր ժառանգության գոհարներ հանդիսացող Դադիվանքի, Ծիծեռավանքի, Տող գյուղի ս. Հովհաննես եկեղեցու և այլ հոգևոր տաճարների պղծմանը, որոնք հայտարարվում են ադրբեջանի ուդիական համայնքի ժառանգություն, կազմակերպվում են ծեսեր, նպատակային տիրաժավորվում միջազգային տարբեր լրահոսներով:

Մեր համար այնքան զարմանալի չէ Ալիևի քմահաճ նպատակային աշխատանքը, այլ զարմանալի է մեր պետական պաշտոնյաների և հոգևոր դասի դանդաղկոտությունը, ոչ օպերատիվությունը, մեր մտավորականների կաշկանդվածությունը:

Արցախի «Արդարություն» կուսակցությունը կոչով դիմում է բոլորին` սկսած շարքային քաղաքացուց վերջացրած բարձրագույն ղեկավարից, ժամն է դուրս գալ հետպատերազմյան շոկից և հայապահպանման, մեծ երազանքի ճանապարհի վերագտնման միջոցով սկսել ակտիվ աշխատել:

Սոցիալական օգնությունը անվերջ չի կարող լինել, մեզ անհրաժեշտ է ակտիվ քաղաքականություն մեր կյանքի բոլոր ոլորտներում և անհրաժեշտ է սկսել թեկուզ և հոգևոր ժառանգության պահպանմանն ուղղված ակտիվ և ագրեսիվ քայլեր, ահնրաժեշտ է ընդվզել ՄԱԿ-ի անտարբերության, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կուրության դեմ, պետք է ընդգրկել վերջիններիս մեր խնդիրների լուծման գործում և ակտիվ աշխատեցնել` համաձայն իրենց լիազորությունների: Միջազգային համապատասխան կառույցների պաշտոնյաները պետք է հստակ արձագանքեն հայատացության դրսևորումների դեմ, ուստի իմ համար Փարիզի Աստվածամոր տաճարի հրդեհի մասով միջազգային հանրության ողբը դառնում է երեսապաշտություն` մեր հոգևոր ժառանգության ոչնչացման փաստերի առիթով ոչ մի ձայն չհանելու ֆոնին:

Արցախի «Արդարություն» կուսակցությունը գտնում է, որ հետպատերազմական ներկայիս իրողությունում անհրաժեշտ է համակարգված աշխատանք, որպեսզի այս անկումից դուրս գանք: Պահանջում է Արցախի իշխանություններից ականջալուր լինել հասարակության պահանջներին, ճիշտ գնահատել սպառնալիքները, որպեսզի մի օր էլ լուռ ականատեսը չլինենք այն երևույթին, որ Ադրբեջանի ուդիական համայնքի մի խումբ դերասաններ Շուշիի Սուրբ Ղազանչեցոցում  կրոնական ինչ որ ծես են բեմադրում, ինչն օնլայն ռեժիմով տեսարձակվում է միջազգային լրահոսներով` միջազգային կառույցների լուռ հայացքների ներքո: Արցախի «Արդարություն» կուսակցությունը պահանջում է ԱՀ իշխանություններից հրատապ`

     1. Ստեղծել հատուկ մեխանիզմ` բոլոր ճարտարապետական և պետական հուշարձանների պահպանության վերահսկման համար այն տարածքներում, որոնք ներկայումս գտնվում են թշնամու տիրապետության տակ, ընդգրկելով հայաստանյան, ռուսական և այլ միջազգային կառույցներ:

      2.   Ձևավորել փաստաբանների հատուկ խումբ Արցախյան հակամարտության հետ կապված բոլոր դրվագների վերաբերյալ` մասնավորապես պատմամշակութային կառույցների ավերման վերաբերյալ միջազգային դատարաններում և արբիտուժային ատյաններում ակտիվորեն աշխատելու և մեր շահերը պաշտպանելու նպատակով: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Շնորհակալություն: Խոսքը տրվում է պարոն Հայրապետյանին:

         Սեյրան Հայրապետյան - ԱՀ ԱԺ մեծարգո նախագահ, հարգարժան գործընկերներ, ներկաներ:

         Հին Հռոմում պետության հիմնաքարը հանդիսացել է բանակը: Նա, ով չի ծառայել բանակում կամ չի աշխատել ի նպաստ բանակի, չէր կարող հանդիսանալ քաղաքացի, օժտված չէր արժանապատվության բարձր աստիճանով: Հայոց զինուժը նույնպես հանդիսանում է պետականության հիմնաքարը, ժողովրդի անվտանգության երաշխավորը: Ես կոչ եմ անում բոլորին ոչ միայն խոսքով, այլ նաև գործով կանգնել արհավիրքի միջով անցած մեր բանակի կողքին, զինվորի և հրամանատարի կողքին:

         Արցախյան 2-րդ պատերազմի արդյունքում տարածքային, մարդկային, սոցիալ-տնտեսական, հոգևոր-մշակութային աննախադեպ կորուստները և դրանք հաղթահարելու հրամայականը կարծես թե պիտի նոր օրակարգ ձևավորեին` շրջանցելով հասարակական-քաղաքական արհեստական քաոս: Ի՞նչ ունենք մենք այսօր, ներքին և արտաքին մարտահրավերներ, որոնց լուծումներին երբեմն խոչընդոտում ենք ինքներս:

         Հարգելի գործընկերներ, վերջապես ստեղծվել  են «Արցախյան պատերազմի զոհված և անհայտ կորած զինծառայողների» և «Պատերազմի վետերանների միություն» հասարակական կազմակերպությունները: Բազմիցս հանդիպելով նրանց հետ, ցանկանում եմ ասել, որ մեր հայրենակիցները ունեն ուշադրության, հոգատարության և սրտացավության կարիք: Մարդիկ, որոնք հայրենիքի զոհասեղանին դրել են իրենց կյանքն ու առողջությունը, այսօր չպետք է իրենց միայնակ զգան, նրանց հարազատները պետք է շրջապատված լինեն ուշադրությամբ, իսկ մենք պատրաստակամ` օգնել հաղթահարելու անհուն վիշտն ու կորստի ցավը: Խոսքը, անշուշտ, նյութականի մասին չէ միայն:

         Ես տեղյակ եմ, որ մեզանից շատերը թե անձնական, թե միջնորդավորած օգնություն և աջակցություն են ցուցաբերում մեր հայրենակիցներին: Տեղեկացնեմ նաև, որ «Արցախբանկ»-ում համապատասխան հաշվեհամար է բացվել «Զոհված  և անհայտ կորած զինծառայողների միության» կողմից: Կոչ եմ անում պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաներին հնարավորինս աջակցել /հաշվեհամարը կթողնեմ այստեղ /: Շնորհակալություն:

         Գագիկ Բաղունց - Հարգելի գործընկերներ: Ավագ սերնդի ներկայացուցիչները հիշում են, թե ինչպես էինք մենք խորհրդային տարիներին հպարտանում, որ ղարաբաղցիները աշխարհում 1-ին տեղն են 100 տարվա սահմանագիծն անցած մեր հայրենակիցների թվով` 100.000 բնակչության հաշվարկով: Ցավոք, այսօր մենք լրիվությամբ կորցրել ենք նաև այս դիրքերը: Իսկ 1-ին տեղում վստահաբար տեղավորվել են ճապոնացիները` ավելի քան 50.000 հարյուրամյա սահմանագիծն անցածներով: Երկարակեցության գաղտնիքը ոչ թե բարենպաստ բնական պայմաններում է այլև նրանում, որ ճապոնացիք շփման մեջ ձգտում են չփչացնել վիզավիի տրամադրությունը: Նեգատիվ մտքերը և արտահայտումները սպանում են ոչ միայն զրուցակցի տրամադրությունը, այլ նաև սեփական ապագան, սեփական երեխաների ապագան, երկրի ապագան:

         Նման հպարտությամբ մենք ամեն մի քայլի հայտարարում էինք, որ առաջինն ենք աշխարհում ընդունել քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն:

         Եվ ինչքան էլ ցավալի լինի խոստովանել, մենք, փաստորեն, լիովին հեռացանք քրիստոնեական բարոյականության պատվիրաններից:

         Այսօր մենք ինչ որ խելահեղ շմոլքում լրացնում ենք դավաճանների և թուրքական լրտեսների ցուցակները: Ամբողջ իշխանությունը` դավաճաններ են, գեներալները` դավաճաններ են: Ազգի մի մասը մեղադրում է մյուս մասին բոլոր մահացու մեղքերում, իսկ երկրորդ կեսը` առաջինին: Եթե ես լինեի կողմնակի դիտորդ, կհայհոյեի Շեքսպիրի խոսքերով. «ժանտախտը ձեր երկու օջախների վրա»:

Ես չեմ հասկանում ու չեմ ընդունում, երբ հայրենասիրության մասին հոխորտում են դասալիքները: Չեմ հասկանում ու չեմ ընդունում, երբ անմնացորդ ինքնազոհաբերության մասին խոսում են մարդիկ, որոնք  իրենց երեխաներին թաքցրել, փախցրել են ծառայությունից պատերազմի օրերին: Չեմ հասկանում, երբ բացարձակապես ոչ կոմպետենտ քաղաքական գործիչները իրենց իրավունք են վերապահում կանխորոշել պետության և ազգի ճակատագիրը:

         Չեմ ընդունում, երբ կիսագրագետ «մասնագետները» սկսում են որոշել երկրի կրթության զարգացման ուղիները:

         Այդ մարդիկ հասկանու՞մ են, արդյոք, որ վճռվում է ոչ միայն պետականության հարցը, այլև հայ ազգի լինել-չլինելու հարցը: Նրանք գիտակցու՞մ են, արդյոք, որ ինչպես ոչ հեռու անցյալում մենք մեր քառորդդարյա դավաճանական անգործությամբ հող ենք պատրաստել 44-օրյա պատերազմում պարտության համար, այնպես էլ այսօր տնտեսական, տեխնոլոգիական, տեղեկատվական, կրթական, քիմիական ու կենսաբանական անվտանգության հիմնախնդիրների թերահասկացումը հող է պատրաստում հաջորդ, ամենայն հավանականությամբ, մեր պետականության վերջնական փլուզման համար:

         Ու ամենացավալին այն է, որ այդ դիրքային դիմակայության ներքո փորձում են շահել նրանք, ովքեր ուղղակի պատասխանատվություն են կրում պատերազմին պատշաճ պատրաստվելու տապալման մեջ, նրանք ովքեր փախան պատասխանատվությունից պատերազմի օրերին, նրանք, ովքեր հետպատերազմյան ամբողջ ժամանակաշրջանում չձեռնարկեցին ու չձևակերպեցին ոչ մի հաշվարկված քայլ երկիրը ստեղծված ճգնաժամից դուրս բերելու ուղղությամբ: Նրանք, ովքեր պատրաստ են ջարդուփշուր անել պետականության շենքը, միայն թե փլատակների տակ թաղեն ներկա իշխանություններին` դրանով իսկ մաքրելով իրենց ճանապարհը դեպի այդ իշխանական բուրգի վերև:

         Միասնության, միաբանության գաղափարներն այսօր պահանջված են ավելի քան երբեք: Մեզ դադար է պետք` մեկ-երկու տարով: Համարձակություն է պետք խոստովանել ինքներս մեզ, որ ինքնուրույն այդ դադարը մենք ի վիճակի չենք ապահովել: Ու անտեղի եմ համարում դեմագոգիան առ այն, որ ռուսները օգնում են մեզ դուրս գալ այն ճգնաժամից, ուր իրենք էլ մեզ խոթել են: Ու ինչպես էլ անվանեն դա մեր շատ խելոք «հայրենասերները»` քծնողություն թե ստորաքարշություն, այսօր մենք ստիպված ենք գնալ նման զոհաբերության, որը տեսանելի  ապագայում մեզ իրավունք կձեռնի ունենալ սուվերեն պետություն: Ու մեր պետականության մնացորդները ներքին երկպառակություններով քամուն տալու փոխարեն, եկեք ուղղակի մտածենք` ինչպես խուսափենք պետության և ազգի դեգրադացիայից, ինչպես կասեցնենք տնտեսության անկումը, ինչպես պահպանենք ու ամրապնդենք մեր բանակը, ինչպես խուսափենք կրթության համակարգի վերջնական փլուզումից, երբ օրենքի ուժով արդեն իսկ փակվում է ՀՀ Գիտությունների Ակադեմիան:

         Միգուցե չշարունակենք ծախսել մեր էներգիան ու մտավոր ունակությունները փոխադարձ վիրավորանքների վրա: Սա այն վեճը չէ, որ ծնում է ճշմարտություն: Փորձենք ծառայել լուսավորչությանը, ինչի շնորհիվ մեր ազգը կարողացավ անցնել բոլոր տատասկները: Ու դրանով պետք է անհապաղ զբաղվել: Եվ ինչպես Շվարցի «Գողացած ժամանակի մասին հեքիաթում», երբ չար կախարդը ժամանակ է գողանում պարզասիրտ երեխաներից, մենք ինքներս մեզնից ժամանակ ենք գողանում: Շախմատում դա կոչվում է «տեմպի կորուստ» և որպես կանոն ավարտվում է մատով:

         Հետպատերազմյան հինգ ամիսների ընթացքում կառավարությունը ուղղակի պարտավոր էր նշանակել և մշակել պետության պահպանմանն ու ամրապնդմանը ուղղված գործունեության Ծրագիր մինչև ճակատագրական 2025թ.: Համոզված եմ, որ նման Ծրագիրը կընդունվի երկրի բոլոր քաղաքական ուժերի կողմից: Շնորհակալություն:

         Արթուր Թովմասյան - Այսքանով ավարտում ենք այսօրվա նիստի  աշխատանքները:

Շնորհակալություն` բոլոր մասնակիցներին:

Ցտեսություն: