ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎ

6-ՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ 7-ՐԴ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ

2018Թ. ՀՈՒՆԻՍԻ 27-Ի ՆԻՍՏԻ ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ժամը 11⁰⁰

Նիստին մասնակցում են ԱԺ պատգամավորները, ԶԼՄ ներկայացուցիչներ, հրավիրվածներ: Նիստին ներկա են 30 պատգամավոր, բացակա՝ 3-ը:

 

Աշոտ Ղուլյան – Բարի առավոտ բոլորին, հարգելի գործընկերներ, տիկնայք և պարոնայք: Շարունակում ենք 6-րդ գումարման Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 7-րդ նստաշրջանի աշխատանքները: Այսօրվա և հունիսի 28-ին նախատեսված լիագումար նիստերով մենք ամփոփելու ենք ընթացիկ գարնանային նստաշրջանի աշխատանքները: Մինչև նիստի օրակարգին անցնելը՝ հակիրճ անդրադառնանք վերջին շաբաթների ընթացքում խորհրդարանի կատարած հիմնական աշխատանքներին՝ Սահմանադրությանը վերապահված լիազորությունների շրջանակներում: Այսպես, մեր նախորդ լիագումար նիստից հետո, հանրապետությունում ստեղծված իրավիճակին համարժեք արձագանքելով, հանրային հնչեղություն ստացած հարցերը քննարկելու և լուծումներ առաջարկելու, ինչպես նաև նույն նպատակով Ազգային ժողովում ստեղծված քննիչ հանձնաժողովի կազմը հաստատելու համար խորհրդարանը գումարել է արտահերթ նիստ: Հաստատված կազմով նախորդ շաբաթների ընթացքում հանձնաժողովը ծավալել է աշխատանքներ, որի մասին առաջիկա օրերին կլինի ընթացիկ հաղորդում: Հունիսի 13-ին խորհրդարանական ուժերի մասնակցությամբ հրավիրվել է աշխատանքային խորհրդակցություն, որի ընթացքում քաղաքական ուժերը հնարավորություն են ունեցել իրենց տեսակետները ներկայացնել առկա իրավիճակի մասին, թեկուզև այդ քննարկումներին փոխանցվել է խորհրդարանի պատրաստակամությունը, բայց ավելորդ չեմ համարում վերստին ընդգծել՝ Ազգային ժողովն է այն հիմնական օրինական հարթակը, որտեղ պետք է քննարկվեն և լուծումներ ստանան երկրում առկա քաղաքական և հանրությանը մտահոգող հարցերը: Միևնույն ժամանակ, Ազգային ժողովում շարունակվել են օրենսդրական աշխատանքները: Սովորաբար նստաշրջանի վերջնամասում մենք նախագծերի երկար ցանկ ենք ունենում, և հանձնաժողովներն աշխատում են ավելի ծանրաբեռնված ռեժիմով: Պատրաստ օրենքների նախագծերի մի մեծ խումբ համապատասխան հանձնաժողովներում քննարկումներից հետո երաշխավորվել են՝ ընդգրկվելու այսօրվա լիագումար նիստի օրակարգում: Հարգելի գործընկերներ, այսքանը անցնող ամսվա ընթացքում Ազգային ժողովի գործունեության մասին: Այժմ պիտի խնդրեմ պատգամավորներին գրանցվել նիստի աշխատանքները սկսելու համար: Գրանցում: Գրանցման արդյունքներով ներկա են՝ 30, բացակա են` 3 պատգամավորներ, բացակա պատգամավորները հարգելի պատճառով են՝ նախապես տեղեկացրել էին: Նիստը իրավասու է սկսել իր աշխատանքները, և ես խնդրում եմ պատգամավորներին ուշադրություն դարձնել՝ ձեր ձեռքի տակ կա, ինչպես մենք սովորաբար դա անում ենք՝ Կանոնակարգի պահանջներին համապատասխան, Ազգային ժողովի նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին նախագիծը: Նախագծում ընդգրկել ենք այն հարցերը, որոնք այս վերջին ժամանակահատվածում մտել են Ազգային ժողով, Ազգային ժողովում շրջանառության մեջ են եղել, և քննարկումներից հետո դրանք արդեն պատրաստ են: Օրինագծերի հետ կապված ունենք հանձնաժողովների դրական եզրակացություններ, իսկ մյուս հարցերը դրանք պարտադիր քննարկման ենթակա հարցեր են, որոնք օրակարգում մտնում են առանց քննարկումների: Մենք նստաշրջանի օրակարգում ընդգրկել ենք բոլոր հարցերը՝ այն, ինչ որ այս պահին մենք ունենք, և եթե հարցեր կան նստաշրջանի օրակարգի հետ կապված, խնդրեմ, եթե չէ՝ քվեարկենք: Հարցեր նստաշրջանի օրակարգի հետ կապված: Չկան: Քվեարկության է դրվում Ազգային ժողովի որոշումը Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 6-րդ գումարման 7-րդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին: Քվեարկություն: Կողմ՝ 29, դեմ՝ 1 ձեռնպահ՝ չկա: Որոշումն ընդունվում է: Նստաշրջանի օրակարգը հաստատված է, և հաշվի առնելով մեր՝ քիչ առաջ քվեարկության արդյունքները, ներկայացնում ենք նաև այսօրվա լիագումար նիստի օրակարգի նախագիծը, որը փաստորեն իր մեջ ընդգրկում է հարցերի մեծ մասը, բայց մենք մի քանի հարցեր, հաշվի առնելով նաև Ազգային ժողովի աշխատանքների յուրահատկությունը և նստաշրջանի վերջում կուտակված հարցերը, թողել ենք նաև վաղվա լիագումար նիստին, որովհետև կանոնակարգով մենք՝ չորեքշաբթի և հինգշաբթի օրերին կարող ենք անցկացնել լիագումար նիստեր: Չեմ ուզում նորից  ընթերցել, որովհետև ցանկը երկար է՝ պարտադիր քննարկման ենթակա հարցեր, օրենսդրական նախաձեռնություններ, 2-րդ ընթերցմամբ ներկայացվող նախագիծ, օրենսդրական նախաձեռնություններ, որոնք ներկայացվել են առաջին ընթերցմամբ: Այս նիստին մենք ունենք Կառավարության հետ հարց ու պատասխան, որը կլինի այսօր ժամը 13.00-ին և ինչպես միշտ, պատգամավորների հայտարարություններ: Այսպիսին է այսօրվա նիստի օրակարգը, եթե հարցեր կան, խնդրեմ: Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան - Հարց չէ, մտքերի փոխանակություն:

Աշոտ Ղուլյան – Հարցե՞ր:

Հայկ Խանումյան - Հարց չկա, մտքերի փոխանակություն:

Աշոտ Ղուլյան - Օրակարգով մտքերի փոխանակությո՞ւն:

Հայկ Խանումյան – Որոշումա, չէ՞…

Աշոտ Ղուլյան – Որոշումա, հա, բայց հարցեր չկա՞ն: Շատ լավ, ուրիշ հարցեր կա՞ն: Կա՞ մտքերի փոխանակության ցանկություն: Խնդրեմ, Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան – Հարցը վերաբերում է «Հավաքների ազատության մասին», և հարակից օրենքների փաթեթն անհետաձգելի ձևով նախագահը ներկայացրել է Ազգային ժողովին: Ես  ուզում եմ հիշեցնել, հարգելի գործընկերներ, երբ որ 2016թ. ապրիլը եղավ, մի խումբ գործընկերներ մեր նայեցին ռազմական դրության, պատերազմի վերաբերյալ օրենսդրությունը և տեսան, որ 40 կարգ, 4 տասնյակից ավելի կարգեր բացակայում են, որը պիտի հաստատվեր Կառավարության կողմից: Այսինքն, անհետաձգելի չի, այդ կարգերը այս տարիների ընթացքում՝ 2 տարվա ընթացքում Կառավարությունը չի ընդունել, նախագահ՝ Բակո Սահակյանը անգործության է մատնել պատերազմին, անվտանգությանը վերաբերող կարևորագույն կարգերի ընդունման հարցերին, այսօր եկել է ասում է՝ շուտ արեք, հավաքների ազատության մասին օրենք ընդունենք՝ մի 20 հոգի գալիս են ու ասում՝ Բակո, հեռացիր: Ոստիկաններով շրջապատվել է, նստել, դե թող շրջապատվի նստի, մինչև կքննարկի, թող ոստիկանությունը բերի շարի, որպես կալանավոր Վերածննդի հրապարակում նստի մինչև սեպտեմբեր, հոկտեմբեր ամիսները, մինչև հանրությունը լրջորեն կքննարկի այս հարցը: «Հավաքների ազատությունների մասին» օրենք ենք ուզում քննարկել, առանց լուրջ հանրային քննարկումների, առանց հանրային լսումների, խորհրդարանական լսումների, կարողա՞ մեզ համար ենք ընդունում այս օրենքը: Հանրության համար չէ՞ այս օրենքը, թե հավաք անողը միայն այս Ազգային ժողովում նստած մարդիկ են: Հանրության տարբեր խմբեր կան, սահմանափակումները դրան պետք է վերաբերվի, բա տեսեք՝ քանի օրենք է դրան վերաբերվում՝ «Արտակարգ դրության մասին» օրենքը, «Զենքի մասին», «Հասարակական կազմակերպությունների», «Արհեստակցական միությունների մասին», «Մշակութային օրենսդրության հիմունքների», «Կուսակցությունների», «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին», «Ազգային անվտանգության մարմինների ծառայության մասին», «Զինվորական ծառայության անցնելու մասին»: Այսքան օրենքները, այս հսկայական շարքը բերել դրել են, ասում են՝ մի երկու օրում օրենք ընդունեք, պրծեք, առաջարկություններ արեք, շուտ արեք օրենքը ընդունեք: Սա անթույլատրելի է: Ես առաջարկում եմ հավաքների ազատության մասին հարցի քննարկումը հանել օրակարգից: Կքննարկենք նորմալ, հանրային լսումներով, խորհրդարանական լսումներով, հանրության լայն զանգվածների ներգրավմամբ այս ամենի մեջ: Եթե մի մարդ վախեցած է հավաքներից, չի նշանակում, որ պիտի իրա վախերին տրվենք, թող ոստիկաններով պաշարվի, նստի կալանավորի պես այնտեղ:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն: Կա՞ ուրիշ ցանկություն արտահայտվելու: Եթե չկա, ես ուզում եմ իմ իրավունքներից օգտվել: Ուրեմն, մի շաբաթ առաջ պարոն Խանումյանը բոլորովին ուրիշ բան էր ասում, որ մենք հավաքների ու ազատության մասին օրենք չունենք և ինչու պիտի քաղաքապետարանը ընդունի որոշումներ: Մենք ոչ միայն դա, այլև նախորդ ամիսներին և ոչ թե նրա համար, որ հրատապ է, իսկ հրատապությունը այս պահին իհարկե կա: Մեր սահմանադրական բարեփոխումների ընդունված ցանկով և ծրագրով «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի նախագիծը ներկայացվել է և դա ներկայացվել է, պարզապես հաշվի առնելով, որ մենք այս նիստով ավարտում ենք և երկու ամսվա ընթացքում Ազգային ժողովը հերթական նստաշրջան չի ունենալու: Հաշվի առնելով այս շարժառիթները, իհարկե ոչ թե երկու օրում, այլ օրենքի նախագիծը արդեն հունիսի 12-ից գտնվում է Ազգային ժողովում, անհետաձգելի համարվող օրենքի նախագիծը երկու շաբաթվա ժամկետ ունի, որը պահպանվել է: Երեկ գլխադասային հանձնաժողովը նիստ է գումարել և այդ նիստի արդյունքներով տվել է դրական եզրակացություն և այսօր այն ներկայացվում է Ազգային ժողովի դատին: Կարծում եմ, մեր պատգամավորները շատ լավ էլ կողմնորոշված են, որովհետև մենք ունենք նախապատմություն: «Հավաքների ազատության մասին» օրենքը առաջին անգամ չի մտնում՝ 2014-2015թթ. մենք փորձել ենք մի անգամ, այն ժամանակ էլ  մեր մտահոգությունները, մեր ցանկությունները, որ կարող ենք դա անել հետո, հետաձգել ենք և հետո պարզել ենք, որ երևի թե այդ օրենքի նախագիծը այն ցանկի մեջ է մտնում, որը պետք է անպայման սահմանադրական փոփոխություններից հետո լիներ և, կարծում եմ, Ազգային ժողովը իրավասու է դրան անդրադառնալ: Ինչպես կանդրադառնա՝ մենք քննարկում ունենք, եթե քննարկման ընթացքում պարզվի, որ այդ օրենքի նախագծում որևէ թերություն ունենք, մենք կարող ենք դա քննարկել և հանգիստ այդ քննարկումները նաև գլխադասային հանձնաժողովում շարունակել: Ինչ վերաբերվում է կոնկրետ բովանդակային մասին, ապա ես ուզում եմ այստեղ նույնպես չհամաձայնվել իմ գործընկերոջ հետ, որովհետև մենք ոչ թե սահմանափակումների մասին ենք խոսում, մենք խոսում ենք հավաքների ազատության մասին: Խոսքը բոլորովին ուրիշ բանի մասին է: Մենք ազատություն ենք տալիս և այն ազատությունը, որը տալիս է Սահմանադրությունը, օրենքով ձևակերպված է և ոչ թե սահմանափակումներ ենք անում, որ հավաքներ չլինեն: Հակառակն ենք անում և կարծում եմ, այս իմաստով մենք կարողանալու ենք ճիշտ կողմնորոշվել և համապատասխան մեր առաջարկություններով և գաղափարներով այս օրենքի նախագծի բովանդակային մասը համալրել այնպես, որ այն ընդունելի լինի, այսքանը: Շնորհակալություն:

Հայկ Խանումյան - Վարման կարգով:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրեմ:

Հայկ Խանումյան - (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան –Մտքերի փոխանակություն է, ես ասացի, օգտվում եմ իմ լիազորություններից: Լավ, սխալվել եմ այդտեղից չեմ ասել, այստեղից եմ ասել, հաշվի կառնենք, մտքերի փոխանակություն: Շատ լավ: Մտքերի փոխանակություն, Արթուր Թովմասյան, խնդրեմ: Արթուր Բաբկենիչ, արի այստեղից խոսի, ձեզ էլ են ասելու:

Արթուր Թովմասյան – Պարոն Խանումյան, եթե երկրի Նախագահը քեզ համար դատապարտվածա, ոստիկաննե՞րն են պահում:

Հայկ Խանումյան – Ինքն է դատապարտել, ես չեմ դատապարտել:

Արթուր Թովմասյան – Մենք անցումային շրջանում՝ երեք տարով նախագահ ենք ընտրել, ես խնդրում եմ մնալ մի քիչ էթիկայի մեջ: Դու գլխավոր դատախա՞զ ես, թե՞ դատավոր: Դատավճիռը կայացրած է այնտեղ: Ամոթ չէ՞, չի կարելի, եկեք հարգենք: Երկրի նախագահը սիմվոլ է:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Ուրիշ ցանկացող կա՞: Չկա: Ես կարծում եմ բացատրությունները բավարար են, որպեսզի մենք կողմնորոշվենք օրակարգը հաստատելու մեր նպատակադրության մեջ, և առաջարկում եմ, որ այժմ քվեարկությամբ որոշենք, թե ինչպիսի հարցերի շարք ենք ունենալու այսօրվա լիագումար նիստի օրակարգում: Քվեարկության է դրվում հունիսի 27-ի նիստի օրակարգը այն ձևով, ինչպես ներկայացվեց՝ ամբողջությամբ: Քվեարկության է դրվում այն ձևով, ինչ որ ներկայացվել է՝ «Հավաքների ազատության մասին» օրենքը ներառելով: Քվեարկություն: Կողմ՝ 25, դեմ՝ 3, ձեռնպահ՝ 2: Որոշումն ընդունված է: Եթե այս որոշումը չանցներ, երկրորդը պիտի դնեինք քվեարկության, այս որոշումը անցել է, ուրեմն աշխատում ենք մեր նախանշված օրակարգով: Շնորհակալություն, այսքանով մենք հաստատեցինք այսօրվա լիագումար նիստի օրակարգը, և այժմ անցնում ենք օրակարգային հարցերին:

Մենք արդեն որ երորդ լիագումար նիստն է, որ մեր աշխատանքները սկսում ենք Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությամբ դատավորների նշանակման հարցերով: Այսօր էլ կարծես բացառություն չէ, և մենք այսօր, որպես առաջին հարց, ունենք Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությունը՝ ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավոր նշանակելու մասին: Ես այժմ հրավիրում եմ ամբիոնի մոտ տիկին Գայանե Գրիգորյանին՝ ներկայացնելու Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությունը:

 Գայանե Գրիգորյան – Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ: Արցախի Հանրապետության ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավորի թափուր պաշտոնը համալրելու նպատակով այսօր Բարձրագույն դատական խորհուրդը  Ազգային ժողովի նշանակմանն է ներկայացնում Դավիթ Էդիկի Հակոբյանի թեկնածությունը: Դավիթ Հակոբյանը թեկնածուների ցուցակում է 2016թ: Այնուհետև անցել է պարտադիր ուսուցում արդարադատության ակադեմիայում և ընդգրկված է թեկնածուների ցուցակում արդեն ԲԴԽ որոշմամբ: 2018թ. հունիսի 21-ին Բարձրագույն դատական խորհրդի նիստին քննարկվել է իր թեկնածությունը՝ Արցախի Հանրապետության ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավորի թափուր պաշտոնում նշանակելու համար, և հիմք ընդունելով Դատական օրենսգրքի պահանջների, ինչպես նաև ղեկավարվելով գաղտնի քվեարկության արդյունքներով, այսօր ձեզ ենք ներկայացնում Դավիթ Հակոբյանի թեկնածությունը, որի վերաբերյալ անհրաժեշտ տեղեկատվական փաթեթը ձեզ ներկայացվել է նախօրոք: Այսքանը:

Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն, տիկին Գրիգորյան, ես ուզում եմ հիշեցնել, որ դատավորի նշանակման կարգը կանոնակարգված է Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 125-րդ հոդվածով, և այն տեղի է ունենալու գաղտնի քվեարկության միջոցով, իսկ ընթացակարգը Կանոնակարգի 121-րդ հոդվածով պաշտոնում ընտրելու կամ նշանակելու մասին՝ հարցերի քննարկման ընդհանուր ընթացակարգով, որը ենթադրում է, որ պաշտոնում ներկայացնող անձին կարող են տրվել հարցեր: Խնդրեմ, հարցեր կա՞ն տիկին Գայանե Գրիգորյանին: Էդուարդ Աղաբեկյան, խնդրեմ:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Տիկին Գրիգորյան, ո՞նց է ստացվում, որ ինչպես պարոն Ղուլյանը ասեց՝ համարյա դառնում է կանոն, ո՞նց է ստացվում, որ դատարանի դատավորների թեկնածուների պարտադիր զինվորական ծառայությունը վերածվել է նորմի, չպիտի պարտադիր զինվորական ծառայություն անցած լինի:

Գայանե Գրիգորյան – Շնորհակալություն, պարոն Աղաբեկյան, հարցի համար: Նախ, դա չի վերածվել նորմի, տվյալ թեկնածությունը իր ծառայության վերաբերյալ ունի օրենսդրական կարգավորված՝ հավաստի տվյալներով, ազատված հիմքերով: Նրա զինգրքույկում էլ նշված է: Այդ հարցերը ավելի ստույգ իրեն կտաք: Օրենքով սահմանված է: Նա չի խուսափել, չի փախել, ուղղակի ունեցել է համապատասխան հիմք, որը օրենսդրորեն կարգավորված է, այդ հիմքով նա ազատված է պարտադիրից, բայց արցախյան, ապրիլյան պատերազմի ժամանակ նա անցել է մարտական ծառայությունը նույնպես: Անգամ, ազատված լինելով ծառայությունից՝ նա մասնակցել է մարտական հերթապահությունին: Մենք դա կարևորում ենք: Ես անցած անգամ էլ եմ ասել, որպես հայրենասիրության դրսևորում, իսկ մնացածը եթե տեղեկությունը հավաստի է, եթե նա ազատված է օրենքի շրջանակներում, մենք դրան այլ գնահատական կարո՞ղ ենք տալ:

Աշոտ Ղուլյան –  Արձագանքո՞ւմ եք: Էդուարդ Աղաբեկյան:

Էդուարդ Աղաբեկյան –  Եկեք, սաղ բնակչությանը նշենք, որ կարելի է, այ էս ճանապարհով չծառայել, հետո արտակարգ իրավիճակներում դառնալ փոխգնդապետ-փոխգնդապետ: Գուցե բոլոր բնակիչները այդ ճանապարհով գնան:

Գայանե Գրիգորյան – Պարոն Աղաբեկյան, դուք հիմա կասկածի տակ եք դնում հավաստի փաստաթուղթը: Մենք չունենք նման իրավասություն: Փաստաթուղթը հավաստի է, դա ստուգված է, դեռ արդարադատության խորհրդի գործունեության օրոք դա ստուգվել է և ճշտվել, մենք չենք կարող կասկածի տակ դնել վավեր փաստաթուղթը:

Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն: Ուրիշ հարցե՞ր: Ուրիշ հարցեր չկան:

Գայանե Գրիգորյան – Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն, տիկին Գրիգորյան: Մեր քիչ առաջ հղում կատարած 121-րդ հոդվածի համաձայն այժմ ելույթով կարող են հանդես գալ թեկնածուները: Խնդրեմ, ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատավորի թեկնածու պարոն Դավիթ Հակոբյան:

Դավիթ Հակոբյան – Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահություն, հարգելի պատգամավորներ: Ասեմ, որ իմ համար պատվաբեր և պատասխանատու է ելույթ ունենալու այս ամբիոնից, հատկապես, որ դա արվում է ձեր կողմից ինձ այնպիսի առաքելությամբ օժտելու նպատակով, ինչպիսին արդարադատության իրականացումն է և դատավորի բարձր պաշտոնում նշանակվելը: Նախ, շնորհակալություն Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահին՝ վստահության համար, իսկ հիմա փորձեմ մի երկու բառով անդրադառնալ իմ կենսագրականին և այն շարժառիթներին, որոնք հիմք են հանդիսացել իմ համար որոշում կայացնել դատավորի պաշտոնում նշանակվելու համար:

Ծնվել եմ 1982թ. Հադրութի շրջանի Տումի գյուղում: Գերազանցությամբ ավարտել եմ տեղի միջնակարգ դպրոցը, այնուհետև ընդունվել եմ Արցախի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, իրավագիտություն մասնագիտությամբ: 2008թ. ավարտել եմ նույն մասնագիտության մագիստրատուրան գերազանցությամբ, 2011թ. հանդիսացել եմ Արցախի պետական համալսարանի իրավունքի ամբիոնի հայցորդ, թեկնածուական ատենախոսություն պաշտպանելու նպատակով ունեմ հրատարակված երեք գիտական հոդված: Սա զուտ իմ մասնագիտական կրթության վերաբերյալ:

2005թ. ծառայում եմ արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայությունում, զբաղեցրել եմ տարբեր պաշտոններ: Այս պահին զբաղեցնում եմ տնօրենի աշխատակազմի ղեկավարի պաշտոնը, պարգևատրվել եմ Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների նախարարության գերատեսչական մեդալով և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչապետի պատվոգրով:

Իսկ հիմա մի երկու բառով փորձեմ ներկայացնել այն շարժառիթները, որոնք հիմք են հանդիսացել իմ համար ընտրելու դատավորի պաշտոնը, եթե կարելի է այսպես ասել: Նախ, առաջին և կարևոր պայմաններից մեկը մասնագիտական գործունեությամբ զբաղվելու հնարավորությունն է և մասնագիտական որակներ դրսևորելու ինքուրույնությունը: Երկրորդը՝ փորձել եմ համատեղել մասնագիտության գիտական ոլորտը պրակտիկ գործունեության հետ: Ինձ թվում է, սա համատեղության լավագույն տարբերակը կարող է լինել և ցանկացած իրավաբանի համար պատիվ է իր մասնագիտական գործունեությունը իրականացնել արդարադատության բնագավառում և հատկապես՝ դատավորի պաշտոնում: Վերջում, բայց ոչ ամենավերջինը, Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությամբ Արցախի Հանրապետությունը մյուս բնութագրիչներց բացի նաև իրավական պետություն է: Սա նպատակ է, որին ձգտել և ձգտում են աշխարհի բոլոր ժողովուրդները: Ես իմ գործունեությամբ կփորձեմ կրճատել Արցախի Հանրապետության իրավական պետություն կառուցելու ճանապարհը մեկ քայլով: Ես դատավոր դառնալու որոշում կայացրել եմ խորը գիտակցումով և պատրաստ եմ ձեր կողմից նշանակվելու դեպքում իմ դատավորի պարտականությունները կատարել օրենքին համապատասխան և դատավորի երդմանը հավատարիմ: Շնորհակալություն:

  Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն, պարոն Հակոբյան: Հարցեր ունե՞նք պարոն Հակոբյանին: Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան – Պարոն Հակոբյան, ամիսներ առաջ դուք նույնպես թեկնածու էիք, սակայն հայտնել էիք ինքնաբացարկ: Այդ ինքնաբացարկը ինչո՞վ էր պայմանավորված:

Դավիթ Հակոբյան – Շնորհակալություն հարցի համար, պարոն Խանումյան: Ասեմ, որ ինքնաբացարկ հայտնելու, բացի օրենսդրական հիմքերից, որ ես ունեի, նման իրավունք ինքնաբացարկ հայտնելու նաև ունեի ինձ առաջարկվող, կոնկրետ, տարածքի հետ կապված անհամատեղելի հարցեր, որի հետ կապված էլ ես իմ իրավունքից օգտվել եմ օրենքով սահմանված և հայտնել եմ ինքնաբացարկ:

  Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն, ուրիշ հարցե՞ր: Արսեն Առստամյան:

 Արսեն Առստամյան – Պարոն Հակոբյան, տիկին Գրիգորյանը նշեց, որ ուսանել եք արդարադատության ակադեմիայում: Եթե չեմ սխալվում այնտեղ ուսումնառությունը 6 կամ 8 ամիս է, ճի՞շտ է, բայց դուք այդ ընթացքում չեք ազատվել տնօրենի աշխատակազմի պաշտոնից և առայսօր զբաղեցնում եք այդ պաշտոնը: Ինչպես է ստացվում, որ 6, 8 ամիս ուսանել եք ակադեմիայում, նաև այստեղ աշխատել եք՝ որպես աշխատակազմի ղեկավարի պատասխանատու պաշտոնում: Դա առաջին հարցս, երկրորդը՝ պարոն Աղաբեկյանի հարցի  տրամաբանական շարունակությունն է, ուսումնասիրելով ձեր կենսագրությունը՝ երևում է, որ 2001թ. պետք է զորակոչվեիք զինված ուժերի շարքերը՝ առաջին կուրսը ավարտելուց հետո, չեք զորակոչվել: 2003թ. 22բ հոդվածով ազատվել եք զինվորական ծառայությունից և 2005թ. նշանակվել եք ավագ սպայի բարձր պաշտոնում և ստացել եք լեյտենանտ զինվորական կոչում: Որպես իրավաբան՝ 22բ հոդվածով ազատվածը իրավունք ունի՞ ավագ սպայի պաշտոնում: Շնորհակալություն:

Դավիթ Հակոբյան – Շնորհակալություն, հարցերի համար, պարոն Առստամյան, նախ փորձեմ պատասխանել ձեր առաջին հարցին: Իմ՝ ակադեմիայում ուսումնառության ընթացքը՝ ձեր նշած 8 -ամսյա, 3 ամիսը վերաբերվում է տեսական դասընթացին, 4 ամիսը՝ պրակտիկ դասընթացին: Այսինքն, այդ 4 ամսվա ընթացքում մենք ակադեմիայում լսարանային ուսումնառություն չենք անցնում և անցնում ենք պրակտիկ մասնագիտական գործունեություն: Երեք ամսվա հետ կապված կարող եմ նշել, որ ես օգտվել եմ արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայության մասին օրենքով ինձ տրված արձակուրդ գնալու բոլոր հնարավորություններից՝ սկսած հերթական, ուսումնական, լրացուցիչ և իմ հաշվին արձակուրդից, որով և իմ ծառայությունը կազմակերպել եմ այնտեղ, իսկ երկրորդ մասով՝ և  քննաշրջանին նախապատրաստվելու, և պրակտիկ գործունեության ընթացքում, ես իմ ազատ ժամանակը քննությունից հետո և այդ ընթացքում իմ ծառայության եմ ներկայացել ու ինչ վերաբերվում է կոնկրետ նման հիմքով համատեղելու գործընթացին՝ ես, որոշ ժամանակ Հայաստանի Հանրապետությունում հանդիսացել եմ մեր ծառայության ներկայացուցիչը՝ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունում՝ Հայաստանի Հանրապետության:

Օրենսդրությամբ էլ ասեմ ամրագրված, նման հիմքեր չկան, որպեսզի ես չկարողանամ համատեղելը և աշխատելը, որովետև մենք ունեցել ենք մեծ կուրս ակադեմիայում, որոնք համատեղել են և աշխատանքը, և ուսումը: Ինչ վերաբերվում է հարցի երկրորդ մասին, ես պետք է զորակոչվեի պարտադիր ժամկետային ծառայության 2000թ. և, ես այսօր այդ հարցում, ավելի քան անկեղծ եմ: Ես զորակոչվել եմ ծառայության և կենտրոնական հավաքակայանում  բժշկական հետազոտություն անցնելու ժամանակ՝ սրտի ռիթմի հետ կապված խանգարմամբ պայմանավորված, բժիշկը ասեց, որ  լրացուցիչ խորը հետազոտությունների կարիք կա, բժշկական առումով: Ինձ ուղարկեցին հետազոտման, որի արդյունքներով ես ստացա տարկետում՝  մինչև 2003թ.: Նաև, որոշակի հիվանդություն ձեզ հայտնի, այսպես ասած,  ձեռք բերեցի, եթե կարելի է այդպես ասել, որից հետո ես լիարժեք բուժման արդյունքում ծառայության եմ անցել արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայությունում և ասեմ, որ այսօր առիթ ունեցել եմ խմբակցությունների հետ հանդիպեմ: Ընդհանուր առմամբ, գոհ եմ այդ խմբակցության հետ հանդիպման արդյունքներից, և ես այնտեղ էլ նշեցի և դուք էլ, երևի թե գիտեք՝ պարտադիր զինվորական ծառայության կամ ընդհանրապես զինվորական ծառայության անցնելու դեպքում որոշ հիվանդությունների առումով եթե  զինվորական ծառայության համար պիտանի չեն, այլ ուժային կառույցներում՝ պաշտոնի համար, բժշկական եզրակացությամբ կարող են  ճանաչվել պիտանի:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք: Խնդրեմ, Արսեն Առստամյան:

Արսեն Առստամայն – Շնորհակալություն, պատասխանների համար, բայց ասեմ, որ այդ պատասխանները համոզիչ չեն ինձ համար:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, ուրիշ հարցե՞ր: Չկա՞ն ուրիշ հարցեր: Շնորհակալություն, պարոն Հակոբյան, կարող եք նստել, շնորհակալություն:

Դավիթ Հակոբյան – Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Մենք լսեցինք և Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահին, և ներկայացված դատավորի թեկնածուին: Եթե կա մտքերի փոխանակության ցանկություն, խնդրեմ, ելույթնե՞ր: Չկան: Եթե չկան, եզրափակիչ ելույթների կարիք կա: Այս պահին մենք, պարզապես, եթե կարիքը կա գաղտնի քվեարկության կարգը բացատրելու՝ հաշվիչ հանձնախմբին կխնդրենք բացատրել, եթե չէ: Կարիք կա՞ բացատրեն քվեարկության կարգը, տիկին Դադայան, կարիք ունե՞նք, կարծես թե, անվավերներ չեն լինում, դրա համար:

Ռոմելա Դադայան - «Կողմի» դիմաց դնում ենք՝ համաձայն եմ նշանը, «դեմի» դիմաց, եթե համաձայն չենք, դնում ենք դեմի դիմաց:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ, ամեն ինչ պարզ է, ուրեմն այս պահին հայտարարվում է գաղտնի քվեարկություն: Արթուր Բաբկենիչ, խնդրեմ:

Արթուր Թովմասյան - Որպեսզի երկու անգամ չգնանք, մյուս թեկնածուին էլ հայտարարենք:

Աշոտ Ղուլյան – Արթուր Բաբկենիչ, տարբեր թեմաներ են, դրա համար երկու անգամ պետք է անենք: Այս պահին հայտարարվում է գաղտնի քվեարկություն, որից հետո տասը րոպեի ընթացքում նորից վերադառնանք դահլիճ:

Հարգելի գործընկերներ, մենք քիչ առաջ ավարտեցինք գաղտնի քվեարկության ընթացակարգը և գաղտնի քվեարկության արդյունքները ներկայացնելու համար ես հրավիրում եմ հաշվիչ հանձնախմբի ղեկավար, պատգամավոր Ռոմելա Դադայանին: Խնդրեմ, տիկին Դադայան:

Ռոմելա Դադայան – Ազգային ժողովի հաշվիչ հանձնախումբ արձանագրում է՝ ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավոր նշանակելու համար առաջարկվել է Դավիթ Էդիկի Հակոբյանի թեկնածությունը: Նրա ազգանունը ընդգրկվել է գաղտնի քվեարկության քվեաթերթիկում, քվեարկությանը մասնակցել է 30 պատգամավոր: Բացելով գաղտնի քվեարկության քվեատուփը՝ հաշվիչ հանձնախումբը պարզեց, քվեատուփում առկա են 30 քվեաթերթիկ, որոնցից անվավեր ճանաչված քվեաթերթիկ չկա: Ձայները բաշխվել են հետևյալ կերպ. կողմ՝ 18, դեմ՝ 12:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Կողմ՝ 18, դեմ՝ 12: Որոշումն ընդունված է, և ես հրապարակում եմ Ազգային ժողովի որոշումը: Արցախի Հանրապետության ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավոր նշանակելու մասին: Չենք քվեարկում, որովհետև քվեարկված է արդեն՝ կողմ և դեմ հենց այդ ձայներով: Ղեկավարվելով Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության 139-րդ հոդվածի 1-ին մասով և «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» Արցախի Հանրապետության օրենքի 125-րդ հոդվածի 1-ին մասով Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը որոշում է Դավիթ Էդիկի Հակոբյանին նշանակել Արցախի Հանրապետության ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի դատավոր: Շնորհավորում ենք, պարոն Հակոբյան և մաղթում ենք բեղմնավոր աշխատանք: Կարծում եմ՝ այն կասկածներն էլ, որ եղան, ձեզ հիմք կտան, որ ձեր աշխատանքից փարատեք այդ բոլոր կասկածները: Այժմ, քանի որ Դավիթ Հակոբյանը առաջին անգամ է դատավոր ընտրվում, ես պիտի խնդրեմ, որպեսզի մեր ներկայությամբ առաջին ատյանի դատավոր Հակոբյանը իր դատավորի երդումը տա, խնդրեմ:

 Դավիթ Հակոբյան - Ստանձնելով դատավորի բարձր պաշտոնը՝ Արցախի Հանրապետության ժողովրդի առջև երդվում եմ դատավորի պարտականություններս կատարել Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությանն ու օրենքներին համապատասխան, լինել անկախ, անաչառ ու սկզբունքային, արդարացի և մարդասեր, սրբորեն պահպանել դատավորի կարգավիճակին ներկայացվող բոլոր պահանջները՝ ապահովելով օրենքի գերակայությունը և բարձր պահելով դատական իշխանության հեղինակությունը:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրում եմ ստորագրեք: Ընդունեք նորից մեր շնորհավորանքները և բարեմաղթանքները, շնորհավորում ենք:

Դավիթ Հակոբյան – Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Կարող եք դուք արդեն ձեր աշխատանքներով զբաղվել, շնորհակալություն:

Հարգելի գործընկերներ, օրակարգային հաջորդ հարցը վերաբերվում է Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովի նախագահի ընտրությանը: Կարծում եմ, բոլորդ արդեն տեղյակ եք, մենք, երևի շատ երկար նախապատմության կարիք չունենք, մեր գործընկեր՝ Ազգային ժողովի պատգամավոր և ֆինանսաբյուջետային, տնտեսական կառավարման հանձնաժողովի նախագահ Ռուսլան Իսրայելյանը հունիսի 7-ին իր դիմումով դուրս է եկել «Ազատ հայրենիք» կուսակցությունից և «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի 124-րդ հոդվածի  համաձայն, քանի որ մշտական հանձնաժողովների նախագահներին և նրանց տեղակալներին պաշտոնները բաշխվում են խմբակցությունների միջև, ստացվում է, որ նա նաև մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնից է հրաժարվում, և մենք հիմա կանոնակարգի համաձայն տասը օրվա ընթացքում՝ իր դիմումից հետո և տասը օրվա ընթացքում այդ խմբակցությունների կողմից ներկայացված առաջարկությունից հետո Ազգային ժողովի հերթական նիստում քննարկվում է մշտական հանձնաժողովի նախագահի ընտրության հարցը: Մշտական հանձնաժողովի նախագահի թեկնածուները առաջադրվում են երկրորդ կետով, մշտական հանձնաժողովի պաշտոնը թափուր մնալուց հետո, տասնօրյա ժամկետում: Մշտական հանձնաժողովի պաշտոնը թափուր մնալու դեպքում նրա ընտրության հարցը քննարկվում է թեկնածուի առաջադրման ժամկետը լրանալուց հետո, Ազգային ժողովի առաջիկա հերթական նիստում, մշտական հանձնաժողովի նախագահի ընտրության հարցը քննարկվում է կանոնակարգի 121-րդ հոդվածով սահմանված կարգով: Մշտական հանձնաժողովի նախագահն ընտրվում է գաղտնի քվեարկությամբ, քվեարկությանը մասնակցած պատգամավորների մեծամասնությամբ, եթե քվեարկությանը մասնակցել է պատգամավորների ընդհանուր թվի կեսից ավելին: 121-րդ հոդվածի կարգը՝ մենք քիչ առաջ դատավորի ընտրության ժամանակ էլ ենք կիրառել և այժմ ես այդ նույն կարգի համաձայն ուզում եմ հրավիրել «Հայրենիք» խմբակցության ղեկավար, պատգամավոր Արթուր Թովմասյանին ներկայացնելու հանձնաժողովի նախագահի համար իրենց թեկնածուին: Խնդրեմ, պարոն Թովմասյան:

Արթուր Թովմասյան – Նախ, ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել պարոն Իսրայելյանին, որ այս երեք տարիներին «Հայրենիք» խմբակցության տեսակետները և օրենքների մասով, և երկրի հիմնական փաստաթղթի՝ բյուջեի մասով, պատշաճ կերպով անց է կացրել հանձնաժողովի նիստ և շատ փայլուն ներկայացրել և հանձնաժողովների քննարկման ժամանակ, և լիագումար նիստի ժամանակ:

«Հայրենիք» խմբակցությունը առաջարկում է պարոն Գրիգորյանի թեկնածությունը՝ Արամ Արամայիսի Գրիգորյանի թեկնածությունը: Բացի բժշկական կրթությունից, ունի նաև տնտեսագիտական կրթություն: Մենք քննարկել ենք նրա թեկնածությունը ոչ միայն «Հայրենիք» խմբակցությունում, այլև կուսակցության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հետ միասին: Լիահույս ենք, որ մյուս խմբակցությունների պատգամավորները կհարգեն մեր առաջարկը:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Թովմասյան: Ըստ նույն կարգի, կարող ենք թեկնածուին ներկայացնող իրավասու անձին հարցեր տալ: Հարցեր ունե՞նք պարոն Թովմասյանին: Հարցեր չկան: Շնորհակալություն, պարոն Թովմասյան: Կանոնակարգի՝ քիչ առաջ այդ հղում կատարած հոդվածի համաձայն, այժմ ներկայացված թեկնածուին ենք մենք հրավիրում՝ պատգամավոր Արամ Գրիգորյանին: Խնդրեմ, պարոն Գրիգորյան: Դուք կարող եք ելույթ ունենաք՝ կարող եք ձեր ցանկությունների ու նպատակների մասին խոսել: Պարոն Գրիգորյանին նույնպես կարող եք տալ հարցեր:

Արամ Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, բոլորդ տեղյակ եք, որ 2010թ. զբաղվում եմ օրենսդրական աշխատանքով, և արդեն ութ անգամ առնչվել եմ մեր պետության հիմնական ֆինանսական փաստաթղթի հետ՝ բյուջեի հետ, ինչպես նաև բյուջեի կատարողականի հետ: Քաջ գիտակցելով, որ ֆինանսաբյուջետային հանձնաժողովը զբաղվում է ոչ միայն բյուջեով, այլ նաև այլ Ազգային ժողով ներկայացված նախագծերով: Վստահ եմ, որ միասնական ուժերով կարողանալու ենք մեր առջև դրված խնդիրը լուծենք: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան: Հարցեր ունե՞նք ներկայացված թեկնածուին: Հարցեր չկան, պարոն Գրիգորյան, շնորհակալություն, կարող եք նստել: Մենք ունենք նաև մտքերի փոխանակություն և ելույթների հնարավորություն, եթե այդպիսի ցանկություն կա, խնդրեմ, հերթագրվենք: Չկա այդպիսի ցանկություն: Շատ լավ: Քանի որ պարոն Գրիգորյանին մենք լավ գիտենք և ինքն էլ նշեց, որ 2010թ. աշխատում ենք, ովքեր այդ ժամանակներից են աշխատում, նրա պարկեշտ բնավորությունը, մասնագիտական պատրաստվածությունը: Իհարկե, ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հանձնաժողովը նրա համար նոր ոլորտ է, բայց սա էլ, կարծում եմ՝ շատ լավ մոտիվացիա է, որպեսզի նա նոր ոլորտում ցուցաբերի իր կարողություններն ու ունակությունները: Վստահ եմ, որ մենք մեր ընտրությամբ այդ հնարավորությունը նրան կընձեռենք: Եթե եզրափակիչ ելույթի ցանկություն կա՞: Չկա: Այժմ մենք անցնում ենք հաջորդ գաղտնի քվեարկությանը և նույն կարգով է կատարվելու քվեարկություն: Նորից խնդրում եմ տասը րոպեի ընթացքում ճեմասրահից չգնալ հեռու և նորից վերադառնալ տասը րոպեից դահլիճ՝ նիստերի դահլիճ: Գաղտնի քվեարկություն:

Շարունակում ենք, հարգելի գործընկերներ, մեր երկրորդ գաղտնի քվեարկության արդյունքները ներկայացնելու համար ես կրկին հրավիրում եմ Ազգային ժողովի հաշվիչ հանձնախմբի նախագահ տիկին Ռոմելա Դադայանին, խնդրեմ, տիկին Դադայան:

Ռոմելա Դադայան – Ազգային ժողովի հաշվիչ հանձնախումբը արձանագրում է: Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ ընտրվելու համար առաջարկվել է Արամ Արամայիսի Գրիգորյանի թեկնածությունը: Նրա ազգանունը ընդգրկվել է գաղտնի քվեարկության քվեաթերթիկում: Քվեարկությանը մասնակցել է 30 պատգամավոր: Բացելով գաղտնի քվեարկության քվեատուփը՝ հաշվիչ հանձնախումբը պարզեց. քվեատուփում առկա էր 30 քվեաթերթիկ, որոնցից անվավեր ճանաչված քվեաթերթիկ չկա: Ձայները բաշխվել են հետևյալ կերպ, կողմ՝ 29, դեմ՝ 1:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն, տիկին Դադայան: Շնորհավորենք մեր գործընկերոջը: Կարծում եմ փայլուն արդյունքները և նաև նրա պատգամավորական էֆեկտիվության մասին է խոսում: Ես ուզում եմ հրապարակել Ազգային ժողովի որոշումը Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի ընտրության մասին: Ղեկավարվելով Ազգային ժողովի կանոնակարգ Արցախի Հանրապետության օրենիքի 124-րդ հոդվածի 7-րդ մասով, Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը որոշում է՝ Արամ Արամայիսի Գրիգորյանին ընտրել Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ: Կարծում եմ՝ այս վստահության պաշարը կհերիքի, որպեսզի պարոն Գրիգորյանը այս պատասխանատու պաշտոնում արդարացնի բոլորիս հույսերը և, ինչպես ինքն է ասել՝ նաև ակնկալելով մեր բոլորի օգնությունն ու օժանդակությունը: Շնորհակալություն: Շարունակում ենք մեր նիստը և մեր օրակարգի առաջին խումբ հարցերը՝ պարտադիր քննարկվող հարցերում, հաջորդը դա երկրորդ ընթերցմամբ ներկայացվող օրինագծերն են, և այժմ ես հայտարարում եմ «Դատախազության մասին օրենքի» նախագծի քննարկման սկիզբը՝ երկրորդ ընթերցմամբ: Այն Ազգային ժողովին ներկայացնում է Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար պարոն Արարատ Դանիելյանը, խնդրեմ:

Արարատ Դանիելյան – Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, հարգելի գործընկերներ, ներկաներ: Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքի 77-րդ հոդվածի համաձայն՝ 2-րդ ընթերցմամբ Ազգային ժողովի քննարկմանն է ներկայացվել «Դատախազության մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքի նախագիծը: Առաջին ընթերցմամբ ընդունված նախագծի վերաբերյալ գրավոր առաջարկություններ է ներկայացվել հեղինակի կողմից և պատգամավոր Ղահրամանյանի: Առաջարկությունների բովանդակությունը հետևյալն է՝ նախագծի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 14-րդ կետը, 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետը, 12-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 7-րդ կետը, 14-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ: Իրականացնում է դատախազության, Սահմանադրությամբ նախատեսված իրավասության շրջանակներում օրենքով իրեն վերապահված այլ լիազորություններ: Այսինքն, ընդունվել է Սահմանադրության 146-րդ հոդվածի 4-րդ մասով նախատեսված ձևակերպումը: Բացի դրանից, նախագծի 40-րդ հոդվածի 1-ին մասի 8-րդ կետից հանվում է «եթե» բառը: Նախագծի 65-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետը առաջարկվում է շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ. «նրանց պաշտոնի և դրա համար նախատեսված վարձատրության պահպանություն վերապատրաստման ընթացքում»: Այսինքն, առաջարկվող փոփոխությամբ, որպես դատախազի և քննիչի սոցիալական երաշխիք է դիտարկվելու ոչ թե վերապատրաստումը, այլ վերապատրաստման ընթացքում նրանց պաշտոնի և դրա համար նախատեսված վարձատրության և պահպանվող պահպանությունը: Պատգամավոր Ղահրամանյանի կողմից առաջարկվել է նախագծի 44-րդ հոդվածի 4-րդ կետից հանել «գլխավոր դատախազության հատուկ քննչական բաժնի, հատկապես կարևոր գործերի ավագ քննիչի» բառերը և ավելացնել նույն հոդվածի 5-րդ կետի «ստորաբաժանման ավագ դատախազի» բառերից հետո: Իսկ  5-րդ կետի «գլխավոր դատախազության հատուկ քննչական բաժնի, հատկապես կարևոր գործերի քննիչի» բառերը հանել և ավելացնել 6-րդ կետի «գլխավոր դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանում դատախազի» բառերից հետո: Այսինքն, առաջարկը ընդունվել է:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակլություն, պարոն Դանիելյան: Հարցեր ունե՞նք հիմնական զեկուցողին՝ երկրորդ ընթերցմամբ ներկայացված նախագիծ է: Առաջարկություններ հեղինակների՞ն: Հարցեր չկան: Շնորհակալություն, պարոն Դանիելյան: Գլխադասային եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ պատգամավոր Հովիկ Ջիվանյանը:

Հովիկ Ջիվանյան - Ինչպես արդեն նշվեց, «Դատախազության մասին» օրենքը և առաջին ընթերցումից առաջ, և երկրորդ ընթերցումից առաջ գլխադասային հանձնաժողովում մանրամասն քննարկվել է: Երկու դեպքում՝ առաջին դեպքում արդեն գլխադասային հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակցություն և ընդունվել է: Երկրորդի դեպքում նույնպես գլխադասային հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն և, այսպես ասենք, ակնկալում ենք ձեր դրական քվեարկությունը օրենքի նախագիծը որպես օրենք ընդունելու համար: Շնորհակալություն:

 Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Ջիվանյան: Հարցե՞ր ունենք գլխադասային հանձնաժողովին: Հարցեր չկա՞ն: Շնորհակալություն, պարոն Ջիվանյան: Ցանկություն՝ մտքերի փոխանակություն անցկացնելու ելույթների: Չկան: «Դատախազության մասին օրենքը» մեր սահմանադրական բարեփոխումների ցանկում ընդգրկված օրենքի նախագծերից է, և այս քայլով մեր կառավարման համակարգը ընդհանուր՝ իրավապահ համակարգը համապատասխանեցնում ենք Սահմանադրության պահանջներին և այն բոլոր մտահոգությունները, որ եղել են քննարկումների ժամանակ, հանձնաժողովում, կարծես թե այդ մտահոգությունները հանվել են և հարցերին տրվել են նաև անհրաժեշտ պարզաբանումներ և պատասխաններ: Եթե ուրիշ որևէ բան չկա, պարոն Դանիելյան, որևէ բան ունենք ավելացնելու:

Արարատ Դանիելյան – Չէ:

Աշոտ Ղուլյան – Չէ: Քվեարկության է ներկայացվում Ազգային ժողովի որոշումը «Դատախազության մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքն ընդունելու վերաբերյալ: Քվեարկություն: Կողմ՝ 28, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ 1: Որոշումն ընդունված է: Օրենքն ընդունված է երկրորդ ընթերցմամբ և վերջնական տեսքով: Շնորհակալություն, այս հարցն էլ մենք ավարտեցինք: Հաջորդ հարցերի խումբը վերաբերվում է Ազգային ժողովում շրջանառության մեջ դրված և նոր ներկայացվող օրենքի նախագծերին և այդ հարցերի շարքում առաջինը «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին», «Չափումների միասնականաության ապահովման մասի», «Ստանդարտացման մասին», «Հավատարմագրման մասին» օրենքի նախագծերն են: Այն կառավարության կողմից լիազորված է ներկայացնել Արցախի Հանրապետության Էկոնոմիկայի և արտադրական ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Լևոն Գրիգորյանը:

Լևոն Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգարժան պատգամավորներ, գործընկերներ: Ձեր քննարկմանն է ներկայացվում «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին», «Չափումների միասնականության ապահովման մասին», «Ստանդարտացման մասին», և «Հավատարմագրման մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթը: Հարկ է նշել, որ ներկայումս գործող և ոլորտը կանոնակարգող «Ստանդարտացման մասին»,  «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» «Ստանդարտացման մասին» «Համապատասխանության գնահատման մասին» ԼՂՀ օրենքները չեն նպաստում համակարգերում առկա խնդիրների լիարժեք լուծմանը, ուստի համակարգերը կարգավորող օրենքները արդիականացման կարիք ունեն: Օրենսդրական նախաձեռնության այս փաթեթը նպատակաուղղված է հիմնականում տնտեսավարող սուբյեկտների վարչական բեռի կրճատմանը, ինչը պայմանավորված է որոշ տեխնիկական կանոնակարգերով և հնացած ստանդարտներով, ինչպես նաև որոշ ոլորտներում պարտադիր սերտիֆիկատացման պահանջներով, օրինակ՝ հանրային սննդի ոլորտում, սպառողների շահերի պաշտպանության  մակարդակի բարձրացմանը միջազգային լավագույն փորձի ներդրման և արտադրանքի անվտանգության և սպառողների պաշտպանությանը լավագույնս ծառայեցնելու համար: Այսպիսով, որակի ենթակառուցվածքների բարեփոխման նպատակը տեխնիկական կանոնակարգերի,  չափումների, ստանդարտացման, հավատարմագրման, փորձարկման, հսկողության, սերտիֆիկատացման և շուկայական վերահսկողության ազգային ընթացակարգերի արդիականացումն է ներքին և արտաքին բնույթի խնդիրներին լավագույնս ծառայեցնելու համար: Գտնվելով Հայաստանի Հանրապետության հետ միևնույն տնտեսական դաշտում, առավել ևս՝ միևնույն մաքսային դաշտում, մենք ունենք առևտրի տեխնիկական խոչընդոտների խնդրահարույց ոլորտ, որը օր առաջ պետք է վերանա: Սա ենթադրում է, որ կանոնակարգերի, ստանդարտների և գործելակերպի աստիճանական մոտարկումն նախևառաջ օրենսդրական մակարդակում: Մոտարկման նպատակն է ապահովել ազգային որակի ենթակառուցվածքի զարգացման հեռանկարային ուղղվածությունն և գոյություն ունեցող համակարգը բարեփոխել այնպես, որ այն համապատասխանի միջազգային պահանջներին: Արցախի Հանրապետության օրենսդրությունը Հայասատանի Հանրապետության օրենսդրությանը մոտարկված չլինելը խոչընդոտում է առաջին հերթին Արցախում արտադրվող ապրանքների արտահանմանը և չի նպաստում սպառողների և պետության շահերի արդյունավետ պաշտպանությանը: Օրենսդրական այս փաթեթում կան օրենքներ, որոնք ներկայացվում են առաջին անգամ, իսկ ոլորտի ընդհանուր իրավական կարգավորումը ենթադրում է երկարաժամկետ և հետևողական աշխատանք, ինչպես օրենսդրական, այնպես էլ ենթաօրենսդրական հարթության վրա, ինչը մենք պատրաստ ենք առաջիկայում իրականացնել և անհրաժեշտություն ունենք օրենսդրական այս փաթեթը ընդունել, գոնե, ընթացիկ ամսվա ընթացքում, որպեսզի մեր աշխատանքները, որոնք պլանավորել էինք, և պայմանավորվածություն ունենք հայաստանյան մեր գործընկերների հետ հասցնենք սահմանված ժամկետներում կյանքի կոչել:  Այսքանը:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան: Հարցեր ունե՞նք հիմնական զեկուցողին: Հարցեր չկան: Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան:

Լևոն Գրիգորյան – Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային ժողովի արտադրության և արտադրական ենթակառուցվածքների հանձնաժողովի նախագահ պատգամավոր Արպատ Ավանեսյանը:

Արպատ Ավանեսյան – Հարգելի գործընկերներ, ներկաներ: Ուրեմն, ներկայացված օրենքի փաթեթը՝ նախագծերի փաթեթը, քննարկվել է մեր հանձնաժողովի նիստում, չարաբաստիկ օրենք է ստացվել՝ մեկի փոխարեն քննարկել ենք երկու անգամ և մենք հնարավորություն ենք ունեցել երկու անգամ էլ առաջացած հարցերը ուղղենք Կառավարության լիազոր ներկայացուցչին, որը սպառիչ և շատ լիարժեք կերպով պատասխանել է, որից ելնելով էլ հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն և ակնկալում է, որ դրական քվեարկությամբ այն կընդունվի որպես օրենք:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Ավանեսյան: Գլխադասային հանձնաժողովին հարցեր ունե՞նք: Հարցեր չկան: Կարող եք նստել: Կա՞ ցանկություն այս թեման շարունակելու ելույթներով, հիմնավորումներ, մտքերի փոխանակություն: Չկա: Որպես ամփոփում, ես ուզում եմ պաշտպանել հիմնական զեկուցողի առաջարկը, որ հաշվի առնելով նաև այդ միասնական դաշտում մեր տնտեսավարող սուբյեկտների, միասնական տեխնիկական կանոնակարգման, միասնական ստանդարտացման այդ պահանջները, երևի ընդունենք այդ առաջարկը, և հանձնաժողովի քննարկման ժամանակ էլ մենք ընդունել ենք այդ տարբերակը, որ օրենքի նախագիծը փաթեթով ընդունվի առաջին ընթերցմամբ և, նաև հանձնաժողովը առաջարկել է հատուկ ընթացակարգ սահմանել այս փաթեթի համար՝ 24 ժամվա ընթացքում օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ ներկայացնելու համար: Ինչը նշանակում է, որ Ազգային ժողովը պետք է այս օրենքը ընդունելու պահից արդեն ընդունվի այդ ռեժիմի մեջ և երեք ժամում այդ առաջարկություններն ներկայացվի հաջորդ երեք ժամն էլ արդեն հանձնաժողովը: Մենք այս պահին քվեարկում ենք այս ներկայացված փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու վերաբերյալ Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը: «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին», «Չափումների միասնականության ապահովման մասին», «Ստանդարտացման մասին» և «Հավատարմագրման մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքները առաջին ընթերցմամբ ընդունելու վերաբերյալ: Քվեարկություն: Կողմ՝ 26, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ 1: Որոշումն ընդունված է առաջին ընթերցմամբ և առաջին ընթերցմամբ որոշումն ընդունելու պահից մեր Ազգային ժողովի կանոնակարգի համապատասխան հոդվածների համաձայն գլխադասային հանձնաժողովը իրավունք ունի որոշման նախագիծ ներկայացնել հատուկ ընթացակարգ սահմանելու մասին: Ես հիմա ներկայացնում եմ այդ որոշումը՝ քվեարկության է դրվում անհապաղ և առանց քննարկման: Ազգային ժողովի որոշումը՝ «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին», «Չափումների միասնականության ապահովման մասին», «Ստանդարտացման մասին» և «Հավատարմագրման մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի երկրորդ ընթերցման քննարկման հատուկ ընթացակարգի մասին: Հիմք ընդունելով Ազգային ժողովի կանոնակարգ Արցախի Հանրապետության 60-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետը և 67-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետը՝ Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը որոշում է առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին», «Չափումների միասնականության ապահովման մասին», «Ստանդարտացման մասին» և «Հավատարմագրման մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի երկրորդ ընթերցմամբ քննարկումը կազմակերպել առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո 24 ժամվա ընթացքում: Նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ գրավոր առաջարկները և գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացությունը ներկայացնելու համար սահմանել երեքական ժամ: Քվեարկություն: Կողմ՝ 26, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ 1: Որոշումներն  ընդունված են: Այս նաև նախագծի հետ կապված և հաջորդ մեր, ուրեմն ներկայացումը «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի նախագիծն է, որը մի մեծ փաթեթ է, որպեսզի դա նորից չընթերցեմ, մենք արդեն օրակարգը քննարկելուց դա փաստորեն անցել ենք այդ շարքով, և այժմ ես հրավիրում եմ արդարադատության նախարար պարոն Արարատ Դանիելյանին, խնդրեմ, պարոն Դանիելյան:

Արարատ Դանիելյան – Հարգելի պատգամավորներ, Արցախի Հանրապետության 2017թ. Սահմանադրության ընդունման արդյունքում Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության՝ Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքների և ազատությունների գլխում բավականին ծավալուն անդրադարձ կատարվեց հավաքների ազատության իրավունքին: Հավաքների  ազատությանն պաշտպանություն առանցքային նշանակություն ունի ժողովրդավարական պետության համար: Հանդիսանալով քաղաքացիական հասարակության կայացման, հասարակության անդամի կողմից հանրության շրջանում իր կարծիքն ազատորեն արտահայտելու, հանրային կարծիքի ձևավորման գործընթացին մասնակցելու և ժողովրդաիշխանության իրականացման անհրաժեշտ նախապայման, հասարակության և իշխանության միջև երկխոսության գործուն միջոց, Արցախի Հանրապետության 44-րդ հոդվածով ամրագրված հավաքների ազատության իրավունքը ենթադրում է պետության՝ հավաքների ազատության պաշտպանություն ապահովելու պոզիտիվ պարտականությունը: Այդուհանդերձ, հավաքների ազատության իրականացման իրական երաշխիքների ապահովումը պահանջում է այնպիսի մոտեցում, որ մի կողմից ստեղծվեն ժողովրդավարական պետությունում հավաքների ազատության իրավունքի իրականացման անհրաժեշտ պայմաններ, մյուս կողմից արդյունավետորեն արձագանքվեն ժողովրդավարական պետություն և ողջ հասարակության ու կայունության ու անվտանգության այն բոլոր սպառնալիքները, որոնք կարող են առաջանալ հավաքների ազատության իրավունքների չարաշահման պայմաններում, մասնավորապես, երբ հավաքների և ազատության իրավունքն օգտագործում են սահմանադրական կարգը բռնի կարգով տապալելու, ազգային ռասայական, կրոնական ատելություն բորբոքելու,  բռնություն կամ պատերազմ քարոզելու նպատակով: Այսպիսով, Արցախի Հանրապետության, որպես ժողովրդավարական պետության գերխնդիրն է օրենսդրորեն ամրագրել Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված հավաքների  ազատության իրավունքը: Սահմանադրության 44-րդ հոդվածով սահմանվեց, որ յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի խաղաղ, առանց զենքի հավաքներին ազատորեն մասնակցելու և դրանք կազմակերպելու իրավունք: Նույն հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն հավաքների  ազատությունը կարող է սահմանափակել միայն օրենքով, պետական անվտանգության, հանցագործությունների կանխման, հասարակական կարգի պաշտպանության, առողջության, բարոյականության կամ այլոց հիմնական իրավունքները և այլոց հիմնական իրավունքերի և ազատությունների պաշտպանության նպատակով: Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության 44-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ օրենքով կարող են սահմանվել դատավորների, դատախազների, քննիչների, ինչպես նաև զինված ուժերում, ազգային անվտանգության, ոստիկանության և այլ  ռազմականացված մարմիններում ծառայողների հավաքների ազատությունների իրավունքների իրականացման սահմանափակումներ: Հարկ է նկատել, որ Սահմանադրության 44-րդ հոդվածի 3-րդ մասի կարգավորումը չի բացառում, որ օրենքով տարբեր խումբ անձանց համար նախատեսվեն հավաքների ազատության սահմանափակման տարբեր ռեժիմներ: Ընդ որում, նման սահմանափակումներ նշված անձանց համար կարող է սահմանվել միայն այն դեպքում, երբ հավաքներին մասնակցությունը կարող է կասկածի տակ դրվի նրանց քաղաքական չեզոքությունը: Այսպիսով, հավաքների ազատության մասին օրենքի ընդունմամբ օրենսդրական ամրագրում կստանա Սահմանադրության 44-րդ հոդվածով ամրագրված հավաքների ազատության իրավունքը, ինչպես նաև կներդրվեն ժողովրդավարական հասարակության մեջ հավաքներն առանց անհարկի խոչընդոտների և պատշաճ կազմակերպելու և անցկացնելու նրանց մասնակցությունը ապահովելու իրավական կառուցակարգեր: Հավաքների ազատության մասին օրենքի նախագծի ներկայացմամբ պայմանավորված, միաժամանակ անհրաժեշտություն է առաջանում փոփոխություններ և լրացումներ կատարել մոտ 17 օրենքներում: Այսպիսով, «Հավաքների  ազատության մասին» օրենքի նախագիծը ընդունելով՝ անհրաժեշտություն է առաջանում փոփոխություն և լրացում կատարել «Արտակարգ դրության մասին», «Զենքի մասին», «Հասարակական կազմակերպությունների մասին», «Արհեստակցական միությունների մասին», «Մշակութային օրենսդրության հիմունքների մասին», «Կուսակցությունների մասին», «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին», «Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին», «Զինվորական ծառայություն անցնելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին», «Հանրաքվեի մասին», «Արցախի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայության մասին», «Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման մասին», «Տեղական հանրաքվեի մասին», «Խղճի ազատության և կրոնական կազմակերպությունների մասին», «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Տեղական ինքնակառավարման մասին»  օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Արցախի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման: Պետք է նաև նշել, ինչպես նշել ենք հանձնաժողովում, այս օրենքի նախապատրաստման ժամանակ ինչ աշխատանքներ են կատարվել: Դեռ Սահմանադրությունը ընդունելուց հետո 2017թ. մայիսի 29-ին հաստատվել է երկու ցանկ այն հանձնաժողովի կողմից, որը զբաղվում է սահմանադրական բարեփոխումների այդ օրենսդրությունների մշակմամբ: Այդ սահմանված ցանկերի համաձայն մինչև մարտի 1-ը պետք է ներկայացվի «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի նախագիծը: Մինչև այդ «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի նախագիծը, բոլոր օրենքները արդեն ներկայացված են Ազգային ժողովի քննարկմանը, բացի «Նորմատիվային իրավական ակտերի մասին» օրենքը, դա երևի մոտ ժամանակներս ևս կներկայացվի Ազգային ժողովին, բայց մյուս օրենքները ըստ հաստատած այս ցանկերի՝ ժամանակացույցի՝ ներկայացվում է Ազգային ժողովի քննարկմանը: Պետք է նշեմ, որ այդ իրավունքը՝ հավաքների ազատության իրավունքը, կարևորագույն իրավունքներից է, որը ստանում է մարդ՝ յուրաքանչյուր ոք իր իրավունքները իրականացնելիս: Ու պատահական չէ այս սահմանափակումները, որը նախատեսվում են տարբեր պետական ծառայություն իրականացնող քաղաքացիների կողմից: Որոշակի պայմաններ է ստեղծվում, որպեսզի իրենք կարողանան իրենց այ էդ հավաքի ազատությունը, այ էդ իրավունքը իրականացնելու համար: Պետք է նշեմ, որ այդ իրավունքը, որը ամրագրված է մեր Սահմանադրության 44-րդ հոդվածով, նույն բովանդակությամբ հիմք է հանդիսանում նաև միջազգային այդ պայմանագրերը, որոնք մենք վավերացնելով, կազմել է մեր ազգային օրենսդրության բաղկացուցիչ մաս: Խոսքը վերաբերվում է 1950թ. «Մարդու իրավունքների և ազատության պաշտպանության մասին» կոնվենցիային՝ Եվրոպական կոնվենցիան և 1966թ. քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին 1966թ. ՄԱԿ-ի դաշնագրի այդ դրույթներին: Այն սահմանափակումները, որը ամրագրված է այդ կոնվենցիայում դրանից մի տառ ավել սահմանափակում չի նախատեսում մեր Սահմանադրությունը, բայց օրենքից արդեն մենք երբ ուշադիր հետևում ենք, ուսումնասիրում ենք  ու պարզ է դառնում, որ հավաք կազմակերպելու և հավաքին մասնակցելու իրավունքի ապահովումն է օրենքի կարևոր նպատակը և պետությունը պարտավոր է, որպեսզի ապահովի այդ հավաքների ազատությունը, որպեսզի քաղաքացիները կարողանան իրականացնել և պաշտպանել: Ինչ վերաբերվում է առանձին այդ իրազեկման, ինքնաբուխ կամ շտապ հավաքների, դրանք մանրամասնորեն կարգավորված են օրենքներով: Որոշ հարցեր կան, հանձաժողովում, երբ քննարկվել է՝ առաջարկ է եղել օրենքի 3-րդ հոդվածում կիրառվող լատիներեն բառակապակցությունը «մոտածիս մոտանձիս՝ «այնքանով, որքանով» դրանք կիրառելի են: Ես երեկ նշել եմ, որ նման հասկացություն մեր օրենքներում կիրառվում են, մասնավորապես  «Վարչական դատավարության» մասին օրենքում, «Հեղինակային իրավունքների մասին» օրենքում, բայց հեղինակի կողմից, ասենք մենք չենք պնդում: Եթե, ասենք պատգամավոր Պետրոսյանի առաջարկն էր, եթե իրենք դեմ չեն, օրինակ, այդ բառակապակցությունն հանել, բայց ասենք, Հայաստանի Հանրապետության այս վերջին «Դատական օրենսգիրքը», որը ընդունվել է, երկու անգամ այդ լատիներեն բառակապակցությունը օգտագործում են: Բայց ես կրկնեմ նորից, եթե պնդում եք, մենք կարող ենք համաձայնվել այդ առաջարկի հետ՝ հանել:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն, պարոն Դանիելյան: Մենք հիմա մեր ժամանակացույցով ընդմիջում պիտի անենք, հաշվի առնելով, որ այս թեման երևի հարցեր շատ են լինելու, առաջարկում եմ հարցերը չսկսենք և Կառավարության հետ հարցուպատասխանը ավարտելուց հետո՝ այդ ընդմիջումից հետո քննարկումը շարունակենք հենց հիմնական զեկուցողին հարցերով, որպեսզի նաև պահենք այս ժամանակագրությունը, թե չէ հիմա կարող է սկսենք, ժամանակը կարող է երկար տևել: Հայտարարվում է ընդմիջում միչև 13.00-ն, 13.00-ին Նախագահի և Կառավարության հետ հարցուպատասխան: Շնորհակալություն: Ընդմիջում:

                                   ՀԱՐՑ ՈՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆ

ՀՈՒՆԻՍԻ 27 - Ի ՆԻՍՏԻ

Ժամը 13:00

               Աշոտ Ղուլյան - Մենք շարունակում ենք Ազգային ժողովի լիագումար նիստի աշխատանքները, մեծարգո պարոն Նախագահ, Կառավարության հարգարժան անդամներ, ուզում եմ նորից ողջունել ձեզ: «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքին համապատասխան, հունիս ամսվա ընթացքում լիագումար նիստերից մեկում Հանրապետության նախագահը և Կառավարության անդամները պատասխանում են պատգամավորների բարձրացրած հարցերին: Այժմ 13.00-ից մենք հենց այդ ընթացակարգն ենք օրակարգով նախատեսել և դա ենք իրականացնում: Հիշեցնեմ, որ կանոնակարգի պահանջներին համապատասխան՝ հարցերի համար նախատեսված է 2-ական րոպե, պատասխանների համար՝ 3: Պատասխաններին կարելի է արձագանքել մեկական րոպե: Նորից հիշեցնեմ, որ հարցերը պատգամավորները տալիս են ամբիոնից, պատասխանները Կառավարության անդամները՝ նույնպես ամբիոնից, այժմ պատգամավորներին խնդրում եմ հերթագրվել հարցերի համար: Խնդրեմ, հարցեր: Գագիկ Բաղունց, Հայկ Խանումյան, Արմեն Սարգսյան, Արսեն Առստամյան, Վիլեն Սաֆարյան, Ռիտա Մնացականյան, Վահրամ Բալայան, Դավիթ Մելքումյան, Էդուարդ Աղաբեկյան, Արթուր Թովմասյան, Աշոտ Ղուլյան: Ուրիշ ցանկացողներ կա՞ն: Չկան: Շնորհակալություն, սկսում ենք հարցերը: Հարցի համար հրավիրվում է Գագիկ Բաղունցը, թող պատրաստվի Հայկ Խանումյանը:

               Գագիկ Բաղունց – Արցախի Հանրապետության մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ: Ես բավականին ուշադիր հետևել եմ էկոնոմիկայի նախարար պարոն Գրիգորյանի ակտիվ գործունեությանը, այցերին, հանդիպումներին, խորհրդակցություններին, ձեռք բերված պայմանավորվածություններին, սակայն կուզենայի իմանալ, կոնկրետ ինչպիսի՞ նպատակներ են հետապնդվում և ի՞նչ ժամկետներում են պլանավորում բնակչությանը հասանելի ինտերնետ կապ ապահովելու ուղղությամբ: Քանզի վերջին տարիների ծավալված աշխատանքները գոհացուցիչ չէ: Այսպես, հայտարարված 10 գեգաբիտ ինֆորմացիայի ծավալը 5,7 գեգաբիտ է, իսկ արագությունը հայտարարված 2,3 մեգաբիտ վայրկյանի փոխարեն հաճախ հազիվ հասնում է կես մեգապիտ վայրկյանի: Եվ, երկրորդ հարցս, 2017թ. պետական բյուջեի հաշվետվության, Ազգային ժողովի հանձնաժողովներում քննարկման ժամանակ, էկոնոմիկայի նախարարության ներկայացուցիչից այդպես էլ չկարողացանք ճշտել էլեկտրական ցանցերում, էլեկտրաԷներգիայի տեխնոլոգիական կորուստների տոկոսը: «Արցախէներգոյի» տնօրենը տրամադրում է 11% թիվ, իսկ բացարձակ արտահայտման մոտ 48 միլիոն կիլովատ ժամ կորուստների ընդհանուր արտադրված էլեկտրաէներգիայի նկատմամբ տալիս է մոտ 13%: Կխնդրեի ճշտել այդ թիվը և հնարավորության դեպքում համառոտ ներկայացնել կորուստների նվազեցման ուղղությամբ ձեռնարկվող քայլերը: Շնորհակալություն:

               Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն: Հարցին պատասխանում է էկոնոմիկայի և արտադրական ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Լևոն Գրիգորյանը: Խնդրեմ:

               Լևոն Գրիգորյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Ինչ վերաբերվում է առաջին հարցին՝ ինտերնետի որակին, մեր օպերատորը՝ Ղարաբաղ Տելեկոմը, վերջին տարիներին արագացրել է մի քանի անգամ   ինտերնետի արագությունը և ծավալը հանրապետության տարածքում: Ուրիշ խնդիր է, որ բնակչության մոտ ավելի մեծ պահանջարկ է առաջանում սպառվելու, հաշվի առնելու տեխնոլոգիաների զարգացումը և ինտերնետ միջավայրում տարբեր ծրագրերի օգտագործումը ըստ բնակիչների կամ սպառողների կողմից: Պետք է նայել ուշադիր պայմանագրերը, որը մենք կնքում ենք, հիմա կա վերջնական սարք, որը որ օպերատորը տեղադրում է բնակարանում՝ մեկ համակարգչին տրամադրելու պայմանագրի շրջանակներում արագություն և ծավալ: Բայց մեր բնակիչների մեծ մասը այդ սարքը փոխարինում է այլ սարքով, այսինք վայ-ֆայը տեղադրում են տան պայմաններում և մի համակարգչի փոխարեն փորձում են  օգտվել մի քանի սարքերով: Հաշվի առնելով, որ այսօր մեծ տարածում է ստացել նաև դյուրակիի համակարգիչները ընտանիքում: Մեծ սպառումը բաժանում է այն ծավալը, որը պայմանագրով նախատեսված է: Բնական է, այդ ամենը չի կարող ազդեցություն չունենալ և որակի վրա, և ծավալի վրա: Այստեղ կարևորը, որպեսզի բոլոր ընտանիքները կամ սպառողները ճիշտ հաշվարկեն իրենց սպառումը պոտենցիալ և ելնելով այդ պոտենցիալ սպառման ծավալից և սարքերի քանակից, փորձեն ունենալ լավ փաթեթ: Ղարաբաղ-Տելեկոմը շարունակում է իր աշխատանքները ցանցի արդիականացման և բարելավման ուղղությամբ, առաջին հերթին կլինի Ստեփանակերտ քաղաքը՝ այս տարվա ընթացքում, շրջկենտրոնները, հետո կանցնեն այն բնակավայրերին, որտեղ հասանելիությունը առկա է: Մենք մոտակա ժամանակներս կտեսնենք, որ արդիականացման արդյունքում  կփոխվի և որակը, և ծավալը: Եթե առաջին հարցի մասով հարց չկա, նստեմ:

               Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք:

               Գագիկ Բաղունց –  Չէ:

               Աշոտ Ղուլյան – Երկրորդն էլ միանգամից ասեք:

Լևոն Գրիգորյան – Մենք նախանցած հարցուպատասխանի մասին խոսել ենք կորուստների մասին, բյուջեի կատարողականի ժամանակ նախարարի տեղակալը ներկայացրել էր Կառավարության կողմից ներկայացված և էկոնոմիկայի ենթակառուցվածքների նախարարության գործող ծրագրերը: Գործող ծրագրերում մեր նախարարության մենք չունենք որևէ մի ծրագիր, որը միտված է էլեկտրական ցանցերում կորուստների նվազեցմանը: Նախանցած քննարկման ժամանակ այստեղ մենք առիթ ունեցել ենք խոսել, ես ներկայացրել եմ մեր նախարարության և Կառավարության մոտեցումներն ու կարծիքները էներգահամակարգի կորուստների վերաբերյալ և լսել ենք ձեր կարծիքը և ձեր ուսումնասիրությունը համաշխարային փորձի վերաբերյալ, որը մենք այդպես էլ չստացանք: Խնդրում եմ ցանկության պարագայում կազմակերպենք համատեղ քննարկումներ, ավելի մանրամասն քննարկելու: Որովհետև այն թվերը, որը դուք հնչեցնում եք, մեր համար զարմանալի են:

               Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք, խնդրեմ: Գագիկ   Բաղունց:

               Գագիկ Բաղունց –  Իհարկե, շնորհակալ ենք տրված խորհուրդների համար, չնայած չեմ կարող համաձայնվել նախ՝ ինֆորմացիայի ծավալի, Հայաստանի Հանրապետությունից փոխանցվող ինֆորմացիայի ծավալը դա բնակչության հետ կապված հարց չէ, դա ինչ-որ ընդհանուր ծավալ է: Ինչ վերաբերվում է արագության հարցին, ես կնքված պայմանագրի համաձայն, պետք է ստանամ, ասենք թե Զորգե թաղամասում մաքսիմալ 2 մեգաբիտ վայրկյանի մասին է խոսքը գնում, սակայն կան հանրահայտ ծրագրեր, որի միջոցով այդ արագագործությունը չափվում է և միշտ էլ 02-05 միգաբիտ վայրկյանների տվյալներ է տալիս: Անկախ նրանից, թե քանի սարքավորում է միացված, բայց ասեմ, որ մի սարքի միացման դեպքում էլ այդ թվերը չեն գերազանցում ասենք թե 1 մեգաբիտը: Երկրորդ հարցի վերաբերյալ ես ուղղակի մեջբերում եմ ձեր հաշվետվության տրամադրված տվյալները. 48 միլիոն կիլովատ ժամ կորուստների և 330 միլիոն կիլովատ ժամ ընդհանուր արտադրանքը էլեկտրաէներգիան տալիս է 13%: «Արցախէներգոյի» տնօրինությունը տալիս է 11%, որը ինձ համար մեծ ուրախության առիթ էր, սակայն պարզվում է, որ այդքանը չի համապատասխանում իրականությանը: Դրա մասին է խոսքը: Եթե չկա հատուկ ծրագրեր տեխնոլոգիական կորուստների նվազեցման, դա չի նշանակում, որ այդ թվի նվազեցման վրա չի ազդում, ասենք թե ենթակայանների ստեղծումը, ասենք թե տրանսֆորմատորների տեղադրումը և այլն, և այլն: Դա հաղորդալարերի փոխարինումը: Դա ձեր՝ այդ ոլորտի կատարված աշխատանքներն են, ավանդական և ինքնըստինքյան նպաստում են նվազեցմանը: Ես դա նկատի ունեմ:

               Լևոն Գրիգորյան – Շնորհակալություն: Ինչ վերաբերվում է ինտերնետի ձեր հնչեցրած խնդիրներին, այո, կան ծրագրեր, որի համապատասխան կարող եք ստուգել աշխատող սարքի ստացվող արագությունը ինտերնետի, բայց Ղարաբաղ Տելեկոմը առաջարկում է մի քանի տարբերակ ինտերնետի և եթե դուք օգտվում եք մինչև 2 մեգաբիտ արագությամբ ինտերնետ գրաֆիկից, դա նշանակում է, որ դուք ստանում եք մինչև 2 մեգաբիտ, եթե դուք ուզում եք ստանալ երաշխավորված 2 մեգաբիտ ինտերնետ, ապա այդ հնարավորությունը կա, այդ հնարավորությունը օպերատորը տալիս է այն վայրերում, որտեղ որ դա հասանելի է, ոչ ամբողջ տարածքում: Որովհետև դա օպտիկամանրաթելային կապուղու միջոցով տրվող ծառայություններն են, որոնք որ այսօր հասանելի չեն ամբողջ հանրապետության տարածքում, բայց աշխատանքերը շարունակվում են: Ինչ վերաբերվում է կորուստներին, ոչ թե ծրագիր չունենք կորուստները նվազեցնելու, այլ նախարարությունը նման բյուջետային ծախս այսօր չի իրականացնում, բայց մենք աշխատում ենք օպերատորի հետ էներգոհամակարգի և իրենց ծրագրերում կան համապատասխան աշխատանքներ, որոնք միտված են և ենթակայանի ցանցի փոխարինման, և մալուխային տնտեսության փոխարինման, որը ինքնին բերելու է կորուստների նվազեցման: Ողղակի, եկեք նայենք համադրելի ժամանակաշրջաններ, որպեսզի հասկանանք, որ այս ժամանակաշրջանում, այս կատարած աշխատանքի արդյունքում ունեցել ենք կորուստների նվազեցման կամ չնվազեցման աճ: Մենք այդ գնահատականները իրականացնում ենք որպես պետական գույք և մասնավորեցնում, որպես լիազոր մարմին տարին մեկ անգամ, որի շրջանակներում այդ ուսումնասիրությունները կարող ենք ձեզ ներկայացնել մանրամասն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան, կարող եք նստել: Հարցի համար հրավիրվում է Հայկ Խանումյանը, թող պատրաստվի Արմեն Սարգսյանը:

Հայկ Խանումյան- Երկու հարց ունեմ, 2016թ. ապրիլից հետո Ազգային ժողովում ոչ ֆորմալ խումբ էր ստեղծվել մի շարք օրենքներ ուսումնասիրելու, զորահավաքի, զինապարտության մասին, ռազմական դրության և այլն: Պարզվեց, որ այդ օրենքները հղում են կատարում Կառավարության մի քանի տասնյակ կարգերի վրա, որոնք բացակայում են: Մինչև այսօր այդ կարգերը չեն ընդունվում: Հիմա հարց եմ ուզում ուղղել Բակո Սահակյանին, ինչո՞ւ դուք և ձեր Կառավարությունը անգործության եք մատնված եղել այդ կարևորագույն հարցերի շուրջ, ինչո՞ւ չեք ընդունել երկրի անվտանգության, չգիտեմ ռազմական և պաշտպանությանը վերաբերվող հարցերի վերաբերյալ: Այդ կարևորագույն կարգերը: Երկրորդ հարցը հավանաբար արդարադատության նախարարին եմ ուղղում, օրեր առաջ՝ հունիսի 16-ին, 19 հոգով Բակո հեռացիր կարգախոսով հրապարակում հավաք է անցկացվել և հավաքների սահմանադրական իրավունքը սահմանափակող միակ ակտը Ստեփանակերտի քաղաքապետի որոշման մեջ գրված է, որ մինչև 20 հոգանոց հավաքները որևէ իրազեկում չեն պահանջում: Ոստիկանությունը խոչընդոտել է այդ հավաքներին և, խնդրում եմ ասեք, ինչպե՞ս եք գնահատում ոստիկանության գործողությունները: Իրավաչափ, օրինական թե՞ ապօրինի: Այսքանը, առայժմ: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան –  Շնորհակալություն: Խնդրեմ, պարոն նախագահ:

Բակո Սահակյան – Կառավարությունը չի հապաղել այդ աշխատանքերի իրականացնելուց և այս ընթացքում պաշտպանության նախարարության մեր պատասխանատուները անց են կացրել բազմաթիվ քննարկումներ և այդ քննարկումների արդյունքների մասին դուք տեղյակ եք: Աշխատանքային ռեժիմով մենք մի շարք հանդիպումներ ենք ունեցել այդ նշված օրենքների նախագծերի հետ կապված և այսօր էլ այդ աշխատանքերը շարունակվում են: Մենք չենք անտեսել այդ կարևորությունը նշված հարցերի և, բնականաբար, բացառվում է, որ մեր անվտանգության համակարգին ուղղված այս կամ այն առաջարկությունները կամ նախաձեռնությունները անտեսվեն մեր պատասխանատուների կողմից: Կան մի շարք հանգամանքներ, որոնք ենթակա են լրացուցիչ քննարկումների և պաշտպանության նախարարը այստեղ՝ Ազգային ժողով, նույնպես ներկայացրել է մի շարք առաջարկություններ, և մենք մեր նախատեսած այդ աշխատանքային ծրագրերից դուրս չենք եկել: Այնպես որ, ես չեմ ընդունում այդպիսի որակումը, որ մենք անտեսել ենք այդ կարևորագույն նշանակություն ունեցող մեր երկրի հետ կապված, լինի դա զորահավաքների հետ կապված, կամ այլ խնդիրների հետ կապված: Եթե անհրաժեշտություն լինի պաշպանության նախարարը կարող է լրացուցիչ տեղեկություններ տալ: Խնդրեմ:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն: Հարցին լրացուցիչ պատասխան տալիս է Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախարար Լևոն Մնացականյանը:

               Լևոն Մնացականյան – Շնորհակալություն, հարցի համար, պարոն Խանումյան, ձեր նշված օրենքերից բացի, նաև Կառավարության որոշումներում փոփոխություններ մտցվել է, կապված կցագրման, կապված տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործունեության, պատերազմական ժամանակահատվածի, զորահավաքի կազմակերպման և այլն: Դրանց ուղղությամբ ահագին փոփոխություններ են կատարվել: Հիմա էլ ընթացքի մեջ է բոլոր օրենքները, որոնք որ կներառվեն մեր օրենքի մեջ, կներկայացվի որպես զինվորական ծառայության կարգի անցման մասին օրենք և այդ օրենքը անցել է բոլոր լիազոր մարմիններով: Անցել է բոլոր լիազոր մարմիններով և ստացել է իրա գնահատականը, առավել շատ փոփոխություններ, առաջարկություններ է ներկայացրել ֆինանսների նախարարությունը, ներկայացրել է արդարադատության նախարարությունը, հիմա այդ օրենքը մնում է Ազգային ժողով ներկայացնելուն: Կարող է հասած լինի:

Աշոտ Ղուլյան – Չէ, դեռ չի հասել:

Լևոն Մնացականյան – Եթե ակտիվ, համագործակցված աշխատենք՝ ինձ թվում է, այդ նույն օրենքը կարելի է ընդունել ընդամենը մեկ շաբաթ՝ 10 օրվա ընթացքում: Պատրաստ եմ օրենքը ներկայացնել ըստ բաժինների, ըստ կառուցվածքի, ներկայացնեմ պարզաբանումներ, որ հարցի վերաբերյալ տեսակետներ լինի Ազգային ժողովում:

Աշոտ Ղուլյան - Արձագանքո՞ւմ եք, Հայկ Խանումյան, արձագանքի համար:

               Հայկ Խանումյան- Խոսքը ոչ թե օրենքներին է վերաբերվում, այլ Կառավարության համապատասխան կարգերին, որոնք տեխնիկական պահերն են կարգավորում, ոչ թե օրենքի մասին է խոսքը կամ առաջարկների և նախաձեռնությունների:

               Լևոն Մնացականյան – Այդ նշված փաստաթղթերը այդ հարցերին ենք անդրադարձել: Որոշ ուղղություններ ձևակերպում է ինչպիսի փաստաթղթեր պետք է ձևակերպի, տեխնիկական հարցերին էլ կարելի է անդրադարձած, որ ուշադիր նայենք, այնտեղ կա: Եթե հետո հարց լինի, խնդրեմ, ավելի մանրամասն կներկայացնենք: Հատկապես տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հատկապես Ստեփանակերտում զորահավաքների, հատկապես շրջաններում, քաղաքներում, մեծ համայնքներում, որտեղ պետք է զորահավաք իրականացվի: Սկսած անձնագրերից անհատական, դուրս եկած բոլոր փաստաթղթերից, որը որ տեղական ինքնակառավարման մարմինները, իջած մինչև գյուղական համայնք, ինչպես պետք է վարվի ու ինչպիսի հաշվետվություն պետք է ներկայացվի և որտեղ որ նշված է նաև կազմակերպությունները, որտեղ որ զորական ռեսուրսի մարդիկ են ծառայում, բոլոր ուղղություններով մանրամասն բացատրված են:

Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն, պարոն նախարար, երկրորդ հարցին պատասխանում է արդարադատության նախարար պարոն Արարատ Դանիելյանը:

               Արարատ Դանիելյան – Ինչ վերաբերվում է «Հավաքների ազատության մասին», այսօր մենք ներկայացրեցինք այդ օրենքի նախագիծը: Այդ օրենքով նախատեսվում է բոլոր այն գործառույթները, որոնք պետք է իրականացնեն լիազոր մարմնի կողմից: Այսինքն համայնքի ղեկավարի կողմից, բայց այսօր գործում է տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքը և այդ օրենքով նախատեսվում է, որ նման հարցերը կանոնակարգվում է համայնքի ղեկավարի կողմից: Թե ոստիկանության գործողությունները ինչքան են իրավաչափ եղել՝ դա արդարադատության նախարարության լիազորությունների շրջանակի մեջ չի մտնում և ինչպես նախատեսվող օրենքով և նախագծով և մյուս օրենքով այդ գործողությունների գնահատականը տալիս է դատարանը: Պատահական չէ, որ այս օրենքում ևս նախատեսված է, հատուկ գլուխ է ավելացվում այդ համայնքի ղեկավարի ընդունած որոշումների, դատավարական այդ գործընթացները: Ցանկացած որոշում, լինի դա հավաքի արգելում, հավաքի սահմանափակում կամ այլ պայմաններ առաջադրվելու դեպքում նրանք դատարանում բողոքարկման առարկա կարող են հանդիսանալ: Մինչև դա լսումներ կարող է կազմակերպվել լիազոր մարմնին կողմից ու համապատասխան հնարավորություն կազմակերպիչը հավաքի պետք է ունենա: Բայց այն, որ հավաքի կազմակերպիչը պետք է առաջին հերթին նաև նախատեսի, որ իր կազմակերպած հավաքով այլոց իրավունքները և ազատությունները չի խախտում, դա երևի թե բոլորը կհամաձայնվեն այդ մտքի հետ, որ և այդ գործող օրենքում կա, և նախագծով էլ նախատեսված է: Պետությունը, ինչպես ես մի ժամ առաջ նշեցի, պետությունը ապահովում է այդ իրավունքների և ազատությունների իրականացումը:

               Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք: Հայկ Խանումյան:

               Հայկ Խանումյան - ՈՒզում եմ հասկանալ, այդ 19 հոգին, որը թե քննարկվող նախագծով, թե քաղաքապետարանի որոշմամբ առանց իրազեկման կարող են հավաք անել, ոստիկանության իրավունքներն են խախտել, որ նրանք սահմանափակել են, թե ամեն անգամ պետք է դիմել դատարան ոստիկանության գործողությունները ոչ իրավաչափ ճանաչելու և այլն: Այսինքն, ամեն պահի ոստիկանությունը կարող է սահմանափակել այդ իրավունքները ու ամեն անգամ այդ հավաք անողը պետք է վազի դատարան ինչ-որ պրոցեդուրաներ անի, որպեսզի կարողանա իր հավաքի անցկացնելու իրավունքը պաշտպանի:

               Արարատ Դանիելյան – Ոչ, ուրեմն դուք գիտեք, երկու ոք և ավել մարդ, եթե կա, դա արդեն հավաք է: Այսինքն, բովանդակային չափորոշիչն է բնականոն գործունեությանը խոչընդոտելը: Եթե դուք հինգ հոգով գաք ու կանգնենք Ազգային ժողովի դիմացը կանգնեք, եթե բնականոն գործունեությունը չեք խոչընդոտում, ոչ մեկ ձեզ չի կարող խանգարել: Եթե 19 հոգով գաք դռան դիմացը կանգնեք ու, եթե ես գամ մտնեմ աշխատասենյակ, դուք խոչընդոտեք, դա պարզ է, որ դուք խանգարում եք գործունեությանը: Այստեղ թիվը, որ դուք ասում եք՝ 19 դա նախատեսվող օրենքի  20 և ավել իրազեկում է պահանջում: Իրազեկելը դա չի նշանակում, որ այն ինքնաբուխ հավաքների ժամանակ ևս այդ իրազեկումը պահանջում է: Կարող է 20 էլ լինի, 18 էլ լինի, այդ 19-ի դեպքում էլ մեկա դուք պետք է այ էդ հավաքը, որ կազմակերպում եք, կարող է 3 հոգով էլ կազմակերպեք, բայց դուք խոչընդոտեք այդ մարմնի աշխատանքը: Այդ բովանդակային չափորոշիչը նախատեսվող օրենքում այսօր, որ քննարկենք, ես ավելի մանրամասն դրան կանդրադառնամ:

               Աշոտ Ղուլյան - Շնորհակալություն, պարոն Դանիելյան: Հարցի համար հրավիրվում է պատգամավոր Արմեն Սարգսյանը, թող պատրաստվի Արսեն Առստամյանը:

                Արմեն Սարգսյան – Մեծարգո պարոն Նախագահ, Կառավարության անդամներ, հարգելի գործընկերներ, հարցս ուղղում եմ ֆինանսների նախարարին: Վերջին շրջանում դաշնակցություն խմբակցությունը, երբ հանդիպել են ուսուցիչների հետ, իրենք մի հարց են բարձրացրել, որ ժամանակին վճարվելու է արդյո՞ք ուսուցիչների արձակուրդայինը, թե հնարավոր է ուշացումներ: Շնորհակալություն:

               Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հարցին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության ֆինանսների նախարար պարոն Արթուր Հարությունյանը:

               Արթուր Հարությունյան - Շնորհակալություն հարցի համար: Պարոն Սարգսյան, այս պահի դրությամբ արդեն բոլոր արձակուրդային վճարները վճարված են՝ առաջին փուլը, այսինքն բոլոր ներկայացված հայտերով վճարման ենթակա արձակուրդային վճարները լրիվությամբ վճարված են: Երկրորդ փուլը լինելու է հուլիսում, երբ որ ներկայացվեն հայտերը, բոլորը ֆինանսավորվելու են՝ առանց որևէ ուշացման:

               Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Սարգսյան:

               Արմեն Սարգսյան – Չէ:

               Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն:

                Բակո Սահակյան - Արմեն Թեմուրի, այս տարիների ընթացքում մենք որևէ անգամ ուսուցիչների արձակուրդային վճարները մեկ ամսվա ընթացքում վճարած չկանք: Միշտ այդ գումարները վճարել ենք երկու ամսվա կտրվածքով՝ հունիս, հուլիս ամիսներին: Մենք փորձել ենք, ինչպես և թոշակների հետ կապված, այնպես էլ այս խնդիրը լուծել և այդ վճարումները կատարել մեկ ամսվա ընթացքում: Բայց, երբ մենք այդպիսի որոշում ընդունել ենք և սկսել ենք թոշակները վճարել մեկ ամսվա ընթացքում՝ դա հիշում եք, 2012թ. ստեղծվել էր մեզ համար բավականին բարդ իրավիճակ, որովհետև համարձակ քայլ էր: Այսպես, ընդգծված նպատակ ունեինք, հատկապես թոշակների հետ կապված այդ վճարումները կատարել այդ նշված ժամանակաշրջանում: Սա գալիս է մեր փաստացի իրական հնարավորություններից և այս տարիների ընթացքում որևէ անգամ արձակուրդային գումարները չեն վճարվել մեկ ամսվա ընթացքում: Այդպիսին է մեր հնարավորությունները:

      Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հաջորդ հարցի համար Արսեն Առստամյան, թող պատրաստվի Ռիտա Մնացականյանը:

      Արսեն Առստամյան – Շնորհակալություն: Մեծարգո նախագահ Արցախի Հանրապետության, հարգելի գործընկերներ, Կառավարության անդամներ: Օրեր առաջ ես հանդիպում եմ ունեցել Հեքիմյան 14, 14ա, 14բ շենքի բնակիչների հետ, ի թիվս բարձրացրած համայնքային նշանակության մի շարք հարցերի, բնակիչները լիազորել են, որ այս ամբիոնից բարձրացնեմ նաև իրենց բակի ասֆալտապատման խնդիրը: Նշեմ, որ բակը երկու կողմից ասֆալտապատված է և այնտեղ ընդամենը 100-150 մետրի պատմություն է: Հնարավո՞ր է, արդյոք, այս տարի իրականացնել այդ աշխատանքները և երկրորդ հարցը. հանդիպում եմ ունեցել Մխիթար Գոշ 8, 10, 10ա շենքերի բնակիչների հետ և այնտեղ 10ա շենքի բնակիչների կողմից մեկ կարևոր հարց է բարձրացվել: Յուրաքանչյուր անձրևից հետո այնտեղ ջրահեռացման խնդիր է առաջանում և այդ անձրևաջրերը թափվում են 10ա շենքի նկուղը, հնարավո՞ր է լուծում տալ այդ հարցին: Շնորհակալություն:

       Աշոտ Ղուլյան – Հարցերին պատասխանում է քաղաքաշինության նախարար պարոն Կարեն Շահրամանյանը:

      Կարեն Շահրամանյան – Շնորհակալություն հարցի համար, բոլորս տեղյակ ենք և դա տեսանելի է, որ Ստեփանակերտ քաղաքում յուրաքանչյուր տարի զգալի աշխատանք է կատարվում փողոցների, բակերի բարեկարգման ուղղությամբ և այս տարի ևս շարունակվում է մի շարք փողոցներում բարեկարգման աշխատանքները: Դրանք մենք մի մասը իրականացնում ենք պետական բյուջեի՝ տարվա բյուջեի միջոցների հաշվին, մի մասը՝ տարաժամկետ վճարման պայմանով, հաշվի առնելով, որ այդ աշխատանքները պահանջում է զգալի մեծ ֆինանսական միջոցներ: Կոնկրետ կապված Հեքիմյան այդ 14, 14ա շենքերի բակերի հետ. մենք ունենք այդ բակերի բարեկարգման նախագիծը և մեր հնարավորության սահմաններում մենք կփորձենք անդրադառնալ այդ հարցին:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանո՞ւմ եք, պարոն Առստամյան: Չէ: Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Հա, սա առաջին հարցն է:

Կարեն Շահրամանյան – Երկրորդ հարցի հետ կապված, իրոք որ Մխիթար Գոշ 10, 10ա շենքերի հետ կապված, յուրաքանչյուր անձրևներից հետո, հաշվի առնելով, որ այդ շենքերը ի սկզբանե կառուցվել է ավելի ցածր նիշերի վրա, դեռևս խորհրդային տարիներին և այդտեղ կազմակերպված չէ ջրահեռացումը և այդ ուղղությամբ բոլոր անձրևներից հետո ամենացածր նիշն է և ջրերը հավաքվում են այդտեղ: Մենք ունենք ևս այդ ուղղությամբ մշակված նախագիծ, որը կապված է ոչ միայն այդ շենքերի, այլև այդ գիծը պետք է անցնի պաշտպանության բանակի շտաբի տարածքով և հատի Տիգրան Մեծ փողոցը, այնուհետև մտցնենք Տիգրան Մեծ փողոցով անցնող այդ ձորը: Այդ նախագիծը կա, դա ևս մեծ գումարների հետ է կապված, սակայն նշեմ, որ այս վերջին տարիներին էլի մեծ աշխատանքներ են կատարվել ջրահեռացման ուղղությամբ՝ կոլեկտորների կառուցման հետ կապված և, երևի թե  կգա ժամանակ, որ մենք այդ հարցին էլ կանդրադառնանք: Այս պահի դրությամբ մենք արձագանքել ենք այդ շենքի բնակիչներին, այս պահի դրությամբ Մխիթար Գոշի 10ա շենքի տանիքի կապիտալ վերանորոգման աշխատանքներն են կատարվում, որը ոչ հետաձգելի հարց էր, որը մոտ մեկ ասվա ընթացքում ավարտին ենք հասցնելու: Իսկ ինչ կապված է ջրահեռացման հետ, դա մի քիչ գլոբալ հարց է և կփորձենք առաջիկա տարիներին անդրադառնալ այդ հարցին:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանո՞ւմ եք, պարոն Առստամյան: Չէ: Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Հարցի համար հրավիրվում է Ռիտա Մնացականյանը, թող պատրաստվի Վիլեն Սաֆարյանը: Տիկին Մնացականյան, եկեք:

Ռիտա Մնացականյան – Մեծարգո նախագահ Արցախի Հանրապետության, հարգարժան ներկաներ: Առաջին հարցս վերաբերվում է խմելու ջրի խնդրին: Այն, որ այդ խնդիրը կա, վկայում է այն, որ խմբակցության հանդիպումների ժամանակ մեր հանրապետության տարբեր շրջանների բնակիչներ մշտապես բարձրացնում են այդ հարցը՝ ահազանգելով խմելու ջրի կեղտոտվածության, միկրոբներով վարակվածության մասին: Իսկ բոլորովին վերջերս Բերձորի և Քաշաթաղի շրջանի մյուս բնակավայրերի բնակիչների հետ հանդիպման ժամանակ կոնկրետ բերձորցիները բողոքեցին՝ ծորակներից եկող ցեխաջրերի, որդերի, միջատների, ներողություն, անգամ մարդկանց կտրված եղունգների մասին, որ թափվում են այս ծորակներից: Մենք դիմեցինք համապատասխան մարմնին, ովքեր պետական հիգիենիայի և համաճարակային տեսչությանը: Նրանք կատարեցին ստուգումներ և ասացին, որ ինչ -որ չափով դա համապատասխանում է իրականությանը և, պատճառը, որ նրանք շրջանից, գոնե այդպես մեկնաբանեցին, ֆիլտրի բացակայությունն է այն ջրի ավազանի ամբարտակի վրա, որ չկա և, մանավանդ եղանակային պայմանների հետ կապված, այո, այդպիսին է լինում վիճակը, խմելու ջրի վիճակը: Իսկ Քաշաթաղի հարավային շրջանի բնակիչները ահազանգեցին, բարձրաձայնեցին, որ անչափ մտահոգված են, որ իրենց թե խմելու, թե ոռոգման ջուրը գալիս է Ողջի գետից հիմնականում, որովհետև նրանք հիմնականում ապրում են Ողջի գետի ավազանում: Եվ շատ խիստ մտահոգված են այն հանգամանքով, որ Ողջի գետի մեջ թափվում են հանքարդյունաբերության թափոններ և այլն և նրանք մտահոգված են այդ հարցով և խնդրել են բարձրաձայնել, ինչը ես բարձրաձայնում եմ: Կուզեի, որ բնակիչները լսեին պատասխան, թե վերջապես այդ ֆիլտրը երբ է դրվելու և կամ ինչ է արվում այս մտահոգող հարցերին պատասխանելու համար:

Երկրորդ հարցս վերաբերվում է Ասկերանի շրջանի Խանցք գյուղի հիմնախնդիրներին: Խանցք գյուղի բնակիչները կանչել են հանդիպման և ներկայացրել իրենց հիմնախնդիրները, որոնցից երկուսի մասին ես խոստացել եմ բարձրաձայնել առաջինը, որ նրանք պահանջում են, դա գազիֆիկացումն է, մանավանդ, որ ասում են շրջակա բոլոր գյուղերը գազիֆիկացված են և որ իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ եղել են գյուղում ու խոստացել են դա անցկացնել: Պատկերացնո՞ւմ եք նրանց վիճակը տարվա չորս եղանակներին՝ կանգնած վառարանների  առջև, մանավանդ, որ վերջերս բավականին խստացվել է անտառից փայտ մթերելու հարցը: Արդեն տևական ժամանակ է, որ գյուղը զրկվել է Ստեփանակերտի հետ տրանսպորտային երթուղային կապից: Այսինքն կամ չեն կարողացել մասնակցել մրցույթին, կամ չեն հաղթել: Մրցույթը մրցույթ, մենք հասկանում ենք, բայց գյուղի բնակիչները զրկվել են պարզապես ամենատարրական պայմաններից: Այն, որ գյուղի ավտոբուսը, նրանք մի քիչ մանրամասնել են և ես էլ եմ ուզում մանրամասնել, ոչ միայն կապ է եղել Ստեփանակերտի հետ, այլ եղել է հիմնական փոխադրամիջոցը, որ գյուղի բնակիչները դրանով էին գնացել իրենց բոստան-բանջարանոցները, որոնք գտնվում են գետի ափին՝ գյուղից մոտ 2-3 կմ հեռավորության վրա: Ավտոբուսի բացակայությունը ազդել է նաև այն բանի վրա, որ նրանց մի մասը չի կարողանում ուղղակի մշակել իրենց հողը: Ինձ շտապեցնում են, բայց ես, ուղղակի վերջացնեմ, կուզեի ավելի շատ նկարագրել իրենց վիճակը: Նրանք ուզում են պարզել, արդյոք, երբ է կատարվելու իրենց տված խոստումը՝ գազիֆիկացման: Ու երկրորդը. ահազանգում են՝ տարեցներ են եղել, որ իրենց որդիները լքում են այդ գյուղը: Թողնում ու գնում են, չեն ուզում ապրեն այն պայմաններում, ինչպիսին գյուղը հիմա կա: Ինչպե՞ս է լուծվելու այդ հարցը: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Իմ գործը Կանոնակարգ հիշեցնելն է, խնդրում եմ՝ տեղավորվեք: Առաջին հարցին պատասխանում է քաղաքաշինության նախարար պարոն Կարեն Շահրամանյանը և երկրորդ հարցին՝ էկոնոմիկայի նախարար պարոն Լևոն Գրիգորյանը:

Կարեն Շահրամանյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Առաջին հարցի հետ կապված՝ Բերձոր քաղաքի խմելու ջրի որակի և ընդհանրապես մեր բնակավայրերում խմելու ջրի որակի հետ կապված: Նշեմ, որ ջրամատակարարման համակարգը բաղկացած է մի քանի մասերից՝ աղբյուրի աղբյուրակապում, օրվա կարգավորիչ ջրամբարներ, ֆիլտր կայան և ներքին ցանց, որտեղից էլ բաշխվում է բնակչությանը: Կոնկրետ, Բերձոր քաղաքում լրիվությամբ ավարտված չէ ջրամատակարարման աշխատանքները, կան թաղամասեր, որտեղ դեռևս չեն իրականացվել ջրամատակարարում: Վերջին ժամանակներս վարչակազմի կողմից իրականացվել են աշխատանքներ, բայց դեռևս ավարտման փուլում չէ: Ֆիլտր կայանի բացակայության պատճառով այդպիսի խնդիրների ենք անդրադառնում, առանձնապես այն ժամանակաընթացներում, երբ ուժեղ սելավներ են տեղի ունենում, այսինքն սելավներից ինքը ջուրը պղտորում է, կավի բաղադրությունը բարձրանում է ջրի մեջ, չլինելով ֆիլտր կայան, ինքը չի զտվում և այդպես էլ մտնում է ներքին ցանց: Մենք կուսումնասիրենք այդ հարցը և կմշակենք ֆիլտր կայանի նախագծա-նախահաշվային փաստաթղթեր, եթե այդպիսին չլինի, որից հետո մենք արդեն ֆինանսական միջոցների առկայության դեպքում կանդրադառնանք այդ հարցին:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք, տիկին Մնացականյան: Շնորհակալություն, պարոն նախարար:

Կարեն Շահրամանյան – Գյուղի գազիֆիկացման հետ կապված: Մեր հանրապետությունը երևի այն հանրապետությունից է, որը կարելի է ասել, որ մեծամասնությամբ գազիֆիկացված է: Սակայն կան գյուղեր, որտեղ իրականացնելով գազիֆիկացման գծերը, տեղադրելով այդ գծերը, վերջում «Արցախգազի» մասնագետների կողմից գալիս են այն եզրակացության, որ ինքը արդարացնում չի այն հանգամանքներից ելնելով, որ սպառված գազը ավելի քիչ է, քան այդ գյուղի համար տարվող աշխատանքները և կորուստները գազի: Այդ պատճառով և հաշվի առնելով, որ Խանցք գյուղը գտնվում է այնպիսի մի տարածքում, որտեղ անտառային ֆոնդի առկայությունը մեծ է, երևի թե այդ պատճառով մինչև հիմա չի գազիֆիկացվել գյուղը: Սա կախված է տնտեսական նպատակահարմարությունից, եթե խիստ անհրաժեշտություն կա, մենք կանդրադառնանք այդ հարցին, կմշակենք նախագիծ, կներկայացնենք ինչպիսի ֆինանսական միջոցներ են անհրաժեշտ այդ աշխատանքները իրականացնելու համար, որից հետո արդեն կորոշենք՝ անցկացնել, թե չէ:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք, տիկին Մնացականյան:

Ռիտա Մնացականյան –(Չի Լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հաջորդ հարցին պատասխանում է էկոնոմիկայի և արտադրական ենթակառուցվածքների նախարար պարոն Լևոն Գրիգորյանը:

Լևոն Գրիգորյան – Շնորհակալություն հարցերի համար: Ես, որպես շարունակություն գազիֆիկացման թեմայից ուղղակի լրացնեմ իմ գործընկերոջ ասվածը: Մենք մի քանի գրություն ստացել ենք նաև այդ համայնքներից: Մինչև ենթակառուցվածքային խողովակային գազիֆիկացումը, մենք բոլորս հիշում ենք, կար տներում բալոնային համակարգի գազի խնդրի լուծման տարբերակ: Մենք գյուղացիներին կարող ենք առաջարկել, որպես առանձին բիզնես, թող մտածեն այդ գյուղում գազաբալոնային համակարգերով ապահովել գազի խնդիրը, թեկուզ կենցաղային գազ ունենալու համար: Մենք այդ առաջարկությունը ներկայացրել ենք հավանաբար ձեր գրությանը ի պատասխան: Ինչ վերաբերվում է Խանցք գյուղի տրանսպորտային հասանելիությանը, մենք վերջին տարիներին ունեցել ենք երթուղի՝ Խանցք-Ստեփանակերտ, որը շահագործող կազմակերպությունը ընթացիկ տարվա ընթացքում առաջարկել է հրաժարվել: Մեր ուսումնասիրությունները՝ 3 ամսվանը, ցույց են տվել, որ ծանրաբեռնվածությունը երթուղու 10 տոկոսը չի անցնում այն պարագայում, որ էֆեկտիվ ծանրաբեռնվածությունը 07, 08 պետք է ինքը լինի, որպեսզի լինի շահավետ բիզնեսի համար: Կարող ենք ուսումնասիրել լրացուցիչ, եթե քաղաքացիների հոսքը համապատասխան ապահովի, մենք ունենք նաև սուբսիդավորվող գծեր՝ Մարտակերտի շրջանում: Կարող ենք քննարկել նաև այդ տարբերակը, եթե դրա անհրաժեշտությունը լինի: Բայց վերջին մեր երեք ամսվա ուսումնասիրությունները ցույց է տվել, որ ցանկացողները ավտոբուսներով Խանցք գյուղից Ստեփանակերտ շատ քիչ են:

Աշոտ Ղուլյան - Արձագանքո՞ւմ եք, տիկին Մնացականյան:

Ռիտա Մնացականյան – (Չի լսվում): Ինչ անենք, որ Խանցքում քիչ են ապրում, նրանք էլ իրենց երկրի քաղաքացիներն են:

Լևոն Գրիգորյան – Հիմա մենք ունենք կանոնավոր երթուղի, բայց այդ գյուղի կանոնավոր երթուղուց ոչ մեկը չի օգտվում, որովհետև այդ գյուղում մասնավոր մեքենաներն ավելի շատ են: Քաղաք հաճախում են բոլորը իրենց մեքենաներով: Հիմա, պահենք այդ գյուղում կանոնավոր երթուղի, վնասենք այլ տնտեսավարողի, եթե սնանկանա տնտեսավարողը, բա ով պետք է լուծի այդ Խանցքի խնդիրը: Այս տեսակետից էլ իմաստ ունի:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Գրիգորյան: Հարցի համար հրավիրվում է Վիլեն Սաֆարյանը, թող պատրաստվի Վահրամ Բալայանը:

Վիլեն Սաֆարյան – Արցախի Հանրապետության պարոն Նախագահ, հարգելի կառավարության անդամներ, գործընկերներ: Հարցս վերաբերվում է մեր հանրապետության ազգային հարստության կարևոր բաղադրամասերից մեկը կազմող հողային ֆոնդին, մանավորապես՝ վառելահողերին: Ուրեմն, սկսած 1998թ. կատարված հողի սեփականաշնորհման այդ գործընթացից հետո հանրապետության, հատկապես՝ նախալեռնային համայնքներում վառելահողերի մեր հաշվարկներում մինչև 55-60 տոկոսը չեն օգտագործվել ըստ նպատակին, որի արդյունքում մի քանի տասնյակ տարի մնալով անմշակ, վառելահողերը դեգրատացվել են, վերածվել թփուտների, իսկ առանձին դեպքերում մինչև 40 տոկոսի դեպքում արդեն՝ վերածվել անտառների: Հողերի դեգրատացման այդ պրոցեսին նպաստել է նաև սեփականաշնորհման ընթացքում մի այնպիսի գործընթաց, ինչպիսին են քաղաքաբնակ՝ մասնավորապես Շուշի քաղաքի բնակիչների և Շուշիի շրջանի Բերդաձորի ենթաշրջանի բնակիչների հողերի սեփականաշնորհում Ասկերանի շրջանի Մոշխումհատ, Կարմիր գյուղ, Սարուշեն համայնքերից: Մոտ 40 կմ հեռավորության վրա մարդուն սեփականաշնորհելով մեկ ու երկուսից, լավագույն դեպքում մինչև երկու հեկտար վառելահող, որի մշակումը ոչ մի դեպքում ձեռնտու և շահավետ չէ,  արդյունքում ուենք այն, ինչը ունենք: Փաստորեն պրոցեսը ակտիվ կերպով ընթանում է բոլոր շրջաններում:  Իմ տվյալները հիմնականում վերաբերվում են Ասկերանի շրջանին, բայց չեմ կարծում, որ մնացած շրջաններում վիճակը ավելի բարվոք է: Հիմա՝ հարցս, արդյո՞ք նախատեսվում է կատարել միջոցառումների շարք՝ աղետալի վիճակից դուրս գալու համար: Հարցը աղետալի եմ անվանում, այլ տերմին չգտնելու պատճառով: Վաղը մենք կորցնելու ենք մեր ազգային հարստության այդ կարևոր մեծ բաղադրիչը:  Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, հարցին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարար, պարոն Ժիրայր Միրզոյանը:

Ժիրայր Միրզոյան  – Շնորհակալություն հարցի համար: Պարոն Սաֆարյան, ուրեմն խնդիրը համատարած բնույթ ունի և վերբերվում է բոլոր շրջաններին, բացի Քաշաթաղի և Շահումյանի շրջաններից: Մեր բոլոր հանդիպումներում, շրջաններում և մասնավորապես համայնքներում, բազմաթիվ մեր հողօգտագործողները բարձրացնում են այս հարցը, բայց պետք է նշեմ, որ սա սեփականաշնորհման արդյունքում ձևավորված այն խնդիրն է՝ հողօգտագործման բնագավառում, որը բազմիցս քննարկվել է տարբեր ատյաններում: Ի դեպ, հողերի դեգրատացման պատճառներից սա ընդամենը մեկն է, մի շարք պատճառներից ընդամենը մեկն է, որի լուծումը, կոնկրետ գյուղատնտեսության նախարարությունը տեսնում է ոչ թե սեփականաշնորհման գործընթացը նախկինում արդեն տեղի ունեցած 20 տարի չեղարկելու կամ վերանայելու, այլ միջոցառումներ իրականացնելու մեջ, որի արդյունքում պետք է մենք մեղմենք հող օգտագործողի այն խնդիրները, որոնք կապված են ավելի երկար ճանապարհ անցնելու, ավելի բարդ ռելիեֆային պայմաններում մշակություն իրականացնելու հետ: Գյուղատնտեսության նախարարությունը այս հարցը լուծելու համար, հայեցակարգում դրել է այնպիսի դրույթ, որը ենթադրում է գյուղատնտեսական գործունեության իրականացում տարածքային առանձնահատկությունները և գոտիական առանձնահատկությունները հաշվի առնելով: Սա գործընթաց է, որը տևելու է բավականին երկար ժամանակ, միգուցե մի տարի կամ ավել: Արդյունքում ունենալու ենք այնպիսի որոշումմներ, այնպիսի կարգեր, որոնց համաձայն, մենք պետական աջակցությունը դարձնելու ենք գործիք՝ աջակցելու այն հողօգտագործողներին, որոնց տարածքները գտնվում են շատ ավելի հեռու: Դուք նշեցիք Շուշիի շրջանը, բայց Ասկերանի շրջանում նույնպես կա այդ խնդիրը՝ Ամարասի տարածքում, Ասկերանի վերին ենթաշրջանի բնակիչներն ունեն սեփականաշնորհված տարածքներ: Առաջինը՝ դա, երկրորդ՝ ծրագիրը, որը էլի բխում է գյուղատնտեսության զարգացման, ռազմավարությունից դա այնպիսի աջակցության ձևեր սահմանելն է, որը էլի ունենալու ենք առաջիկայում, որը նպաստելու է կոոպերատիվների ստեղծմանը: Այսինքն, բոլոր սեփականաշնորհված հողամասերը, որոնք գտնվում են երկար տարածության վրա, այնտեղ կոոպերատիվ հիմնադրելու, իհարկե՝ սեփական ցանկությամբ, սեփական նախաձեռնությամբ կոոպերատիվ հիմնադրելու դեպքում ավելի մեծ աջակցություն ենք նախատեսում ցուցաբերել և ավելի լայն շրջանակ, թե ֆինանսական, թե այլ տեխնիկական ռեսուրսներ օգտագործելու, որպեսզի մեղմվի, բայց կառավարությունը ի դեմս գյուղատնտեսության նախարարության այս պահին գործող կամ նախագծվող ծրագիր չունի՝ սեփականաշնորհման գործընթացը վերանայելու կամ չեղարկելու:    

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Սաֆարյան: Վիլեն Սաֆարյան:

Վիլեն Սաֆարյան - Գյուղնախարարի պատասխանը, գյուղատնտեսության նախարարի տեսանկյունից ինձ լրիվ բավարարում է, բայց այստեղ կա հարցի մյուս կողմը: Նկատի ունեի, Շուշիի տարածքում, որ մարդիկ հողից հրաժարվելու համար պիտի որոշակի գումար մուծեն: Մարդիկ հողը չեն օգտագործել և հրաժարվում են, այդ հողի հրաժարվելու դիմաց որևէ գումար մուծելուց: Դա է խնդիրը: Իսկ Ասկերանի շրջանում մարդիկ չեն հրաժարվում մշակելուց: Ամարասի հովիտը մեր հանրապետության ծաղկուն հովիտներից մեկն է (Չի լսվում): Բայց ես նկատի ունեմ նախալեռնային հատվածները, որ ընդհանրապես չեն մշակվում: Այստեղ պետք է ուսումնասիրել չմշակման պատճառները, չեմ կարծում, որ այստեղ գյուղատնտեսության նախարարության խնդիրն է, հարցը այստեղ մի քիչ ավելի լայն է:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Բան ունե՞ք ավելացնելու:

Ժիրայր Միրզոյան  – Պարոն Սաֆարյան, ավելացնեմ, որ բացի վարելահողերից, գյուղատնտեսական գրեթե բոլոր տարածքները նույնպես այդ վիճակում են՝ սկսած արոտավայրերից, այգիներից, բանջարանոցներից և այլն: Արոտավայրերի մասով մենք արդեն մեկնարկել ենք ծրագիր՝ արոտավայրերի վերականգման, անասնապահության կանոնակարգման, որի շրջանակներում արդեն սկսված են մի քանի համայնքներում արոտավայրերի վերականգման աշխատանքերը, մասնավորապես հենց թփուտներից, քարերից որոշ տեղեր նաև այլ մնացորդներից ազատելու ծրագիր, դա արդեն մեկնարկած է: Սա ևս տևական ծրագիր է: Այս տարի, ընդամենը չորս համայնքում ենք իրականացնելու, բայց բավարար միջոցներ ունենալու դեպքում 2019թ. նախատեսում ենք տասից ավելի համայնքերում իրականացնել: Սա արոտավայրերի դեգրադացման դեմ ուղղված ծրագիր է: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Միրզոյան, հարցին լրացուցիչ պարզաբանում ունի տալու պետական նախարար, պարոն Գրիգորի Մարտիրոսյանը:

Գրիգորի Մարտիրոսյան – Պարոն Սաֆարյան, Ձեր հարցին գյուղատնտեսության նախարարի պատասխանելը պատահական չէր ընտրված, որովհետև մենք դիտարկում ենք այդ խնդրի լուծումը ապագայում հենց գյուղատնտեսության և գյուղի զարգացման նպատակներից ելնելով և, մեր նպատակն է ստեղծել այնպիսի պայմաններ նաև ուսումնասիրելով պատճառները, որոնց մասին դուք նշեցիք, որպեսզի մշակելը լինի շահավետ, մշակելը լինի ձեռնտու մարդկանց համար, որպեսզի այդ երևույթները գնալով նվազեն: Բնականաբար, դրա լուծման, որպես նախընտրելի ձև, տեսնում ենք գյուղատնտեսության զարգացումը: Շնորհակալություն:

               Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Հարցի համար, խնդրեմ, Վահրամ Բալայան, թող պատրաստվի Դավիթ Մելքումյանը:

Վահրամ Բալայան - Արցախի Հանրապետության հարգարժան Նախագահ, կառավարության հարգելի անդամներ, հարգելի գործընկերներ: Այս վերջերս, ծանր հիվանդությունից  հետո, երկարատև ծանր հիվանդությունից հետո կյանքից հեռացավ Արցախյան ազգային-ազատագրական պայքարի ամենավառ դեմքերից մեկը, ինչու չէ կարելի է ասել արցախյան շարժման, մեր ազատագրական պայքարի խիղճը, բարոյական բարձր կերպար, խոսքս վերաբերվում է Իգոր Մուրադյանին: Քանի որ իմ հարցս նաև առաջարկություն է, ես կարծում եմ, որ նպատակահարմար կլինի Ստեփանակերտի փողոցներից մեկը վերանվանել նրա անունով, ինչու չէ ունենալ նաև հուշարձանը թե մայրաքաղաքում, թե ընդհանրապես, հանրապետության տարբեր բնակավայրերում: Երկրորդ հարցը՝ հունիսի 18-ի կարկտախառն մրրիկից  հետո մեր քաղաքը բավականին տուժել է: Ես գիտեմ, որ կառավարությունում հանձնաժողով է ստեղծվել ու ակտիվ աշխատանքներ է կատարվում այդ ամենը վերացնելու համար, բայց, քանի որ ես ներկայացնում եմ 4-րդ ընտրատարածքը, որը, համարյա թե, ինչպես ասում են՝ քաղաքի կեսն է և առանձնատները շատ են, այսպես ասած՝ սեփական տները: Ես եղել եմ այդ հատվածներում, խոսքը վերաբերվում  է Զորգեի հարակից նրբանցքներն, Ենիկոլոպով, Տեր-Գաբրիելյանց փողոցներին, որոնք իսկապես անմխիթար վիճակում են գտնվում, այսինքն սելավների պատճառով ճանապարհները շատ վատ վիճակի մեջ են, հենապատերը անմխիթար վիճակում են, ճանապարհները լցված են աղբով, հողով, ընդհանուր առմամբ՝ կառավարությունն ի՞նչ ծրագիր ունի այս հարցի հետ կապված և կհորդորեի նաև, միաժամանակ, պարոն նախարար, միգուցե նաև օգտագործվի մեր գյուղերում այս վերջին տարիներին կուտակած փորձը, ես ի նկատի ունեմ  սալահատակման հարցի հետ կապված, որովհետև բավականին, մանավանդ գերեզմանոցի հարևանությամբ գտնվող փողոցները թեքության վրա  են գտնվում, միգուցե նաև փորձվի այս ձևով հարցին լուծումներ ապահովել: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հարցերին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության պետնախարար պարոն Գրիգորի Մարտիրոսյանը: Խնդրեմ:

Գրիգորի Մարտիրոսյան – Շնորհակալություն հարցերի համար: Իրականում Իգոր Մուրադյանի ներդրումը դժվար է թերագնահատել: Առաջարկը, անկասկած կուսումնասիրվի, կքննարկվի նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ և դրա մասին, կառավարությունը կարծիք կձևավորի այդ քննարկումների արդյունքում և, կարծում եմ, որ պարտադիր պետք է պարոն Մուրադյանի հիշատակը հավերժացնող  այս կամ այն ձևով որոշակի լուծում տրվի: Երկրորդ հարցի հետ կապված՝ ինչպես գիտեք Նախագահի կողմից ստեղծվել է օպերատիվ շտաբ իմ ղեկավարությամբ, որում  ընդգրկվել է և քաղաքաշինության նախարարը, և Ստեփանակերտի քաղաքապետը, և հստակ տարանջատվել է այն ոլորտները, որոնց համար պատասխանատու կլինեն տեղական մարմինները և քաղաքաշինության պատասխանատուները: Դրանց մեջ ներառված են նաև ճանապարհների բարեկարգման աշխատանքները: Այս պահին դեռևս  դրանք սահմանափակվում են խճապատման աշխատանքներով, նկատի ունենալով  մեր ապագա ծրագրերում նաև ավելի հիմնովի բարեկարգման աշխատանքների իրականացումը: Դրանց մեջ կներառվի նաև ձեր նշած տարածքները:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Բալայան: Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան:  Դավիթ Մելքումյանը հանում է հարցը, որովհետև կարկտահարության հետ կապված էր նույնպես: Խնդրեմ, Էդուարդ Աղաբեկյան: Հաջորդ՝ Արթուր Թովմասյան:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Արցախի Հանրապետության մեծարգո Նախագահ, հարգելի գործընկերներ, կառավարության հարգելի  անդամներ: Հարցերս՝ երևի երկուսը, ավելի կոնկրետ: Անցած տարի մենք՝ կարծես թե փորձել ենք ապակենտրոնացնել հատկապես կառույցները, միջոցները, միջգյուղական ճանապարհների մասով և կարելի էր ակնկալել, որ գոնե ապակենտրոնացման զուգահեռ, առաջին տարում թերևս արդյունքներն ավելի տեսանելի պետք է լինեին, որպեսզի հետագայում ևս շահագրգռված լինենք, կամ այլ գաղափարներ ևս ապակենտրոնացնելու, բայց կարծեք թե, իրականում ինչ-որ բան, ինչ-որ տեղ այն չի, մասնավորապես՝ ճանապարհների մասով: Իհարկե, այդ ճանապարհների անցանելիության, երբեմն նաև անանցանելիության մասով, հիմնականում՝ սելավներ, նախորդ ելույթներում, հարցադրումներում հնչվեց դրա մասին, բայց կարծում եմ բնակչությունը շատ լավ էլ գիտի հիմնականում, որ ճանապարհներն են ավելի խոցելի այդ մասում: Այդ կառույցներին որպես առաջնահերթ նպատակ, ուշադրություն դարձնեն, խոսքս,  մանավանդ՝ ավելի առարկայական, վերաբերում է Ասկերանի շրջանի վերին ենթաշրջանին, կարծեք թե, ստեղծվել է Խաչեն անվանումով  ընկերությունը, որը կապ չունի Վարանդայի հետ:

Երկրորդը՝ զոհված զինծառայողների ընտանիքներին կամ ընդհանրապես հիփոթեքի բնակարանային սպասարկումների մասով, հատկապես զոհված զինծառայողների՝ կարծեմ 0 դրույքաչափով: Ողջունելի է գաղափարը, բայց, կարծես թե,  բողոքները անընդհատ գալիս, բնակիչները հարցնում են՝ ինչու է ինչ-որ բան արգելակված, կասեցված  սպասողական վիճակում: Շարունակվելո՞ւ է այդ ծրագիրը, թե ոչ: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Առաջին հարցին պատասխանում է քաղաքաշինության նախարար, պարոն Կարեն Շահրամանյանը,  երկրորդ հարցին՝ պետական նախարարը:

Կարեն Շահրամանյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Իրոք, 2017թ. Արցախի Հանրապետության կառավարությունը ընդունել է որոշում՝ «Արցախուղի» ընկերությունը մասնատել  և իր շրջաններում աշխատող աշխատանքային խմբերը տրամադրել շրջվարչակազմերին, այսինքն շրջվարչակազմերի իրավասության տակ պետք է արդեն իրականացնեն աշխատանքներ: Եվ բոլոր շրջաններում  ստեղծվել են համապատասխան ընկերություններ: Կոնկրետ Ասկերանի շրջանում ստեղծվել է «Խաչենշին» փակ բաժնետիրական ընկերությունը, որը պետք է զբաղվեր գյուղական ճանապարհների բարեկարգման, կանաչապատման և այլ կենցաղային հարցերի լուծմամբ: Ընդհանուր առմամբ, բոլոր շրջանների համար հատկացվել է մոտ 2-2,5 միլիարդ դրամ, որը իր մեջ ընդգրկում է բոլոր այդ աշխատանքները նախկին կոմունալ տնտեսությունները միացնելով, ստեղծելով մեկ ընդհանուր ընկերություն: Ասկերանի շրջանում գործող «Խաչենշին» ընկերությունը, իրոք զգալի աշխատանքներ իրականացրել է: Սակայն, Դուք ճիշտ եք նկատել, այդ աշխատանքները իրականացրել է Ասկերանի շրջանի ներքևի հատվածում և ինձ թվում է՝  ինքը մեկ աշխատանքային խումբ է, հնարավոր չէ միաժամանակ բոլոր գյուղերում իրականացնել աշխատանքներ, և ինձ թվում է՝ երրորդ, չորրորդ եռամսյակներում արդեն պետք է տեղափոխվի դեպի վերևի ենթաշրջանը՝ Ավետարանոցի ենթաշրջանը և այնտեղ ևս կիրականացնի գյուղերի գյուղամիջյան ճանապարհների բարեկարգման աշխատանքներ: Մնում է մի քիչ համբերատար լինել և բոլոր աշխատանքները ընկերության կողմից կիրականացվեն:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Աղաբեկյան: Էդուարդ Աղաբեկյան:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Ես ենթադրում եմ, որ պարոն Շահրամանյան, Ձեր կոչը լսել է ժողովուրդը՝ համբերատար լինելու մասին, վաղը չէ, մյուս օրը գնալու եք ասեք խոշորացում, տեղական ինքնակառավարման գաղափարները կենտրոնացում, ավելի ճիշտ է, հակառակն են ապացուցելու: Ուրեմն, իրենց տեսածն են ասելու ժողովուրդը:

Կարեն Շահրամանյան – Ես ուզում եմ մի քիչ ավելացնել նաև, որ այդ ընկերություններում առկա մեքենա-մեխանիզմները դեռևս չի բավարարում, մենք շրջաններից ստացել ենք համապատասխան հայտեր, և երևի առաջիկա տարիներին մենք համալրելու ենք այդ ընկերությունները ևս լրացուցիչ մեխանիզմներով և հնարավորություն ենք ստեղծելու ավելի բազմակողմանի իրականացնելու աշխատանքները:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Երկրորդ հարցին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության պետական նախարար, պարոն  Գրիգորի Մարտիրոսյանը: Խնդրեմ:

Գրիգորի Մարտիրոսյան – Եթե կարելի է, առաջին հարցի հետ կապված որոշակի լրացում. ապակենտրոնացումը չի սահմանափակվել միայն «Արցախուղու» համապատասխան մասնաճյուղերի բաժանմամբ: Դուք տեղյակ եք, որ նաև տվյալ կազմակերպություններում կենտրոնացվել են նաև այլ ծառայություններ, ինչպիսիք են սանմաքրում, համատարածքների բարեկարգում, սալապատում, ջրամատակարարման համակարգ և, դեռևս մենք մի քանի ամսվա փորձը բավարար հիմքեր չի տալիս  եզրակացնելու ընդհանուր առմամբ այսպիսի մոդելի լրիվ արդյունավետության մասին, համենայնդեպս նպատակը միանշանակ հստակ է, որ տեղում կամ շրջանի մակարդակով առաջնահերթություններ որոշելը շատ ավելի արդյունավետ կարող է լինել, քան դա անել կենտրոնացնելով այդ բոլոր որոշումների կայացումը Ստեփանակերտ քաղաքում: Դա՝ առաջին հարցի հետ կապված: Երկրորդի հետ կապված՝ նշեմ, որ սահմանափակում կամ որևէ ծրագրի ավարտ՝ այդպիսի բան չկա: Իրականում սոցիալական ծրագրերի հիմնադրամի կողից իրականացվող հիփոթեքային ծրագրերը շատ ավելի մեծ ծավալ և թափ են ստացել, քան նույնիսկ մեր՝ այսպես ասած, Արցախի ներդրումային հիմնադրամի կողմից իրականացվող հիփոթեքային ծրագրերը, այս տարվա անցած 5-6 ամիսների ընթացքում միայն սոցիալական ծրագրերի հիմնադրամի կողմից շուրջ 1,5-2 անգամ ավելի շատ հիփոթեքային վարկի սուբսիդավորում է իրականացվել, քան Արցախի ներդրումային հիմնադրամի կողմից: Այս պահին, որոշակի ծրագրի դանդաղում իրականում գոյություն ունի, պայմանավորված երկու հանգամանքով՝ 1-ին: Դուք տեղյակ եք, որ սոցիալական ծրագրերի իրականացման հիմնադրամը գտնվում է վերակազմակերպման, այսինքն՝ լուծարման գործընթացում,  դրանով իսկ պայմանավորված որոշակի նոր հայտերի ընդունման գործընթացը որոշակի դանդաղում է ապրել: Երկրորդ հարցն այն է, որ,  իհարկե այդ հիմնադրամը մշտապես կապի մեջ է առևտրային  բանկերի հետ և ինքնանպատակ չէ, այսինքն՝ հայտը ընդունել և ուղարկել բանկ, այն դեպքում,  եթե բանկերը համապատասխան վարկավորում չեն իրականացնի: Եվ այս պահին մենք ունենք որոշակի ժամանակավոր վարկային ռեսուրսների սահմանափակման խնդիր: Դրանով պայմանավորված նույնպես, նորից եմ կրկնում ժամանակավոր վարկավորման տեմպերի դանդաղումը կարող ենք արձանագրել: Ընդհանուր առմամբ, ծրագիրը բավականին արդյունավետ է, մենք նախատեսում ենք ևս մեկ անգամ վերանայել, ուսումնասիրել բոլոր մեր հիփոթեքային ծրագրերը և դրանք դիտարկել ընդհանուր միասնական քաղաքականության ներքո, անհրաժեշտության դեպքում նաև բարձրացնելով նպատակայնությունը, արդյունավետությունը: Այսինքն՝ մոտակա 1-2 ամսվա ընթացքում նախատեսում ենք այդ ծրագրերի էական, խորը ուսումնասիրություն, վերլուծություն և դրանից հետո որոշակի վերանայումներ:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Աղաբեկյան: Էդուարդ Աղաբեկյան:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Պարոն պետնախարար, հիփոթեքի մասով խոսքը վերաբերվում է ոչ թե նորին, այլ նաև ընդունված հայտերի սպասարկման շարունակությանը, իսկ առաջին հարցի մասով՝ իհարկե ես միանշանակ կողմ եմ ապակենտրոնացմանը: Բայց ապակենտրոնացմանը զուգահեռ, կարծում եմ, դրա դրական արդյունքները պետք է նաև տեսանելի լինի բնակչության համար, եթե տեսանելի չէ, մենակ թղթի վրա է ամեն ինչ, կարծում եմ՝ սա չի մեր ուզածը՝ ընդհանուրիս:

Գրիգորի Մարտիրոսյան – Մենք  հաշվի կառնենք նաև, որ այս պահին մենք ունեինք որոշակի նյութատեխնիկական բազա և ըստ հնարավորությունների այդ նյութատեխնիկական բազայով ապահովել ենք նաև ապակենտրոնացված հիմնարկները: Բնականաբար, խնիկական վերազինման  պարկի համամասնորեն  կաճի նաև աշխատանքների և որակը, և ծավալը: Այդքանը:

Աշոտ Ղուլյան –Շնորհակալություն, պարոն Մարտիրոսյան: Կարող եք նստել: Հաջորդ հարցը՝ Արթուր Թովմասյան և եզրափակիչ հարցը:

Արթուր Թովմասյան – Արցախի Հանրապետության, մեծարգո Նախագահ, հարգարժան Ազգային Ժողովի նախագահ և պետնախարար, հարգելի կառավարության անդամներ և պատգամավորներ:  Սա Ազգային ժողով և կառավարության հարցուպատասխանի առաջին նիստն է, որ «Ազատ հայրենիք» կուսակցության նախագահը այլևս կառավարության անդամ չէ: «Հայրենիք» խմբակցության պատգամավորները հնարավորություն են տալիս նորանշանակ պետնախարարին, նախարարներին, ուժային կառույցների նոր ղեկավարներին ծանոթանալու իրենց ոլորտին և նաև «Հայրենիք» խմբակցությունը շնորհավորում է նրանց բոլորին, ցանկանում է հաջողություններ ինչպես անձնական կյանքում, այնպես էլ աշխատանքում: Հիմա՝ հարցը: Հարցի մի մասը հնչեցված է պարոն Բալայանի կողմից, ուղղակի կարկուտի մասը մեր հողօգտագործողների մասով: Կարկուտը ավելի շատ է անհանգստացնում մեր ժողովրդին, քան թե արտաքին և ներքին սպառնալիքները: Բազմաթիվ հողօգտագործողներ, մեր հայրենակիցներ, ցանկանում են իմանալ՝ կառավարության կողմից կլինի՞ փոխհատուցում, թե ոչ: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Թովմասյան: Հարցին պատասխանում է գյուղատնտեսության նախարար Ժիրայր Միրզոյանը: Ես ուզում եմ պարոն Թովմասյանի շնորհավորանքը տարածել ամբողջ պառլամենտի անունից, միայն «Հայրենիք» խմբակցությունը չի շնորհավորում: Առաջին անգամ է պետնախարարը, ֆինանսների նախարարը մասնակցում: Շնորհավորում ենք, և համատեղ հաջողված աշխատանք ենք մաղթում: Խնդրեմ:

Ժիրայր Միրզոյան -  Շնորհակալություն հարցի համար: Մայիս ամսվա կեսերից առայսօր, առաջին կարկուտից հետո, սկսվել է գյուղատնտեսության նախարարության սկզբից մեկ հանձնաժողով, այնուհետև երեք հանձնաժողովներ հանրապետության ամբողջ տարածքում ուսումնասիրել կարկուտի հասցված վնասների չափերը, տարածքները: Սկսել ենք վերլուծական աշխատանք արդեն: Ներկայում կարող ենք միանշանակ փաստել, որ 9016 հեկտար գյուղատնտեսական նշանակության տարածքներում բերքահավաք չի կազմակերպվելու: Այդտեղ 100 տոկոսով վնասվել են տարածքները: Եվս 1900 հեկտար մենք որակել ենք վնասված 50-70 տոկոս չափով, բայց վերջնական թիվ մենք ունենալու ենք բերքահավաքը ավարտելուց հետո, որովհետև այս պահին մենք հետևում ենք այդ տարածքներում բերքահավաքին և ավելի ստույգ տեղեկություններ մենք ունենալու ենք բերքահավաքը ավարտելուց հետո: Փոխհատուցման վերաբերյալ հարցը քննարկվել է տարբեր ատյաններում, Հանրապետության Նախագահի մոտ, նույնիսկ երեկ, մենք միանշանակ կարող ենք ասել ամբողջական փոխհատուցում չի կարող լինել: Լինելու է ֆինանսական աջակցություն, իսկ չափերի հետ կապված մենք դրան անդրադառնալու ենք առաջիկայում, երբ որ ունենանք հացահատիկի բերքահավաքն արդեն ավարտված ամբողջությամբ: Ինչո՞ւ ֆինանսական, որովհետև մենք տեղերում քննարկելու ժամանակ, գրեթե բոլոր հողօգտագործողները  առաջարկել են ֆինանսական աջակցություն, որովհետև խոսքը վերաբերվում է, նորից եմ կրկնում, գրեթե 9 տեսակի տարբեր մշակաբույսերի, դաշտավարական տարածքների վնասման, բանջարանոցների, այգիների: Այսինքն՝ բոլոր դեպքերում նույնիսկ միայն ֆինանսական աջակցության դեպքերում էլ չափերը լինելու են տարբերակված: Այս պահին չափերի մասին խոսել չեմ կարող, որովհետև դեռևս ստույգ չեն չափերը, բայց 9016 հեկտար ամբողջությամբ վնասվել են, որովհետև բերքահավաք չի կատարվելու: Սա բերքահավաքը ավարտելուց հետո այս թիվը ավելանալու է ինչքանով, արդեն չգիտեմ, այն ժամանակ կորոշենք: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Պարոն Թովմասյան, արձագանքո՞ւմ եք:

Արթուր Թովմասյան – Պարոն նախարար, ուզում եմ ասել, որ կան հողօգտագործողներ, որոնց միակ եկամուտը դա էր: Այսինքն, անպայման աջակցություն պետք է ցուցաբերվի՝ թեկուզ քիչ մասով:

Ժիրայր Միրզոյան – Միանշանակ, աջակցություն լինելու է: Բացի աջակցությունից, մենք արդեն պետական նախարարի մոտ քննարկել ենք, և բոլոր հողատարածքները, որոնք վնասվել են 50 տոկոս և ավելի, ազատվելու են հողի հարկից և վարձավճարից: Այն տարածքները, որոնք համայնքների վարչական  սահմաններում են գտնվում, դրանց վարձավճարները և հողի հարկերը փոխհատուցվելու են պետական բյուջեի միջոցների հաշվին:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն նախարար:

Բակո Սահակյան – Ներողություն, Արթուր Բաբկենի, երեկվա մեր խորհրդակցության արդյունքում, մենք փաստել ենք, որ այս պահի դրությամբ հատել ենք  2 միլիարդի սահմանը, առանց գյուղատնտեսությանը հասցված վնասի: Մենք ունենք նաև խնդիրներ զորամասերում և զինավաններում: Լրացուցիչ այդ ուղղությամբ նույնպես աշխատանքներ ենք  իրականացվում: 9-րդ պաշտպանական շրջանի, 1-ին պաշտպանական շրջանի և նախնական տվյալների համաձայն, միայն առանց գյուղատնտեսության հասցրված վնասը մեր տնտեսությանը հասնելու է 2 միլիարդ 500 միլիոնի: Եվ գյուղնախարարը նշեց, անպայման մենք մասնակցություն ունենալու ենք, ուղղակի այդ ձևերի և չափերի հետ կապված անհրաժեշտություն ունենք լրացուցիչ քննարկումներ անցկացնել: Պարզ է, որ մենք չենք թողնելու այդ մարդկանց ծանր վիճակում:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Նախագահ: Վերջին հարցի համար ես եմ գրանցվել: Թույլ տվեք հնչեցնել:

Աշոտ Ղուլյան – Տարբեր տեղերից բազմաթիվ դիմումներ եմ ստացել այս վերջին օրերին՝ քաղաքացիներից, բժիշկներից, այդ թվում և սոցիալական ցանցերով և մարդիկ իրենց մտահոգությունն են հայտնում Շուշիի քաղաքային հիվանդանոցի շենքային պայմանների ոչ բարվոք վիճակի կապակցությամբ: Հարցս երևի  առողջապահության ոլորտից է, բայց քաղաքաշինության նախարարը երևի կարող է պատասխանել: Ի՞նչ ծրագրեր կան այս ուղղությամբ և, նախատեսվո՞ւմ է,  արդյո՞ք, հիվանդանոցի շենքի հետ կապված վերանորոգում կամ մեկ այլ լուծում: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Քաղաքաշինության նախարար, Կարեն Շահրամանյան:

Կարեն Շահրամանյան – Շնորհակալություն հարցի համար: Իրոք, վերջին ժամանակաշրջաններում, զգալի աշխատանքներ են կատարվել առողջապահության ոլորտում՝ թե շենքային պայմանների բարելավման, թե մասնագետների վերապատրաստման և, թե հիվանդանոցները նոր սարքավորումներով համալրման ուղղությամբ: Նշեմ որ, օրինակ, Մարտակերտի, Մարտունու շրջանները լրիվությամբ ապահոված են նոր հիվանդանոցներով, նոր սարքավորումներով: Այսօրվա դրությամբ, աշխատանքներ են ընթանում Բերձոր քաղաքում, նորակառույց շենքի ուղղությամբ: Ստեփանակերտ քաղաքում ունենք երկար սպասված հանրապետական հիվանդանոցը, այնուհետև Հայաստան համահայկական հիմնադրամի Ֆրանսիայի և Հանրապետության կառավարության  համաֆինանսավորմամբ ավարտել ենք ուռուցքաբանական կենտրոնի կառուցման աշխատանքները: Մոտ օրերս քննարկվել է Քարվաճառում հիվանդանոցի շենքի վերակառուցման կապիտալ և նոր մասնաշենքի, որտեղ տեղակայված է լինելու վիրահատական և վերակենդանացման բաժանմունքը, և արդեն մեր և առողջապահության մասնագետները տեղում ուսումնասիրել են տարածքը և արդեն նախագծա-փաստաթղթերի մշակման գործընթացում է գտնվում: Այնուհետև՝ Ասկերան քաղաքում ևս շատ անմխիթար վիճակում գտնվող  փոքրիկ հիվանդանոցը որոշվել է ապամոնտաժել և  ավելի փոքր տիպի շրջանային հիվանդանոց ունենալ: Իսկ կոնկրետ Շուշիի հետ կապված, բոլորս տեղյակ ենք, որ Շուշիում բավականին մեծ մասնաշենք է հիվանդանոցը տեղակայված իր օժանդակ շինություններով և ես կառաջարկեի քննարկել առողջապահության մասնագետների հետ իմանալու համար, որ արդյո՞ք Շուշիում մեզ պետք է այդպիսի մեծ հիվանդանոց, թե՝ չէ և, այդ քննարկումների արդյունքում արդեն՝ կայացնել որոշում, թե ինչ անել Շուշիի հիվանդանոցի հետ: Իսկ հիվանդանոցում, ինչքան տեղյակ եմ ես, այս տարիներին, ֆրանսիայի մեր հայրենակիցների կողմից կապիտալ վերակառուցվել է վիրաբուժական բաժանմունքը, իսկ մնացածը գտնվում է դեռևս խորհրդային տարիների տեսքով:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն նախարար: Կարծում եմ՝ ամենալավ տարբերակը համատեղ քննարկումներն են, որպեսզի ապագայում կարողանանք նաև ճիշտ լուծում առաջարկել: Շնորհակալություն:

Մենք ամփոփում ենք: Պարոն Նախագահ, բան ունե՞ք ավելացնելու:

Բակո Սահակյան - Ցանկություն ունեմ, որի մասին  մենք խոսել ենք: Գրառել եմ իմ մոտ բոլոր հարցերը, որոնց մասին խոսվել է: Եվ գրեթե բոլոր հանդիպումների ժամանակ առաջարկել եմ, որպեսզի վերջնականապես մենք կիրառենք մի մշակույթ, որը հնարավորություն կտա դասակարգելու առաջնահերթությունները: Մենք հաստատում ենք բյուջեն և փորձում ենք հետևողական լինենք այդ բյուջեի կատարողականին: Ամեն անգամ այս կարգի քննարկումներ, այս կարգի հանդիպումներ ունենալուց ես համոզվում եմ, որ մենք այդպիսի անհրաժեշտություն ունենք: Դասակարգելով այդ նշված մշակույթի պահանջների համապատասխան առաջնահերթությունները՝ լինի առողջապահության հետ կապված, կրթության հետ կապված, որովհետև եթե մենք ամեն անգամ բարձրաձայնենք այս կամ այն խնդիրների մասին, քաջ տեղեկացված լինելով մեր հնարավորությունների մասին, ես կարծում եմ, որ այդ կարգի աշխատանքը վայել չէ մեզ, որովհետև մենք գիտենք մեր հնարավորությունների մասին և ես հակված եմ գործել մեր հնարավորությունների շրջանակներում: Մենք գործում ենք նաև մեր հնարավորություններից դուրս, քիչ առաջ նշել եմ նույն զինավանների հետ կապված մենք խնդիր ենք ունեցել այս կարկտահարությունից և այդ ուժեղ քամիներից հետո մեր մարտական հերթապահության և այդ իրականացման հատվածում, մենք, բնականաբար,  ենք գրավում արտաբյուջետային միջոցներ: Եվ ես առաջարկում եմ այսօր աշխատել 2019թ. բյուջեի հետ, իրականացնելով  անհրաժեշտ քննարկումները և հիմք ստեղծելով այդ մշակույթը դարձնելու մեզ համար հիմնական առաջնորդվելու միջոց: Դասակարգելու մեր առաջնահերթությունը, որպեսզի ստիպված չլինենք տարվա ընթացքում անդրադառնալու և, այսպես ասած, մեկը մյուսից չհասկանալու: Այսքանը:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Նախագահ: Ամփոփենք այսօրվա մեր «հարց ու պատասխանը» Մենք հարցերի համար գրանցել էինք 11 պատգամավորներ, 11 պատգամավորներից 10 հնչեցրել են իրենց հարցերը: Ընդհանուր առմամբ, հնչեցվել է, ներկայացվել է 16 հարց, բոլոր հարցերին տրվել են անհրաժեշտ պատասխաններ ու պարզաբանումներ: Շնորհակալություն հայտնենք Հանրապետության Նախագահին և կառավարության անդամներին, պետնախարարին: Եվ, այսքանով ավարտում ենք այս մասը:  Հինգ րոպե ընդմիջում, որից հետո Ազգային Ժողովի պատգամավորները խնդրում եմ նորից վերադառնան շարունակելու համար: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Հարգելի գործընկերներ, շարունակում ենք մեր աշխատանքները այսօրվա՝ հունիսի 27-ի Ազգային Ժողովի լիագումար նիստի օրակարգով և ինչպես մինչև հարց ու պատասխանը, կառավարության հետ  հարց ու պատասխանը նախատեսել էինք, մենք ընդմիջել ենք թեման, երբ որ «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի նախագիծը ներկայացվել է կառավարության լիազոր ներկայացուցչի կողմից: Այժմ, ես առաջարկում եմ շարունակենք և պատգամավորները հնարավորություն ունեն հարցեր ուղղել կառավարության լիազոր ներկայացուցչին: Խնդրեմ, պարոն Դանիելյան, և հարցեր արդարադատության նախարարին: Խնդրում եմ հարցերի համար հերթագրվել՝ Գագիկ Բաղունց, Հայկ Խանումյան, Էդուարդ Աղաբեկյան, ուրի՞շ, ուրիշ հարցեր չկա՞ն, Ռիտա Մնացականյան: Շատ լավ: Հարցերը հիմա  հնչեցնում ենք ըստ հերթագրված կարգի: Խնդրեմ՝ Գագիկ Բաղունց:

Գագիկ Բաղունց – Պարոն Դանիելյան, հոդված 19, 1-ի կետի 3-րդ ենթակետը՝  հավաքն արգելվում է, եթե հավաքն անցկացվելու է Հանրապետության Նախագահի, Ազգային Ժողովի, Կառավարության և այլն և այլն, այնպիսի հեռավորության, որի դեպքում այն սպառնում է դրանց բնականոն գործունեությանը: Ի՞նչ նորմերով է կանոնակարգվում այդ հեռավորությունը, ի՞նչ է հասկացվում: Եվ երկրորդ հարցս՝ 20 թիվը, հանրահավաքի մասնակիցների 20 թիվը, եթե Դուք ասում եք, որ դա ստացվում է այնպես, որ 19 չեն խոչընդոտում, ասենք թե՝ որոշակի անցուդարձին, 20-ն արդեն խոչընդոտում է: Նման թիվ Հայաստանում ընդունված է՝ 100, այսինքն՝ եթե 20-ը մենք համարում ենք, որ չի խոչընդոտում, ապա Հայաստանի դեպքում մինչև 99 չի խոչընդոտում: Այդ թիվը ի՞նչ իմաստ ունի և ո՞նց է ընտրվել:

Արարատ Դանիելյան – Թիվը, ասենք դա համամասնության սկզբունքն է հիմք հանդիսացել, որ իրենք, ասենք մայրաքաղաքի համար կամ այդ բնակչության մեծ թվով համայնքների համար, օրինակ կա 100 հոգի սահմանած, այդ համամասնության սկզբունքի  համաձայն, մենք նախատեսել ենք 20 հոգի, ասենք, 20 և ավել դա իրազեկում է պահանջում, իսկ եթե 20 չկա, իրազեկում չի պահանջում, խնդիրը դա է: Ասենք իրազեկել կամ չիրազեկել: Օրինակ, հետագայում եթե ինքնաբուխ կամ շտապ, դրա հետ կապված, ասենք, ոստիկանությանը, եթե Դուք նկատել եք նույն օրենքի 32-րդ հոդվածը ոստիկանության պարտականությունները հավաքի ընթացքում: Այսինքն՝ ոստիկանությունը առաջնահերթ խնդիր է ոչ թե հավաքին խոչընդոտելը, այլ հավաք կազմակերպիչներին իրավունքներով պահպանելն է: Եթե հավաքը խաղաղ բնույթ ունի, ապա ոստիկանությունը իր իրավասությունների սահմանում պարտավոր է աջակցել հավաքին: Ու, ասենք կարող է հավաքի ժամանակ հենց հավաքի կազմակերպչի կողմից խնդիր լինի դիմել ոստիկանությունը, հարց է դնում ինչ-որ մեկը խանգարում է կամ խոչընդոտում է, որպեսզի համապատասխան միջոցներ ձեռնարկվի այդ մարդու նկատմամբ: Ինչ վերաբերում է 1-ին հարցին, հատուկ չի նշվում այդ հեռավորության վրա, որովհետև, ընդհակառակը, եթե մենք վերցնում ենք որ թե հեռու, այլ պետք է ինչքան մոտ է կարելի: Բայց Դուք եթե նկատել եք, երկրորդ մասը ավարտում է բնականոն գործունեության, այսինքն այդ բովանդակալի չափորոշիչը հենց դա է որոշելու, եթե կարող է 100 հոգի լինեն ու չխանգարեն, ասենք անմիջապես այդ բնականոն գործունեությանը, կարող է 3 հոգի գան դռան դիմացը պառկեն, 4 հոգի բնականոն գործունեությանը խոչընդոտեն: Դա այդ ժամանակ չի թույլատրվելու:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրեմ, Գագիկ Բաղունց՝ արձագանքելու համար:

Գագիկ Բաղունց – Հիմա ես ուզում եմ հասկանամ մեր իրականությունից ելնելով՝ Շահումյանի պուրակում, եթե հանրահավաք կազմակերպվի դա հեռավորությունը արգելո՞ւմ է, թե թույլ է տալիս:

Արարատ Դանիելյան – Այ տեսեք, օրինակ, ասենք մի հատ հղում կատարեմ նախորդ հոդվածի՝ 18-րդ հոդվածի 3-րդ կետին՝ հավաքի անցկացման նկատմամբ  սահմանվող սահմանափակումները չեն կարող աղավաղել հավաքի նպատակը կամ հավաքի մասնակիցների տարածքային մեկուսացմամբ: Ինչպես նաև հավաքի անցկացման ժամանակի կամ վայրի փոփոխության միջոցով էականորեն նվազեցնել դրա ներուժը, պոտենցիալ ներգործությունը կազմակերպիչների նախընտրած  հանրային լսարանի վրա կամ որևէ այլ ձևով հանգեցնել հավաքի փաստացի արգելումը: Այսինքն՝ այս օրենքի ամբողջ փիլիսոփայությունը կայանում է հավաքի ազատության ապահովման մեջ: Ոչ թե արգելող նորմեր սահմանել, որովհետև եթե Դուք նկատել եք բազմաթիվ հոդվածներում նշվում է  հավաքի ազատությունը, հիմք ընդունելով Սահմանադրությամբ համապատասխան 44-րդ հոդվածը, այսինքն՝ մյուս բոլոր սահմանափակումները որոշակի չափով նախատեսվում է ասենք այլ օրենքներով, ու միայն այս օրենքի 5-րդ հոդվածում է նախատեսվում հավաքների ազատությունը կարող է սահմանվի  միայն այն դեպքում, երբ ժողովրդավարական հասարակությունում կարևորագույն բառերը՝ այս երկու բառը՝ պետական անվտանգության և այլն,  և այլն, և գերակայում են հավաքի ազատության նկատմամբ: Ու մեկ էլ Սահմանադրական կարգի բռնի տապալում, ազգային ռասսայական ատելության բորբոքելու դեպքերում:  Այսինքն, օրենքն ամբողջությամբ ուղղված է այդ հավաքի ազատության ապահովելուն: Բազմաթիվ նույն այդ ոստիկանության խնդիրն է, որ գա նույն այդ,  եթե 19 հոգի են կամ 5 հոգի են, որովհետև մենք ասում ենք 2 կամ 3 հոգի են այդ արդեն հավաք է: Այդ 3 հոգի հավաքվածներին պաշտպանի այլ սադրանքներից: Ասենք,  եթե կողքից ինչ որ խանգարող կա, խոչընդոտող կա, համար մեկ խնդիր դա է ոստիկանության:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան – Ես էլ ուզում եմ կանգ առնել 20 թվի վրա: Ի՞նչ տարբերություն 10-հազարանոց Նոյեմբերյանում, եթե 100 հոգի է թույլատրվում, ինչի 50-հազարանոց Ստեփանակերտում պիտի 20 լինի: Ի՞նչ է նշանակում բնակչության համամասնություն՝ Հայաստանը ավելի շատ է, մենք ավելի քիչ ենք, դրա համար 20, այսինքն՝ ի՞նչ տարբերություն:

Արարատ Դանիելյան – Տարբերությունը մեծ է: Ընդհանրապես, ասենք նմանատիպ այլ օրենքներում, Դուք եթե նկատել եք, ժամերի որոշակի տարբերություններ  կա, ասենք 6 ժամ, 3 ժամ կամ 300 հոգի, 30 հոգի: Եթե բնակավայրը ունի 1000 բնակիչ, մեր բնակավայրը ունի 100 հոգի, ասենք որովհետև համայնքը դա միայն  քաղաքին չի վերաբերվում, համայնք ասելով մենք  ենթադրում ենք բոլոր մեր համայնքները: Եթե համայնքում ապրում է 150 հոգի, եթե ընդհանուր հավաքես, գրես մի թիվ, ինչպես իրենց մոտ է Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված թիվ, ապա ընդհանրապես այդ թվաքանակի մարդ չես կարող հավաքել: Դրա համար, ասենք, դա այնպիսի թիվ է, որը հնարավորություն է տալիս ազատ այդ իրավունքը իրականացնել:

Աշոտ Ղուլյան – էլի հարցեր ունե՞ք: Բայց միանգամից տվեք, հարց տալուց միանգամից  տվեք: Խնդրեմ:

Հայկ Խանումյան – Ես չհասկացա այդ հարցի պատասխանի տրամաբանությունը: Այսինքն՝ համարում եք, որ այդ համայնքում են այդ համայնքի մասնակիցներ են կարող են հավաք անել կամ ի՞նչ կապ ունի համայնքի թիվը մասնակիցների թվի հետ: Բոլորովին անտրամաբանական պատասխան  տվեցիք: Նաև այդ 7 օրը, ինչո՞ւ այդքան մեծ ժամանակ սահմանվեց՝ մինիմում 7 օր առաջ դիմելու, ո՞րն է նպատակը, 3 աշխատանքային օրը բավարար է, որպեսզի համայնքապետարանը համապատասխան որոշում ընդունի: Ես էլի պիտի պնդեմ այս 20 հոգու վրա, որովհետև շատ փոքր թիվ է և այդ 7 օրն էլ բավականին երկար ժամանակ, որովհետև 25 հոգանոց կոլեկտիվը կարող է իր աշխատանքային  իրավունքների խախտման վերաբերյալ ուզում է ինչ-որ հավաք կազմակերպի, ուրեմն պիտի ասենք չէ՝ 5 հոգին վեր կացեք, գնացեք: Մինչև 100 հոգին նորմալ, օպտիմալ թիվ է:

 Արարատ Դանիելյան – Դա Ձեր կարծիքն է:

Հայկ Խանումյան – Մեր բոլոր իրավական ակտերում է՝ ենթադրենք մինչև 100 տպաքանակ ունեցող թերթը առանց գրանցման է լույս տեսնում, չգիտեմ 100 նորմալ օպտիմալ թիվ է զուտ իրավական ակտերում:

Արարատ Դանիելյան - Իրենց մոտ 5000 է, մերը գրում ենք 500 տպաքանակ ունեցող: (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Մեկ միլիոնանոց Երևանն է ու 50 հազարանոց Ստեփանակերտը: Դուք միայն Նոյեմբերյանի օրինակն եք բերում: Հարցերը տվեք, խնդրեմ, առաջարկեք: Գրավոր առաջարկեք, թող քննարկի հանձնաժողովը: Պարոն Խանումյան, հարցերի ժամ է հիմա, հարցերը տվեք:

 Հայկ Խանումյան – Դե, հարցը տալիս եմ, բայց անտրամաբանական է:

Արարատ Դանիելյան – Դա, Ձեր կարծիքն է, որ անտրամաբանական է: Օրենքը մինչև վերջ կարդաք, կհասկանաք, կծանոթանաք, որ 7 օրը ինչի համար է տրվում, որովհետև ցանկացած որոշում, եթե հնարավորություն ունենաք բողոքարկեք դատարան: Դատարանի համար էլ է 3 օր սահմանված, ասենք եռօրյա ժամկետում դատարանը պետք է համապատասխան հարցադրումը կարողանա քննության առարկա դարձնի և Ձեզ պատասխանի: Ասենք, եթե 7 օր է, օդից չի վերցրված 7 օրը:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Շնորհակալություն: Էդուարդ Աղաբեկյան: Խնդրեմ: Հարցեր:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Պարոն նախարար, ես նախ կցանկանայի, օրենքի տրամաբանությանը ծայրահեղությունից ծայրահեղություն, տարիներ չի է, դարեր շարունակ այս օրենքը չենք ընդունել, միանգամից ընդունում ենք ավելի լիբերալ, քան՝ չգիտեմ, հեղինակները, չգիտեմ՝ Վենետիկին և այլն, և այլն հղումներ անելով: Վենետիկը ամբողջ աշխարհին էլ հայտնի է ինչով է եղել սկզբից հայտնի: Ծայրահեղությունից ի՞նչ է նշանակում պետությունում, կազմակերպման այս  իրավիճակում գտնվող պետությունում կազմակերպելու իրավասության տալ արտասահմանյան քաղաքացիներին, զինծառայողներին ու չգիտեմ մնացած-մնացած ամեն ինչին: Այս տրամաբանությունը ճոճանակի սկզբունքում ծայրահեղությունից ծայրահեղություն ինչի՞ է: Արդյո՞ք հնարավոր չի մեր իրականությանը ավելի մոտեցնել, ոչ թե հղում անել անընդհատ Վենետիկին, որ աբստրակտ կատեգորիա է:  Եթե Հայաստանը պարտավորված է, պարտավորությունները կատարում է  չգիտեմ ԼԳԲՏ-երից սկսած մնացած-մնացած բաներում, կամաց-կամաց դրսից ահագին ճնշումներ կա: Մեզ ո՞վ է ստիպում: Երկրորդ հարցը՝ սահմանափակումների մասով՝ առողջության բարոյական նորմերի խախտումներ: Ո՞վ է չափելու, ի՞նչ է նշանակում, ո՞նց եք չափելու, որ քաղաքական չեզոքություն կասկածի տակ չդրվի: 2028թ. սահմանադրական փոփոխությունների մասին եթե որևէ մեկը խոսի, քաղաքականապես չեզոք է,  քաղաքականապես ակտիվացած արդեն գենետիկ պոտենցիալը կարող է փոխվել կինետիկի հետ, այդ պահն է:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրեմ, պարոն Դանիելյան:

Արարատ Դանիելյան – Ուրեմն, ինչ վերաբերվում է Վենետիկի հանձնաժողովին, ես ընդհանրապես այդ բառը չեմ օգտագործել և ընդհանրապես հղում չեմ անում, որովհետև լեքսիկոնումս այդ բառերը չկան, բայց ասենք Սահմանադրությամբ սահմանված դրույթներ, այդ 44-րդ հոդվածը, որը մանրամասնորեն ամրագրում է, թե ընդհանրապես իրավունքն ինչ է, ոնց պետք է ապահովել, ոնց պետք է սահմանափակել: Բայց ինչ վերաբերվում է այդ լիբերալիզմին, որ, ասենք, տարիներ առաջ այդ օրենքը չի ընդունվել՝ հիմա է ընդունվել, ես մինչև ընդմիջումը ներկայացրել եմ դեռ 2017թ. մայիսին է հաստատվել այդ ցանկը, ժամանակացույցը, մենք խիստ պահպանում ենք այդ ժամկետները, որպեսզի օրենքը ներկայացնենք: Ինչ  վերաբերվում է անմիջապես մեր իրականությանը մոտ օրենք մշակել, դա մենք եթե կոնկրետ առաջարկություն կա կապված օտարերկրացիների, երեկ, եթե հնչել էր հանձնաժողովում, ասենք օտարերկրացիները իրավունք ունեն հավաք կազմակերպեն թե ոչ, բայց մենք դա կքննարկենք լրացուցիչ և կներկայացնենք մեր տեսակետը, բայց նորից նշեմ, երեկ ինչ եմ ասել, որ Սահմանադրությունը այդ իրավունքը վերապահում է յուրաքանչյուր մարդուն, այսինքն՝ ոչ թե քաղաքացուն, բայց օրենքով երևի թե, հաշվի առնելով մեր իրականությունը, կարելի է լրացուցիչ սահմանափակումներ մտցնել ու համապատասխան դրույթ ամրագրել մեր ընդհանուր օրենքում: Ինչ վերաբերում է այդ քաղաքական չեզոքությանը, ապա դա նաև այդ օրենքի 8-րդ հոդվածի 2-րդ մասում է նախատեսվում, որ դատավորները, դատախազները, քննիչները իրավունք չունեն կազմակերպելու այնպիսի հավաքներ, որ կարող են կասկածի տակ դնել իրենց  քաղաքական չեզոքությունը, այսինքն՝ սահմանափակում է սահմանում նույն այդ զինվորական… անցնող քաղաքացիների համար, բայց իրենք որպես քաղաքացի, իրավունք  ունեն ասենք, երբ համազգեստ չեն կրում, ապա մասնակցելն տվյալ հավաքին: Ու նաև մենք չպետք է մոռանանք և Սահմանադրությամբ 78, 79 և 80 հոդվածներով այդ իրավունքների սահմանափակման առաջին անգամ այդ չափորոշիչներն են ամրագրում և նշվում է, որ  համաչափության սկզբունքը պարտադիր պետք է պահպանվի, որ պատահական չի, որ օրենքի 4-րդ հոդվածում հղում է կատարում վարչարարության  հիմքուների և վարչական վարույթի մասին  օրենքին: Այսինքն,  այդ օրենքն ունի իր սկզբունքները, որը պարտավոր է որոշում ընդունողը իր գործողությունները համապատասխանեցնի այդ օրենքի պահանջին: Մասնավորապես, օրինակ, հայեցողության լիազորությունները սահմանափակելը, կամայականության արգելքը, հավաստիության կանխավարկածը և նման բազմաթիվ սկզբունքներ, այս օրենքը հղում է կատարում վարչական վարույթի օրենքի դրույթի վրա: Եվ այդ սահմանափակման ժամանակ, որոշակիության սկզբունքը պետք է պահպանվի և երբեք սահմանափակումը չպետք է խախտի այդ իրավունքի էությունը: Եվ քանի որ խոսել ենք այդ իրավունքների մասին, դա այն եզակի իրավունքներից է՝ հավաքների ազատությունը, ընտրական իրավունքը, դա չվերականգնող իրավունքներին է դասում: Այսինքն դա, ասենք, եթե այսօր հավաք է, այսօր դու չես մասնակցել, վերջ, դրանով քո իրավունքը սպառում է, ընտրություն է, ընտրությանը չես մասնակցել: Դրա համար նաև նախատեսվում են այդ  դատական, բողոքարկման այդ գործընթացը ավելի մեծ դատական կազմով հարցերի քննարկման և վերականգման խնդիրներ: Բայց, բոլոր այդ հարցերը, որը նախատեսված են նախագծով, համապատասխան և օրենսդրական կարգավորում է ստանում մյուս բոլոր այդ օրենքներում:

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքո՞ւմ եք, պարոն Աղաբեկյան: Էդուարդ Աղաբեկյան:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Պարոն նախարար, սկսեմ վերջից՝ ընտրական իրավունքից և այլնի, և այլնի հետ կապված: Շատ ոչ հեռավոր անցյալում կառավարությունը, որի անդամն եք նաև Դուք, պասիվ իրավունքից սկսած՝ ակտիվ իրավունքի բավականին սահմանափակումներ է մտցրել, որի արդարադատության նախարարությանը դիմող է եղել, բայց նախարարը հրաժարական չի տվել: Իսկ մնացած այդ ժողովրդավարությունից և այլնի, և այլնի… Էրդողանի՝ Եվրոպայի կեսը միտինգ աներ արգելել են: Մենք ավելի ժողովրդավար ենք, քան Եվրոպա՞ն:

 (Չի լսվում): Խոսում են:

Արարատ Դանիելյան - Կոնկրետ եթե վերաբերվում է կազմակերպիչներին կամ մասնակիցներին առաջարկներ տվեք, առաջարկների մենք մեր տեսակետները կասենք:

Աշոտ Ղուլյան  - Շատ լավ: Ռիտա Մնացականյան, հարցեր:

Ռիտա Մնացականյան  - Ես կխնդրեի բացատրել՝ ի՞նչ է նշանակում հավաքի եղանակ:

Արարատ Դանիելյան – Սա վերաբերում է եղանակի, ասենք կարող է այդ հավաքը կամ երթ լինի կամ  կարող է նստացույց լինի ասենք, մենք գալիս ենք՝ այդ հավաքի ժամանակ նստելու ենք, հավաքի ժամանակ պարելու ենք: Նպատակը ներկայացնելու ժամանակ,  կամ, ասենք, դա երթ է: Այստեղից սկում ենք, ավարտում ենք մեկ այլ փողոցում, մեկ այլ վայրում: Այ եղանակը դա է նշանակում: Եթե առաջարկ կա եղանակի վերաբերյալ, ավելի հնչող բառ առաջարկեք:

Աշոտ Ղուլյան – Ձևաչափը ուրիշ բառ է՝ ֆորմատ, ձևն էլ չի ճիշտ: Առաջարկեք:

Արարատ Դանիելյան – Օրինակ այստեղ կա պոտենցիալ բառը, չգիտեմ, ինչու չեք առաջարկում: Պոտենցիալը դա հայկական բառ չի: 

Աշոտ Ղուլյան – Ուրի՞շ: Ռիտա Մնացականյան, խնդրեմ:

Ռիտա Մնացականյան  - Օրենքի ձևակերպումը պետք է լինի շատ հստակ, ճշգրիտ ու հասկանալի: Դա անհասկանալի է, գուցե  մտածեք փոխելու մասին:

Աշոտ Ղուլյան – Եղանակ բառը շատ լավ հայկական բառ է, դա տարվա եղանակ չի: Ամեն ինչին ինչ-որ մի եղանակ ունի, հասնելու միջոց, ձև: Ձևաչափը ճիշտ բառ չի: Լավ, առաջարկեք, քննարկենք: Շատ լավ, Արթուր Թովմասյան, ես խնդրում եմ նախապես գրանցվել: Խնդրեմ, Արթուր Բաբկենի:

Արթուր Թովմասյան – Նախ, ներողություն եմ խնդրում: Պարոն նախարար, ժողովրդավարությունը այլևս անշրջելի պրոցես է Արցախում և այդ առումով շատ կարևոր եմ համարում այս օրենքի ընդունումը: Հիմա՝ հարց. հոդված 8-րդի՝ ես հասկանում եմ, որ 14 տարեկանը վերցրել են ասենք տարբեր տեղերից, բայց, արդյո՞ք, մեր 14 տարեկան երեխաները այդ հավաքներին պետք է մասնակցեն նույնիսկ եթե իրենց ծնողները կամ բարեկամները իրենց համաձայնություն են տվել: Եվ եթե 14, ապա ինչո՞ւ չէ նաև 6 տարեկանները չգնան, կամ 8 տարեկանները չգնան: Ինչ է՝ 14-ը ոչ քվեարկության իրավունք ունի: Մենք Արցախում ունենք նաև չգրված օրենքներ: Մենք նաև ավանդապահ ազգ ենք: Այն ավանդույթները, որը պահպանվել են շատ տեղերում, մեր հպարտություններից մեկը այն է, որ մեր երեխաներին միշտ հեռու ենք պահել:

Աշոտ Ղուլյան - Պարոն Թովմասյանը հարցը այդ է՞, այդ 14 տարեկանը:

Արթուր Թովմասյան – Այո:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրեմ, պարոն Դանիելյան:

Արարատ Դանիելյան – Եթե այլ թիվ եք առաջարկում, որովհետև քաղաքացիական օրենսգրքով նույն այդ հոդված 29, մինչև 14 տարեկան անչափահասի գործունակություն, 14 և 18 տարեկան անչափահասների գործունակություն. քրեական օրենսգրքով այն անձինք, որոնց 14 տարին լրացել է, մինչև հանցանք կատարելը  ենթակա են քրեական պատասխանատվության, սպանություն, դիտավորության և այլն և այլն: Ասենք, եթե առաջարկ կա, 14 չգրենք, 16 գրենք: Առաջարկ, առաջարկեցեք:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Մենք հարցերը ավարտեցինք՝ հերթագրված և,  նաև լրացուցիչ: Պարոն Դանիելյան, հիմա Դուք կարող եք նստել: Մենք մտքերի փոխանակություն կարող են անցկացնել, թե՞ գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացություևը: Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է պետա-իրավական հանձնաժողովի նախագահ, պատգամավոր Հովիկ Ջիվանյանը, որից հետո ընդհանուր մտքերի փոխանակություն կլինի:

Հովիկ Ջիվանյան – Ճիշտն ասած, այս օրենքի նախագծին կուզեի մի քիչ ավելի մանրամասն անդրադառնալ: Մասնավորապես, կուզեի անդրադառնալ բոլոր հնչեցված հարցադրումներին: Եթե ես մոռանամ, խնդրում եմ հիշեցրեք: Առաջին հարցը վերաբերվում էր թվերին՝  20 թվին, այսինքն՝ հավաքի մասնակիցների թվի մասին և հեռավորության: Ինչ վերաբերվում է թվին: Նախ ասեմ, որ շատ լավ է, որ օրենքը առաջին ընթերցմամբ է դեռևս առաջարկում ընդունվել, լրացուցիչ հնարավորություն է ստեղծվում, որ այդ հարցադրումները, որոնք հնչեցվում են, փառք աստծո, այդ հնարավորությունը կունենանք մինչև երկրորդ ընթերցումը: Այդ հարցերը գլխադասային հանձնաժողովի նիստում նույնպես քննարկվել են, հնչեցվել են այդ թվերը: Կարող ենք ասել, պայմանական, ինչո՞ւ՝ 20, ոչ թե 30, ոչ թե 50, 100: Սրանք տեսակետներ են, կարող են հնչեցվել:  Ինչի՞ համար եք 20 թիվը դրել: Եկել ենք այն տրամաբանության, որ ասենք, եթե Երևանում  թույլատրվում է 100 հոգին ասենք առանց իրազեկման, Ստեփանակերտ քաղաքի համար, որը 50 հազարանոց քաղաք է՝ 20 հոգի: Սա քննարկման նյութ է, որովհետև ես նաև ընթացքում լսեցի այլ կարծիք, որ Նոյեմբերանում… Դրա համար, ըստ էության, կարելի է քննարկել: Գրավոր առաջարկություն՝ խնդրեմ, կտաք: 

Աշոտ Ղուլյան - Պարոն Ջիվանյան, այդ նույն հարցերը կարող է իրենք Ձեզ էլ ուղղեն: Դուք գլխադասային հանձնաժողովին ներկայացրեք:

Հովիկ Ջիվանյան – Որպես Գլխադասային հանձնաժողով, ես իրավունք չունեմ իմ տեսակետը ասել: (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Թող առաջարկեն, բոլորն էլ նորմալ առաջարկություններ անեն: Հարցե՞ր գլխադասային հանձնաժողովին: Խնդրեմ: Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան – Պարոն Ջիվանյան, ինչու՞ հանրային քննարկումներ չեք արել, խորհրդարանական լսումներ չեք արել, չէ որ թեման և ընդգրկուն է, և շատերին է մտահոգում:

Հովիկ Ջիվանյան – Կարիքը չեմ տեսել, ճիշտն ասած հույս ունեի, որ կանոնակարգային բոլոր պահանջները պահված  է եղել, կարիքը չեմ տեսել և երկու շաբաթ ժամանակը կար, հույս ունեի, որ կլինեն հարցադրումներ, նույնիսկ առաջարկություններ, նույնիսկ  հնչեցումներ, ես հաճույքով կանեի: Հիմա չեմ տեսել, գլխադասային հանձնաժողովի նիստում էլ հարցերը մանրամասն քննարկվել, հիմա էլ առաջին ընթերցումն է,  ժամերով քննարկելու (չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Արձագանքու՞մ եք: Հայկ Խանումյան:

Հայկ Խանումյան – Հարցը, ավելի շատ Ձեզ չէր ուղղված, այլ արդարադատության նախարարին: Ցանկացած օրենք պետք է դրվի հանրային քննարկման:

Հովիկ Ջիվանյան  - Ես համաձայն չեմ, որ ցանկացած օրենք պիտի դրվի հանրային քննարկման, որովհետև այդ պարագայում կարելի է Ազգային ժողովը ցրել: 

Աշոտ Ղուլյան – Ուրի՞շ: Ուրի՞շ հարցեր: Շնորհակալություն:

Հովիկ Ջիվանյան  - Ինչ վերաբերվում է տարիքին, ինչո՞ւ 14 տարեկան իրավունք ունի, նախ գրած է մինչև 14 տարեկան: Ինչո՞ւ 14 իրավունք ունի, 13-ը՝ չունի: Մեկ տարեկանն էլ իրավունք ունի, ուղղակի խոսքը գնում է մինչև 14 տարեկանների համար: Եվ գտնում եմ, որ շատ բնական է:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Գագիկ Բաղունց:

Գագիկ Բաղունց – Ես իմ հարցս տալուց  ենթադրում էի, պարոն Խանումյանն էլ հնչեցրեց այդ միտքը՝ 20 թվի վերաբերյալ եմ ուզում ասեմ: Եթե փորձենք տրամաբանություն փնտրել, ապա ես 20 թիվը, 30 թիվը հասկանում եմ, որ ասենք թե մի մայթում մարդկանց շարժմանը խոչընդոտ չի ներկայանում: Թիվը այդ տրամաբանությամբ միգուցե փնտրենք իմաստը: Եթե Հայաստանի Հանրապետությունում 100 թիվն է ընտրվել, դա կապ չունի Երևանի միլիոնանոց լինելու, կամ ասենք թե մի փոքր բնակավայրի 1000 բնակիչ ունենալու հետ: Դա ընդհանուր մի կատեգորիա է և այդ թիվը որոշում է և մայրաքաղաքի և ցանկացած մի ուրիշ բնակավայրի: Եվ, եթե պատրաստակամ եք, պատասխանեք հեռավորության վերաբերյալ, կխնդրեի եթե ինչ-որ տրամաբանություն ունեք:

Հովիկ Ջիվանյան – Ուրեմն, ինչ վերաբերվում է տրամաբանությանը, իրականում, ինչքանո՞վ է տրամաբանական: Միգուցե, նաև ես չգիտեմ ինչ տրամաբանության մասին ենք մենք խոսում: Ինչու է տրամաբանական ասենք Հայաստանում 100 թիվը: Նույն հաջողությամբ հարցը տալիս եմ Ձեզ: Նույն տրամաբանությամբ է գործում: Իմ մոտեցումը կոնկրետ (չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Կոլեկտիվների գործադուլի մասին օրենք կա: Շատ լավ: Արթուր Թովմասյան:

Արթուր Թովմասյան – Պարոն Ջիվանյան, մինչև 14 տարեկանը 6 ամսականն էլ է,  (չի լսվում):

Հովիկ Ջիվանյան – Այդ դեպքում մենք պետք է անդրադառնանք Սահմանադրությանը: Մեր Սահմանադրությունը փոփոխման կարիք ունի: Սահմանադրության 44-րդ հոդվածը հստակ ֆիքսում է: Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի հավաքների ազատության: Հիմա ի՞նչ անենք, Սահմանադրությունը փոխե՞նք:  Սահմանադրությունը յուրաքանչյուրին տալիս է այդ հնարավորությունը: Դա սահմանադրական նորմ է: Այդ դեպքում մենք ստիպված ենք լինելու գնանք սահմանադրական փոփոխության:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Էդուարդ Աղաբեկյան, խնդրեմ:

Էդուարդ Աղաբեկյան – Ըստ մեր Սահմանդրությամբ, օրենքները ընթանում են Ազգային Ժողովի կանոնակարգի համաձայն: (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Հարցեր գլխադասային հանձնաժողովին: Չկա՞ն: Շնորհակալություն: Շատ լավ:

Հովիկ Ջիվանյան – Եթե չկան, շնորհակալություն: Ասեմ, որ գլխադասային հանձնաժողովը տվել է իր դրական եզրակացությունը: Հանրապետության նախագահի կողմից օրենքի նախագիծը ճանաչված էր որպես անհետաձգելի, և դրա համար նախատեսված  երեքշաբթյա ժամկետը պահվել է և տրվել  դրական եզրակացություն: Ուզում եմ միայն նախօրոք ասել, որ առաջին ընթերցմամբ  ընդունվելու պարագայում եթե օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ կընդունվի, որովհետև կանոնակարգի պահանջն է այդպիսին: Ես, որպես գլխադասային հանձնաժողովի նախագահ, կառաջարկեմ այս օրենքի նախագիծը և դրան հարակից բոլոր օրենքների նախագծերի փաթեթը ընդունել հատուկ ռեժիմով, որը ենթադրում է 24 ժամվա ընթացքում օրենքի երկրորդ ընթերցմամբ: Դրա համար, կարծում եմ, եթե նույնիսկ լրացուցիչ քննարկումների կամ գրավոր առաջարկների ստացման կամ քննարկման համար նախատեսված է ժամանակ, 3-ական ժամ, բոլոր 3 ժամվա ընթացքում կանեք ձեր գրավոր առաջարկները և կներկայացնեք գլխադասային հանձնաժողով: Եվ դրա համար առաջարկում եմ արդեն Ազգային ժողովում  նախօրոք պլանավորելու առաջին ընթերցմամբ ընդունելու պարագայում Ազգային ժողովում  որոշման նախագիծ նախապատրաստենք, օրենքն ընթացակարգով  ընդունելու համար: Այսքանը: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Ջիվանյան: Մենք մինչև քվեարկությունը մտքերի փոխանակություն էլ ունենք, բայց եթե ընդմիջման պահանջը բոլորի մոտ կա, կարող ենք մեկ ժամ ընդմիջում անել, նորից վերադառնալ: Հայտարարվում է մեկ ժամ ընդմիջում, շարունակում ենք 16:00-ին:

Աշոտ Ղուլյան – Գործընկերներ, շարունակում ենք այսօրվա լիագումար նիստի օրակարգային հարցերի քննարկումը և այն պահից, որտեղից ընդմիջել ենք, մենք օրենսդրական նախաձեռնության «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի քննարկումը ընդմիջել ենք այն պահից, երբ որ հիմնական զեկուցողը և գլխադասային հանձնաժողովը ներկայացրել են իրենց կարծիքները, պատասխանել հարցերին: Այժմ մտքերի փոխանակության փուլն է, որից հետո արդեն կամփոփենք այս նախագծի քննարկումը: Խնդրեմ, մտքերի փոխանակության համար եթե կա ցանկություն, խնդրում եմ գրանցվել: Մտքերի փոխանակություն՝ Արսեն Առստամյան, Ռիտա Մնացականյան, Դավիթ Իշխանյան: Երեք հոգի են գրանցվել մտքերի փոխանակության համար: Եվ ես հրավիրում եմ հերթով պատգամավորներին: Խնդրեմ, Արսեն Առստամյան: Թող պատրաստվի Ռիտա Մնացականյանը:

Արսեն Առստամյան – Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, իսկապես շատ կարևոր օրենքի նախագիծ ենք քննարկում: Դա ցույց տվեցին նաև այսօրվա քննարկումները: Գոնե ինձ համար կասկած չկա, որ այն պետք է ընդունել և այս օրենքի նախագիծը ավելի շատ բխում է հավաքի կազմակերպիչների, մասնակիցների շահերից: Բայց, ես ունեմ շատ հստակ երեք մտահոգություն նախագծի վերաբերյալ, որոնք նաև իմ գործընկերներն են բարձրաձայնել: Առաջին մտահոգությունը՝ հոդված 7-ի վերաբերյալ է առաջին մասի՝ հավաքի կազմակերպչի իրավունք տրամադրել նաև օտարերկրյա քաղաքացիներին կամ իրավաբանական անձանց: Ասենք, ես չեմ պատկերացնում, ինչպես կարելի է թույլ տալ իսլամական պետության ներկայացուցչին կամ որևէ այլ ահաբեկչական խմբավորման, որը իրավաբանական անձ է, թույլ տալ հավաք կազմակերպել: Սա շատ սկզբունքային է և նաև 8-րդ հոդվածի վերաբերյալ մտահոգություն ունեմ, որ էլի բարձրացրել են իմ գործընկերները՝ կապված դատավորների, դատախազների, քննիչների, ինչպես նաև զինված ուժերում, ազգային անվտանգության, ոստիկանության և այլ ռազմականացված մարմիններում, ծառայողներին հավաք կազմակերպելու թույլտվություն տալը: Չեմ կարողանում պատկերացնել, ինչպես կարող ենք նման բան թույլ տալ ասենք  տեսականորեն ժամը 7-ից հետո ծառայությունն ավարտելուց հետո, մի խումբ զինվորականներ՝ վաշտի հրամանատարներ կլինեն, կամ չգիտեմ, հավաք կազմակերպեն հսկիչ անցագրային կետի դիմաց և պահանջեն զորամասի հրամանատարի հրաժարականը: Անթույլատրելի են սրանք, այս ձևակերպումները և, կարծում եմ, սա հարված է լինելու մեր պետության շահին, մեր անվտանգությանը: Երրորդ սկզունքային բովանդակային մտահոգությունս մինչև 14 տարեկան անձանց հավաք կազմակերպելու իրավունք տրամադրելն է: Պարոն Թովմասյան, Դուք նշեցիք, որ առաջարկությունս հանում եք, բայց ես պնդում եմ իմ առաջարկությունը, և այս առաջարկությունները գրավոր ես արդեն սահմանված ընթացակարգով ներկայացրել եմ և կարծում եմ՝ լուրջ կքննարկենք և ողջամիտ որոշումներ կկայացնենք: Մի տեսակ իմ մոտ տպավորություն է, որ շատ ենք հղում անում միջազգային այս կամ այն կազմակերպությանը կամ չգիտեմ՝ հանրությանը, բայց ինձ համար մի բան շատ հստակ է՝ ես հարգում եմ յուրաքանչյուրի իրավունքը,  ես հարգում եմ մեր երկրի ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, բայց հարգում եմ մինչև այնտեղ, որտեղ սկսվում է իմ երկրի շահը, որքանով չի հակասում մեր երկրի անվտանգությանը: Որևէ մեկը չի մոռացել, որ ընդամենը 30 կմ  դեպի արևելք պատերազմ է: Եվ, այս իրավճակում, պարզապես օրենքում նման բան թույլատրելը, կարծում եմ, լուրջ հարված կլինի: Պարոն Դանիելյան, արդեն նշեցի, որ սահմանված կարգով  արդեն առաջարկները գրավոր ներկայացրել եմ և 3-ժամյա ռեժիմով մենք կքննարկենք: Բայց այս հանգամանքների հաշվառումով եմ նաև երեկ հանձնաժողովում տեղի ունեցած քվեարկության ժամանակ կողմ չքվեարկել, բայց այսօր ես առաջին ընթերցմամբ կողմ եմ քվեարկելու, որպեսզի քննարկենք հավուր պատշաճի: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան –Շնորհակալություն: Հաջորդ ելույթը՝ Ռիտա Մնացականյան: Թող պատրաստվի Դավիթ Իշխանյանը:

Ռիտա Մնացականյան – Ճիշտն ասած, պարոն Առստամյանը ամբողջովին արտահայտեց իմ մտահոգությունները, սակայն տեսնելով օրենքի հեղինակների կեցվածքը, որ անպայման պետք է մնա, որ օտարերկրյա քաղաքացին կարող է մասնակցել, կազմակերպել հավաքներ նման պարագայում, կառաջարկեի ավելացնել, որ օտարերկրացի քաղաքացիները պարտավոր են քաղաքական չեզոքություն պահպանել: Այսքանը:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հաջորդ,  վերջին ելույթը Դավիթ Իշխանյան: Խնդրեմ, պարոն Իշխանյան:

Դավիթ Իշխանյան – Հարգելի գործընկերներ: Նախ կխնդրեի իմ գործընկերոջը՝ պարոն Առստամյան, մի քիչ զգույշ լինել և նաև ցուցաբերել որոշակի կոռեկտություն իսլամական պետության հասկացողության, որովհետև քրիստոնյա խավը, այդ թվում նաև մեր հայրենակիցները մի շարք իսլամական երկրներում ունեն մի շարք արտոնություններ ազգային փոքրամասնության և այլն, համենայնդեպս: Ես երեկ եղել եմ հանձնաժողովի քննարկումներին և բավականին  բուռն քննարկումների դաշտ էր ապահոված, կարծում եմ՝ հարցերն ու հարցադրումները  որոնք այսօր այստեղ հնչեցին, նաև երեկվա հանձնաժողովային նիստի քննարկման ժամանակ էր բարձրաձայնված: Ես կուզենայի պարզապես  մի փոքր այսպես քաղաքական տեսանկյունից շատ կարճ գնահատական տալ: Ավելի քան համոզված եմ, եթե այս օրենքը մեզ ներկայացվեր մարտ 1-ին կամ մարտ ամսվա ընթացքում, նախքան ապրիլյան և մայիս հունիսյան այս իրադարձությունների ներքաղաքական իրավիճակի այս զարգացումների ֆոնի վրա չլիներ, ընդհանրապես, այս զգայունությունը չէր լինի, ավելի  քան համոզված եմ: Բայց  այնուհանդերձ, մյուս կողմից, նաև համոզված եմ, որ այս զարգացումների ֆոնի վրա անհրաժեշտ է այս օրենքի ընդունումը և այն կանոնակարգային պահանջները, որոնք ներկայացված են, կարծում եմ՝ պետք է իր իրավակարգավորումը ստանա այն ամենը, ինչ որ այսօր կարող է մեզ համար մտահոգիչ և անհանգստացնող լինել: Իմ ձեռքի տակ է Հայաստանի Հանրապետության համանուն օրենքը, նաև համեմատություններ, մշակումներ, կիսում եմ իմ գործընկերների մտահոգությունները այն մասին, որ մենք միջազգային պարտավորությունների և նաև մեր քայլերի հետ կապված սահմանափակումներ, այսպիսի կապանքներ չունենք, բայց այնուհանդերձ պետք է մի քիչ քաղաքական նաև կեցվածք ցուցաբերել այս օրենքի ընդունման առումով: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն պարոն Իշխանյան: Մենք ավարտեցինք նաև մտքերի փոխանակությունը: Եթե եզրափակիչ ելույթի ցանկություն կա, պարոն Դանիելյան, ուզո՞ւմ եք ինչ-որ բան ավելացնել: Խնդրեմ:

 (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան – Եզրափակիչ ելույթ չի նախատեսվում, բայց եթե շատ հրատապ է, կարող եք տալ, բայց եզրափակիչ ելույթը լսենք:

Արարատ Դանիելյան  - Շնորհակալություն, հարցադրումների համար:

Աշոտ Ղուլյան – Խնդրեմ, պարոն Դանիելյանը ավարտի, տիկին Գալստյան, Դուք ասեք:

Արարատ Դանիելյան - Ուրեմն, հարցադրումները մենք կքննարկենք այսօր 3 ժամվա ընթացքում և մեր տեսակետները կարտահայտենք: Բայց, ընդհանրապես, ուզում եմ  նաև շնորհակալություն հայտնել այդ շահագրգիռ քննարկման համար, այն առաջարկների համար, որովհետև սա այն օրենքն է, որով կարգավորվում է կարևորագույն հասարակական հարաբերություն: Առավել ևս, որ մեր երկիրը չճանաչված պետություն է, ունի իր խնդիրները, ունի իր հոգսերը և ընդհանրապես, երբ ընթացակարգի համաձայն, լինի երկրորդ ընթերցումը, ես այն ժամանակ ավելի կոնկրետ կասեմ, թե ինչ է անհրաժեշտ: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Ժաննա Գալստյան:

Ժաննա Գալստյան – Ուրեմն, սիրելի գործընկերներ, այս քննարկումների ենթատեքստը, որ ասում ենք՝ հավաքներ, անպայման բողոքի հավաք ենք բոլորս հասկանում:  Կներեք, եթե մենք, տա Աստված, նշենք մեր հաղթանակի 40-ամյակը ու կազմակերպենք հավաք, դա հավաք չի՞ լինելու: Դա և դրան է չէ՞ վերաբերում: Ինչի՞ համար միայն մենք դրա տակ բողոքն ենք տեսնում: Առաջինը, ու ելնելով դրանից, ես ուզում եմ ասել զինծառայողների մասին: Ուրեմն, մենք մեր զինծառայողներին արգելելու ենք գան մեր 40-ամյակը նշեն, մեր տոն օրը: Ենթադրենք ու ցանկանան կազմակերպել: Կազմակերպեն մեր 40-ամյակի կապակցությամբ զինված ուժերը ու ցանկանան մի միջոցառում կազմակերպեն բացօթյա: Դա պիտի կոչվի հավաք: Ընդհանրապես, այդ տրամաբանությունից ելնելով, մենք պետք է մեր զինված ուժերին զրկենք նաև ընտրության իրավունքից: Մի տեսակ ծայրահեղ բաներ եմ լսում, ուզեցի ասեմ իմ կարծիքը, չգիտեմ, ուզում եք պատասխանեք, ուզում եք՝ մի պատասխանեք:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Շնորհակալություն: Արսեն Առստամյան:

Արսեն Առստամյան – Ուրեմն, ես ուզում եմ ընթերցել հոդված 2-ի  1-ին մասը, որը շատ հստակ տալիս է որն է կոչվում հավաք:

Աշոտ Ղուլյան – Վարման կարգով եք  ասելու, պարոն Առստամյան: Վարման կարգով ասեք հիմա ինչ կարող եք անել: Դա վարման կարգ չի, պարոն Առստամյան:

Արսեն Առստամյան – Բա ի՞նչ է:

Աշոտ Ղուլյան – Հետո կասեմ: Դա նշանակում է, որ Դուք հիմա պատասխանում եք տիկին Գալստյանին:

Արսեն Առստամյան –Չէ, չեմ պատասխանում ընդհանրապես, հնչեցնում եմ:

Աշոտ Ղուլյան – Դե լավ:

Արսեն Առստամյան  - Սույն օրենքի իմաստով հավաքը երկու կամ ավելի անձանց խաղաղ և առանց զենքի ժամանակավոր ներկայությունն է որևէ վայրում, հանրային հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ ընդհանուր կարծիք ձևավորելու կամ արտահայտելու մտադրությամբ: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շատ լավ: Ես կարծում եմ՝ վերջին, տիկին Գալստյանի հարցադրումը ամբողջացնում է մեր պատկերացումը, որը այս դեպքում ես համաձայն եմ, որ լրիվությամբ ուղղորդված է նրան, որ անպայման դա պիտի լինի բողոքի, դժգոհության և չգիտեմ ինչի: Հավաքները կարող են այլ կերպ լինել: Ուզում եմ պարոն Առստամյանին դրա մասին ասել: Երբ որ զինվորականը իր աշխատանքից հետո, առանց համազգեստի կարող է կազմակերպել իր թաղամասի որևէ խնդրի հետ կապված հավաք, սա էլ է, ասենք, ինչի պիտի մենք արգելենք նրան ըստ տրամաբանության: Բայց, ես այս օրինակը բերում եմ, որպեսզի մենք հասկանանք: Մենք օրենքը ընդունում ենք հենց դրա համար, որպեսզի ունիվերսալ բոլորին կամ մեծամասնության ցանկությունը, պահանջները բավարարող բան ընդունենք և նորից եմ ուզում մինչև քվեարկությունը դնելը ասել, որ այս օրենքը ոչ թե սահմանափակումների համար է, այլ հավաքի ազատությունը ապահովելու համար, որպեսզի ամեն մեկը իմանա իր իրավունքը, որպեսզի ամեն մեկը իմանա, որ Սահմանադրությամբ իր իրավունքը հավաք անցկացնելն է, բայց դա չի կարող խանգարել մյուսի իրավունքներին: Սա է ամբողջ պատմությունը: Ես կարծում եմ, որ քանի-որ մենք լսեցինք առաջարկներ, գաղափարներ կային, տիկին Գասլտյան, գաղափարներ, ես շատ նորմալ եմ տեսնում և հետաքրքիր մտահոգություն էլ կային, ճիշտ մտահոգություններ կային: Որպեսզի մենք կարողանանք այս ամենը ընթացքավորել, մենք հիմա առաջարկում ենք քվեարկել առաջին ընթերցմամբ, որից հետո սկսելու է գործել, երբ որ  հաջորդ որոշումն ընդունենք 3 ժամվա մեջ, պատգամավորները կարող են իրենց հուզող հարցերը բարձրացնել, գրավոր ներկայացնել, որից հետո հանձնաժողովը պատրաստ կլինի հանձնաժողովային քննարկման ժամանակ դրանք քննարկել և ճիշտ ու համատեղ ընդունելի լուծումներ գտնել: Սա է ամբողջ պատմությունը: Ես ուզում եմ սրանով ավարտենք և ուզում եմ ձեր ուշադրությունը հրավիրել Ազգային Ժողովի որոշման համար ենք հիմա քվեարկում, որպեսզի շատ երկար է այս ցանկը,  17 նախագիծ չթվարկեմ նորից՝ «Հավաքների ազատության մասին», «Արտակարգ դրության մասին»  Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենքում և այսպես բոլոր 17 օրենքները ընդունելու մասին առաջին ընթերցմամբ ընդունելու Ազգային Ժողովի որոշման համար: Քվեարկություն: Ներողություն, մենք հիմա դահլիճում քանի՞ հոգի ունենք՝ 26: Քվեարկություն:  Կողմ՝ 25, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ 1: Ձայների այսպիսի հարաբերակցությամբ օրենքն ընդունվում է առաջին ընթերցմամբ: Եվ հաջորդ որոշման նախագիծը, որը գլխադասային հանձնաժողովը առաջարկում է՝ հաշվի առնելով նախորդ օրենքի ընդունած նույն տրամաբանությամբ, հավաքների ազատության մասին այս օրենքների փաթեթը առաջին ընթերցմամբ ընդունված  տարբերակը քիչ առաջ մեր քվեարկությամբ: Ուրեմն, օրենքների նախագծերի  փաթեթի երկրորդ ընթերցմամբ  քննարկումը կազմակերպել առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո 24 ժամվա ընթացքում: Նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ  գրավոր առաջարկները և գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացությունը ներկայացնելու համար սահմանել 3-ական ժամ: Պա՞րզ է: Ուրեմն 16 անց 17 է, 3 ժամ հետո մինչև այս ժամանակը, մինչև 19 անց 17 րոպեն առաջարկությունների ժամ է: Քվեարկություն: Կողմ՝ 25, դեմ՝ 1, ձեռնպահ՝ չկա: Որոշումն ընդունված է, և պարզապես ես խնդրում եմ նաև ընթացքում արդեն աշխատանքի հետ զուգահեռ… Խնդրեմ, իհարկե:

Էդուարդ Աղաբեկյան - (Չի լսվում):

Աշոտ Ղուլյան - Հասկանալի է, պարոն Աղաբեկյան, բայց ավելի շատ բողոքում էինք քիչ նիստեր անելու և քիչ աշխատելու մասով: Հիմա աշխատանքի տեղ է բացվել: Կարծում եմ՝ հանձնաժողովը…Խոսում են (չի լսվում):

Շատ լավ: Հանձնաժողովի առանձին նիստում մենք կքննարկենք այդ հարցերը: Նորմալ է: Մենք կքննարկենք: Նիստերին է վերաբերում, մինչև 18:00: Ազգային Ժողովի պատգամավորի աշխատանքը նորմավորված չէ, երբ որ այդ նորմավորումը վերաբերում է առավոտ 11-ին գալուն, կարելի է ընդունել, որ կարելի է 21:00-ին էլ գնալ, ոչինչ:  Շատ լավ: Որոշումն ընդունված է: Շնորհակալություն: Երկու որոշումներն էլ ընդունված են: Մեր օրակարգի հետ կապված, պարոն Դանիելյանը համաձայնվել է, որ մենք հիմա օրակարգի հաջորդ հարցը տանք հանրակրթության մասին օրենքի նախագծի փոփոխություններին և հիմա անցնում ենք օրակարգի հաջորդ հարցին: «Հանրակրթության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին նախագիծն է: Այն կառավարության կողմից լիազորված է ներկայացնել կրթության, գիտության և սպորտի նախարար տիկին Նարինե Աղաբալյանը: Խնդրեմ:

Նարինե Աղաբալյան – Շնորհակալություն: Ազգային Ժողովի մեծարգո Նախագահ, հարգելի պատգամավորներ: Քննարկմանն է ներկայացվում «Հանրակրթության մասին» Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին Արցախի Հանրապետության օրենքի նախագիծը: «Հանրակրթության մասին» Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենքի 38-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն, ուսումնական հաստատությունում աշխատող այն ուսուցիչները, որոնք չեն համապատասխանում նույն օրենքի 26-րդ հոդվածի 1-ին մասով՝ ուսումնական հաստատության ուսուցիչ կարող է լինել այն անձը, որը ստացել է մանկավարժական համապատասխան որակավորում՝ բակալավրի, մագիստրոսի, դիպլոմավորված մասնագետի  կրթական աստիճանով, կամ ունի բարձրագույն կրթություն և վերջին 10 տարվա ընթացքում մանկավարժական կամ ուսուցչական գործունեության առնվազն 5 տարվա աշխատանքային ստաժ այս սահմանված պահանջներին, կարող են շարունակել իրենց մասնագիտական գործունեությունը մինչև 2018թ. օգոստոսի 20-ը, եթե մինչև այդ չեն ապահովում ուսուցչի ներկայացվող պահանջները: Հաշվի առնելով, որ Արցախի Հանրապետության տասնյակ գյուղերի, հատկապես սահմանամերձ և վերաբնակեցված գյուղերի դպրոցներում շարունակում են դասավանդել օրենքի 26-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պահանջներին չհամապատասխանող, սակայն երկարամյա մանկավարժական փորձ ունեցող ուսուցիչներ, անհրաժեշտություն է առաջացել այդ ժամկետը ևս 2 տարով երկարաձգելու: Որպես տեղեկություն, կարող եմ ասել, որ ներկա դրությամբ մեր Հանրապետության դպրոցներում  դասավանդում են օրենքի նշված պահանջները չբավարարող 309 ուսուցիչներ, որոնցից 119 սովորում են բուհերում և նշված ժամկետում հիմնականում կստանան  համապատասխան որակավորում: Իսկ ընդհանուր առմամբ, Արցախի Հանրապետության բուհերում, ներկայումս մանկավարժական  մասնագիտություններով սովորում են 1524 ուսանողներ և կարծում եմ այն 2 տարվա ընթացքում  կկարողանանք այս  պահանջարկը բավարարել:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հարցեր կա՞ն տիկին նախարարին: Հարցեր չկան: Հանձնաժողովում մենք խոսել ենք, կարծես՝ ես էլ եմ չէ՞ երկու անգամ քննարկել այս թեման: Շնորհակալություն, տիկին Աղաբալյան, կարող եք նստել: Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացության համար հրավիրվում է Ազգային Ժողովի գիտության, կրթության, մշակույթի, սպորտի, երիտասարդության հանձնաժողովի նախագահ, պատգամավոր Արմեն Սարգսյանը: Խնդրեմ, պարոն Սարգսյան:

Արմեն Սարգսյան – Հարգելի գործընկերներ, օրենքի նախագիծը քննարկվել է  հանձնաժողովում: Հանձնաժողովը դրական եզրակացություն է ընդունել օրենքի նախագծի վերաբերյալ: Բազմաթիվ լուսաբանական հարցումներ են եղել, պատասխանել ենք այդ հարցումներին և առաջարկում ենք օրենքի նախագիծն ընդունել օրենքի տեսքով:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն, պարոն Սարգսյան: Հարցեր ունե՞ք գլխադասային հանձնաժողովի ներկայացուցչին: Հարցեր չկան: Շնորհակալություն, պարոն Սարգսյան, կարող եք նստել: Եթե կա ցանկություն մտքերի փոխանակության՝ ամեն դեպքում ես պարտավոր եմ դա հնչեցնել: Չկան: Օրենքի նախագիծը իսկապես մենք տարբեր տեղերից ենք փորձել մոտենալ, ժամկետի առումով, նպատակահարմարության և բոլոր հարցերին կարծես տրվել է պատասխան, և ես կարծում եմ, որ մենք այս օրենքով նաև հուշում ենք, որ բոլոր այն մեր մանկավարժները, ովքեր դրա կարիքը ունեն և պահանջը կա, որպեսզի բարձրագույն կրթություն ստանան, այս ժամկետը  կարողանան օգտագործեն: Քվեարկության է դրվում հանրակրթության մասին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին Արցախի Հանրապետության օրենքն ընդունելու վերաբերյալ Ազգային Ժողովի որոշումը: Քվերակություն: Կողմ՝ 23, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ նույնպես: Որոշումն ընդունված է և օրենքն արդեն կարող ենք ներկայացնել Հանրապետության Նախագահին: Շնորհակալություն: Հաջորդ մեր երկու օրենսդրական նախաձեռնություններն են այս ցանկում: Ուրեմն առաջինը փաթեթ է՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում և փոփոխություն կատարելու մասին և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քրեական դատավարության  օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին: Կառավարության կողմից լիազորված  է ներկայացնել արդարադատության նախարար պարոն Արարատ Դանիելյանը: Խնդրեմ:

Արարատ Դանիելյան - Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քրեական դատավարության  օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին Արցախի Հանրապետության օրենքների նախագծերով նախատեսվող փոփոխությունները և լրացումները կարելի է պայմանականորեն բաժանել հետևյալ խմբերի՝ առաջին՝ փոփոխություններ և լրացումներ, որոնք բխում են պատժիչ պայմանական վաղաժամկետ ազատման համակարգի վերանայման անհրաժեշտությունից, երկրորդ՝ փոփոխություններ և լրացումներ, որոնք պայմանավորված են տուգանքը կամ տուգանքի չվճարված մասը հանրային աշխատանքներով փոխարինելու դեպքում ծագող մի շարք հարցեր օրենսդրորեն կարգավորման անհրաժեշտությամբ, երրորդ՝ փոփոխություններ և լրացումներ, որոնցով առաջարկվում է քրեականացնել ֆինանսական բուրգի ստեղծումը, նրա կազմակերպումը, այն ղեկավարելը և չորրորդ՝ փոփոխություններ և լրացումներ, որոնք նպատակ ունեն հստակեցնել միջդատական քրեական վարույթի օրինականության  նկատմամբ հսկողության առանձին դրույթներ: Նախագծերում նախատեսվում է օրենսդրական փոփոխությունների միջոցով կատարելագործել պատիժը կրելուց պայմանական  վաղաժամկետ ազատելը, պատիժը չկրած մասը ավելի մեղմ պատժատեսակով փոխարինելու համակարգը: Այսօր, գործող օրենքի համաձայն, այդ հարցերով զբաղվում է անկախ հանձնաժողովը: Քանի որ Արցախի Հանրապետությունում կիրառվում է քրեակատարողական օրենսգիրքը, իսկ այդ դրույթները Հայաստանի Հանրապետության այդ օրենքը կիրառման մեջ է դրված մեզ մոտ: Այդ օրենքում փոփոխություններ են կատարվել և հանձնաժողովի գործունեությունը դադարեցվել է և լիազորությունները փոխանցվել է քրեակատարողական ծառայությանը, որոնք գտնվում են արդարադատության նախարարության համակարգում: Ելնելով այդ իրավիճակից՝ առաջարկվում է համապատասխան փոփոխություններ կատարել նաև մեր գործող օրենքներում: Առաջարկվում է կատարելագործել համապատասխան մարմինների գործունեության սկզբունքները, որոշումների կայացման չափանիշները, պատժի կրման պայմանական վաղաժամկետ ազատմամբ, պատժի մասն ավելի մեղմ պատժատեսակով փոխարինելու վերաբերյալ գործերի քննության համար օրենսդրորեն սահմանել ամբողջական  կանոններ: Այդ կապակցությամբ անհրաժեշտ ենք համարում սահմանել հստակ և իրական չափանիշներ, որոնք պետք է հաշվի առնեն դատապարտյալին պատժիչ պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հարցի լուծման ընթացքում: Այդ չափանիշները են՝ առաջին՝ պատժի կրման ընթացքում դրսևորել պատշաճ վարքագիծը և երկրորդ՝ դատապարտյալի կողմից նոր հանցանք կատարելու հավանականությունը: Այնուհետև առաջարկում է սահմանել այն կոնկրետ հանգամանքները, որոնք պետք է գնահատվեն այդ չափանիշներից յուրաքանչյուրի դեպքում: Նշված հանգամանքների վերաբերյալ զեկույց կազմակերպելու լիազորությունը քրեակատարողական օրենսգրքին համապատասխան նախագծով նախատեսվում է  վերապահել քրեակատարողական մարմնին: Նման փոփոխությունների իրագործումը կշտկի պատժիչ պայմանական վաղաժամկետ ազատման, պատժիչ կրած մասն ավելի մեղմ պատժատեսակով փոխարինելու կառուցակարգերում  առկա թերությունները: Քրեական օրենսգրքի 50-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն տուգանքը դրամական տուժանք է, որը նշանակում է ոչ մեծ և միջին ծանրության հանցանքների համար օրենսգրքի հատուկ մասով նախատեսված դեպքերում և օրենսգրքերում նախատեսված սահմաններում, պատիժ նշանակելու պահին օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձի 30-ապատիկից 3000-ապատիկի չափով: Նույն հոդվածի 4-րդ մասն ամրագրում է, որ տուգանքը վճարելու անհնարինության  դեպքում դատարանը տուգանքը կամ տուգանքի չվճարած մասը փոխարինում է հանրային աշխատանքներով, հանրային աշխատանքների 5 ժամը նվազագույն աշխատավարձի դիմաց: Եթե տուգանքը կամ տուգանքի չվճարած մասը հանրային աշխատանքներով փոխարինելու համար կատարված հաշվարկի արդյունքում ստացվում է պակաս քան 270 ժամը, ապա նշանակում է 270 ժամ, իսկ եթե այն գերազանցում է  2200 ժամ, ապա նշանակում է 2200 ժամ: Քրեական օրենսգրքի 50-րդ հոդվածի 4-րդ մասն այնքանով, որքանով տուգանքը կամ տուգանքի չվճարված մասը հանրային աշխատանքներով փոխարինելու համար կատարված հաշվարկի արդյունքում  համարժեքորեն չի երաշխավորում 270 ժամից պակաս տևողությամբ հանրային աշխատանքների կիրառման իրավական հնարավորություն այն անձանց նկատմաբ, որոնք չունեն տուգանքը վճարելու հնարավորություն, արգելափակելով նրանց իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունքի իրացումը, տարբերակված մոտեցում չի դրսևորում տուգանքը վճարելու անհրաժեշտության և դրանից խուսափելու հանգամանքների միջև: Այսինքն՝ հստակ չեն տուգանքը չվճարելու անհրաժեշտության դեպքում անհնարինության եզրույթների դրսևորումները: Միաժամանակ ակնհայտ է, որ անհնարինությունը և եզրույթները չեն կարող ներառել դիտավորություն կամ չարամտորեն խուսափել եզրույթներից: Անհրաժեշտ է նաև նշել, որ և անհնարինությոան և չարամտորեն խուսափելու դեպքում  առաջանում է միևնույն հետևանքները՝ տուգանքը հանրային աշխատանքներով փոխարինում առանց որևէ տարբերակված մոտեցմամբ: Այս առումով, նախագիծն ամրագրել է  տարբերակված մոտեցումներ: Դատարանը տուգանքը կամ տուգանքի չվճարած մասը փոխարինում է հանրային աշխատանքներով, տուգանքը վճարելու անհնարինության դեպքում հանրային աշխատանքների 3 ժամը նվազագույն աշխատավարձի դիմաց, իսկ տուգանքը վճարելուց չարամտորոն խուսափելու դեպքում հանրային ախատանքների 5 ժամը նվազագույն աշխատավարձի դիմաց: Ֆինանսական բուրգը, ինչպես անունն է նշում ունի (չի լսվում) կառուցվածք, որը նախաձեռնում է որոշակի անձանց կողմից, ովքեր որոշակի եկամտի ստացման ակնկալիքով անդամագրում են հնարավորինս մեծ թվով ներդրում: Ֆինանսական բուրգերի առանձնահատկությունն այն է, որ սկզբնական շրջանում ներդրողների համար ամեն ինչ ընթանում է ըստ  նախատեսվածի ու խոստացվածի, այսինքն՝ անդամագրվածները այս փուլում հաջողությամբ ստանում են եկամուտներ, շահագրգռելով ներգրավել նոր  անդամներ և ծառայելու որպես բուրգի համար կենդանի գովազդ: Այնուհետև ֆինանսական բուրգը ձնագնդի էֆեկտով տարածվելով ու աճելով հասնում է մի փուլի, երբ  գործնականում  անհնար է ներգրավել նոր անդամներ, իսկ արդեն ներգրաված անդամներն ու կատարված անդամավճարները պատկառելի թիվ են կազմում: Արդյունքում օգտվելով զոհերի թե դյուրահավատությունից, թե կարճ ժամանակահատվածում մեծ գումարներ վաստակելու հեռանկարի գրավչությունից, բուրգի  ամենավերևում կանգնածները ստանում են գերշահույթներ, իսկ ներքևի օղակները չեն ուզում անգամ հետ բերել իրենց ներդրված գումարը, բուրգի անփուսափելի փլուզման պատճառով:  Ու այս նորացումը, որը կատարվում է օրենսգրքում, նախատեսում է համապատասխան պատիժներ այդ հանցագործության համար: Եվ 4-րդ փաթեթը՝ այդ նախագծով առաջարկում է համապատասխան լրացում կատարել քրեական դատավարության  28-րդ հոդվածում, սահմանելով, որ քննիչի, դատախազի կամ դատարանի կողմից մեկ վարույթում կարող է միացվել նաև ցանկացած այլ քրեական գործեր, եթե դրանց փաստական հանգամանքներով է պայմանավորված, առկա է բազմակողմանի լրիվ և օբյեկտիվ քննություն ապահովելու անհրաժեշտություն: Քրեական օրենսգրքի 202-րդ հոդվածը սահմանում է քննչական ենթակայությունը, այսինքն՝ ստորաբաժանում է քրեական օրենսգրքի հատուկ մասով նախատեսված բոլոր հանցակազմերը՝ ըստ քննչական ենթակայության: Սակայն օրենսգրքով չի կարգավորում օրենսգրքի  56-րդ և 57-րդ գլուխներում նախատեսված միջազգային հարցումների կատարման կապակցությամբ քննչական ենթակայության հարցերը: Ուստի, առկա իրավական  բացը լրացնելու նպատակով առաջարկվում է քրեական դատավարության օրենսգրքի 202-րդ հոդվածում կատարել համապատասխան լրացում, մասնավորապես միջազգային պայմանագրի և օրենսգրքի 56-րդ և 57-րդ գլուխներին համապատասխան ձևակերպված քրեական գործերով իրավական օգնություն ցույց տալու մասին հարցումներին, իրավասու մարմիններին կատարման ուղարկելու նույն հոդվածով նախատեսված քննչական ենթակայությանը համապատասխան:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հարցեր ունե՞նք պարոն Դանիելյանին: Հարցե՞ր: Չկան հարցեր: Շնորհակալություն, պարոն Դանիելյան: Մյուս նախագիծն էլ է քրեական օրենսգրքից, գուցե ներկայացվի և երկուսը միասին՝  գլխադասայինին, խնդրեմ պարոն Դանիելյան:

Արարատ Դանիելյան - 2017թ. դեկտեմբերի 6-ին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային Ժողովի կողմից ընդունվել են վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին և քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքները, որոնք սահմանեցին թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի չափերը որոշելու չափորոշիչները, թմրամիջոցների և հոգեմետ  նյութերի մանր  չափերի հասկացությունը, թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի շրջանառությունն արգելված խիստ ներգործող կամ թունավոր նյութեր պարունակող բույսերի ցանկը,  նրանց չափերը, թունավոր նյութերի ցանկը, խիստ ներգործող նյութերի ցանկը և դրանց չափերը, պրիկոսորների  չափերը սահմանելու կառավարության լիազորությունը: Այսինքն՝ նոր մոտեցում է ցուցաբերել թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի չափերը որոշելու հարցում: Մասնավորապես, վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի 44-ի 1-ին հոդվածի համաձայն թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի մանր չափեր են համարվում անսովոր գործածող, այսինքն՝ թմրամիջոցներ, հոգեմետ նյութեր, ինչպես նաև խիստ ներգործող նյութեր չգործածող 18 տարին լրացած և գործնականում  առողջ անձի օրգանիզմի վրա հոգեներգործուն ազդեցություն թողնելու համար բավարար թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի նվազագույն  չափերից մինչև դրանց 5-ապատիկը ներառող չափերը: Հաշվի առնելով, որ տվյալ բնագավառում Արցախի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրական դաշտերը միատեսակ են, անհրաժեշտություն է առաջացել համապատասխան փոփոխություններ և լրացումներ կատարել նաև մեր Արցախի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում: Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծի համաձայն զգալի, խոշոր և առանձնապես խոշոր չափեր են  համարում թմրամիջոցների և հոգեմետ  նյութերի մանր չափերի նվազագույն շեմի համապատասխանաբար 5-ապատիկից մինչև 25-ապատիկը ներառող, 25-ապատիկից մինչև 125-ապատիկը ներառող և 125-ապատիկը գերազանցող չափերը: Բացի այդ,  նախագծով, 284-րդ  հոդվածի վերնագրից և տեքստից հանել «ապօրինի» բառը, ինչպես նաև նույն հոդվածի վերնագրի տեքստում «մշակումն ու արգելված» բառերը փոխարինել «շրջանառություն, արգելված» բառերով: Օրենսգրքի 284-րդ հոդվածը պատասխանատվություն է նախատեսվում թմրամիջոցներ և այլ նյութեր պարունակող բույսեր, ապօրինի այլ կերպ ասած՝ նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված  պահանջների խախտման ցանելու կամ աճեցնելու համար: Սակայն, համապատասխան գործողությունների իրականացման կարգ չի սահմանում, թողնելով դա այլ իրավական ակտերի կարգավորմանը: Մինչդեռ թմրամիջոցների շրջանառությունը կանոնակարգող իրավական ակտերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ օրենսդրորեն կարգավորված չի համապատասխան բույսեր ցանելու կամ աճեցնելու կարգը: Այսպիսով, առկա է օրենսդրական բաց, այն առումով, որ սահմանված չէ քրեական օրենսգրքի 284-րդ հոդվածով նախատեսված հանցակազմի օբյեկտիվ կողմը կազմող գործողությունների իրականացման կարգը, ինչը և հանգեցրել է նշված հոդվածով իրականացվող քրեական հետապնդումների դադարեցումը: Նաև առաջարկում է ուժի մեջ մտնելու մասով օրենքը, երբ ներկայացվել է, մենք առաջարկել ենք օրենքը ուժի մեջ է մտնում 2018թ. հունիսի 27-ից, քանի որ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգիրքը Հայաստանի Հանրապետությունում համապատասխան փոփոխություններ է կատարել և ուժի մեջ է մտնում հունիսի 27-ին, մենք առաջարկում ենք մեր  քրեական այդ օրենսգրքի փոփոխությունները այլ ձևի ձևակերպել և ներկայացնել հետևյալը: Սույն օրենքն ուժի մեջ պաշտպանական հրապարակման օրվան հաջորդող 10-րդ օրը ուժի մեջ է մտնում, իսկ դրա գործողությունը տարածում է 2018թ. հունիսի 26-ից հետո ծագած հարաբերությունների վրա: Այսինքն՝ օրենքն ընդունելուց հետո, ինչքան հնարավոր լինի, երբ խորհրդարանն ընդունի ու  ներկայացնի Նախագահի ստորագրմանը, այնուհետև հրապարակել, որպեսզի եթե գործեր լինի, ապա դատարանները, մեր առաջնորդները վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքով  և չլինի հակասություն այդ օրենսգրքի և քրեական օրենսգրքի միջև:

Աշոտ Ղուլյան –Շնորհակալություն: Հարցեր ունե՞նք պարոն Դանիելյանին: Հարցե՞ր: Չկան: Շնորհակալություն, պարոն Դանիելյան: Գլխադասային հանձնաժողովի եզրակացությունների համար հրավիրվում է պետա-իրավական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ, պատգամավոր Արսեն Առստամյանը: Խնդրեմ:

Արսեն Առստամյան – Շնորհակալություն: Հիմնական զեկուցողի կողմից ներկայացված օրենքների նախագծերը քննարկվել են գլխադասային, պետա-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում և ստացել դրական եզրակացություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն: Հարցեր ունե՞նք գլխադասային հանձնաժողովին: Չկան  հարցեր: Շնորհակալություն: Կարող եք նստել: Կա՞ ցանկություն ծավալելու մտքերի փոխանակություն, ելույթներով: Նույնպես չկա: Եթե չկա, կարծում եմ, որ մենք այս թեման էլ ենք քննարկել ինչքան հնարավոր է մանրամասնորեն և ամեն ինչ պատրաստ է: Քիչ առաջ պարոն Դանիելյանն  էլ վերջում մատնանշեց, որ մենք այս օրենքների ընդունմամբ, նաև ավելի ճիշտ պայմաններ ենք առաջարկում անձանց, քաղաքացիներին, որոնք այս կամ այն ձևով նույն քրեական օրենսգրքով պատիժ են կրում, ու նաև այն ռեժիմների հետ կապված, որ պայմանական վաղաժամ ազատման հետ կապված և մյուս բոլոր ընթացակարգերը: Հետևաբար, կարծում եմ, որ եթե հարցեր մնացել են, ապա մնում է  միայն քվեարկության միջոցով: Քվեարկության է ներկայացվում Ազգային Ժողովի որոշման նախագիծը: Սա փաթեթն է: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության  քրեական օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության  քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին Արցախի Հանրապետության օրենքներն ընդունելու վերաբերյալ: Քվեարկություն: Կողմ՝ 25, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ նույնպես: Որոշումն ընդունված է: Հաջորդ որոշումն ենք քվեարկում:  Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության  քրեական օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին Արցախի Հանրապետության օրենքն ընդունելու վերաբերյալ: Քվեարկություն: Կողմ՝ 25, դեմ՝ չկա, ձեռնպահ՝ նույնպես: Մենք օրենսդրական նախաձեռնությունները, օրենքի նախագծերի քննարկումը ավարտեցինք: Մեզ մնում է միայն պատգամավորական հայտարարությունների օրակարգային թեման: Եթե կա ցանկություն, խնդրեմ, գրանցվեք, եթե չէ՝ ավարտում ենք: Գագիկ Բաղունց, Դավիթ Իշխանյան:  Ուրի՞շ: Չկան: Պատգամավորական հայտարարությունների համար գրանցվել են  Գագիկ Բաղունցն ու Դավիթ Իշխանյանը: Այժմ հայտարարության համար հրավիրում ենք Գագիկ Բաղունցին: Թող պատրաստվի Դավիթ Իշխանյանը:

Գագիկ Բաղունց – Որպեսզի յուրացնենք պետակաշինության հերթական փուլը և հետայսու շարժվենք ճիշտ ուղղությամբ մենք պետք է գիտակցենք և վերլուծենք Հայաստանում տեղի ունեցած գործընթացները: Չփորձելով լիովին  դեմոնիզացնել ոչ հեռավոր անցյալը, կամ չափազանց փառաբանել նոր իշխանություններին և նրանց քաղաքականությունը: Իհարկե մեծ է տապալված իշխանությունը քննարկելու  գայթակղությունը կամ էլ համալրվելու Նիկոլ Փաշինյանի և նրա անթերի արտաքին ու ներքին քաղաքական քայլերի օդաներ երգող երգչախմբին: Հանրապետական կուսակցության գաղափարախոսության, նրա կառավարման մեթոդների և քարոզչական դոգմաների տապալումից և կառավարության կոռումպացված ղեկավարների և օլիգարխների մերկացումից օդիոզ գեներալների  լեգենդար կերպարների պսակազերծումից առաջացած  էյֆորիան միաժամանակ պետք է խստորեն սահմանազատվի իրավական շրջանակներով: Իրավական դաշտի ցանկացած շեղում իր մեջ պարունակում է դեպի ամենաթողությունը շեղվելու  և հեղափոխական կարմիր տեռորի կրկնման վտանգ, որը 100 տարի առաջ վերաճեց ստալինյան ահաբեկչության և իրեն զգացնել էր տալիս հետպատերազմական Արցախում անցյալ դարի 90-ականներին: Մենք ոչ մի րոպե չպետք է մոռանանք, որ մեր ժողովրդի նվաճած հսկայական էներգիան դատապարտված է թույլ չտալ մեզ բռնելու ոչ անողոք վենդետայի արահետը, ոչ էլ սիրո և համերաշխության երկիր կերտելու, կես ճանապարհին կանգ առնելը:

Աշոտ Ղուլյան – Պարոն Բաղունց, ներողություն եմ խնդրում, ես առաջարկում եմ այդ քաղաքական կոռեկտությունը պահենք: Եթե խոսքը Հայաստանի Հանրապետության մասին է, դա կարող է լինել ձեր անձնական տեսակետը, բայց կարող եք լրատվամիջոցներով հնչեցնել:

         Գագիկ Բաղունց - Հենց անձնական տեսակետն էլ ես հնչեցնում եմ էլի:

Աշոտ Ղուլյան - Շարունակեք, բայց բոլորին եմ ասում դա, պահեք քաղաքական կոռեկտությունը: Արցախի Ազգային Ժողովի տրիբունան է սա:

      Գագիկ Բաղունց  - Երևի գաղտնիք բացած չեմ լինի, եթե ասեմ, որ չնայած Հայաստանում և Արցախում կառավարման ձևերի տարբերությանը, պետական ստրուկտուրայի էությունը կառուցվել է նույն սկզբունքով: Եվ Հայաստանի Հանրապետությունում բացահայտված արատները և պետական կառույցի ճեղքերը մեծապես յուրահատուկ է նաև արցախյան պետականությանը: Վերջերս Արցախ կատարած այցի ժամանակ պարոն Փաշինյանը մեզ մոտ իրականացվող քաղաքական ուղեգծին անվերապահ աջակցություն է հայտնել: Դա նշանակում է, արդյոք, մեզ մոտ Հայաստանի Հանրապետությունում բացահայտվող նեգատիվի բացակայության փաստում, որը, կարծում եմ. քիչ հավանական է, կամ էլ՝ Հայաստանի Հանրապետության օրինակով հստակ և կոնկրետ հեղափոխական վերափոխումների մտադրությունների վերջապես  ի հայտ գալու ճանաչում և աջակցություն, որըէ հույս ունեմ, ավելի հավանական է: Իշխանական կուսակցությունների կողմից հանրության մեջ վնասակար գաղափարախոսության ներդրումը շքեղության մեջ ապրող կոռումպացված  չինովնիկների և բազմաթիվ մանվելիկների առկայությունը, բողոքների հսկայական հոսքը, որը վայրկյանապես լցրեց հապճեպ ստեղծված, այսպես կոչված՝ հանրային խորհուրդը: Ավելի քան համոզիչ վկայում է արմատական փոփոխությունների անհրաժեշտությունը: Տնտեսական կատեգորիայից քաղաքականի վերաճած բնակչության կենսամակարդակի բարձրացման հիմնախնդիրը, փաստացի պատերազմական  իրավիճակում գտնվող հասարակության մեջ գտնվող սոցիալական արդարության բացակայությունը, մեղմ ասած, կադրային անհասկանալի քաղաքականությունը: Կրթական համակարգում իրավիճակը մարդու իրավունքների խախտման խնդիրները, խաղաղ հարցերի ոչ լրիվ թվարկումը, որոնց շուրջ պետք է  ջուր ծեծել, անհապաղ սկսել լուծել, որպեսզի կարողանանք դիմագրավել արտաքին մարտահրավերները: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան  - Շնորհակալություն: Ես, նորից եմ ասում, եկեք մնանք մեր բարձրության վրա: Այդ համեմատությունները, գնահատականները, Դուք պատկերացրեք նույն ձևով Հայաստանի Հանրապետության Ազգային Ժողովի տրիբունայից  Արցախի մասին են խոսում: Կարծում եմ, մինչև հիմա ոչ մեկը իրեն թույլ չի տվել: Եկեք մնանք այդ շրջանակներում: Դավիթ Իշխանյան:

Դավիթ Իշխանյան – Բնականաբար, շատ չենք չարաշահի, ընդհակառակը, նախորդ հարցի քննարկման ժամանակ մենք ուզում էինք ահազանգել,  որ պետք է նիստի վարողը կանոնակարգը  շատ խիստ պահի: Բնականաբար, չեմ չարաշահի Ձեր համբերությունը նաև նկատի առնելով վաղվա նիստը, կարելի է այս հայտարարությունը թողնել նաև վաղվան, բայց այնուհանդերձ, քանի պատրաստել ենք, հնչեցնենք մեր հայտարարությունը: Անցած մեկ ամսվա ընթացքում ՀՅԴ Արցախի կառույցը,  օգտագործելով տարբեր ձևաչափեր ու հարթակներ, իր մտահոգություններն ու տեսակետներն է հնչեցրել Արցախում ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակի ու անելիքների մասին: Այդ ամենը մամուլով  և ուղղակի հանդիպումներով փոխանցել ենք թե հանրությանը, թե իշխանություններին և թե նաև քաղաքական ուժերին: Սկսված ներքաղաքական գործընթացն Արցախում անցնելու է մի քանի հանգրվան: Մենք դեռևս հաղթահարում ենք այդ զարգացող գործընթացների նախնական փուլը: Վերլուծելով դեպքերի զարգացումներն ու իրադարձությունները, գնահատելով հնչեցրած քաղաքական պահանջներն ու քայլերը, ծանոթ լինելով հանրության տարբեր շերտերի մոտ առկա դժգոհություններին ու ակնկալիքներին՝ կարելի է կատարել որոշակի ամփոփումներ ու եզրակացություններ: Եվ այսպես, երկրում ընթացող բարեփոխումները պետք է ունենան համակարգային բնույթ և արտացոլվեն հասարակության լայն շերտերի ցանկությունը ու հուսադրող մթնոլորտ ապահովեն բնական զարգացման համար: Անհրաժեշտ է առավել թափանցիկ դառնա պետական մարմինների գործունեությունն ու իշխանության կատարած աշխատանքների ծանուցումը հասարակությանը, ապահովելով լրատվական դաշտի ազատ և թափանցիկ գործունեություն: Բարեփոխումները չպետք է առիթ դառնան մինչ այս պետական պատասխանատու պաշտոններ ստանձնած անձանց թերացումների և բացթողումների անտեսմանը, և, ըստ այդմ, պատասխաանտվությունից խուսափմանը: Բարեփոխումները չպետք է սահմանափակվեն միայն կադրային նշանակումներով և տեղաշարժերով, որոնք չեն կարող ամբողջականացնել հանրության սպասելիքները: Քաղաքական անցնցում զարգացումները երաշխիք են անվտանգության  ապահովման ու պահպանման համար: Ստեղծված իրավիճակում Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը որպես խորհրդարանական ուժ, իր պատրաստակամությունն է համարում ներկայացնել համապատասխան տեսակետներ ու առաջարկներ և գործնական հողի վրա դնել բարեփոխումների ընթացքը, կրել քաղաքական պատասխանատվություն: Անշուշտ, քաղաքական պատասխանատվության չափը կախված կլինի բարեփոխումների ընթացքում մեր մասնակցության և դերակատարության աստիճանից: Համոզված ենք, որ «Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը», որպես համահայկական կառույց, ունի այդ ներուժն ու ունակությունը, որ երկրի կառավարման համակարգում կրի պատասխանատվություն, որն անկասկած կնպաստի Արցախի պետականության ամրապնդման ու միջազգային հեղինակության բարձրացմանը: Շնորհակալություն:

Աշոտ Ղուլյան – Շնորհակալություն  և, որ տեղավորվել եք ժամանակի մեջ, դրա համար էլ: Հարգելի գործընկերներ, մենք այսքանով սպառում ենք մեր այսօրվա օրակարգը: Նախքան փակելը մի հիշեցում եմ ուզում անել և որպեսզի բոլորիդ համար պարզ լինի, հետո տարրահասկացություններ չլինեն: Մենք առաջին ընթերցմամբ ընդունել ենք երկու փաթեթ: Եվ, առաջինը, կարծես թե, առաջարկություններ չկան, բայց ժամը կարող ենք ֆիքսել: Երկրորդը՝ «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի քվեարկությունը՝ առաջին  ընթերցմամբ, ավարտել ենք 16 անց 17-ին, մինչև 19 անց 17-ը համարվում է, հայտարարվում է  առաջարկությունների ներկայացման ժամկետ: Ժամը 19 անց 30-ին, ես խնդրում եմ՝ պետա-իրավական հանձնաժողովը սկսի իր աշխատանքները: Եվ, բոլոր այն պատգամավորները, ովքեր ներկայացրել են առաջարկություններ, որպեսզի ներկայանան իրենց առաջարկությունները քննարկելու համար: Մենք՝ վաղը առավոտյան, արդեն երեկվա մեր աշխատանքային խորհրդակցության ժամանակ խոսել ենք, ունենք առանձին օրակարգ, պարզապես, հիշեցնում եմ՝ 2017թ. բյուջեի կատարման հաշվետվությունն է, որպեսզի խմբակցությունները լինեն, այսօր ընդվնված՝ 1-ին ընթերցմամբ նախագծերն էլ՝ 2-րդ ընթերցմամբ ու, նաև մեր մնացած օրենսդրական նախաձեռնությունները: Վաղվա նիստով մենք ավարտելու ենք նստաշրջանի աշխատանքները: Շնորհակալություն,  այսօրվա մեր համբերատար աշխատանքի համար, շնորհակալություն՝ մինչև վաղը: